CC BY
7RAQAMLI TRANSFORMATSIYA BARQAROR RIVOJLANISHGA ERISHISH OMILI SIFATIDA
1Istamova Nargiza Rustamovna, 2Nuriddinova Ravzaxon Yorqinjon qizi, 3Abdusattarova Nozima Davronbek qizi
Qoqon davlat pedagogika instituti, Maktab menejmenti yo'nalishi talabalari https://doi.org/10.5281/zenodo.11191234 Annotatsiya. Raqamli transformatsiya zamonaviy dunyoda korxonaning strategik rivojlanishining muhim qismi bo'lib, mehnat, madaniyat va texnologiyalarga yondashuvlarni o'zgartirishni nazarda tutadi. Maqolada raqamli strategiyalarni barqaror rivojlanish yo'lidagi ajralmas qadam sifatida amalga oshirish masalasi ko'rib chiqiladi. Muvaffaqiyatli raqamli transformatsiyani amalga oshirish uchun kompaniyaning biznes-modelini tahlil qilish muhim, bu biznes-jarayonlarni optimallashtirish imkoniyatlarini aniqlashga, shuningdek, raqamli transformatsiyani boshqarishning samarali mexanizmlarini ishlab chiqishga yordam beradi.
Kalit so^zlar: virtual bank, xavfsiz, elektron, bitim, hisob-kitob, blokcheyn. Annotation. Digital transformation is considered a crucial part of a company's strategic development in the modern world, focusing on changing approaches to labor, culture, and technology. The article examines the issue of implementing digital strategies as an integral step towards sustainable development. Analyzing the company's business model is essential for successful digital transformation, as it helps identify opportunities to optimize business processes and develop effective mechanisms for managing digital transformation.
Keywords: virtual, bank, safe, electron, deal, billing, blokcheyn.
Raqamli iqtisodiyot ekologik va ijtimoiy muammolarni hal qilish uchun innovatsion yechimlarni taklif qilib, barqaror rivojlanishni ta'minlashda hal qiluvchi rol o'ynaydi. Texnologiya taraqqiyotda davom etar ekan, u sanoatni qayta shakllantirish, samaradorlikni oshirish va iqtisodiy faoliyatning atrof-muhitga ta'sirini kamaytirish imkoniyatlarini taqdim etadi. Raqamli iqtisodiyotning barqaror rivojlanishga qo'shayotgan asosiy hissalaridan biri uning iqtisodiy o'sishni resurslar iste'molidan ajratish salohiyatidadir. Raqamli texnologiyalarni qo'llash orqali korxonalar o'z jarayonlarini optimallashtirishi, resurslar samaradorligini oshirishi va chiqindilar hosil bo'lishini kamaytirishi mumkin. Masalan, bulutli hisoblash ma'lumotlar markazlarini birlashtirish imkonini beradi, bu esa energiyani tejash va uglerod chiqindilarini kamaytirishga olib sayohatlarni taqsimlash yoki turar joy almashish xizmatlari kabi platformalar mavjud resurslardan yanada samarali foydalanish imkonini beradi, qo'shimcha ishlab chiqarish va iste'molga bo'lgan ehtiyojni kamaytiradi. Bu birgalikdagi iqtisod modeli resurslarni tejashga yordam beradi va transport vositalari yoki binolar kabi aktivlardan yanada barqaror foydalanishga hissa qo'shishi mumkin. Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari (AKT) ta'lim, sog'liqni saqlash va boshqa muhim xizmatlardan foydalanish imkoniyatlarini kengaytirishda ham o'zgaruvchan rol o'ynadi. Elektron ta'lim platformalari, teletibbiyot va mobil bank xizmatlari raqamli texnologiyalar, ayniqsa, uzoq yoki xizmat ko'rsatilmagan hududlarda muhim xizmatlardan foydalanishdagi bo'shliqlarni qanday qilib ko'paytirishi mumkinligiga bir necha misoldir. [1] AKTdan foydalanish orqali sifatli ta'lim va arzon sog'liqni saqlash kabi barqaror rivojlanish maqsadlariga tezroq erishish Bundan tashqari, raqamli iqtisodiyotdan olingan ma'lumotlar va tahlillar dalillarga asoslangan qarorlar qabul qilish uchun qimmatli fikrlarni taklif qiladi. Mavjud ma'lumotlarning ko'pligi bilan siyosatchilar va tashkilotlar murakkab muammolarni yaxshiroq tushunishlari va ularni hal qilish uchun maqsadli strategiyalarni ishlab chiqishlari mumkin. Masalan, ma'lumotlarga asoslangan
shahar rejalashtirish transport tizimlarini optimallashtirishi, tirbandlikni kamaytirishi va havo sifatini yaxshilashi mumkin. Ma'lumotlar kuchidan foydalangan holda, barqaror rivojlanish tashabbuslarini yanada samaraliroq ishlab chiqish, amalga oshirish va nazorat qilish mumkin. Biroq, shuni ta'kidlash kerakki, raqamli iqtisodiyot barqaror rivojlanish uchun ham qiyinchiliklar va xavflarni keltirib chiqaradi. Elektron chiqindilar, raqamli tafovut, maxfiylik muammolari va kiberxavfsizlik tahdidlari raqamli iqtisodiyotning afzalliklarini adolatli taqsimlash va uning salbiy ta'sirini yumshatish uchun hal qilinishi kerak bo'lgan muammolar qatoriga kiradi. Xulosa qilib aytganda, raqamli iqtisodiyot barqaror rivojlanishni qo'llab-quvvatlash uchun ulkan salohiyatni taqdim etadi. Resurslarni optimallashtirish, iqtisodiyot modellarini almashish, xizmatlarga kirishni yaxshilash va ma'lumotlarga asoslangan qarorlar qabul qilish orqali u atrof-muhitni muhofaza qilish, ijtimoiy inklyuzivlik va iqtisodiy o'sishga hissa qo'shishi mumkin. Raqamli iqtisodiyot taqdim etayotgan imkoniyatlarni o'zlashtirib, unga bog'liq muammolarni hal qilish orqali biz uning o'zgaruvchan kuchidan yanada barqaror va farovon kelajak yaratish uchun foydalanishimiz mumkin. mumkin, bu esa yanada inklyuziv va adolatli jamiyatlarga olib keladi. Aqlli tarmoqlar va energiyani boshqarish tizimlari energiyadan foydalanishni yaxshiroq monitoring qilish va nazorat qilish, energiya samaradorligini oshirish va qayta tiklanadigan energiya manbalarini integratsiyalashuviga yordam beradi. [2]
Bundan tashqari, raqamli iqtisodiyot almashish va hamkorlikka asoslangan yangi biznes modellarining paydo bo'lishiga yordam berdi. Raqamli iqtisodiyot barqaror rivojlanish uchun ulkan salohiyatni taqdim etsa-da, u hal qilinishi kerak bo'lgan bir qancha muammolarni ham taqdim etadi. Ushbu qiyinchiliklarga quyidagilar kiradi: raqamli bo'linish raqamli tafovut raqamli texnologiyalar va internetga ega bo'lganlar va mavjud bo'lmaganlar o'rtasidagi tafovutni anglatadi. Dunyoning ko'plab qismlarida, xususan, kam daromadli hududlar va chekka jamoalarda raqamli infratuzilma va internetga ulanish cheklangan yoki umuman yo'q. Bu bo'linish raqamli iqtisodiyotda teng ishtirok etishga to'sqinlik qiladi, mavjud tengsizliklarni kuchaytiradi va axborot, ta'lim va iqtisodiy imkoniyatlardan foydalanishni cheklaydi. Atrof-muhitga ta'siri: raqamli iqtisodiyot o'zining ekologik iziga ega. Raqamli qurilmalar, ma'lumotlar markazlari va bulutli hisoblash infratuzilmasiga bo'lgan talab ortib borayotgani energiya iste'moli va elektron chiqindilarning paydo bo'lishiga olib keladi [3]. Elektron qurilmalarni ishlab chiqarish, ishlatish va yo'q qilish resurslarning kamayishi, uglerod chiqindilari va xavfli chiqindilarga yordam beradi. Raqamli iqtisodiyotning afzalliklari va uning atrof-muhitga ta'sirini muvozanatlash barqaror rivojlanishni ta'minlash uchun juda muhimdir. Elektron chiqindilarni boshqarish texnologiyaning jadal rivojlanishi va raqamli qurilmalarning qisqa umr ko'rish davri o'sib borayotgan elektron chiqindilar muammosiga yordam beradi. Elektron chiqindilarda atrof-muhit va inson salomatligiga zarar etkazishi mumkin bo'lgan xavfli materiallar mavjud. Elektron chiqindilar bilan bog'liq atrof-muhit va salomatlikka salbiy ta'sirlarni yumshatish uchun samarali elektron chiqindilarni boshqarish tizimlari, shu jumladan qayta ishlash va to'g'ri yo'q qilish amaliyoti zarur. Maxfiylik va xavfsizlik bilan bog'liq muammolar: Raqamli iqtisodiyot asosan shaxsiy ma'lumotlarni to'plash, saqlash va ulardan foydalanishga tayanadi. Maxfiylik bilan bog'liq muammolar maxfiy ma'lumotlardan noto'g'ri foydalanish yoki ruxsatsiz kirish tufayli yuzaga keladi. Bundan tashqari, o'zaro bog'liqlik va raqamli tizimlardagi bog'liqlik ularni kiberhujumlar va xavfsizlik buzilishiga qarshi himoyasiz qiladi. Raqamli iqtisodiyot texnologiya va ma'lumotlardan mas'uliyatli foydalanishga oid axloqiy savollarni tug'diradi. Algoritmik tarafkashlik, raqamli kuzatuv va avtomatlashtirishning ish va mehnat bozorlariga ta'siri kabi masalalar diqqat bilan ko'rib chiqishni talab qiladi. Texnologik taraqqiyot va axloqiy me'yorlar
o'rtasidagi muvozanatni ta'minlash kutilmagan salbiy oqibatlarning oldini olish va adolat va ijtimoiy inklyuziyani rivojlantirish uchun muhim ahamiyatga ega. Ko'nikmalar va raqamli savodxonlik: Raqamli iqtisodiyotdan samarali foydalanish odamlardan zarur ko'nikmalar va raqamli savodxonlikka ega bo'lishni talab qiladi. Biroq, ko'p odamlar, ayniqsa kam ta'minlangan yoki keksa avlod vakillari raqamli iqtisodiyotda to'liq ishtirok etish uchun ko'nikma va bilimga ega bo'lmasligi mumkin. Raqamli ko'nikmalardagi bo'shliqni bartaraf etish va raqamli savodxonlik dasturlarini ilgari surish barcha uchun inklyuziv kirish va teng imkoniyatlarni ta'minlash uchun muhim ahamiyatga ega. [4]
Ushbu muammolarni hal qilish uchun hukumatlar, biznes, fuqarolik jamiyati tashkilotlari va xalqaro tuzilmalarni o'z ichiga olgan ko'p manfaatdor tomonlarning hamkorligi talab etiladi. Raqamli tafovutni bartaraf etish, raqamli iqtisodiyotda barqaror amaliyotni ilgari surish, maxfiylik va xavfsizlikni ta'minlash hamda axloqiy me'yorlarga rioya etilishini ta'minlash uchun siyosat va qoidalarni ishlab chiqish kerak. Bundan tashqari, raqamli infratuzilma, ta'lim va salohiyatni oshirish dasturlariga sarmoya kiritish shaxslar va jamoalarga raqamli iqtisodiyotning barqaror rivojlanish uchun afzalliklaridan foydalanish imkoniyatini beradi. Raqamli iqtisodiyotning barqaror rivojlanishdagi kelajagi istiqbolli ko'rinadi va ko'plab muhim imkoniyatlar va o'zgarishlarni o'z ichiga oladi. Raqamli iqtisodiyotning kelajagi va uning barqaror rivojlanishdagi o'rni haqida ba'zi muhim fikrlar: texnologiya innovatsiyasi,texnologiyani rivojlantirish raqamli iqtisodiyotdagi o'zgarishlar va innovatsiyalarni davom ettirishi kutilmoqda. [5] Sun'iy intellekt, mashinani o'rganish, katta ma'lumotlarni tahlil qilish va elektron tijorat kabi texnologiyalar rivojlanishda davom etadi, samaradorlik va mahsuldorlikni oshiradi va biznes va rivojlanish uchun yangi imkoniyatlar beradi.
Xizmatlardan foydalanish imkoniyatlarini kengaytirish: raqamli iqtisodiyot moliyaviy xizmatlar, ta'lim, sog'liqni saqlash, qishloq xo'jaligi, savdo va boshqa ko'plab xizmatlardan foydalanish imkoniyatini oshirishi kutilmoqda. Jismoniy shaxslar va korxonalar iqtisodiyotda ishtirok etish va barqaror rivojlanishga yaxshiroq erishish imkoniyatiga ega bo'ladi. Ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish: raqamli iqtisodiyot kengroq ijtimoiy va iqtisodiy rivojlanishga yordam beradi. Raqamli texnologiya yangi ish o'rinlari bilan ta'minlaydi, qobiliyat va ko'nikmalarni oshiradi, raqamli bo'shliqni kamaytirishga yordam beradi va noqulay iqtisodiy qatlamlarni joylashtirishni yaxshilaydi. Atrof-muhit barqarorligi: Raqamli texnologiya ekologik barqarorlikka hissa qo'shishi mumkin. Raqamli ilovalar va yechimlar tabiiy resurslarni boshqarishni yaxshilash va uglerod chiqindilarini kamaytirish imkonini beradi Raqamli iqtisodiyot barqaror rivojlanishga erishishda hal qiluvchi rol o'ynaydi. Raqamli texnologiyalardan foydalanish imkoniyatlarini kengaytirish, ta'lim va o'qitishni rag'batlantirish, innovatsiyalar va tadbirkorlikni rag'batlantirish orqali barqaror iqtisodiy o'sishni rag'batlantirish va rivojlanishning ijtimoiy va ekologik jihatlarini kuchaytirish mumkin. Biroq, raqamli iqtisodiyotga o'tish raqamli bo'shliq, kiberxavfsizlik va ma'lumotlarni himoya qilish kabi muammolarga duch keladi. Hukumatlar, xususiy sektor va akademik doiralar ushbu muammolarni hal qilish uchun samarali choralar ko'rishlari va raqamli texnologiyalardan mas'uliyatli va barqaror usullarda qo'llanilishini ta'minlashlari kerak. Manfaatdor tomonlar o'rtasidagi hamkorlik va sheriklik barqaror rivojlanishda raqamli iqtisodiyot rolida muvaffaqiyat qozonish uchun juda muhimdir. SDG maqsadlariga erishish uchun xalqaro hamkorlik, bilim va tajriba almashish global miqyosda targ'ib qilinishi kerak. [6]
Xulosa: Iqtisodiyotlarni diversifikatsiya qilish, resurslarni boshqarishni takomillashtirish, moliyaviy inklyuzivlikni rag'batlantirish va hayot sifatini yaxshilash orqali raqamli iqtisodiyot barqaror rivojlanishga yanada samarali va har tomonlama erishish yo'li bo'lishi mumkin. Shuning
uchun biz raqamli iqtisodiyot salohiyatiga sarmoya kiritib, yanada barqaror va farovon kelajak sari
o'tishimiz kerak. Harakat qilish va tegishli siyosatni qabul qilish orqali biz iqtisodiy, ijtimoiy va
ekologik rivojlanishga erishishimiz mumkin.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. file:///C:/Users/User/Downloads/Telegram%20Desktop/article 303616 d3e4dfc5a739906fa91
6bc8f208900ab.pdf
2.https://www.researchgate.net/publication/378758660 ANALYSIS OF THE COMPANY'S BUSINESS MODEL AS A FOUNDATION FOR THE SUCCESSFUL DIGITAL TR ANSFORMATION AND SUSTAINABLE DEVELOPMENT
3.https://www.researchgate.net/publication/305413448 Integration the key to implementing t he Sustainable Development Goals
4. Umarovna, Raj abova Gavkhar. "IMPROVING THE PERFORMANCE MANAGEMENT OF THE HIGHER EDUCATION SYSTEM IN THE REPUBLIC OF UZBEKISTAN." Open Access Repository 8.11 (2022): 81-86.
5. Radjabova, Gavxar Umarovna. "OLIY TA'LIM MUASSASALARINING TA'LIM XIZMATLARINI RIVOJLANTIRISH BOSHQARUVINI TAKOMILLASHTIRISH." Oriental Art and Culture 4.3 (2023): 725-731.
6. Umarovna, Radjabova Gavxar. "ESSENCE AND FEATURES OF THE MARKET FOR EDUCATIONAL SERVICES." Galaxy International Interdisciplinary Research Journal 11.11 (2023): 408-413.
7. Umarovna, Radjabova Gavxar. "HOZIRGI ZAMON IQTISODIY TARAQQIYOTIDA TASHKILOTNING INNOVATSIYON FAOLIYATINING AHAMIYATI." Oriental Art and Culture 7 (2021): 185-189.
8. Ustadjalilova, X. A., & Ostonov, S. M. (2021). IMPROVING THE MECHANISMS OF CURRICULUM DEVELOPMENT IN EDUCATIONAL INSTITUTIONS. Актуальные научные исследования в современном мире, (5-10), 10-14.
9. Ustadjalilova, K. (2022). IMPROVING THE MECHANISMS OF THE SYSTEM OF ADVANCED TRAINING OF UNIVERSITY TEACHERS USING ALTERNATIVE METHODS. International Journal of Early Childhood Special Education, 14(8).
10. Ustadjalilova, X. (2023). PEDAGOGIK TADQIQOTLAR METODLARI VA STATISTIK GIPOTEZALARNING NAZARIY JIHATLARI. Scientific journal of the Fergana State University, (6), 21-21.
11. Saidova, Hilolaxon Rashidjon Qizi. "Quality of school education and factors of its modernization." Current Research Journal of Pedagogics 2.06 (2021): 43-5
12. Xusnida, Madaminova. "SPECIFIC ASPECTS OF THE DEVELOPMENT OF TEACHERS'PROFESSIONAL DEVELOPMENT IN EDUCATIONAL INSTITUTIONS." Open Access Repository 9.12 (2023): 176-181
13. Nurmatova, M. (2021). Family economy: Sources of incomeand types of costs.Asian Journal of Research in Business Economics and Management,11(11), 69-73.
