CC BY
0*FIZIKA-MATEMATIKA VA TEXNIKA FANLARI* *ФИЗИКО-МАТЕМАТИЧЕСКИЕ И ТЕХНИЧЕСКИЕ НАУКИ* *PHYSICAL, MATHEMATICAL AND TECHNICAL SCIENCES*
UDK 547.541.2.
PROTON NURLI TERAPIYANI QO'LLASH IMKONIYATLARI VA TADQIQOT ISHLAB CHIQISHLARI M.Jurayev, Sh.Ibragimov*
Kalit so'zlar: proton terapiyasi muolajasi, nurlanish terapiyasi, o'sma kasalliklari, ko'z melanomasi, bosh suyagi asosi o'smalari, samaradorlik, anatomik shakllanish, havo emboliyasi, meningioma, radiokontrast.
Proton nuri terapiyasi muolajasi o'sma kasalliklarini davolashning eng istiqbolli yo'nalishi hisoblanadi. Biroq, tibbiyotning ushbu sohasi murakkab va qimmat nurlanish tizimlarini ishlab chiqish va ixtisoslashtirilgan tibbiyot markazlarini yaratish, joriy etish va ulardan foydalanish bilan bog'liq.
Robert R. Vilsonning ishi saraton kasalligini davolashda proton terapiyasi muolajasining afzalliklarini (yuqori samaradorligini) ko'rsatdi, bu shifokorlar va olimlar orasida katta qiziqish uyg'otdi. Ushbu tadqiqotlarga asoslanib, proton nurlari yordamida olingan yuqori lokalizatsiyalangan dozani taqsimlash mahalliy nazoratning yuqori ehtimoli, kasalliksiz omon qolish, umumiy omon qolish va normal to'qimalarga zarar yetkazish ehtimolini kamaytirishga olib keladi, deb faraz qilindi [2].
Qabul qilingan taxminlarni isbotlash uchun proton terapiyasi muolajasi sohasida doimiy klinik sinovlar talab qilinadi. Klinik amaliyot uchun ixcham tizimlarni yaratish bo'yicha ishlar davom etmoqda.
Bugungi kunga qadar proton terapiyasi muolajasi muolajasining potensial samaradorligini tasdiqlovchi yetarli klinik tajriba to'plangan va eng keng tarqalgan o'smalarning aksariyati uchun natijalar olingan. Tadqiqotlar ma'lumotlari asosan proton terapiyasi muolajasining samaradorligi bo'yicha foton nurlanishidan ustunligini ko'rsatadi. Ko'z melanomasi kabi bir qator kasalliklarda proton terapiyasi muolajasi mutlaqo muqobil bo'lmagan davolash usuli hisoblanadi. Ushbu maqolada proton terapiyasi muolajasi bilan xavfli o'smalarning ayrim turlarini davolashda olingan klinik natijalar muhokama qilinadi.
Ko'z melanomasi kattalarda eng ko'p uchraydigan asosiy ko'z saratonidir. Ko'z melanomalarining aksariyati (taxminan 85%) uveal yo'lda (iris, siliyer tana, xoroid), qolgan 5% esa konyunktiva melanotsitlaridan kelib chiqadi. Uveal melanoma o'lim darajasi barqaror yoki ortib borayotgan bir necha saraton turlaridan biri bo'lib, bu o'simtaning ushbu turining tarqalish faolligi oshishi, samarali yordamchi terapiyaning yo'qligi va birlamchi terapiyaga nisbatan qarshilik bilan bog'liq bo'lishi mumkin [4]. Birlamchi muolajadandan 25 yil o'tgach, melanoma bilan bog'liq uzoq muddatli o'lim o'rta va katta o'smalar uchun 50% dan ko'proqni tashkil qiladi [5]. Deyarli 20-asr oxirigacha uveal melanoma uchun asosiy davolash uni olib tashlash edi. Ammo Collaborative Ocular Melanoma (COMS, Ko'z melanomasi tekshiruvlari) tadqiqotlari shuni ko'rsatdiki, kichik va o'rta kattalikdagi o'smalarning olib tashlanishi yoki braxiterapiyada bemorlar 5 yildan ortiq umr ko'rmaydi. Bu natijalar organlarni saqlovchi terapevtik usullardan kengroq foydalanishga turtki berdi.
*Muhammadumar Jurayev - Toshkent davlat texnika universiteti, "Biotibbiyot muhandisligi" kafedrasi magistri; Shabatir Ibragimov - Toshkent davlat texnika universiteti, "Biotibbiyot muhandisligi" kafedrasi dotsenti.
13
Kasallikni davolash usulini tanlash individual ravishda amalga oshiriladi va o'simtaning hajmiga, uning joylashgan joyiga va jarayonning darajasiga bog'liq. Bu jarayon jarrohlik terapiyasi bilan birgalikda bajariladi.
Hozirgi vaqtda ko'z melanomasi uchun organni saqlaydigan nurlanish terapiyasining eng keng tarqalgan usullari bu - brakiterapiya (125 yod, 106 ruteniy va boshqalar) va og'ir zarralar bilan tashqi nurli nurlanish terapiyasi (proton terapiyasi muolajasi, geliy atom terapiyasi) [6].
Terapiya samaradorligining asosiy belgisi omon qolish bilan bevosita bog'liq bo'lgan mahalliy o'smalarni nazorat qilish darajasidir. J.Yazis, Ciber Knife [7] stereotaktik radiojarrohligi va fraksiyalangan stereotaktik radioterapiyadan foydalangan holda uveal melanomasi bo'lgan 181 bemorning retrospektiv tahlilida nurlanish dozasini oshirish mahalliy nazoratni yaxshilash uchun juda muhim ekanligini ko'rsatdi. Shu nuqtayi nazardan, proton nurlarining fizik xossalari (nurlanish dozasining maqsadli hajmda bir xil taqsimlanishi, minimal dozaning tarqalishi, nurlanish dozasining maqsadli o'simta hajmidan tashqarida keskin kamayishi va boshqalar) bu usuldan keng foydalanish imkonini beradi.
O'simta regressiyasi asosan hujayralarni yo'q qilish (nurlanish ta'sirida xromosoma DNKsining shikastlanishi orqali), shuningdek oziqlantiruvchi qon tomirlarining shikastlanishi natijasida yuzaga keladi. Proton nurlanishidan keyin hujayra harakatchanligini uzoq muddatli ingibir qilish haqida ham ma'lumotlar mavjud [8]. Ko'z melanomasi va uning qo'shimchalari uchun proton terapiyasi muolajasi birlamchi davolash, o'smaning qaytalanishi uchun, shuningdek, neoadjuvant terapiya sifatida amalga oshirilishi mumkin.
Biroq, bu texnikaning samaradorligi o'simtaning tarqalish darajasi bilan cheklangan. Proton nurlari terapiyasi (PNT) bilan mahalliy takrorlanishning (qaytalanish) kuchayishi uchun xavf omillari quyidagilardan iborat: birlamchi o'lchami kattaligi (kengligi 24 mm dan va uzunligi 14 mm dan ortiq), birlamchi o'simtaning juda kichik o'lchami, irisi tutilishi va pastki chegara masofasining 1 mm dan kam bo'lishi [9], 10].
So'nggi bir necha o'n yilliklarda melanomalar hajmi bo'yicha cheklovlarga qaramay, katta o'smalarning PNTsi tobora ko'proq qo'llanilmoqda. T.Papakots [11] ishi shuni ko'rsatadiki, ko'p hollarda o'smaning qaytalanish darajasi past bo'lgan va o'lim darajasi enukleatsiyadan (ko'z amputatsiyasi) keyin kuzatilganlar bilan taqqoslangan.
1996-yildan 2015-yilgacha PNT yordamida ko'z melanomasi bilan og'rigan bemorlarni davolash tajribasini taqdim etadigan retrospektiv tahlil natijalari haqida ma'lumot mavjud [12]. O'rtacha 49,5 oylik kuzatuv bilan 107 holatdan 5 tasida 36,3 oy ichida qaytalanish bo'lganligi ko'rsatilgan (o'rtacha kuzatuv). Umumiy qaytalanish darajasi 7,5% ni tashkil etdi. Diffuz iris melanomasi yuqori takrorlanish tezligini ko'rsatdi (p = 0,044).
I.Sable [6] tomonidan o'tkazilgan tadqiqotda 5 yil ichida mahalliy takrorlanishning umumiy darajasi 2-8,4% ni tashkil etdi. Mahalliy nazoratga 96,4% hollarda erishildi, o'rtacha kuzatuv 60,7 oyni tashkil etdi, 17,5 oyda relaps darajasi 3,6% ni tashkil etdi.
K.Kavita [6] PNT samaradorligi bo'yicha 27 ta ilmiy nashrlardan olingan ma'lumotlarning meta-tahlilini o'tkazdi, shu jumladan 8035 ta ko'z melanomasini davolash. O'lim xavfi boshqa davolash usullaridan sezilarli darajada farq qilmasligi ko'rsatilgan, ammo mahalliy takrorlanish darajasi sezilarli darajada past (p <0,01), shuningdek, nurlanish kataraktasini rivojlanish xavfi sezilarli darajada kamaygan.
PNT ning aniq afzalliklariga qaramay, usul, boshqa har qanday nurlanish ta'siri kabi, asoratlarsiz emas. Tajriba shuni ko'rsatadiki, sog'lom ko'z tuzilmalariga zarar etkazilishi oldindan aytib bo'lmaydigan va tuzatilishi mumkin. Proton terapiyasi muolajasining keng tarqalgan asorati radiatsiya ta'sirida katarakta (nurlanish ta'sirida), chunki linzalar nurlanishga juda sezgir. Nurlanish terapiyasining boshqa shakllaridan farqli o'laroq, proton nurlari linzalarning butun maydonini nurlantirishdan qochadi.
J.Tariat [12] o'z asarida 1991-2015-yillarda uveal melanoma bilan 1696 bemorlarni PNT davolash haqida ma'lumot beradi. O'rtacha 48 oylik kuzatuvdan so'ng, bemorlarning 14,4% va 8,7%
14
o'rtacha 19 va 28 oylik kuzatuvda kataraktaga chalingan. Nurlangan linzalar hajmi <5% bo'lganida, 10 Gn dozadan pastroq katarakt rivojlanishi xavfi sezilarli darajada oshmadi.
An'anaga ko'ra, davolanishni boshlashdan oldin, o'simtaning joylashishi va hajmiga qarab, umumiy behushlik ostida tekshiruv sohasiga 3 dan 5 gacha tantal markerlari o'simtani keyinchalik radiopaq markerlarni (kliplarni) moslashtirish orqali doza-anatomik reja bilan rentgenologik kuzatuv ostida joylashtiriladi. Rejalashtirish tizimidagi nurlanish maydonini aniqlash uchun ular orasidagi masofa, shuningdek, o'simta va limbusning chetiga qadar o'lchanadi.
Davolash jarayonida bemor termoplastik niqob bilan tik holatda immobilizatsiya qilinadi (bog'lanadi). Ko'z harakatsizlantiriladi, iloji bo'lsa, ko'z qovoqlari nurlanish maydonidan chiqariladi. Nurlanish bitta gorizontal nur bilan sodir bo'ladi, lekin optimal muvofiqlikka erishish uchun u bir necha burchak ostida amalga oshiriladi va berilgan proyeksiyada nurning yo'nalishiga va nishonning shakliga mos ravishda turli xil kollimatorlar va kompensatorlar yordamida amalga oshiriladi.
Rossiyada ham, chet elda ham to'plangan uzoq muddatli klinik tajriba shuni ko'rsatadiki, proton terapiyasi muolajasi quyidagilarni ta'minlaydi:
- sog'lom ko'z to'qimalariga nisbatan xavfsizlik - nurning aniq fokuslanishi ko'zning tomirlari va nerv uchlariga salbiy ta'sir ko'rsatmasdan, o 'simta joylashgan maydoniga millimetrlik aniqlik bilan ta'sir qilish imkonini beradi. Shuningdek, o'simta orqasida joylashgan to'qimalar halokatli ta'sirga duchor bo'lmaydi, chunki barcha proton energiyasi faqat o'simtada lokalizatsiya qilinadi (Breggpiki effekti);
- saratonning qaytalanishini xavfsiz va samarali davolash, chunki bu integral doza va yuqori dozalar berishda boshqa tekshiruvlardan nurlanish aniq yo'naltirilishi bilan kam doza berilishi bilan oldingi nurlanish terapiyasi yoki brakiterapiya holatida dozimetrik afzalliklarni beradi;
- 95% hollarda mahalliy o'sma nazorati; - ko'zni va uning vazifasini saqlash;
- ko'z melanomasini davolashning boshqa usullari bilan, birinchi navbatda, immunostimulyatsiya qiluvchi davolash usullari bilan kombinatsiyalash imkoniyati.
Bolalar o'smalarida PNT foton nurlanishi terapiyasidan ko'ra eng samarali va xavfsizroq ekanligini isbotladi. Bolalarning nurlanishga yuqori sezuvchanligini hisobga olgan holda, sog'lom to'qimalarga nurlanish dozasini kamaytirish katta ahamiyatga ega [7].
Saraton o'smalarni davolashda nurlanish terapiyasi keng imkoniyatlar yaratganligi sababli, bolalar o'sma kasalliklarida ko'proq e'tibor davolashning zararligiga, ya'ni nurlanishning kiruvchi erta va kechki nojo'ya ta'sirini kamaytirishga qaratilgan. Shuni ta'kidlash kerakki, kech ta'sirlarning to'liq klinik ko'rinishi davolanishdan keyin 5 yoshdan 10 yoshgacha bo'lgan bolalarda yoki hatto keyinroq paydo bo'lishi mumkin [8].
Bolaning keyingi rivojlanishi va o'rganish qobiliyatiga sezilarli ta'siri tufayli kech nurlanish reaksiyalari terapevtik davolashning asosiy yo'nalishlaridan biriga aylandi. Bolalarda nur terapiyasining eng xavfli uzoq muddatli yon ta'siriga o'sishning buzilishi, neyrokognitiv toksiklik, ototoksiklik, nefrotoksiklik, endokrin va jinsiy bezlarning disfunktsiyasi kiradi [9-12].
Nur terapiyasining bolalarda keng tarqalgan yana bir jiddiy salbiy tasiri bu jiddiy nurlanishdan kelib chiquvchi ikkilamchi saratondir [12].
Protonlar va fotonlarning biologik ta'sirining o'xshashligi shuni ko'rsatadiki, o'simtani nazorat qilish yoki davolash tezligi ikki usul o'rtasida farq qilishi dargumon. Shu bilan birga, protonlarning fizik xususiyatlari atrofdagi normal to'qimalarga dozani kamaytirishga imkon beradi va shuning uchun bolalar nurlanish o'sma kasalliklarisining asosiy muammolarini hal qiladi -davolash natijalarini sezilarli darajada yaxshilash, erta va kech nurlanish reaksiyalari ehtimolini kamaytirish va shu bilan uzoq muddatli nurlanishni oshirish kuzda tutilgan.
AKSHda proton terapiyasi muolajasi joriy etilgandan beri, 1960-yillarning oxiridan boshlab bolalarning omon qolish darajasi ko'paydi, hozirgi kunga qadar 30% dan 70-80% gacha oshgan [11].
Merhant [9] o'z tadqiqotida kraniofaringiomasi bo'lgan o'nta kichik yoshdagi bemorda o'simtaning 3D tasviri ma'lumotlarini klinik davolash natijalari bilan solishtirdi. Doza-hajm
15
gistogrammalariga asoslanib, ular, shuningdek, doza-kognitiv yon ta'sir modellari yordamida proton terapiyasi muolajasi va foton nurlanishining muvofiqligini solishtirdilar. Tadqiqotchilar quyidagi natijalarga erishdilar: kraniofaringiomaning maqsadli hajmini qoplash har ikkala davolash usulida ham o'xshash edi; Koklea va gipotalamusni protonlar bilan nurlantirganda, normal to'qimalar foton terapiyasiga qaraganda kamroq va oraliq dozalarni oladi.
Kraniofaringioma bilan og'rigan bolalarda proton terapiyasi muolajasi o'ziga xos klinik qiyinchilik tug'diradi, chunki bu o'smalar nurlanishga javoban davolash paytida kista kengayishiga moyil bo'ladi [9].
Louis va boshqalar umumiy dozasi 50,4-59,4 Gr bo'lgan operatsiyadan keyingi proton terapiyasi muolajasini olgan kraniofaringiomali 16 nafar pediatrik bemorlarda dastlabki klinik natijalar haqida xabar berishadi. 62 oylik o'rtacha kuzatuvda mahalliy nazorat va umumiy omon qolish mos ravishda 93% va 80% ni tashkil etdi va bemorlarning 75% da kech nurlanish asoratlari qayd etilmadi [10].
Xulosa qilib shuni ta'kidlashni istardikki, proton terapiyasi muolajasining to'liq salohiyatini ro'yobga chiqarish uchun, nurlanish terapiyasining ushbu sohasini klinik muhitga to'liq integratsiya qilish (moslashtirish), uning samaradorligini oshirish uchun tadqiqotlarni fanlararo ilmiy izlanishlar va yangi nurlanish bilan davolashning ushbu turining xususiyatlari bilan bogliq ravishda birlashtirilgan xolda yanada ilg'or tibbiy, fizik va texnik texnologiyalarni qo'llash muhumdir.
Adabiyotlar:
1. Klimanov K.V., Zabelin M.V., Galyautdinova J.J. Proton- naya luchevaya terapiya: sovremennoye sostoyaniye i perspektivw. Meditsinskaya fizika. 2017;2 (74):89-121./Klimanov VA, Gal- jautdinova JJ, Zabelin MV. Proton radiotherapy: current status and future prospects. Meditsinskaya Fizika (Medical Physics). 2017;2 (74):89-121. (In Russian).
2. Miswn G.V., Olshevskiy A.G., Swresin Ye.M. Protonnaya Patiyents With Large Choroidal Melanomas. JAMA Ophthalmol.terapiya segodnya i zavtra. Yejenedelnik OIYAI "Dubna". 2008;32:11-16./Mitsyn GV, Ol'shevskii AG, Syresin eM. Proton- naya terapiya segodnya i zavtra. Ezhenedel'nik OIYAI "Dubna". 2008;32:11-16. Available at: http://nuclphys.sinp.msu.ru/mir- rors/m025.htm (In Russian).
3. Kalirai H, Müller PL, Jayehne D, Coupland SE. Ocular melano- mas: An update. Pathologe. 2017 Nov;38 (6):491-499. DOI: 10.1007/s00292-017-0389-3
4. Swathi K, Carrol S, Jerry A. Uveal melanoma: estiamating Prognosis. Indian J Ophthalmol. 2015 Feb;63 (2):93-102. DOI: 10.4103/0301-4738.154367
5. Kujala e, Makitiye T, Kivelä T. Very long-term prognosis of pa- tiyents with malignant uveal melanoma. Invest Ophthalmol Vis Sci. 2003 Nov;44 (11):4651-
6. Seibel I, Cordini D, Rehak M, Hager A, Riyechardt AI, Böker A, et al. Reccurence after primary proton beam therapy in uveal melanoma: risk factors, retreatment approaches and outcome. Am J Ophthalmol. 2015 Oct;160 (4):628-36. DOI: 10.1016/j. ajo.2015.06.017
7. Yazici G, Kiratli H, Ozyigit G, Sari SY, Cengiz M, Tarlan B, et al. Stereotactic radiosurgery and fractionated stereotactic radia- tion therapy for the treatment of uveal melanoma. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2017 May 1;98 (1):152-158. DOI: 10.1016/j. ijrobp.2017.02.017
8. Jasinska-Konior K, Pochylczuk K, Czajka e, Michalik M, Roma- nowska-Dixon B, Swakon J, et al. Proton beam irradiation inhibits the migration of melanoma cells. PLoS One. 2017 Oct 10; 12 (10): e0186002. DOI: 10.1371/journal.pone.0186002
9. Yegger e, Schalenbourg A, Zografos L, Bercher L, Boyehringer T, Chamot L, Goitein G. Maximizing local tumor control and survival after proton beam radiotherapy of uveal melanoma. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2001 Sep 1;51 (1):138-47.
10. Luu Q, Loredo LN, Archambeau JO, Yonemoto LT, Slater JM, Slater JD. Fractionated proton radiation treatment for pediatric craniopharyngioma: preliminary report. Cancer J. 2006 Mar- Apr;12 (2):155-9.
11. Mantini G., Smaniotto D., Balducci M., Dinapoli N, Campitel- li M, Corvari B, et al. 16
Radiation-induced cardiovascular disease: impact of dose and volume. Rays. 2005 Apr-Jun;30 (2):157-68. 39. Li J, Freedman GM, Price R, Wang L, Anderson P, Chen L, et al. Clinical implementation of intensity-modulated tangen- tial beam irradiation for breast cancer. Med Phys. 2004 May;31 (5):1023-31. DOI: 10.1118/1.1690195 12. Seidman A, Hudis C, Piyerri MK, Shak S, Paton V, Ashby M, et al. Cardiac dysfunction in the trastuzumab clinical trials experi- ence. J Clin Oncol. 2002 Mar 1;20 (5): 1215-21. DOI: 10.1200/ JCO.2002.20.5.1215
PROTONNURLITERAPIYASINI QO'LLASHIMKONIYATLARI VA TADQIQOTISHLAB CHIQISHLARI
Bu ish turli onkologik kasalliklarni davolashda proton nurlanish terapiyasidan foydalanish bo'yicha adabiyotlarni ko'rib chiqish orqali taqdim etilgan. Ko'z melanomasi uchun ushbu usulning samaradorligini taqqoslash bo'yicha yangilangan ma'lumotlar ta'kidlangan. Taqdim etilgan ma'lumotlar proton terapiyasi muolajasining mahalliy nazorat qilish va nurlanish ta'sirida kataraktalarni kamaytirish nuqtayi nazaridan afzalliklarini aks ettiradi. Vizual material ko'zniproton nurlari bilan nurlantirishni tayyorlash va o'tkazish texnologiyasini qisqacha yoritadi. So'nggi bir necha o 'n yilliklarda bosh suyagi asosining o'smalari uchun proton terapiyasi muolajasini qo'llash bo'yicha to'plangan tajriba yaxshi natijalarni ko 'rsatdi. Proton nurining fizik xususiyatlari maksimal doza muvofiqligiga erishishga imkon beradi va shu bilan nurlanish dozasini qo'shni muhim anatomik tuzilmalarga kamaytiradi. Ko'krak bezi saratonini davolashda proton terapiyasi muolajasi operatsiyadan keyingi o'smalarning qaytalanishini yaxshiroq mahalliy nazorat qilishni, shuningdek, kontralateral tomonda doza yukini kamaytirishni ko'rsatdi. Nurlanishdan keyin 5 yil ichida biokimyoviy relaps va mahalliy o'simta rivojlanishining yo'qligi ko'rsatilgan. Erta bosqichdagi prostata saratonini davolash uchun passiv tarqalgan nurli proton nurlari terapiyasini qo'llash tajribasidan olingan dalillar hozirgi intensivlikni o'zgartiradigan nurlanish terapiyasi usullari bilan solishtirganda aralash natijalarni ko'rsatdi. Kichik hujayrali bo'lmagan o'pka saratonini davolashda proton terapiyasi muolajasining foydalari hali to'liq isbotlanmagan. Proton terapiyasi muolajasi usulini rivojlantirishning asosiy yo'nalishlari qisqacha yoritilgan.
ВОЗМОЖНОСТИ ПРИМЕНЕНИЯ ПРОТОННО-ЛУЧЕВОЙ ТЕРАПИИ И ПЕРСПЕКТИВЫ ИССЛЕДОВАНИЯ
Работа представлена обзором литературы по вопросу применения метода протонной лучевой терапии в лечении различных онкологических заболеваний. Освещены актуализированные данные о сравнении эффективности данного метода при меланоме глаза. В приведенных данных отражены преимущества протонной терапии по уровню локального контроля и снижению частоты развития радиоиндуцированной катаракты. В наглядном материале коротко освещена технология подготовки и проведения облучения глаза пучком протонов. Полученный за последние несколько десятилетий опыт применения протонной терапии опухолей основания черепа показал хорошие результаты. Физические свойства пучка протонов позволяют добиться максимальной дозовой конформности, снизив тем самым лучевую нагрузку на соседние критически важные анатомические структуры. При лечении рака молочной железы протонная терапия показала лучший локальный контроль послеоперационных рецидивов опухоли, а также снижение дозовой нагрузки на контралатеральной стороне. Было показано отсутствие биохимического рецидива и локальной опухолевой прогрессии в течение 5 лет после облучения. Данные, полученные из опыта применения протонной лучевой терапии с пассивно рассеянным пучком для лечения рака предстательной железы на ранней стадии, показали смешанные результаты в сравнении с современными методами лучевой терапии с модулированной интенсивностью. В лечении немелкоклеточного рака легкого преимущества протонной терапии пока не совсем доказаны.
17
Коротко освещены основные направления развития метода протонной терапии.
POSSIBILITIES OF APPLYING PROTON BEAM THERAPY AND RESEARCH PROSPECTS
The work is presented by a review of the literature on the use of proton radiation therapy in the treatment of various oncological diseases. Updated data on the comparison of the effectiveness of this method for ocular melanoma are highlighted. The data presented reflect the advantages of proton therapy in terms of local control and reduction in the incidence of radiation-induced cataracts. The visual material briefly covers the technology of preparing and conducting irradiation of the eye with a proton beam. The experience gained over the past few decades in the use of proton therapy for tumors of the skull base has shown good results. The physical properties of the proton beam make it possible to achieve maximum dose conformity, thereby reducing the radiation dose to adjacent critical anatomical structures. In the treatment of breast cancer, proton therapy has shown better local control of postoperative tumor recurrences, as well as a reduction in dose load on the contralateral side. The absence of biochemical relapse and local tumor progression was shown within 5 years after irradiation. Evidence from experience with the use of passively scattered beam proton beam therapy to treat early-stage prostate cancer has shown mixed results when compared with current intensity-modulated radiation therapy techniques. The benefits of proton therapy in the treatment of non-small cell lung cancer have not yet been fully proven. The main directions of development of the proton therapy method are briefly covered.
