CC BY
48
UOT 612.822.1:547.466.3:577.31+612.438
POSTNATAL ONTOGENEZDa AG SICOVULLARIN BA§ BEYNiN MÜXT8LiF STRUKTURLARINDA TiMALiNiN TaSiRiNDON SONRA QAMMA-AMiNYAG, QLUTAMiN Va ASPARAGiN AMiNTUR§ULARININ MiQDARININ DOY^MOSi
N.N.aiiyeva, B.H.Allahverdiyev, *Z.R.Cafarov, *A.A.Nasibov
AMEA-nin A.i.Qarayev adina Fiziologiya institutu AZ1100 Baki, §srifzads küg.2; e-mail: [email protected] *Baki Dövlst Universiteti AZ 1148 Baki, Z.Xslilov küg. 23; e-mail: [email protected]
Müsyysn edilib ki, timalinin 10 gün müddstinds 3 ayliq ag sigovullarin szslsdaxilins yeridilmssindsn sonra onlarin bag beyninin müxtslif strukturlarinin toxumasinda norma ils müqayissds qamma-aminyag turgusunun (QAYT) miqdari goxalir , qlutamin (Qlu) vs asparaginin (Asp) miqdari sksins, azalur. Alinan nsticslsrs ssassn hesab etmsk olar ki, orqanizmin immun sisteminin tsnzimlsnmssinds qamma-aminyag turgusunun mübadilssinin mühüm rolu vardir.
Agar sözlsr: timalin, immun sistem, beyincik, hipotalamus, görms qabiq, hsrski qabiq, qamma-aminyag turgusu, qlutamin turgusu, asparagin turgusu.
Son illarda neyrofiziologiyanin asas problemlarindan biri orqanizmda immun sistemin tanzimlayici funksiyalarinin mexaniz- mlarini öyranmak va immun mexanizmlarin neyroendokrin sisteminda rolunu ara^dir- maqdan ibaratdir [1-6]. Bu günkü günda orqanizmda sinir va immun sistemin six inteqrasiyasi oldugu a$kar edilmi^dir [7-10]. Sinir va endokrin sistemin arasinda qar^iliqli alaqanin pozulmasi ham neyropsixi, ham da immun pozgunluqlarin yaranmasina sabab olur.
immunodepressiya, immunostimulyasiya va s. kimi hallar beyinda tanzimlayici mexanizmlarin pozulmasi ila naticalana bilar [11-13]. Bütün bunlar - beynin neyrokimyavi $aklinin, serotonin, qamma-aminyag turgusu (QAYT)- va qlutamat-ergik sistemlarinin faalliqlarinin va onlarin qar^iliqli alaqasinin dayi^masi immunoloji funksiyalarin dayi^masi ila paralel gedir
[14].
Depressiya [15], beynin qan dövraninin pozulmasi [16], epilepsiya [17], §izofreniya [18] va s. xastaliklarin asasinda duran neyroimmun qar^iliqli alaqanin a?ar amillarindan biri olan QAYT-ergik sistemin disrequlyasiyasi immun disbalansin yaranmasina sabab olur. Neyrokimyavi, neyrofizioloji va immunoloji aspektlar baximindan tadqiqat^ilar sinir va immun
sistemin patoloji proseslarda qar^iliqli alaqa konsepsiyasini formala^dirirlar.
Neyropsixo- immunomodulyasiyada QAYT va onun analoqlarinin rolunun öyranilmasi patofiziologiya va farmakologiya ü?ün zaruri arqumentdir.
Müayyan olunmu^dur ki, immunizasiya zamani beynin müxtalif strukturlarinda QAYT-in saviyyasi yüksalir. Bu, hipotala- musda QAYT-in miqdari va immun reaksiyanin intensivliyi arasinda korrelyasiya ila izah olunur. QAYT va onun analoqlarinin, elaca da QAYT-reseptorlarinin aqonist va antaqonistlarin tasirinin öyranilmasi göstardi ki, bütün maddalar onlarin müxtalif dozalarinin va tasir sxeminin istifadasindan asili olmayaraq immun prosesin inki^afina tasir edir. adabiyyat manbalarinda QAYT-in immun sistema zaifladici tasir göstardiyi kimi, aktivla^dirici tasiri haqda da malumatlar vardir [19-23]. QAYT-in immun sistema tasiri neyroimmunmodulla^dirici faalliqla hayata ke?ir. QAYT-ergik sistem T-hüceyralarin proliferasiyasini stimula edir, periferik qanda limfositlarin [24] va sümük iliyinda T-helperlarin sayini artirir [25].
asas neyromediatorlardan QAYT ba§ beyinda yüksak miqdardadir. QAYT beyinda asasan onun salafi olan qlutamin
tur^usundan (Qlu) qlutamatdekarbok-silazanin (QDK) faalliginin yüksalmasi hesabina sintez olunur [26]. QAYT langidici mediatordur [27]. Beyin toxumasinda yüksak miqdarda olan digar iki amintur^u isa (Qlu va asparagin tur^usu (Asp)) oyandirici mediatorlardir [28, 29].
Baxmayaraq ki, QAYT va onun preparatlarinin immunorequlyasiya
aktivliyi- nin öyranilmasi aktual masaladir,
lakin bu istiqamatda aparilan elmi-tadqiqat içlari kifayat sayda deyildir.
Bütün yuxarida göstarilanlari nazara alaraq hazirki i^imizda baç beynin müxtalif strukturlarinin toxumasinda - beyincik, hipotalamus, beynin görma va haraki qabiginda QAYT mübadilasi va timus vazi arasinda alaqani aydinla^dirmaq ^ün timalinin QAYT, Qlu va Asp amintur^ularinin miqdarina tasirini öyranmayi qarçimiza maqsad qoyduq.
MATERÍAL УЭ METODLAR
Tacrübalarda cinsi xatti qeyri-müayyan olan adi qidalanma rejimi üzra vivari $araitinda saxlanilan 3 ayliq erkak ag siçovullardan istifada olunmu^dur. Bunlar da öz növbasinda 2 qrupa bölünmü^dür. Birinci qrupa yoxlama heyvanlari, ikinci qrupa isa timalinin tasirina maruz qalmi$ tacrüba heyvanlari aid edilmiçdir. Bütün eksperimentlarda beynin müxtalif struktur-larinin toxumasinda QAYT, Qlu va Asp-in miqdari timalinin 5mq/kq dozada diri çakiya 10 günlük azaladaxilina yeridilmasindan sonra tayin edilmi^dir.
Timalin timik peptidlardan ta^kil olunub, timusun a^agimolekullu polipeptid fraksiya kompleksi ila taqdim olunur, timik immunomodulyatorlarin I naslina aiddir.
Baç beyin strukturlara Paxinos atlasina göra ayrilib [30]. Beyin toxumasini müvafiq metodla i^ladikdan sonra amintur^ularin (QAYT, Qlu, Asp) ayrilmasi Dozenin elektroforez metodu ila hayata keçirilib [31] va tayin edilib [32]. Alinan naticalarda QAYT, Qlu va Asp-in 1q taza beyin toxumasina göra miqdarlari mkmolla ifada edilib. Alinan dalillar statistik araçdirilib [33].
N9TÍC9L9R УЭ ONLARIN MÜZAKÉR9SÍ
Tacrübalarin naticalari göstardi ki, 3 ayliq siçovullarin baç beyninin müxtalif strukturlarinin toxumasinda normada QAYT-in miqdari beyincikda 1.85±0.05, hipotalamusda 3.23±0.16, beynin görma qabiginda 2.88±0.03, beynin haraki qabiginda 2.24±0.11 mkmol/q olur. Cinsi yetiçkanlik dövründa olan heyvanlarin baç beyin strukturlarinin toxumasinda QAYT-in miqdarina müqayisali $akilda yana^diqda, onun miqdarinin an yüksak saviyyasi hipotalamusda olur ($akil 1).
Növbati tacrübalarda timalinin 10 günlük tasirindan sonra QAYT-in miqdari 3 ayliq siçovullarin baç beyin strukturlarinda tayin olunmu^dur. Tacrübalarin naticalari göstardi ki, QAYT-in miqdari ($akil 1) 3 ayliq siçovullarin baç beyninin müxtalif strukturlarinin toxumasinda timalinin 10 günlük tasirindan
sonra norma ila müqayisada beyincikda 27%, hipotalamusda 40%, beynin görma qabiginda 34%, beynin haraki qabiginda 30% çox olur. Timalinin 10 günlük tasirindan sonra 3 ayliq siçovullarin baç beyninin müxtalif strukturlarinin toxumasinda norma ila müqayisada QAYT-in miqdarinda baç veran dayi^ikliklarda etibarliliq amsalina nazar yetirdikda, dürüstlük amsali beyincikda, beynin görma va haraki qabiginda p<0.01, hipotalamusda isa p<0.001 olur.
3 ayliq siçovullarin baç beyninin müxtalif strukturlarinin toxumasinda normada Qlu-nun miqdari ($akil 2) beyincikda 4.62±0.11, hipotalamusda 5.89±0.12, beynin görma qabiginda 4.37±0.15, beynin haraki qabiginda 3.96±0.09 mkmol/q olur. Timalinin 10 günlük tasirindan sonra isa Qlu-nun
miqdari norma ila müqayisada beyincikda 20%, hipotalamusda 31%, beynin görma qabiginda 24%, beynin haraki qabiginda 21% az olur. Timalinin tasirindan sonra
norma ila müqayisada Qlu-nun miqdarinda baç veran dayi^ikliklarda etibarliliq amsali beyincik, beynin görma va haraki qabiginda p<0.01, hipotalamusda p<0.001 olur.
Çakil 1. Timalinin tasirindan sonra 3 ayliq siçovullarin baç beyninin müxtalif strukturlarinin toxumasinda QAYT-in miqdarinin dayiçilmasi (mkmol/q, M±m, n=5 tacrübaya asasan); **-p<0,01; ***-p<0,001.
Normada 3 ayliq siçovullarin baç beyninin müxtalif strukturlarinin toxumasinda Asp-in miqdari ($akil 3) beyincikda 2.85±0.06, hipotalamusda 3.95±0.11, beynin görma qabiginda 3.05±0.08, beynin haraki qabiginda 2.92±0.06 mkmol/q, timalinin tasirindan sonra isa bu amintur^unun miqdari norma ila müqayisada beyincikda 15%, hipotalamusda 20%, beynin görma qabiginda 16%, beynin haraki qabiginda
17% az olur. Timalinin tasirindan sonra norma ila müqayisada 3 ayliq siçovullarin tadqiq olunan bütün beyin strukturlarinda Asp-in miqdarinda baç veran dayiçikliklarda etibarliliq amsali beyincik, beynin görma va haraki qabiginda p<0.01 olur. Beyin strukturlarina müqayisali çakilda yanaçdiqda, timalinin tasirindan sonra an böyük dayi^iklik hipotalamusda baç verir.
Çakil 2. Timalinin tasirindan sonra 3 ayliq siçovullarin baç beyninin müxtalif strukturlarinin toxumasinda Qlu-nun miqdarinin dayi^ilmasi (mkmol/q, M±m, n=5 tacrübaya asasan);
**-p<0.01; ***-p<0.001.
4,5 4 3,5 3
■<5 2,5 1 2 E 1,5 1
0,5 0
**
**
-E-
12 3 4
1-beyincik, 2-hipotalamus, 3-beynin gorma qabigi, 4-beynin haraki qabigi
□ - kontrol □ - tacrüba
**
§akil 3. Timalinin tasirindan sonra 3 ayliq si^ovullarin ba§ beyninin müxtalif strukturlarinin toxumasinda Asp-in miqdarinin dayi^ilmasi (mkmol/q, M±m, n=5 tacrübaya asasan); **-p<0.01.
3 ayliq si?ovullarin ba§ beyninin oyrandiyimiz strukturlarinin toxumasinda ham normada, ham da timalinin tasirindan sonra oyandirici va langidici mediatorlarin münasibatinin dayi^ilmasina nazar yetirdikda ($akil 4) malum olur ki, 3 ayliq si?ovullarin ba§ beyin strukturlarinin toxumasinda normada QAYT/Qlu münasibati beyincikda 0.40, hipotalamusda 0.55, beynin gorma qabiginda 0.66, beynin
haraki qabiginda isa 0.57-dir. Timalinin azaladaxilina yeridilmasindan sonra norma ila müqayisada QAYT-in miqdarinin ?ox, Qlu-nun miqdarinin isa az olmasi naticasinda QAYT/Qlu münasibati timalinin tasirindan sonra beyincikda 0.64, hipotalamusda 1.15, beynin gorma qabiginda 1.16, beynin haraki qabiginda 0.93 olur.
1,6 f._
1,4
1,2 ñl n n
1 71 -- 1
0,8 w- P-
0,6 -r-
0,4
0,2 0 A 1 r
12 3 4
1-beyincik, 2-hipotalamus, 3-beynin gorma qabigi, 4-beynin haraki qabigi
□ - kontrol QAYT/Qlu □ - tacrüba QAYT/Qlu
□ - kontrol QAYT/Asp □ - tacrüba QAYT/Asp
§akil 4. Normada va timalinin tasirindan sonra 3 ayliq si^ovullarin ba§ beyninin müxtalif strukturlarinin toxumasinda QAYT/Qlu va QAYT/Asp münasibati
3 ayliq si?ovullarin ba§ beyninin müxtalif strukturlarinin toxumasinda normada va timalinin tasirindan sonra QAYT/Asp münasibatini da analiz etdik.
Normada QAYT/Asp münasibati beyincikda 0.65, hipotalamusda 0.82, beynin gorma qabiginda 0.94, beynin haraki qabiginda 0.77 olur. 3 ayliq si?ovullarin ba§
beyninin müxtalif strukturlarinin toxumasinda timalinin azaladaxilina yeridilmasindan sonra bu göstarici beyincikda 0.97, hipotalamusda 1.48, beynin görma qabiginda 1.51, beynin haraki qabiginda 1.20 olur.
Timalinin tasirindan sonra 3 ayliq siçovullarin baç beyninin müxtalif strukturlarinin toxumasinda norma ila müqayisada QAYT-in miqdarinin çox, Qlu va Asp-in miqdarinin az olmasi, digar tarafdan QAYT/Qlu va QAYT/Asp münasibatlarinin norma ila müqayisada timalinin tasirindan sonra yüksak olmasi timalinin tasiri naticasinda langima proseslarin oyanma üzarinda üstünlük taçkil etdiyini göstarir.
Orqanizmin nisbatan sarbast sistemi sayilan immun sistem aslinda sinir sistemi
ila six alaqalidir. Sinir hüceyralarinin formalaçmasi va differensasiyasi mediator tabiatli amintur^ulardan bilavasita asilidir. QAYT-ergik sistem immunoaktiv sistemin realizasiyasina markazi sistemdan dolayisi yolla va immun cavabda içtirak edan hüceyra reseptorlarinin düz tasiri ila tasir göstarir. intakt orqanizmda immunotrop tasirin xarakterindan asili olmayaraq, immunodisbalans $araitinda QAYT sisteminin müdafia tasiri diqqat calb edir.
Apardigimiz tacrübalarin
naticalarina asasan demak olar ki, sinir va immun sistemlarinin bir-birila qarçiliqli alaqasi sayasinda timalin siçovullarin baç beyninin müxtalif strukturlarinda cinsi yetiçkanlik dövründa aminturçularin miqdarinin tanzimina tasir edir.
N3TÏC3L3R
1.Timalinin tasirindan sonra 3 ayliq siçovullarin baç beyin strukturlarinin toxumasinda norma ila müqayisada QAYT-in miqdari çox olur.
2.Timalinin tasirindan sonra cinsi yetiçkanlik dövründa siçovullarin baç beyin strukturlarinin toxumasinda norma ila müqayisada Qlu va Aspin miqdari az olur.
9D9BÎYYAT
1. Девойно Л.В., Илюченок Р.Ю. Нейроме- диаторные системы в психонейро иммуномодуляции: дофамин, серото- нин, ГАМК, нейро пептиды, ЦЭ, РИС, Новосибирск, 1993, 237 с.
Devojno L.V., Iljuchenok R.Ju. Nejromediatornye sistemy v psihonejro-immunomoduljacii: dofamin, serotonin, GAMK, nejropeptidy, CJe, RIS, Novosibirsk, 1993, 237 s.
2. Корнева Е.А. Введение в иммуно-физиологию, ЭЛБИ, СПб, 2003, 48 с.
3. Корнева Е.А., Шанин Н.С., Рыбакина Е.Г. Интерлейкин-1 в реализации стресс-индуцированных изменений функций иммунной системы. // Росс. Физиол. журнал, 2000, т.86, №3, с.292-302.
Korneva E.A., Shanin N.S., Rybakina E.G. Interlejkin-1 v realizacii stress-inducir ovannyh izmenenij funkcij immunnoj sistemy. // Ross. fiziol. zhurnal, 2000, t.86, №3, s.292-302.
4. Магаева С.В., Морозов С.Г. Нейро-иммунофизиология, Изд-во ГУ НИИ
биомедицинской химии им. В.Н.Оре-ховича РАМН, Москва, 2005, 160 с. Magaeva S.V., Morozov S.G. Nejroimmunofiziologija, Izd-vo GU NII biomedicinskoj himii im. V.N.Orehovicha RAMN, Moskva, 2005,160 s.
5. Пальцев М.А., Кветной И.М. Руководство по нейроиммуноэндокрино-логии. Москва:Медицина, 2006, 384 с. Palcev M.A., Kvetnoj I.M. Rukovodstvo po nejroimmunojendokrinologii. Moskva: Medicina, 2006, 384 s.
6. Полетаев А.Б., Морозов С.Г., Ковалев И.Б. Регуляторная метасистема (нейроиммуноэндокринная регуляция гомеостаза). Москва: Медицина, 2002, 168 с. Poletaev A.B., Morozov S.G., Kovalev I.B. Reguljatornaja metasistema (nejroimmunojendokrinnaja reguljacija gomeostaza). Moskva: Medicina, 2002,168 s.
7. Корнева Е.А., Перекрест С.В. Взаимодействие нервной и иммунной систем в норме и патологии. //Медицинский академический журнал, 2013, т.13, №3, с.7-17.
Korneva E.A., Perekrest S.V. Vzaimodejstvie nervnoj i immunnoj sistem v norme i patologii. //Medicinskij akademicheskij zhurnal, 2013, t.13, №3, s. 7-17.
8. Becher B., Prat A., Antel J.P. Brain-immune connection: Immuno-regulatory properties of CNS-resident cells. //Glia-2000, 29, №4, p.293-304.
9. Mentlein R., Kendall M.D. The brain and thymus much in common; A functional analysis of their microenvironments. //immunol. Today, 2000, v.21, №3, p.133-140.
10. Sepiashvili R.I., Malashkhiya Yu.A. Brain - one of the main orqans of immune system. //International Journal on Immunorehabilition, 1995, №1, p.3-9.
11. Ветлугина Т.П., Семке В.Я. Клиническая психонейроиммуно-логия на современном этапе. //Сиб. вест. психиатр. и наркол., 2003, №1, с.34-36.
Vetlugina T.P., Semke V.Ja. Klinicheskaja psihonejroimmunologija na sovremennom jetape. //Sib. vest. psihiatr. i narkol., 2003, №1, s.34-36.
12. Крыжановский Г.Н., Магаева С.В. Патофизиология нейроиммунных взаимодействий. // Патогенез, 2010, №1, с.4-9.
Kryzhanovskij G.N., Magaeva S.V. Patofiziologija nejroimmunnyh
vzaimodejstvij. // Patogenez, 2010, №1, s.4-9.
13. Reyes-Garcia M.G., Hernandez-Hernandez F., Hernandez-Tellez B., Garcia-Tamayo J. GABA(A) reseptor subunits RNA expression in mice peritoneal macrophages modulate their IL-6/IL-12 production. //J. Neuroimmunol., 2007,188, p.64-68.
14. Bjurstom H., Wang J., Ericsson I. GABA, a natural immunomodulator of T lymphocytes. //J. Neuroimmunol. 2008, 205, p.44-50.
15. Калуев А.В., Натт Д.Дж. О роли ГАМК в патогенезе и депрессии. //Экспер. и клин. фармакол., 2004, №4, 71-76.
Kaluev A.V., Natt D.Dzh. O roli GAMK v patogeneze i depressii. //Jeksper. i klin. farmakol., 2004, №4, 71-76.
16. Герасимова М.М., Чичановская А.В., Слезкина А.А. Клинико-иммунологи-ческие аспекты влияния фено-тропила на последствия церебрального инсульта. //Журн. неврол. и психиатр., 2005, №5, 63-64. Gerasimova M.M., Chichanovskaja A.V., Slezkina A.A. Kliniko-immunologicheskie aspekty vlijanija fenotropila na posledstvija cerebral'nogo insul'ta. //Zhurn. nevrol. i psihiatr., 2005, №5, 63-64.
17. Крыжановский Г.Н., Магаева С.В., Макаров С.В., Сепиашвили Р.И. Нейроиммунопатология.Москва:Мед и-цина, 2003, 438 с.
Kryzhanovskij G.N., Magaeva S.V., Makarov S.V., Sepiashvili R.I. Nejroimmunopatologija. Moskva:Medicina, 2003, 438 s.
18. Gonzalez-Burgos G., Lewis D.A. // Schizophrenia Bulletin, 2008, 34(5), 944-961.
19. Алехин Е.К., Лазарева Д.Н., Сибиряк С.В. Иммунотропные свойства лекарственных средств. Уфа: Изд. БГМИ, 1993, 208 с.
Alehin E.K., Lazareva D.N., Sibirjak S.V. Immunotropnye svojstva lekarstvennyh sredstv. Ufa: Izd. BGMI, 1993, 208 s.
20. Костинская Н.Е. Иммунофармаколо-гическое исследование роли ГАМК-ергических механизмов в нейро-гуморальной регуляции иммунной системы. Автореф. дис. д. мед. наук, Киев, 1990, 35 с.
Kostinskaja N.E. Immunofarmakolo-gicheskoe issledovanie roli GAMK-ergicheskih mehanizmov v nejrogumoral'noj reguljacii immunnoj sistemy. Avtoref. dis. dra. med. Nauk, Kiev, 1990, 35 s.
21. Самотруева М.А. Изучение регуляторных механизмов действия аналогов ГАМК на нейроиммунную систему. Автореф. дисс. докт.мед.наук. Волгоград, 2012,48 с.
22. Тюренков И.Н., Самотруева М.А., Сережникова Т.К. ГАМК-ергическая система и препараты ГАМК в регуляции иммуногенеза. //Экспериментальная и клиническая фармакология, 2011, Т.74, №11, с.36-42. Tjurenkov I.N., Samotrueva M.A., Serezhnikova T.K. GAMK-ergicheskaja sistema i preparaty GAMK v reguljacii immunogeneza. //Jeksperimental'naja i klinicheskaja farmakologija, 2011, T.74, №11, s.36-42.
23. Tian J., Chan C., Hales T.G. et al. GABA receptors mediate inhibition of T-cell responses. //J. Neuroimmunol., 1999, 1, p.21-28.
24. Bandyopadyay B.C., Poddar M. Hypocampic GABA-ergik activity and T-cell proliferation in aged mammal; effect of dietary protein. //Neurochem. Int., 1998, 32, 191-196
25. Devoino L.V., Idola G.V., Beletskai L.O. The role of the hypophysis in the immunomodulatory I nfluence of the GABA-ergic system. //Fiziol. Zh. SSSR im I.M.Sechenova, 1990, 76, p.808-812.
26. Кольман Я., Рем Л.-Г. //Наглядная биохимия, М.: Мир, 2007, с.438.
27. Курбат М.Н., Лелевич В.В. Обмен аминокислот в головном мозге. //Нейрохимия, 2009, т.26, №1, с.29-34. Kurbat M.N., Lelevich V. V. Obmen aminokislot v golovnom mozge. //Nejrohimija, 2009, t.26, №1, s.29-34.
28. Курбат М.Н. L-глутамат: современный взгляд на известную аминокислоту. //Нейрохимия, 2009, т.26, №3, с.202-207.
Kurbat M.N. L-glutamat: sovremennyj vzgljad na izvestnuju aminokislotu. //Nejrohimija, 2009, t.26, №3, s.202-207.
29. Петров В.И., Пиотровский Л.Б., Григорьев И.А. Возбуждающие ами-
нокислоты, Волгоград, 1997, 167 с.
30. Paxinos G., Watson C. The rat brain in sterootaxic Coordinates, Fourth Edition, 1998.
31. Doze K. Dir anvendug der hochspanmumgs-pherographie dei der guantitativen totala-noiyse von protein hydrolysaten. //Mittelling Biochem.z., 1957, v.329, №2, p.390-398.
32. Roberts E., Frankel S. Gamma-aminobutyric acid in brain its formation from glutamic acid, //J.Biol. Chem., 1950, v.187, №1, p.55-61.
33. Лакин Г.Ф. Биометрия М.: Высшая школа, 1990, 352 с.
ИЗМЕНЕНИЕ СОДЕРЖАНИЯ ГАММА-АМИНОМАСЛЯНОЙ, ГЛУТАМИНОВОЙ И АСПАРАГИНОВОЙ АМИНОКИСЛОТ В РАЗЛИЧНЫХ СТРУКТУРАХ ГОЛОВНОГО МОЗГА БЕЛЫХ КРЫС ПОСЛЕ ВЛИЯНИЯ ТИМАЛИНА В ПОСТНАТАЛЬНОМ ОНТОГЕНЕЗЕ
Н.Н.Алиева, Б.Г.Аллахвердиев, З.Р.Джафаров, А.А.Насибов
Институт Физиологии им.А.И.Гараева Национальной АН Азербайджана AZ1100, Баку, ул.А.Шарифзаде, 2; e-mail: [email protected] Бакинский государственный университет AZ1148 Баку, ул.З.Халилова, 23; e-mail: [email protected]
Выявлено, что при введении внутримышечно тималина в дозе 5 мг/кг в течение 10 дней уровень гамма-аминомасляной кислоты в различных структурах головного мозга у 3-месячных белых крыс-самцов увеличивается, содержание глутаминой и аспарагиновой аминокислот, наоборот, уменьшается. На основании результатов проведенных экспериментов можно сделать вывод о том, что метаболизм гамма-аминомасляной кислоты играет важную роль в регуляции иммунной системы.
Ключевые слова: тималин, иммунная система, мозжечок, гипоталамус, зрительная кора, двигательная кора, гамма-аминомасляная кислота, глутаминовая кислота, аспарагиновая кислота.
CHANGES CONTENTS AMINOACIDS GABA, GLU AND ASP AFTER INFLUENCE THYMALINUM IN DIFFERENT BRAIN STRUCTURES IN POSTNATAL ONTOGENESIS
N.N.Aliyeva, B.H.Allahverdiyev, Z.R.Jafarov, A.A.Nasibov Institute of Physiology of ANAS Sharifzade str.,2; Baku AZ AZ1100; e-mail: [email protected] Baku State University Z.Xalilov str., 23, Baku AZ 1148, e-mail: [email protected]
It revealed that when making intramuscular injection of thymalinum at a dose of 5 mg/kg within 10 days a level of gamma-amino-oily acid in different structures of cerebrum of 3-month-old he-white rats rises while a level of glutamine and aspartic amino-acids goes down. Results of experiments make it possible to infer that metabolism of gamma-amino-oily acid plays an important role in the regulation of immune system.
Keywords: thymalinum, immune system, cerebellum, hypothalamus, motor cortex, visual cortex, gamma-aminobutyric acid, glutamine acid, aspartic acid.
Redaksiyaya daxil olub 21.01.2015.
