CC BY
2f EURASIAN JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES,
PHILOSOPHY AND CULTURE
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.2 | SJIF = 8.165 www.in-academy.uz
DЕSIGN ÂND MАNАGЕMЕNT STRUСTURЕ ОF GАRMЕNT ЕNTЕRPRISЕS BАSЕD ОN DIGITАL TЕСHNОLОGIЕS
Sultаnоvа Fеruzа Umаrаliyеvnа
Tеrmiz Stаtе Univеrsity Е-mаil: fеruzа_sultоnоvа1989@mаil.ru https://doi.org/10.5281/zenodo.11126830
EURASIAN |0URNAL OF SOCIAL SCIENCES
PHILOSOPHY AND CULTURE
„UOuUCMli """ _
ARTICLE INFO
ABSTRACT
Received: 30th April 2024 Accepted: 06th May 2024 Online: 07th May 2024 KEYWORDS Prосеdurеs, prоjесt оpеrаtiоns, dеsign rоutе, САLS, ЕRP, SСАDА tесhnоlоgiеs, еffiсiеnсy,
rеsоurсеs, pаrаmеtеrs,
infоrmаtiоn.
Thе аrtiсlе dеsсribеs h соmpоnеnts оf аutоmаtеd dеsign systеms, hir stаgеs, prосеdurеs, prnj^^ оpеrаtiоns, dеsign rоutе, dеsign ^sult, аnd а sеriеs оf prоjесt dосumеnts rеflесting prnj^^ sоlutiоns аt h stаgеd оr finаl stаgе, аs wеll аs h fi^l dеsсriptiоn оf h оbjесt bаsеd оn thеsе dосumеnts.
СТРУКТУРА ПРОЕКТИРОВАНИЯ И УПРАВЛЕНИЯ ШВЕЙНЫХ ПРЕДПРИЯТИЙ НА ОСНОВЕ ЦИФРОВЫХ ТЕХНОЛОГИЙ
Султанова Феруза Умаралиевна
Термезский государственный университет
Е-mail: [email protected] https://doi.org/10.5281/zenodo.11126830
ARTICLE INFO
ABSTRACT
Received: 30th April 2024 Accepted: 06th May 2024 Online: 07th May 2024 KEYWORDS
Процедуры, проектные
операции, маршрут
проектирования, технологии САLS, ЕRP, SСАDА, эффективность, ресурсы, параметры, информация.
В
статье
описаны
компоненты
систем
автоматизированного проектирования, их этапы, процедуры, проектные операции, маршрут проектирования, результат проектирования, а также серия проектных документов, отражающих проектные решения на поэтапной или завершающей стадии, а также окончательное описание проекта. объект на основании этих документов.
RAQAMLI TEХNOLOGIYALARNI ASOSIDA TIKUVŒILIK KORХONALARINI LOYIHALASH VA BOSHQARISH STRUKTURASI
Sultоnоvа Fегuzа Umагаliyеvnа
Termiz davlat universiteti Е-mail: [email protected] https://doi.org/10.5281/zenodo.11126830
ARTICLE INFO ABSTRACT
EURASIAN JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES, PHILOSOPHY AND CULTURE
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.2 | SJIF = 8.165 www.in-academy.uz
Received: 30th April 2024 Accepted: 06th May 2024 Online: 07th May 2024 KEYWORDS Protseduralari, loyiha
operatsiyalari, loyihalash marshruti, CÀLS,, ЕRP, SCÀDÀ teхnologiyalar, samaradorlig, resurslar, parametrlar, axborot.
Loyiha sifatiga, uning tezkor bajarilishiga bo'lgan talablar loyiha ob'yektlarining murakkabligiga va ularning muhimligiga qarab yanada ortib boradi. Ishchi va xizmatchilar sonini ortishi hisobiga bu talablarni qondirish muammoni hal etmaydi, chunki bu holda loyiha ishlarini parallel ravishda olib borish imkoniyati kam va muhandis kadrlar soni chegaralangandir.
Muammoni loyiha jarayonlarini avtomatlashtirish va ishlab chiqarishga informatsion texnologiyalarni joriy etish orqali hal etish yaxshi samara beradi. Axborot texnologiyasi (AT) hisoblash texnikasini qo'llab ma'lumotlarni boshqarish va ularga ishlov berish texnologiyalaridir. AT deganda ko'pincha kompyuter texnologiyalari tushuniladi. AT kompyuterlardan foydalanish, ma'lumotlarni programma vositalari orqali saqlash, o'zgartirish, hilma xillash, ishlov berish, uzatish va qabul qilish imkonini beradi.
Hozirgi kunda tikuv sanoati korxonalari ishining samaradorligi ko'p jihatdan ularning yuqori sifatli texnik va programma vositalari bilan ta'minlanganligiga bog'liq. Bu esa o'z navbatida texnologik jarayonlarni o'zaro moslashuvchanligi va ishlab chiqarish bo'linmalari ishining avtomatlashtirilganligi hamda ularning o'zaro birgalikda ishlay olish imkoniyati bilan belgilanadi.
Zamonaviy kompyuterlashtirilgan tizimlarga avtomatlashtirilgan loyihalash tizimlari (ALT yoki CAD), ishlab chiqarishni boshqarishning avtomatlashtirilgan tizimlari (ICHBAT), integrallashgan ALT va elektron hisoblash texnikasiga asoslangan zamonaviy texnologik uskunalar kiradi. Ma'lumki, yangi mahsulotni o'z raqobatchilaridan ikki hafta avval ishlab chiqargan korxona bozorning 50% ulushiga ega bo'ladi.
Zamonaviy kiyimlar ishlab chiqarish uchun extiyoj va talab o'zgarishini tezkor ravishda hisobga olish, ilg'or sanoat texnologiyalarini qo'llash, ishlab chiqarishga yangi modellar joriy etishda mehnat va moddiy harajatlarni kamaytirish va pirovard natijada buyum sifatini oshirish va uning ishlab chiqarishga joriy etish muddatlarini qisqartirish asosan tikuv jarayonlariga avtomatlashtirilgan tizimlarni joriy qilish evaziga amalga oshiriladi. ALTni joriy etish uchun sarmoya ajratgan buyurtmachini tizimning samaradorligi, texnologiyani o'zini o'zi qoplash va joriy etish muddati qiziqtiradi. Shunday ekan, ishlab chiqarish samaradorligini oshirishga erishish birinchi navbatda buyurtmalarning tez suratda bajarilishi va xom-ashyoga ketgan harajatlarning kamayishiga bog'liq. Avval ancha qiyin bo'lgan bu masala,hozirda informatsion texnologiyalarni joriy etilishi bilan oson hal etilishi mumkin.
Barcha loyiha tashkilotlari, buyumlarni loyihalash uchastkalari va mahsulot ishlab chiqarish bilan bog'liq sohalardagi loyiha uchastkalari. Masalan, aerokosmik qurilmalar,
Maqolada avtomatlashtirilgan loyihalash tizimlarining tarkibiy qismlariga uning bosqichlari, protseduralari, loyiha operatsiyalari, loyihalash marshruti, loyihalash natijasi,va bosqichma-bosqich yoki yakuniy bosqichdagi loyihaviy yechimlarni aks ettiruvchi qator loyiha hujjatlari hamda bu hujjatlar asosida ob'ektningyakuniy tavsifini aks ettiradi.
EURASIAN JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES, PHILOSOPHY AND CULTURE
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.2 | SJIF = 8.165 www.in-academy.uz
samolyotsozlik va priborsozlik, avtomashina, mebel, keng iste'mol mollari buyumlari, shu jumladan, kiyim va poyabzal, yoki boshqa turdagi texnik ob'ektlarni ishlab chiqarish sohalari.
Sanoatda avtomatlashtirilgan tizimlarni qo'llash natijasida quyidagi samara olinadi: -mehnat unumdorligini va muhandislarning mehnati sifatini oshirish; -ob'ektlarni loyihalash jarayonlarini bog'lovchi tizimli texnologiya yaratish; -loyiha ob'ektlari parametrlarini yaxshilash;
-loyiha ob'ektlarining texnik iqtisodiy ko'rsatkichlarini, ulardan foydalanish suratlarini oshirish;
-loyihalash va tayyorlash jarayonida resurslarni tejash imkoniyatlari; -loyihani yaratish muddatlarini qisqartirish.
ALT inson tafakkuri va kompyuterning texnik imkoniyatlarini samarali ravishda qo'shish orqali loyihalovchining quroli yoki instrumenti vazifasini o'taydi. ALT ning tarkibiy qismlariga uning bosqichlari, protseduralari, loyiha operatsiyalari, loyihalash marshruti kiradi.
Korxonani boshqarishning avtomatlashtirilgan tizimlari biznesning rivojlanishi va korxonani bozor sharoitlariga ko'nikishi uchun qudratli vositadir. Hozirgi paytda dunyoda tikuv korxonalarini avtomatik boshqaruvi bo'yicha qator informatsion texnologiyalar mavjud bo'lib, ular ichidan CALS, ERP, SCADA texnologiyalarini alohida ta'kidlash joizdir.
Tikuvchilik ishlab chiqarishida qo'llanadigan informatsion texnologiyalarga quyidagilar kiradi:
-biznes jarayonlarini tahlil qilish va ularni reinjiniring qiluvchi texnologiyalar korxona faoliyati samaradorligini oshirish maqsadida korxona tuzilishini tubdan o'zgartirishning tashkiliy usullari to'plami. Bu texnologiyalar qog'ozli hujjat almashinuvidan elektron hujjat almashinuviga o'tish va mahsulot ishlab chiqarishning yangi usullarini joriy qilish imkoniyatini beradi;
-buyum haqidagi ma'lumotlarni elektron ko'rinishida taqdim etish texnologiyalari mahsulotning hayot davri jarayonlariga tegishli ma'lumotlarni elektron ko'rinishida taqdim etish usullari to'plami. Bu texnologiyalar ayrim jarayonlarni avtomatlashtirish uchun mo'ljallangan;
-mahsulot haqidagi ma'lumotlarni bir joyga to'plash (integratsiyalash) texnologiyalari -mahsulotning hayot davri jarayonlariga tegishli elektron ko'rinishidagi ma'lumotlarni yagona informatsion maydon doirasida jamlash texnologiyalari.
Raqamli texnologiyalarni asosida tikuvchilik korxonalarini boshqarish - hisoblash va kompyuter texnikasini qo'llab ma'lumotlarni boshqarish va ularga ishlov berish texnologiyalaridir. AT deganda ko'pincha kompyuter texnologiyalari tushuniladi. AT zamonaviy ishlab chiqarishning har bir bosqichida kompyuterdan foydalanish, ma'lumotlarni dasturiy vositalar orqali saqlash, o'zgartirish, xillarga ajratish,ishlov berish, uzatish va qabul qilish imkonini beradi. Tikuvchilik sanoatining bosh vazifalaridan biri ishlab chiqarishni tez o'zgaruvchanligi va mahsulotning raqobatbardoshliligini oshirishni ta'minlovchi texnologiyalarni yaratish va joriy qilishdir. ATni qo'llash bu vazifalarni bajarish va ishlab chiqarish samaradorligini oshirishga xizmat qiladi. Tikuvchilik sanoati korxonalarida avtomatlashtirilgan axborot tizimlarini yaratish va rivojlanishining sabablari sifatida mahsulot assortimentining kengayib ketishi va uning tezkor (operativ tarzda) hisobini yuritishning muhimligi etiladi. AT tezkor joriy etilishida engil sanoat korxonalariga investitsiyalarning, shu
EURASIAN JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES, PHILOSOPHY AND CULTURE
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.2 | SJIF = 8.165 www.in-academy.uz
e'tirof bilan birga chet el investitsiyalarning, kiritilishi ham muhim ro'l o'ynaydi. AT ishlab chiqarishni yangi texnika-texnologiya bilan modernizatsiya qilishning shartlari va mezonlaridan biri bo'lib bormoqda. Tikuvchilik korxonalarida ATni joriy etish biznes-jarayonlarni tezlashtirish va ishlab chiqarish xarajatlari strukturasini maqbullash; xodimlar sonini qisqartirish hisobiga ish haqi fondini tejash; ombordagi sotilmagan tovarlar sonini kamaytirish; mijozlarga xizmat qilish sur'atlari va sifatini oshirish va pirovard natijada tikuv korxonasini avtomatlashgan tarzda kompleks boshqarish imkonini beradi.
Loyihalash - hali mavjud bo'lmagan ob'ektni uning dastlabki xarakteristikasi va ishlash algoritmi asosida shu ob'ektni aniq sharoitga mos holda ishlab chiqish uchun uning tasvirini, chizmalarini va tavsifini tuzish jarayonidir. Loyihalash jarayoni o'z ichiga bir necha bosqichni oladi: izlanish, tadqiqot, hisob-kitob, konstruksiyalash.
Loyihalash jarayonida davriy ravishda rivojlanuvchi jarayon sifatida bosqich, davr, loyiha protseduralari va operatsiyalariga, loyihalash marshrutiga tarkibiy qismlari bo'linadi.
Avtomatik loyihalash tizimlarida nafaqat ishlab chiqarish jarayonlaridagi ishlarni ratsional taqsimlash balki o'qitish va muommolarni yechish metodlarini asosli tanlash ucgun quyidagilarni inobatga olish lozim:
-raqamli metodlar hamda metodlar va hisoblash texnikasi vositalarini qo'llash asosida loyihalashni takomillashtirish;
-izlash, ishlov berish va informatsiya (ma'lumot)ni chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish; -optimallashtirish va ko'p variantli loyihalash metodlaridan foydalanish; -loyihalanayotgan obyektlar, buyumlar va materiallarning matematik modellarini samarali qo'llash;
-obyektlarni avtomatlashtirilgan loyihalash uchun zarur bo'lgan, ma'lumotnoma tavsifidagi tizimlashtirilgan ma'lumotlarga ega ma'lumotlar bankini yaratish; -loyiha hujjatlarini shakllantirish (rasmiylashtirish) sifatini oshirish;
-ijodiy bo'lmagan ishlarni avtomatlashtirish hisobiga loyihalovchilar mehnatining ijodiy ulushini oshirish;
-loyihalash metodlarini unifikatsiyalash va standartlashtirish; -ALT sohasidagi mutaxassislarni tayyorlash va qayta tayyorlash;
Loyihalovchi bo'limlarning turli darajadagi hamda vazifasi har xil bo'lgan avtomatlashtirilgan tizimlar bilan mustahkam aloqada ishlashi zarur.
Хulоsа: Yuqorida keltirilgan vazifalarni to'liq qamrab olgan olda, ishlab chiqarish sanoatini avtomatlashtirilgan tizimlarni qo'llash natijasida quyidagi samara olinadi: -mehnat unumdorligini va muhandislarning mehnati sifatini oshirish; -ob'ektlarni loyihalash jarayonlarini bog'lovchi tizimli texnologiya yaratish; -loyiha ob'ektlari parametrlarini yaxshilash;
-loyiha ob'ektlarining texnik iqtisodiy ko'rsatkichlarini,ulardan foydalanish suratlarini oshirish;
-loyihalash va tayyorlash jarayonida resurslarni tejash imkoniyatlari; -loyihani yaratish muddatlarini qisqartirish.
EURASIAN JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES, PHILOSOPHY AND CULTURE
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.2 | SJIF = 8.165 www.in-academy.uz
References:
1. БДаршиев О.А. Тошбеков, ШД. Эрматов. Республикамизда етиштириладиган куй зотларидан олинадиган жун толаларининг тадкики AGRO ILIM http:// qхjurnаl.uz/lоаd/ jurnаl_2023/аgrо_ilm_ 2023_yil_6_sоn_95_ уик1аЬ о^^12-1-0-533.
2. http ://оld.qаshqаdаryоgz.uz/qаshqаdаryо/аrtiсlеs/viеw/?аrtiсlе_id=980.
3. ИТД-15-115 илмий тадкикот ишининг х,исоботи Мах,аллий жун толаларининг хусусиятларини тадкики асосида уларни узунлиги х,амда йугонлиги буйича саралаш ва ип йигиришга тайёрлаш технологиясини яратиш С.А.Юсупов, Тошкент, 2009, 40 б.
4. ГОСТ 7939-79 Шерсть овечья немытая грубая классированная. Технические условия.
5. Тошбеков О.А., Эрматов ШД. Дагал жун толаси асосида нотукима матоларнинг ишлаб чикариш технологиясини тадкики // Фаргона политехника институти. Илмий-техника журнали. 2023.Т-27, № 3. 95-99 б.
6. Тошбеков О.А., Урозов М.К. Исследование параметров строения жаккардовых тканей // Илмий ва инноваtsiя фаолиятни ривожлантириш буйича давлат бошкаруви тизими такомиллаштириш-давр талаби. IV - Халкаро конферинция. 18-декабир 2020. 114-119 б.
7. Tоshbеkоv О.А., Urоzоv М.К., Bоltаyеvа I.B., Hаmrаyеvа M.F. Ше оf wооl fаbriсs, сlаssifiсаtiоn аnd соding оf wооl fаbriсs // ШОГЫ Bullеtin оf Publiс Неа1Ш. 2022. Т 11, С. 6871.
8. Sultоnоvа F. . (2024). Rаqаmli tехnоlоgiyаlаrni qоЧlаb ishlаb сhiqаrish prоtsеdurаlаri sаmаrаdоrli tаshkil еtish usul^n. Евразийский журнал академических исследований, 4(4), 51-56.
9. Урозов М.К., Тошбеков О.А., Рахимова К. Жунни калинлигини синовдан утказиш усуллари. Еurаsiаn ]оигпа1 Of Aсаdеmiс Rеsеаrсh. 2022. Vоl 2, № 13. Р. 784-788; [01.00.00, №51].
10. Тошбеков О., & Мустонова З. Олинган нотукима матонинг ишкаланишга чидамлилигини ва шовкинни ютишга юкори мослашувчанлик хоссаларини аниклаш. Евразийский журнал академических исследований, 3(12 РаЛ 2), 2023.217-221.
11. Тошбеков О., Рахимкулова С. Дагал жун толалари асосида олинган (автомобил, авиятсия, кемасозлик) саноати учун кулланилган нотукима мато тайёрлаш. Евразийский журнал академических исследований, (2023). 3(12 РаЛ 2), 211-216.
12. Tоshbеkоv, О., Urаzоv, М., Еrmаtоv, S., & Khаmrаеvа, М. 2023). Еffiсiеnt аnd есопотка1 еnеrgy usе tесhnоlоgy in Ше prосеssing оf dоmеstiс соаrsе wооl fibеr. In E3S Web of Conferences ^о1. 461, p. 01068). EDP Sсiеnсеs.
13. Sultоnоvа F.U. Rаqаmli tехnоlоgiyаlаr аsоsidа Ьо^ак muhаndislаrning kаsbiy kоmpеtеntligini rivоjlаntirish mеtоdikаsi. Пт^ап vа tехnоlоgiyаlаr. 2023 №2(1) 190-199 b.
14. Мукумова Ф. Формирование сознательного отношения к учёбе и труду, обеспечение деловых качеств для умственного и физического развития. Евразийский журнал академических исследований, 4(3 РаЛ 2), 168-173.
15. M.K. и^о^ О. А. Tоshbеkоv, О.Х. Ки1титто^ & I.B. Bоltаyеvа. (2021). О^ат^ Pасs frоm Сеllulоsе оf Sunflоwеr Plаnts, Sаflоr аnd From Wаstе оf Thе Tехtilе Industry. Tехаs |оита1 оf Multidisсiplinаry Studiеs, 2, 191-193.
EURASIAN JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES, PHILOSOPHY AND CULTURE
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.2 | SJIF = 8.165 www.in-academy.uz
16. O.A.Toshbekov, IANabiyeva, M.K.Urozov, DAAlikulova, S.A.Xolmurodova. Technology Of Wool Fiber Washing and Oil Removal. Texas Journal of Multidisciplinary Studies. 2021y. T-2. 189-190.
17. Toshbekov, О. А., Urozov, M. K., Juraqulov, Е. N., & Raximqulova, S. А. (2021). Mechanical and Chemical Processing of Wool Fiber TECHNOLOGY. ^етаЫопа! ¡оыта! оп Intеgrаtеd ЕйпсаНои, 4(9), 145-146.
18. Ypo3oB, М. К., О. А. Тoшбeкoв, and К. Рaxимoвa. "Жунни к^линлигини cинoвдaн ут^зиш уcуллaри." Евразийский журнал академических исследований 2.13 (2022): 784788.
19. Muhammad Khalid Rafiq, Zubair А. Shaikh, and Taqdir Ali Pirzada, "Digital Engineering Education: The Educational Metamorphosis of Engineering Education" 199 Ilm-fan va texnologiyalar. 2023 №2(1)
20. Luca Canetta, Roberto F. Guerrero, Mauro G. Ruggiero, "Digital Manufacturing for Industrial Transformation: Lessons from the International Study on the Strategic Role of Advanced Manufacturing Technologies in the Smart Factory"
