CC BY
1RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR ASRIDA INGLIZ TILI TA'LIM
INQILOBI
1Sayidov Nozimjon Abdulnosirovich, 2Burhanova Zulhumor Odiljon qizi
1Namangan muhandislik-texnologiya instituti katta o'qituvchisi 2Namangan muhandislik-texnologiya instituti 2 bosqich talabasi https://doi.org/10.5281/zenodo.13898189
Abstract. This article explores the dynamic intersection of Information Technology (IT) and English language education. Examining the transformative impact of IT on teaching methodologies, the narrative navigates through the evolving landscape of digital language learning platforms, online courses, gamification strategies, virtual classrooms, and the integration of Artificial Intelligence.
Keywords: language Education, English Learning, Information Technology, Digital Language Learning, Online Courses, Gamification in Education, Virtual Classrooms, Artificial Intelligence in Education
Аннотация. В этой статье рассматривается динамическое пересечение информационных технологий (ИТ) и обучения английскому языку. Рассматривая преобразующее влияние ИТ на методики обучения, повествование проходит через развивающийся ландшафт цифровых платформ изучения языка, онлайн-курсов, стратегий геймификации, виртуальных классов и интеграции искусственного интеллекта.
Ключевые слова: языковое образование, изучение английского языка, информационные технологии, цифровое изучение языка, онлайн-курсы, геймификация в образовании, виртуальные классы, искусственный интеллект в образовании.
Annotatsiya. Ushbu maqolada Axborot Texnologiyalari (IT) va ingliz tili ta'limining dinamik kesishmasini o'rganiladi. ITning o'qitish metodologiyasiga o'zgartiruvchi ta'sirini o'rganar ekanmiz, maqola raqamli til o'rganish platformalari, onlayn kurslar, o'yin strategiyalari, virtual sinflar va sun'iy intellekt integratsiyasining rivojlanayotgan manzarasi orqali o'tadi. Shunindek texnologiya orqali tillarni o'zlashtirishni kuchaytirishning ko'p qirrali usullarini o'rganadi hamda o'quvchilar uchun moslashuvchanlik, interaktivlik va immersiv tajribalarni taklif qilinadi.
Kalit so'zlar: til ta'limi, Ingliz tilini o'rganish, Axborot texnologiyalari, Onlayn kurslar, Ta'limda gamifikatsiya, Virtual sinflar, Ta'limda sun'iy intellekt.
"Har bir soha raqamli texnologiyalar bilan hamohang bo'lmasa, mamlakat rivojlanmaydi" Shavkat Miromonovich Mirziyoyev
Hozirgi vaqtda AKT (Axborot va kommunikatsiya texnologiyalari) ta'limning asosiy jihati va chet tillarini o'zlashtirishda muhim rol o'ynaydi, shuningdek, butun dunyo bo'ylab zamonaviy ta'limning muhim muammosi bo'lib, bu talabalar va o'qituvchilarga yangi o'qitish va o'rganishni osonlashtiradi [1]. Texnologiya hayotimizning barcha jabhalari bilan chambarchas bog'liq bo'lgan davrda ta'lim sohasi Axborot texnologiyalarining (IT) o'zgartiruvchi kuchi tomonidan doimiy ravishda shakllantiriladigan dinamik chegara bo'lib turibdi. Hech bir joyda bu raqamli innovatsiyalar o'rganish landshaftini qayta belgilab berayotgan ingliz tili ta'limi sohasida ko'proq yaqqol ko'rinmaydi. Ushbu raqamli gobelenning nozik tomonlari bilan tanishar ekanmiz, "Raqamli asrda ingliz tili ta'limini inqilob qilish" ITning ingliz tilini o'qitishga chuqur ta'sirini
aniqlash uchun sayohatga chiqadi. D.Moseley ta'kidlaganidek, kompyuterlarning o'rganish va o'qitish usulida muhim rolini o'lchash mumkin [2]. Talabalarga chet tilini o'rganishda yordam beradigan o'rta vosita, ammo samaradorlik butunlay talabalarga bog'liq.
Texnologik taraqqiyotning jadal sur'atlari ta'lim sohasida misli ko'rilmagan imkoniyatlar davrini boshlab berdi va tilni o'zlashtirishni yaxshilash uchun mo'ljallangan ko'plab vositalar va platformalarni taklif qildi. Interfaol til laboratoriyalari va o'yinlashtirilgan til o'rganish ilovalaridan tortib virtual sinflar va sun'iy intellekt asosidagi til o'qituvchilarigacha IT va til ta'limining uyg'unligi o'quvchilar va o'qituvchilar uchun yangi ufqlarni ochdi. Raqamli tillarni o'rganishning turli sohalarini o'rganar ekanmiz, ushbu maqola ushbu texnologik inqilobning asosiy tarkibiy qismlarini tahlil qiladi. Biz onlayn kurslarning afzalliklarini, o'quvchilarni o'ziga jalb qiladigan va rag'batlantiradigan o'yin strategiyalarini hamda immersiv til tajribasini yaratishda multimedia resurslarining rolini o'rganamiz. Bundan tashqari, muhokama ushbu raqamli siljish bilan bog'liq muammolar va ingliz tili ta'limining doimiy rivojlanib borayotgan landshaftida teng huquqli foydalanish va inklyuzivlikni ta'minlash uchun muhim bo'lgan mulohazalarni qamrab oladi. Til ta'limi sohasida Axborot texnologiyalarining kirib kelishi o'qitish metodologiyasida inqilobiy o'zgarishlarni keltirib chiqardi va o'qituvchilarning til ko'nikmalarini berishning nozik san'atiga qanday yondashishini qayta belgilab berdi. Ushbu o'zgartiruvchi ta'sir sinflarning an'anaviy chegaralaridan ancha uzoqqa cho'zilib, texnologiya kengaytirilgan o'rganish tajribasi uchun dinamik katalizator bo'lib xizmat qiladigan yangi davrni boshlab beradi.
Shaxsiylashtirilgan o'quv sayohatlari: - AT tomonidan amalga oshirilgan asosiy o'zgarishlardan biri bu til o'rganish tajribasini individual ehtiyojlarga moslashtirish qobiliyatidir. Moslashuvchan o'quv platformalari har bir o'quvchining o'ziga xos kuchli va zaif tomonlarini tushunish uchun ma'lumotlarga asoslangan tushunchalardan foydalanadi, shaxsiy tarkib va tezlikni taklif qiladi. Yagona yondashuvlardan voz kechish talabalar tarkibidagi turli xil ta'lim uslublari va afzalliklarini tan oladi.
Interaktivlik va o'zaro bog'lanish: - Til o'rganish ilovalari va onlayn kurslarga kiritilgan interaktiv elementlar immersiv va qiziqarli muhit yaratadi. Viktorinalar, qiyinchiliklar va mukofotlar kabi o'yin strategiyalari o'quvchilarning e'tiborini va motivatsiyasini o'ziga tortadi. An'anaviy passiv o'rganish usullaridan voz kechish ingliz tili bilan faol ishtirok etishni rag'batlantirib, dinamik va ishtirokchi sinf tajribasini rivojlantiradi.
Haqiqiy vaqtda fikr-mulohaza va baholash: - Texnologiya bir zumda fikr-mulohaza yuritish va baholash imkonini beradi va o'quvchilarga ularning tilni bilish darajasi haqida darhol tushuncha beradi. Avtomatlashtirilgan baholash tizimlari, sun'iy intellekt tomonidan boshqariladigan tilni baholash vositalari va interfaol mashqlar o'quvchilarga real vaqt rejimida o'z malakalarini oshirish imkoniyatini beradi. Ushbu siljish o'rganish va fikr almashish o'rtasidagi vaqt oralig'ini minimallashtiradi va tilni o'zlashtirish jarayonini tezlashtiradi.
Foydalanish mumkin bo'lgan manbalar va multimodal ta'lim: - Raqamli resurslarning keng tarqalganligi multimodal o'rganish tajribasini osonlashtiradi. Videolar, podkastlar va interaktiv simulyatsiyalarni o'z ichiga olgan multimedia kontenti turli xil o'rganish afzalliklariga murojaat qiladi va tushunishni kuchaytiradi. IT ko'plab haqiqiy til resurslariga kirishni demokratlashtiradi, o'quvchilarni real dunyo kontekstlari va lingvistik nuanslar bilan tanishtiradi.
Hamkorlikdagi ta'lim muhiti: - Virtual sinf xonalari va hamkorlik vositalari global aloqalar va madaniyatlararo almashinuvlarni osonlashtiradi. Talabalar real vaqt rejimida turli tillardagi tengdoshlari va o'qituvchilari bilan muloqot qilishlari mumkin, bu esa global hamjamiyat hissini uyg'otadi. Ushbu hamkorlik o'lchovi nafaqat tilni bilish darajasini oshiradi, balki madaniy kompetentsiya va xabardorlikni rivojlantiradi.
Til ta'limida IT ning o'zgaruvchan manzarasini kezar ekanmiz, bu innovatsiyalar oddiy vositalardan tashqarida ekanligi ayon bo'ladi; ular o'qitish metodikasi tuzilishidagi tub o'zgarishlarni ifodalaydi [3]. Har qanday zamonaviy til kursining malakasi o'zgardi va AKT ta'siri va u taqdim etayotgan imkoniyatlar tufayli baholashning tabiati haqida biz tushunadigan narsalar ham o'zgardi. Umumiy ta'limda ro'y berayotgan o'zgarishlar nafaqat til ta'limida, balki tilni o'rgatish va o'rganish uslubimizga ham, uni baholash uslubimizga ham ta'sir ko'rsatmoqda [4].
Quyida ingliz tili o'qituvchilari o'z sinflarida foydalanishlari uchun ba'zi interaktiv platformalar taklif qilingan:
Kahoot!: Talabalarni ingliz tilini o'rganishga jalb qilish interaktiv viktorinalar va o'yinlar va Kahoot kabi platformalar orqali erishish mumkin! O'yinlar orqali til ko'nikmalarini mustahkamlashning dinamik va qiziqarli usulini taklif eting.
Quizlet: Lug'atni rivojlantirish va interaktiv o'quv mashg'ulotlari uchun Quizlet kabi platformalar ingliz tilini o'rganuvchilarga fleshkachalar, viktorinalar va hamkorlikda o'rganish faoliyati bilan yordam beradi.
Padlet: hamkorlikda o'rganishni kuchaytirish, Padlet talabalar va o'qituvchilarni resurslarni almashishlari, munozaralarda qatnashishlari va hamkorlikda kontent yaratishlari mumkin bo'lgan interfaol platforma bo'lib xizmat qiladi.
Flipgrid: Gapirish va tinglash ko'nikmalarini targ'ib qilish. Flipgrid ingliz tilini o'rganuvchilar uchun o'zlarini ifoda etish, fikr almashish va interaktiv til faoliyati bilan shug'ullanish uchun video munozara platformasini taqdim etadi.
Nearpod: Virtual sinflarga interaktivlik olib keladigan Nearpod ingliz tili o'qituvchilariga interfaol elementlar, real vaqtda viktorinalar va hamkorlikdagi mashg'ulotlar bilan qiziqarli darslar yaratish imkonini beradi.
Edpuzzle: Multimediani til o'rganishga qo'shgan holda Edpuzzle ingliz tili o'qituvchilariga interaktiv elementlar orqali faol ishtirok etish va tushunishni ta'minlab, interaktiv video darslar yaratish imkonini beradi.
Quillionz: Kontent yaratishni yaxshilashga intilayotgan ingliz tili o'qituvchilari uchun Quillionz - bu tanqidiy fikrlash va tilni tushunishni rag'batlantiradigan viktorina savollarini yaratish uchun sun'iy intellektdan foydalanadigan interaktiv platforma.
Pear Deck: An'anaviy taqdimotlarni interaktiv tajribaga aylantirib, Pear Deck ingliz tili o'qituvchilariga talabalarning real vaqt rejimida o'zaro ta'siri bilan qiziqarli darslarni yaratishga imkon beradi, bu esa faol ishtirok etish va tushunishni ta'minlaydi.
Socrative: Real vaqt rejimida baholash va fikr-mulohazalarni osonlashtirish, Socrative ingliz tili o'qituvchilariga viktorinalar, so'rovlar va chiqish chiptalari uchun interfaol platformani taqdim etadi, bu esa sezgir va qiziqarli o'quv muhitini ta'minlaydi.
Mentimeter: Ingliz tili darslariga interfaol o'lchov qo'shgan Mentimeter o'qituvchilarga jonli so'rovlar, viktorinalar va so'z bulutlarini yaratishga imkon beradi, bu virtual yoki jismoniy sinflarda faol ishtirok etish va tushunishni rag'batlantiradi.
Ingliz tili ta'limining doimiy rivojlanayotgan landshaftida interaktiv onlayn platformalar o'zgaruvchan kuch sifatida paydo bo'ldi. Kahootning qiziqarli viktorinalaridan Padlet tomonidan yordam beradigan hamkorlikda o'rganish uchun ushbu vositalar o'qituvchilarning o'quvchilarning diqqatini va ishtirokini qanday jalb qilishini qayta belgilab berdi. Quizlet, Flipgrid va Nearpod kabi platformalar nafaqat til ko'nikmalarini mustahkamlaydi, balki dinamik va hamkorlikda o'rganish muhitini ham rivojlantiradi. Bundan tashqari, Edpuzzle, Quillionz va Pear Deck integratsiyasi o'qituvchilarga turli xil ta'lim uslublari bilan rezonanslashadigan mazmunga boy, interfaol darslarni yaratish imkoniyatini beradi. Socrative va Mentimeter real vaqt rejimida
baholash va fikr-mulohazalarni amalga oshirishda ishtirok etar ekan, sinf dinamikasi sezgirlik va faol ishtirok etish tomon siljiydi, tilni tushunishning muhim elementlari.
Axborot texnologiyalari (IT) va ingliz ta'limi o'rtasidagi simbiotik aloqani o'rganishda biz til o'rganish landshaftini qayta shakllantirishni va'da qiladigan raqamli chegarani bosib o'tamiz. Duolingo kabi platformalar tomonidan osonlashtirilgan shaxsiy o'rganish sayohatlaridan tortib, Kahoot! kabi interfaol vositalar taqdim etuvchi ta'sirchan tajribalargacha biz texnologiyaning ingliz tili ta'limi sohasidagi o'zgaruvchan ta'siriga guvoh bo'lamiz. Xulosa
Ushbu tadqiqotni yakunlar ekanmiz, ingliz tilini o'rgatishda Axborot texnologiyalarining roli shunchaki ko'paytirish emas, balki inqilob - bizni tilni o'zlashtirish dinamik, qiziqarli va chinakam chegarasiz kelajak sari undaydigan paradigma o'zgarishi ekanligi ayon bo'ladi. Ushbu raqamli chegaraga sayohat davom etmoqda va o'qituvchilar va o'quvchilarni ingliz tili ta'limi kelajagini shakllantirishda texnologiyaning o'zgartiruvchi kuchini qabul qilishga taklif qiladi.
Quizlet, Flipgrid va Pear Deck kabi platformalar tomonidan qo'yilgan innovatsion qadamlar interaktivlikning nafaqat til ko'nikmalarini mustahkamlash, balki birgalikdagi va jozibador sinf dinamikasini rivojlantirish uchun imkoniyatlarini ta'kidlaydi. O'yin strategiyalaridan real vaqt rejimida baholash platformalarigacha bo'lgan keng ko'lamli vositalarni kezar ekanmiz, IT va ta'limning uyg'unligi shunchaki moslashishdan tashqarida ekanligi ayon bo'ladi — bu bizning o'qitish va o'rganishga yondashuvimizda tub o'zgarishlarni bildiradi.
Quillionz va Mentimeter kabi EdTech platformalarining joriy etilishi mazmunga boy darslarni yaratish uchun sun'iy intellekt va interfaol elementlarni o'z ichiga olgan an'anaviy metodologiyalardan voz kechishdan darak beradi. Bu nafaqat turli xil o'rganish uslublarini qamrab oladi, balki o'qituvchilarni dinamik va sezgir tilni o'zlashtirish tajribasiga yordam beruvchi sifatida joylashtiradi.
Ingliz tilini o'rganuvchilar geografik chegaralar bilan chegaralanmagan ushbu raqamli davrda o'sish va hamkorlik imkoniyatlari cheksizdir. Muhokama qilingan platformalar til ta'limi an'anaviy cheklovlardan oshib, o'quvchilarga interaktiv, shaxsiylashtirilgan va madaniy jihatdan boy tajribalarni taklif qiladigan kelajak uchun katalizator bo'lib xizmat qiladi.
REFERENCES
1. McKnight L. Dancers not Dinosaurs:Elektron asrda ingliz tili o'qituvchilari. Avstraliya, EQ, 2002,
2. Moseley D. AKT bilan oldinga siljish yo'llari: Boshlang'ich maktablarda savodxonlik va raqamli bilim uchun axborot va kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalangan holda samarali pedagogika. Nyukasl, Buyuk Britaniya, Nyukasl universiteti, 2012, 120 p.
3. Chambers B., Abrami P.C., Therrien M.C. Xavf ostida bo'lgan bolalarga o'qishni o'rganishga yordam berish uchun kompyuter yordamida repetitorlik dasturini ishlab chiqish. Ta'lim tadqiqotlari va baholash. 2001. jild. 7, 223-239-betlar.
4. Beavis C. Lara Savodxonlik bilan uchrashdi: Kompyuter o'yinlari. London, 1998 yil, 41-45-betlar.
