CC BY
0PEDAGOGIKA OLIY TA'LIM MUASSASALARI BITIRUVCHI TALABALARIDA BOSHQARUVCHANLIKNI SHAKKLANTIRISH VA RAQAMLI TEXNALOGIYALARNI
AHAMIYATI
IRaxmonova Manzura Shokirovna, 2Abduqodirov Fahriddin Maxamadali o'g'li, 3Maxsumov Gulhanjon Gulshanzoda, 4Xurramov Zufar Zokir o'g'li
1Qoqon DPI Ta'lim menejmenti kafedrasi oqituvchisi 2'3'4Qoqon DPI Maktab menejmenti talabalari https://doi.org/10.5281/zenodo.11192216
Annotatsiya. Ushbu maqolada bugungi kunda pedagogika oliy ta'lim muassasalarining bitiruvchi bosqich talabalarida boshqaruv ko'nikmalarini shakllantirishda raqamli texnologiyalarning ahamiyatini ta'kidlab ahamiyatga ega. . Pedagogika dasturlari bo'yicha bitiruvchi talabalari bo'lajak ta'lim yetakchilari va ma'murlari sifatida raqamli texnologiyalardan o'z kasbiy amaliyotlarida samarali foydalanish uchun bilim, ko'nikma va malakalar bilan yaxshi jihozlangan.
Kalit so^zlar: raqamli texnologiyalar, aqlli texnologiyalar, uzluksiz kasbiy rivojlanish, shaxsiylashtirilgan ta'lim, mavjudlik va inklyuzivlik.
Abstract. This article emphasizes the importance of digital technologies in the formation of management skills in graduate students of pedagogic higher education institutions today. . Graduates of education programs are well equipped with the knowledge, skills, and competencies to effectively use digital technologies in their professional practices as future educational leaders and administrators.
Keywords: digital technologies, smart technologies, continuous professional development, personalized learning, accessibility and inclusion.
Pedagogika oliy ta'lim muassasalarining magistratura bosqichi talabalarida boshqaruv ko'nikmalarini shakllantirishda raqamli texnologiyalarning ahamiyatini ko'rsatuvchi asosiy sabablar: Samaradorlik va mahsuldorlikni oshirish: Raqamli texnologiyalar ma'muriy jarayonlarni, aloqa kanallarini va ma'lumotlarni boshqarish tizimlarini tartibga soladi, bu esa ta'limni boshqarish vazifalarining samaradorligi va samaradorligini sezilarli darajada oshirishi mumkin. Raqamli vositalar va platformalardan foydalanishni yaxshi biladigan magistratura talabalari odatiy vazifalarni avtomatlashtirishlari, ma'lumotlarni samarali tashkil etishlari va hamkasblar va manfaatdor tomonlar bilan uzluksiz hamkorlik qilishlari va shu bilan ularning boshqaruv amaliyotlarini optimallashtirishlari mumkin. Ma'lumotlarga asoslangan qarorlar qabul qilishni osonlashtirish: Raqamli texnologiyalar ta'limni boshqarishda strategik qarorlar qabul qilish uchun ma'lumotlarni to'plash, tahlil qilish va vizualizatsiya qilish imkonini beradi. Ma'lumotlarni tahlil qilish, hisobot berish va vizualizatsiya qilish vositalaridan foydalanishga mohir magistratura talabalari dalillarga asoslangan qarorlar qabul qilishlari, asosiy ishlash ko'rsatkichlarini kuzatishlari va talabalar yutuqlari va tashkilot faoliyatidagi tendentsiyalarni kuzatishlari mumkin, bu esa ko'proq xabardor va samarali boshqaruv amaliyotiga olib keladi. Muloqot va hamkorlikni qo'llab-quvvatlash: Raqamli texnologiyalar ta'lim sohasidagi manfaatdor tomonlar, jumladan, o'qituvchilar, talabalar, ota-onalar va jamiyat a'zolari o'rtasida muloqot va hamkorlikni osonlashtiradi. Aloqa platformalaridan, virtual hamkorlik vositalaridan va ijtimoiy mediadan foydalanish bo'yicha malakali magistratura talabalari ta'limni boshqarish jarayonlarida
hamkorlik madaniyati va oshkoralikni rag'batlantirish orqali samarali tarmoq, jamoaviy ish va manfaatdor tomonlar ishtirokida ishtirok etishlari mumkin. Innovatsiya va ijodkorlikni rag'batlantirish: Raqamli texnologiyalar ta'limni boshqarish amaliyoti uchun innovatsion yechimlar va ijodiy imkoniyatlarni taklif etadi. Rivojlanayotgan texnologiyalar, dizayn fikrlash yondashuvlari va raqamli pedagogika haqida ma'lumotga ega bo'lgan magistratura talabalari o'zlarining boshqaruv rollarida innovatsiyalar, tajribalar va muammolarni hal qilishning yangi yo'llarini o'rganishlari mumkin, bu esa ta'limdagi murakkab muammolarga yangi istiqbollar va ixtirochilik echimlariga olib keladi. Raqamli yetakchilik ko'nikmalarini rivojlantirish: Raqamli texnologiyalar aspirantlar o'rtasida raqamli yetakchilik ko'nikmalarini rivojlantirishda, ularni jadal rivojlanayotgan raqamli landshaftda yetakchilikka tayyorlashda muhim rol o'ynaydi.
Raqamli savodxonlik, raqamli fuqarolik va texnologiyadan foydalanishda axloqiy jihatlarni o'zlashtirgan holda, magistratura talabalari o'zgarishlarni ilhomlantirish, innovatsiyalarni rag'batlantirish va ta'lim muassasalarida raqamli transformatsiyani boshqarishning murakkabliklarini boshqarish uchun zarur bo'lgan etakchilik fazilatlarini rivojlantirishlari mumkin. Ushbu texnologiyalar ko'p hissiy va tajribali o'rganish imkoniyatlarini taqdim etish orqali o'quvchilarning tushunish, eslab qolish va motivatsiyasini oshiradi. Hamkorlikdagi ta'lim platformalari: Onlayn hamkorlik vositalari va ta'limni boshqarish tizimlari talabalar o'rtasida hamkorlikda o'rganish tajribasini osonlashtiradi, ularga loyihalar ustida birgalikda ishlash, resurslarni almashish va tengdoshlar bilan muloqot qilish imkonini beradi. Aqlli texnologiyalar raqamli davrda hamkorlikda muammolarni hal qilish, muloqot qobiliyatlari va jamoaviy ishlashni qo'llab-quvvatlaydi. O'yin va o'yin-kulgi: O'yinlashtirilgan o'quv platformalari va ta'lim o'yinlari o'quvchilarning motivatsiyasi, faolligi va ta'lim natijalarini oshirish uchun qiyinchiliklar, mukofotlar va raqobat kabi o'yinga asoslangan elementlardan foydalanadi. O'yin tamoyillarini o'z ichiga olgan holda, o'qituvchilar faol ishtirok etish va ichki motivatsiyani rivojlantiradigan dinamik va interaktiv o'quv muhitini yaratishi mumkin. Uzluksiz kasbiy rivojlanish: "Aqlli texnologiyalar" onlayn kurslar, vebinarlar, virtual konferentsiyalar va o'quv jamoalarini taklif qilish orqali o'qituvchilar uchun kasbiy rivojlanish imkoniyatlarini qo'llab-quvvatlaydi. Uzluksiz ta'lim tashabbuslari orqali o'qituvchilar o'zlarining ta'lim ko'nikmalari va o'qitish metodikasini oshirish uchun eng so'nggi pedagogik yo'nalishlar, tadqiqotlar va ilg'or tajribalardan xabardor bo'lishlari mumkin.
"Aqlli texnologiyalar"ni ilmiy-nazariy asoslarga asoslangan ilg'or pedagogik usullarga integratsiyalashgan holda o'qituvchilar o'qitish amaliyotini optimallashtiradigan, faol o'rganishni rag'batlantiradigan va o'quv muvaffaqiyatini ta'minlovchi innovatsion, o'quvchilarga yo'naltirilgan ta'lim muhitini yaratishi mumkin. Ilg'or texnologiyalar va dalillarga asoslangan pedagogik yondashuvlarning uyg'unligi ta'limni inqilob qilish va o'quvchilarga raqamli asrda muvaffaqiyat qozonish imkoniyatini berish uchun ulkan salohiyatga ega. Aqlli texnologiyalar ilg'or pedagogik usullarni takomillashtirishda hal qiluvchi rol o'ynaydi va ta'limning ilmiy-nazariy asoslari bilan chuqur bog'langan. Ta'limda aqlli texnologiyalarning o'rni bilan bog'liq ba'zi asosiy fikrlarni e'tiborga olish kerak: Shaxsiylashtirilgan ta'lim: Aqlli texnologiyalar o'quvchilarning individual ehtiyojlari va ta'lim uslublariga moslashgan holda shaxsiylashtirilgan o'rganish tajribasini beradi. Bu har bir talabaning kuchli va zaif tomonlariga moslashtirilgan moslashuvchan o'quv platformalari, aqlli repetitorlik tizimlari va onlayn resurslarni o'z ichiga olishi mumkin. Interaktiv o'quv vositalari: Aqlli texnologiyalar o'quvchilarni amaliy o'rganish tajribasiga jalb qiluvchi virtual haqiqat (VR), kengaytirilgan haqiqat (AR), simulyatsiya va o'yinlar kabi interaktiv vositalarni taqdim etadi. Ushbu vositalar murakkab tushunchalarni yanada
qulayroq qilish va talabalarning faolligini oshirishga yordam beradi. Ma'lumotlarga asoslangan qarorlar qabul qilish: Aqlli texnologiyalar o'quvchilarning samaradorligi, o'rganishdagi muvaffaqiyati va xatti-harakatlari haqida ma'lumotlarni to'playdi, bu esa o'qituvchilarga o'quv dasturlarini loyihalash, o'qitish strategiyalari va aralashuv rejalari haqida ongli qarorlar qabul qilish imkonini beradi. Ma'lumotlarga asoslangan ushbu yondashuv o'qitish va o'qitish jarayonlarini doimiy ravishda yaxshilashga yordam beradi. Hamkorlik va muloqot: Aqlli texnologiyalar onlayn platformalar, xabar almashish ilovalari, video konferentsiya vositalari va hamkorlikdagi ish joylari orqali o'quvchilar, o'qituvchilar va ota-onalar o'rtasida uzluksiz hamkorlik va muloqotni ta'minlaydi. Bu ko'proq bog'langan o'quv muhitini rivojlantiradi va faol ishtirok etish va jamoaviy ishlashni rag'batlantiradi. Mavjudlik va inklyuzivlik: Aqlli texnologiyalar turli xil ta'lim ehtiyojlarini qondiradigan va barcha talabalar, shu jumladan nogironligi yoki maxsus talablari bo'lganlar uchun ta'limdan teng foydalanishni ta'minlaydigan muqobil formatlar, yordamchi texnologiyalar va moslashtiruvchi vositalarni taqdim etish orqali mavjudlik to'siqlarini bartaraf etishga yordam beradi. Aqlli texnologiyalarni ta'limga samarali tatbiq etish ta'limning ilmiy-nazariy asoslarini, idrok etish va ta'limni loyihalashtirishni chuqur tushunishni talab qiladi. Konstruktivizm, bixeviorizm, kognitivizm va konnektivizm kabi tushunchalar samarali o'qitish amaliyotlari va o'rganish nazariyalari bilan mos keladigan aqlli texnologiya echimlarini ishlab chiqish va amalga oshirish haqida ma'lumot beradi. Ta'limda aqlli texnologiyalardan foydalanish va ularni asosli ilmiy-nazariy tamoyillarga asoslash orqali o'qituvchilar talabalar natijalarini yaxshilaydigan va o'quvchilarni tobora raqamli va o'zaro bog'langan dunyoda muvaffaqiyatga tayyorlaydigan innovatsion va ta'sirli o'quv tajribalarini yaratishi mumkin. Aqlli texnologiyalar pedagoglar va ma'murlarni o'qitish, o'qitish va tashkiliy samaradorlikni oshirish uchun innovatsion vositalar va resurslar bilan ta'minlash orqali pedagogik boshqaruv amaliyotini rivojlantirishda muhim rol o'ynaydi. Aqlli texnologiyalarni ilg'or pedagogik menejmentga integratsiyalashning bir necha asosiy usullari: Ma'lumotlarni tahlil qilish: Aqlli texnologiyalar o'quvchilar faoliyati, davomati, xatti-harakati va o'quv natijalari bilan bog'liq ma'lumotlarni to'plash, tahlil qilish va vizualizatsiya qilish imkonini beradi. Ma'lumotlarni tahlil qilish vositalari va platformalaridan foydalanish orqali ta'lim rahbarlari tendentsiyalar, naqshlar va takomillashtirish sohalari haqida qimmatli tushunchalarga ega bo'lishlari mumkin, bu ularga ongli qarorlar qabul qilish va talabalar muvaffaqiyatini qo'llab-quvvatlash uchun dalillarga asoslangan strategiyalarni amalga oshirish imkonini beradi.
Muloqot va hamkorlik: Aqlli texnologiyalar ta'lim ekotizimidagi manfaatdor tomonlar, jumladan, o'qituvchilar, talabalar, ota-onalar va ma'murlar o'rtasida muloqot va hamkorlikni osonlashtiradi. Pedagogik menejerlar xabar almashish ilovalari, hamkorlik platformalari va raqamli aloqa vositalaridan foydalangan holda muloqot jarayonlarini soddalashtirishi, ma'lumotlarni samarali almashishi va yanada bog'langan va faol o'quv hamjamiyatini rivojlantirishi mumkin.
Resurslarni boshqarish: Aqlli texnologiyalar ta'lim muassasalarida resurslar, jumladan, byudjetlar, xodimlar, jihozlar va o'quv materiallarini taqsimlash va ulardan foydalanishni optimallashtirishga yordam beradi. Resurslarni boshqarish tizimlari va avtomatlashtirish vositalarini joriy etish orqali pedagogik menejerlar ma'muriy jarayonlarni tartibga solishlari, resurslarni taqsimlash samaradorligini oshirishlari va resurslarning ta'lim maqsadlari va ustuvorliklariga muvofiq taqsimlanishini ta'minlashlari mumkin.
Kasbiy rivojlanish: Aqlli texnologiyalar malaka oshirish va bilimlarni oshirish uchun onlayn o'quv platformalari, virtual o'quv dasturlari va raqamli resurslarni taklif qilish orqali
o'qituvchilar uchun doimiy kasbiy rivojlanish tashabbuslarini qo'llab-quvvatlaydi. Pedagogik menejerlar shaxsiylashtirilgan kasbiy rivojlanish imkoniyatlarini taqdim etish, taraqqiyotni kuzatish va o'quv dasturlarining o'qitish amaliyoti va talabalar natijalariga ta'sirini baholash uchun aqlli texnologiyalardan foydalanishlari mumkin. Xatarlarni boshqarish va xavfsizlik: Aqlli texnologiyalar kuzatuv tizimlari, kirishni boshqarish mexanizmlari, favqulodda vaziyatlar haqida xabar berish tizimlari va boshqa xavfsizlik xususiyatlarini joriy etish orqali ta'lim muassasalarida xavfsizlik va xavfsizlik choralarini kuchaytirishda hal qiluvchi rol o'ynaydi. Pedagogik menejerlar xavfsizlik muammolarini faol hal qilish, xavflarni kamaytirish va maktab jamoasining barcha a'zolari uchun xavfsiz o'quv muhitini ta'minlash uchun aqlli texnologiyalardan foydalanishlari mumkin.
Xulosa qilib aytadigan bo'lsak, pedagogika oliy ta'lim muassasalarining magistratura bosqichi talabalari o'rtasida boshqaruv ko'nikmalarini shakllantirishga raqamli texnologiyalarning integratsiyalashuvi bo'lajak ta'lim yetakchilarini raqamli davrda barkamollikka tayyorlashda muhim ahamiyatga ega. Raqamli vositalar, strategiyalar va tafakkurni o'zlashtirgan holda, magistratura talabalari o'zlarining boshqaruv vakolatlarini oshirishlari, texnologiyadan samarali foydalanishlari va ta'lim kelajagini shakllantirishda ko'rish va tezkorlik bilan etakchilik qilishlari mumkin.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. Shokirova, R. M. (2023). MANAGEMENT DIRECTIONS OF HUMAN CAPITAL DEVELOPMENT. AcademiaRepository, ¥(10), 259-263.
2. Shokirovna, Raxmonova Manzura. "SMART TEXNOLOGIYALAR" NING ILG 'OR PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALARDAGI O 'RNI VA ILMIY NAZARIY ASOSLARI "TA'LIM MENEJMENTI" FANI TAHLILIDA." Science and innovation 3 .Special Issue 18 (2024): 694-697.
3. Rahmonova, Manzura. "THE UNDERSTANDING OF HUMAN CAPITAL INDEX AND ANALYSIS OF ITS SITUATION IN UZBEKISTAN." Interpretation and researches 1 (2023).
4. Xusnida, Madaminova. "SPECIFIC ASPECTS OF THE DEVELOPMENT OF TEACHERS'PROFESSIONAL DEVELOPMENT IN EDUCATIONAL INSTITUTIONS." Open Access Repository 9.12 (2023): 176-181.
5. Rashidovna, Madaminova Khusnida. "DEVELOPMENT OF INDEPENDENT THINKING SKILLS OF CHILDREN IN A PRESCHOOL EDUCATIONAL ORGANIZATION." Galaxy International Interdisciplinary Research Journal 11.11 (2023): 44-47.
6. Nurmatova Maftuna Ilxamovna. (2022). ZAMONAVIY TA'LIMDA IQTISODIY FANLARNI O'QITISH USULLARI TAHLILI. E Conference Zone, 79-81. Retrieved from http://www.econferencezone.org/index.php/ecz/article/view/1831
7.
