Научная статья на тему 'RIVOJLANGAN DAVLATLARDA TADBIRKORLIKNI RIVOJLANTIRISH TAJRIBASI'

RIVOJLANGAN DAVLATLARDA TADBIRKORLIKNI RIVOJLANTIRISH TAJRIBASI Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
898
97
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Scientific progress
Область наук
Ключевые слова
kichik biznes / tadbirkor / iqtisodiy barqarorlik / iqtisodiy tarmoqlar / kompaniya / xususiy tadbirkorlik faoliyati. / small business / entrepreneurship / economic stability / economic sectors / company / private entrepreneurship.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Shoxistaxon Nomanjanovna Axunova

Maqolada rivojlangan mamlakatlarda biznesni tashkil etishning modellari yo‘ritilgan bo‘lib, kichik biznes va xususiy tadbirkorlik faoliyatini shakllantirishga yaratilayotgan sharoitlar xorijiy tajriba asosida o‘rganilgan.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

EXPERIENCE IN BUSINESS DEVELOPMENT IN DEVELOPED COUNTRIES

The article describes the models of doing business in developed countries, and the conditions for the formation of small business and private entrepreneurship are studied on the basis of foreign experience.

Текст научной работы на тему «RIVOJLANGAN DAVLATLARDA TADBIRKORLIKNI RIVOJLANTIRISH TAJRIBASI»

RIVOJLANGAN DAVLATLARDA TADBIRKORLIKNI RIVOJLANTIRISH

TAJRIBASI

Shoxistaxon Nomanjanovna Axunova

Farg'ona politexnika instituti

ANNOTATSIYA

Maqolada rivojlangan mamlakatlarda biznesni tashkil etishning modellari yo'ritilgan bo'lib, kichik biznes va xususiy tadbirkorlik faoliyatini shakllantirishga yaratilayotgan sharoitlar xorijiy tajriba asosida o'rganilgan.

Kalit so'zlar: kichik biznes, tadbirkor, iqtisodiy barqarorlik, iqtisodiy tarmoqlar, kompaniya, xususiy tadbirkorlik faoliyati.

EXPERIENCE IN BUSINESS DEVELOPMENT IN DEVELOPED COUNTRIES

ABSTRACT

The article describes the models of doing business in developed countries, and the conditions for the formation of small business and private entrepreneurship are studied on the basis of foreign experience.

Keywords: small business, entrepreneurship, economic stability, economic sectors, company, private entrepreneurship.

Hozirgi kunda rivojlangan mamlakatlarda biznesni tashkil etishning eng ilg'or shakllaridan biri tariqasida kichik biznes va xususiy tadbirkorlik hisoblanib, sivilizatsiyalashgan tadbirkorlar sinfi esa bozor iqtisodiyotini asosiy harakatlantiruvchi kuchi deb ta'riflanadi. Barcha yirik korxonalar faoliyati ularning tashkiliy ishlari olib borilishi ma'muriyatchilikka olib kelinishini, hajmi katta bo'lgan resurslarni markazlashuvi hamda ulardan samarasiz foydalanish holatlari kabi kamchiliklarni ko'rsatib o'tish mumkin.

Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik faoliyatida ko'proq ijodiy, erkin, norasmiy muhit shakllanib, bozor talablariga tezroq moslashish imkoniyatiga ega bo'lishadi.

Biznesning oqilona tashkil etish modelida har bir to'g'ri faoliyat muvaffaqiyat bilan yakunlanishi zarur. Agarda maqsadga yetishilmay qolgan taqdirda uning boshqaruv tizimi noto'g'ri tashkil etilganligini anglatadi. Rivojlangan davlatlarning tajribasi shunga olib keldiki, qancha korxona kichik bo'lsa, shunchalik uni boshqaruvini samarali tashkil etish imkoniyati yuksalishi hamda iqtisodiyotning muammolarini hal etilishiga olib keladi.

Oxirgi o'n yil davomida yangi ishchi o'rinlarning 90% 20 kishigacha bo'lgan korxonalarda bunyodga keltirildi. Albatta, muvaffaqiyatli ishlovchi yirik korxonalar

istisno emas, ammo odatda kichik korxonalardagi ilmiy izlanishlar keyinchalik bosqichda yirik korxonalarda davom ettirilib, maromiga yetkazildi. Ko'p holatlarda, kichik biznes subyektlari yiriklashib katta biznes subyektiga aylanish misollarini ham keltirish mumkin. Masalan, IBM, «Microsoft», «Intel» kompaniyalar tashkil etilishini olish mumkin.

Xorijiy davlatlardagi kichik biznesning rivojlanishining yana bir sababi tariqasida hozirgi kundagi ishlab chiqarish yakka iste'mol ehtiyojini qondirishg a burilayotganini ham aytib o'tish kerak. AQSH da umumiy ishlab chiqarilayotgan detallarning 75% 50 donagacha bo'lgan partiyalarni tashkil etadi. Rivojlangan davlatlarning iqtisodiyotini yuqori ish haqi va bo'sh vaqt ehtiyoji tariqasida ta'riflanadi. Bu holatda tadbirkorlik faoliyatining mazmuni ham o'zgara boshlaydi.

Tadbirkorlikning rivojlanish tarixining «birinchi inqilobiy to'ntarishida» tadbirkor tavakkalchi, qaltislik holatlarida ishlay oladigan shaxs hisoblangan bo'lsa, ikkinchi bosqichda esa tadbirkorlarga quyidagi xislatlar monand bo'ladi:

■ izlanuvchi;

■ yuzaga kelgan yangi imkoniyatlarni amalga oshiruvchi;

■ yangi g'oyalarni o'zlashtira oluvchi;

■ sifatli mahsulot va xizmatlarni ishlab chiqaruvchi;

■ yangi texnologiyalarni (birinchidan, informatsion) ixtiro qiluvchi;

■ istiqbolni ko'ra biluvchi va uni belgilovchi.

Hozirgi davrdagi amalga oshirilayotgan to'rtinchi bosqichda tadbirkorning boshqaruvchilik mahoratiga e'tibor beriladi. U ishlab chiqarish omillari va jarayonini, uning natijalarini oqilona boshqaradigan, ijtimoiy-iqtisodiy o'sishni ta'minlay oladigan, o'zining va o'z jamiyatining boyligini oshira oladigan, aholining turmush darajasini yuksalishiga hissa qo'sha oladigan rahbar sifatida gavdalanadi.

Ammo shu o'rinda amerikalik menejment vakili Li Yakokkaning bir ta'rifini e'tiborga olish zarur: «Har bir menejer, ma'lum boshlang'ich kapital to'plab, o'z ishini yuritish istagi bo'lsa tadbirkor bo'la olishi mumkin. Ammo har bir tadbirkor, qancha mablag'i bo'lmasin, menejer bo'la olmasligi mumkin». Biz ham ushbu fikrga qo'shilgan holda rahbar xodim bo'lishi uchun ma'lum olohdan atalgan xislat, bilim, ishtiyoq va tajriba kerakligini ta'kidlamoqchimiz.

REFERENCES

1. Ахушва, Ш. Н., & Абдуллаева, Б. (2015). Динамика и перспективы развития частшго предпринимательства в Узбекистане. Журнал научных публикаций аспирантов и докторантов, (5), 23-25.

2. Ахушва, Ш. Н. (2015). К прoблемам oптимизации налoгoвoй нагрузки субъектов предпринимательства. Молодой ученый, (2), 246-248.

3. Кундузова, К. И., & Ахунова, Ш. Н. (2019). Пути развития дехканских хозяйств и повышения их эффективности. Известия Ошского технологического университета, (3), 273-277.

4. Kurpayanidi, K., Nabiyeva, N., Akhunova, S., & Tukhtasinova, M. (2021). Analysis of the State's Macroeconomic Policy. Revista Geintec-Gestao Inovacao E Tecnologías, 77(4), 4669-4680.

5. Ахунова, Ш. Н., & Аширалиев, Ф. (2015). К вопросам развития строительной индустрии в сельской местности Узбекистана. Молодой ученый, (6), 375-377.

6. Ахунова, Ш. (2021). Эволюционная структура и функции конкуренции. Общество и инновации, 2(2), 87-92.

7. Ахунова, Ш. Н., Мамаджанов, И. Б., & Урозова, Д. Д. (2019). Химическая промышленность Узбекистана: проблемы развития и пути их преодоления. Экономика и бизнес: теория и практика, (6-1), 34-38.

8. Ахунова, Ш. Н. (2014). Организационно-правовые механизмы формирования семейного предпринимательства. Актуальные проблемы гуманитарных и естественных наук, (4-1).

9. Namanzhanovna, A. S., & Shokhsanam, T. (2021). GLOBAL TRENDS AND PROSPECTS FOR THE DEVELOPMENT OF THE INNOVATION ECONOMY IN UZBEKISTAN.

10. Axunova, S. N. (2021). INNOVATIVE TECHNOLOGIES IN THE DIGITAL ECONOMY. Theoretical & Applied Science, (1), 290-292.

11. Axunova, S. N. (2021). SMALL BUSINESS IN THE DIGITAL ECONOMY AND ITS SECURITY. Theoretical & Applied Science, (1), 347-349.

12. Axunova, S. N. (2020). DIGITAL TRANSFORMATION OF ECONOMIC SYSTEMS PRODUCING INTERNATIONAL BUSINESS INVESTMENT ACTIVITY. Theoretical & Applied Science, (5), 773-776.

13. Ахунова, Ш. Н. (2020). УЛУЧШЕНИЕ ЭКОНОМИЧЕСКИХ МЕХАНИЗМОВ ИНВЕСТИЦИОННОЙ СТРАТЕГИИ РЕГИОНОВ. In МИНТАКА ЩтСОДИЁТИНИ ИНВЕСТИЦИЯЛАШНИНГ МОЛИЯВИЙ-ХУКУКИЙ ВА ИННОВАЦИОН ЖИХАТЛАРИ (pp. 178-183).

14. Muminova, E., Honkeldiyeva, G., Kurpayanidi, K., Akhunova, S., & Hamdamova, S. (2020). Features of introducing blockchain technology in digital economy developing conditions in uzbekistan. In E3S Web of Conferences (Vol. 159, p. 04023). EDP Sciences.

15. Ахунова, Ш. Н. The main directions of cooperation of large and small businesses in industries of Fergana region Akhunova SH. N.(Republic of Uzbekistan) Основные направления кооперации крупного и малого бизнеса в промышленности Ферганской области.

I SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 3 I ISSUE 3 I 2022 _ISSN: 2181-1601

16. Nomanzhanovna, A. S. (2016). The main directions of cooperation of large and small businesses in industries of Fergana region. Проблемы современной науки и образования, (2 (44)).

17. Ахунова, Ш. Н. (2020). ЭКОБИЗНЕС. Экономика и социум, (2), 104-107.

18. Nomanjanovna, A. S. (2012). Development issues of free economic zones. International Journal on Integrated Education, 2(5), 83-86.

19. Akhunova, S. N. (2019). ЭКОНОМИЧЕСКИЙ МЕХАНИЗМ ПРИМЕНЕНИЯ АНТИКРИЗИСНОГО УПРАВЛЕНИЯ НА ПРЕДПРИЯТИИ. Theoretical & Applied Science, (5), 34-39.

20. Ахунова, Ш. Н., & Толибов, И. Ш. У. (2019). К проблеме повышения эффективности привлечения инвестиций в экономику Узбекистана. Достижения науки и образования, (7 (48)), 18-22.

21. Тешабоев, А. М., & Рубидинов, Ш. F. У. (2022). ВАКУУМНОЕ ИОННО-ПЛАЗМЕННОЕ ПОКРЫТИЕ ДЕТАЛЕЙ И АНАЛИЗ ИЗМЕНЕНИЯ ПОВЕРХНОСТНЫХ СЛОЕВ. Scientific progress, 3(2), 286-292.

22. Тешабоев, А. М., Рубидинов, Ш. F. У., & Fайратов, Ж. F. У. (2022). АНАЛИЗ РЕМОНТА ПОВЕРХНОСТЕЙ ДЕТАЛЕЙ С ГАЗОТЕРМИЧЕСКИМ И ГАЛЬВАНИЧЕСКИМ ПОКРЫТИЕМ. Scientific progress, 3(2), 861-867.

23. Рубидинов, Ш. F. У., Fайратов, Ж. F. У., & Ахмедов, У. А. У. (2022). МАТЕРИАЛЫ, СПОСОБНЫЕ УМЕНЬШИТЬ КОЭФФИЦИЕНТ ТРЕНИЯ ДРУГИХ МАТЕРИАЛОВ. Scientific progress, 3(2), 1043-1048.

24. Yulchieva, S. B., Olimov, A., & yusuf Yunusov, M. (2022). Gas Thermal and Galvanic Coatings on the Surface of Parts. International Journal of Innovative Analyses and Emerging Technology, 2(2), 26-30.

25. Рубидинов, Ш. Г. У., & Fайратов, Ж. Г. У. (2021). Куп операцияли фрезалаб ишлов бериш марказининг тана деталларига ишлов беришдаги унумдорлигини тахлили. Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences, 1(9), 759-765.

26. Рубидинов, Ш. F. У., Fайратов, Ж. F. У., & Райимжонов, К. Р. У. (2021). ИЗНОСОСТОЙКИЕ МЕТАЛЛОПОДОБНЫЕ СОЕДИНЕНИЯ. Scientific progress, 2(8), 441-448.

27. Рубидинов, Ш. F. У., & Раимжонов, К. Р. У. (2022). ИЗМЕНЕНИЕ МИКРОРЕЛЬЕФА ПОВЕРХНОСТИ И ШЕРОХОВАТОСТИ ДОПУСКОВ ДЕТАЛЕЙ ПОСЛЕ ХИМИЧКЕ-ТЕРМИЧЕСКИЙ ОБРАБОТКИ БОРИРОВАНИЯ. Scientific progress, 3(1), 34-40.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.