Научная статья на тему 'Pathogenesis of aging processes'

Pathogenesis of aging processes Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
92
13
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
қАРТАЮ / ЖАСУША құРЫЛЫМЫНЫң өЗГЕРУі / ГЕНЕТИКА ЖәНЕ қОРШАғАН ОРТА / БИОМОЛЕКУЛАЛАРДЫң ТОТЫғУ ЗАқЫМДАНУЫ / өМіР СүРУ ұЗАқТЫғЫ / AGING / CHANGES IN CELL STRUCTURE / GENETICS AND THE ENVIRONMENT / OXIDATIVE DAMAGE TO BIOMOLECULES / LIFE EXPECTANCY / СТАРЕНИЕ / ИЗМЕНЕНИЯ КЛЕТОЧНОЙ СТРУКТУРЫ / ГЕНЕТИКА И ОКРУЖАЮЩАЯ СРЕДА / ОКИСЛИТЕЛЬНОЕ ПОВРЕЖДЕНИЕ БИОМОЛЕКУЛ / ПРОДОЛЖИТЕЛЬНОСТЬ ЖИЗНИ

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Ахметова С.В., Жаналина Г.А., Шинтаева Н.У., Алданова Ж.А.

В статье проведен анализ литературных источников, рассматривающих вопросы о процессе старения, изменениях клеточной структуры, метаболических и биохимических функций, существующие теории старения рассматривающие старение как генетически контролируемое событие. Факторами, влияющими на продолжительность жизни, являются генетика, окружающая среда, а результат старения это повышенная восприимчивость к болезням, кумулятивное окислительное повреждение биомолекул (ДНК, РНК, белки, липиды и т. д.). Проблемой старения является изучение генетических патологий, ведущих к ускоренному старению, таких как синдром прогерии Хатчинсона-Гилфорда, синдром Вернера и синдром Дауна. Изучение механизмов, лежащих в основе нормального и патологического старения, применяется в современных исследованиях при исследовании генетических патологий, ведущих к ускоренному старению. Предотвращение болезней и увеличение продолжительности жизни должно стать для каждого индивидуума кредом в жизни то есть обычными правилами, такими как занятия спортом, победа над стрессами, употребление качественных пищевых продуктов и питьевой воды, предупреждение появления и развития болезней.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ПАТОГЕНЕЗ ПРОЦЕССОВ СТАРЕНИЯ

The article analyzes literary sources addressing the aging process, changes in cell structure, metabolic and biochemical functions, existing aging theories regarding aging as a genetically controlled event. Factors affecting life expectancy are genetics, the environment, and the result of aging is increased susceptibility to disease, cumulative oxidative damage to biomolecules (DNA, RNA, proteins, lipids, etc.). The problem of aging is the study of genetic pathologies leading to accelerated aging, such as Hutchinson-Gilford progeria syndrome, Werner syndrome and Down syndrome. The study of the mechanisms underlying normal and pathological aging, will allow to use in modern studies in the study of genetic pathologies leading to accelerated aging. Preventing diseases and increasing life expectancy should be for every individual a credo in life that is, common rules in life, such as playing sports, defeating stress, eating quality foods and drinking water, preventing the emergence and development of diseases.

Текст научной работы на тему «Pathogenesis of aging processes»

© КОЛЛЕКТИВ АВТОРОВ, 2019 УДК 616.36-092.053.9

С. В. Ахметова, Г. А. Жаналина, Н. У. Шинтаева, Ж. А. Алданова КАРТАЮ ПРОЦЕСТЕР1НЩ ПАТОГЕНЕЗ1

Макалада картаю Yдерiсiне, жасуша курылымындаFы взгерiстерге, метаболиттiк жэне биохимиялык функцияларFа, генетикалык бакыланатын о^а ретiнде картаюFа катысты бурыннан келе жаткан теорияларFа талдау жасайтын эдеби квздер талданады.

0мiр суру узакть^ына эсер ететiн факторлар - генетика, коршаFан орта жэне картаюдык нэтижес ауру-Fа бейiмдiлiк, биомолекулалардык культивтивт тотыFу закымдалуы (ДНК, РНК, белоктар, липидтер жэне т. б.).

Картаю мэселес - Хатчинсон-Гилфорд прогери синдромы, Вернер синдромы жэне Даун синдромы сиякты жедел картаюFа экелетiн генетикалык патологияларды зерттеу. Калыпты жэне патологиялык картаю негiзiндегi механизмдердi зерттеу заманауи зерттеулерде жеделдете картаюFа экелетiн генетикалык патологияларды зерттеуге мYмкiндiк бередi.

Аурулардык алдын алу жэне вмiр CYPУ vзактыFын арттыру вмiрдегi эрбiр адам Yшiн, мысалы, спортпен шуFылдану, стресст жеку, сапалы тамактану жэне ауыз суды емдеу, аурулардык пайда болуына жэне дамуына

Картаю бул ауру емес, непзшен жасу-шалык курылымнык взгерунщ, биохимиялык жэне метаболикалык функциялардык взгеру-¡н1к нэтижес1 болып табылады. Агзанык сез1м-талдылыгынык жэне картаюдык, т1пт1 сау картаюдык жогарылауы нэтижес1нде вл1м себеби н1к мYмкiншiлiгiнiк артуы. Б1зд1к вм1р1м1зд1к узактыгына бiздiк генетика жэне бiздiк коршаган ортага деген катынасымыз эсер етедi, жэне влiм себебiмiз, эдетте, мYшелердiк сыни жYЙесiнiк (жYрек-тамыр, бYЙрек, вкпе жэне т. б.) катак жумыстан шыгуымен тYCiндi-рiледi. Картаю теорияларын ею негiзгi санатка бвлуге болады: биологиялык жэне химиялык. Биологиялык теориялар картаюды генетикалык бакыланатын окига ретЫде карастырады, генетикалык акпаратты басумен немесе багдарламаланган врнектермен аныктайтын. Дпоптоз (багдарламаланган жасушалардык влiмi) жасушалар мен органдар декгейнде генетикалык багдарламаланган окигалардык мысалы болып табылады [1, 19, 20, 35]. ¥зак вмiр CYретiн тYрлердiк ДНК репарациясынык тиiмдi процестерi бар. Картаюдык химиялык теориялары генетикалык акпаратты реплика-циялау, репарация, транскрипция жэне тран-сляциялау механизмдерiндегi кумулятивтi кателктердщ нэтижесi болып табылады. Дкыр сокында акуыздардык синтезi мен айналы-мына катысатын ДНК - жэне РНК-полимераза немесе ферменттер сиякты сыни ферменттер-деп кателер бiртiндеп генетикалык акпарат-тык дэлме-дэлдiгiне эсер етедi жэне взгертш-ген акуыздарды жинактауга мYмкiндiк бередi. Картаюдык ек кек кабылданган химиялык теориясы-картаюдык еркiн радиалды теориясы (РКТД). Бул картаюды биомолекулалар-дык кумулятивт тотыгу закымдануынык нэтижесi

ретiнде карастырады: ДНК, РНК, акуыз, липидтер жэне гликоконъюгаттар [2, 3, 7, 11].

Липофусцин-лизосомальды ас корыту-дык липидтiк калдыктарынан туратын усак тушршкт сары-кокыр пигменттi тYЙiршiктердiк атауы. Ол бауырда, бYЙректе, журек булшык етнде, торларда, бYЙрек Yстi бездерiнде, жYЙ-ке жасушаларында жэне ганглиоздык жасуша-ларда ертеден келе жаткан пигмент. Липофус-циннiк патологиялык жинакталуы Альцгеймер ауруымен, Паркинсон ауруымен, лизосомалык аурулармен, акромегалиямен жэне т. б. байла-нысты [5, 6, 9, 15].

Антиоксиданттык коспалар (витамин жэне т. б.) адамдардык немесе баска да омырткалардык вмiр CYPУ узактыгына эсер етедк Супероксиддисмутаза жэне глутатионпе-роксидаза сиякты ферменттер тотыгу стреске жауап ретнде индукцияланады жэне твмен тотыгу стресс кезiнде де басылуы мYмкiн. Осылайша, организм прооксидатты жэне анти-оксидантты кYштер арасындагы гомеостатика-лык тепе-текдiктi сактауга жауап бере алады [31, 37, 40]. Картаю CYЙек массасынык азаюы-на жэне CYЙек кемiгiнiк адипоциттерiнiк жина-луына байланысты. СYЙек тYзушi остеобласт клеткалар сиякты, CYЙек кемiгiнiк адипоциттерi CYЙек кемИнщ стромальдi (каккалык немесе мезенхималык) дщ жасушалары (БМБС) деп аталатын стромальдi стомалык жасушалар популяциясынан пайда болады.

Картаюдык физиологиялык процестерi БМБС клондарынык бвлiнуiнде взгерiстер тугы-зады жэне адипоциттер мен акаулы остеоб-ласттардык дифференциялануынык кYшеюi, бул дiк жасушаларынык регенеративтi элеу-етiнiк бiртiндеп саркылуына жэне CYЙек пен тiндердiк гомеостазынык акауларына жэне зат

алмасуына экелед^ БИБС «жасешр1мдк» жaF-дайын сактау, суйек кемПнщ семiздiк жасымен байланысты азаю жэне суйек тшдерше кар-таюдык жалпы терiс эсерiне карсы эрекет ету женiндегi стратегиялар талкыланады [41, 43].

Жылдам картаю жэне мидаFы картаю процесi. Зерттеу тэсшдершщ бiрi. Картаю проблемасы - Хатчинсон-Гилфорд прогерия синдромы, Вернер синдромы жэне Даун синдромы сиякты жылдам картаюFа апаратын генетикалык патологияларды зерттеу болып табылады. Бул тэсiлмен мидык калыпты жэне патологиялык картаюынык негiзiнде жаткан нейрондык механизмдердi тYсiнуге, колдануFа болады. Осы патологиялар туралы Fылыми б^мдердщ талдауы мен казiргi заманFы жаFдайы Хатчинсон-Гилфорд жэне Вернер синдромы прогро-гериясында, мидык картаю жылдамдь^ы бYкiл дененщ картаю жылдамды-Fына караFанда айтарлыктай темен екенн керсетедi, ал Даун синдромында бета-амилоид жинакталуына жэне ми тiнiндегi созылмалы тотыFу стрессiне байланысты баска органдарFа караFанда мидык картаю жылдамдыFы жоFары [24, 25]. Бурын усынылFaн гипотезанык мэы-жоFары сатыдаFы акдар мен адамнык картаюы митохондрийдегi оттегiнiк реактивт тYрiнiк жоFары декгейiмен байланысты, апоптозды белсендiрiп, сонымен катар жумыс ютейтн жасушалардык санын азайтады [23, 30]. Картаю адам аFзасынык барлык мYшелерiн козFaй-ды; дегенмен, мидык картаюын баска барлык аFзалардык картаюынан ажырату керек, ейткенi кептеген нейрондар Yшiн постмито-тикалык жасушалар ретЫде, олардык емiр CYPУ узакты^ы туFаннан басталады жэне бYкiл аFзанык емiр CYPУ узакты^ына баламалы. Дегенмен, заманауи б^мге сэйкес, нейрондар-дык шы^ынсыз болуы калыпты картаю кезiнде кездеседi [29, 33, 48, 49]. Аурулардык алдын алу жэне емiр CYPУ узакты^ын арттыру Yшiн эрбiр жеке адамда устаным болуы тиiс, яFни спортпен айналысу, кYЙзелiстi жеку, сапалы тамак енiмдерi мен ауыз суды тутыну, аурулардык пайда болуы мен дамуынык алдын алу сиякты карапайым емiр CYPУ ережелерi [18, 21, 36]. Ралымдар егде жастаFы адамдарFа зерттеу жYргiзiп, YЙреншiктi емiр салтын белсендi (физикалык жaттыFулaрFa) езгертiп, тамактану рационын текдестiрiлген жэне рационалды жаFына карай жаксартып, 15 700 адамнан туратын 45-64 жастаFы респондент-терден 10 жыл iшiнде келесi нэтижелер алынды - 970 зерттелетiн тулFа салауатты емiр салтын устан-баFандармен салысты^анда (емiр уэждемесi темендедi) емiр салтын езгер-

туi (спортпен туракты айналысу, кекеыстер мен жемiстердi тутыну басым бола-тын дурыс тамактану режимi, зиянды эдеттерден бас тарту, салмактык темендеуО елiм-жiтiмге (40% -Fа тeмендедi) жэне журек-к;антамыр патоло-гиясынык жиiлiгiне (35%^а темендедi) эсер еттi [13, 16, 44].

Картаю процес Yнемi тндердщ жэне aFзaлaрдык физиологиялык функцияларынык бiртiндеп темендеуiмен катар жYредi. Кейiнгi фазаларда картаю кейбiр дегенерaтивтi ауру-армен жэне елiм-жiтiммен жYредi [10, 14, 22]. КaртaЙFaн бауырда келемi мен бауыры кан aFынынык темендеуi сиякты кейбiр жас езгерiстерi байкалады. Карт адамдарда бауыр кокыр тYCтi, бул эдетте картаю кезiнде бауыр жасушаларында липофусциннiк жиналуымен байланысты. Бауыр жасушаларынык емiршек-дiгi липофус-циндерден туындaFaн оттепнщ (АФК) белсендi фор-маларынык шамадан тыс мелшерЫе байланысты темендейдi. Бауыр жасушалары гепатоциттерден жэне гепатоцит емес жасушалардан турады, ал гепатоцит еместерге эндотелиалды жасушалар, Купфер жасушалары, лимфоциттер, жулдызша жасушалар жэне ет жасушалары юредк Иммундык жетiлу жэне саралау орны ретiнде, бауыр картаю иммунитетпен байланысты кейбiр езгерiстердi камтиды [42, 46]. Мундай егде тышкандардык бауыр тЫдерне жинaлFaн мак-рофагтар сиякты бiрнеше иммундык жасушалар болды: тaбиFи киллер-жасушалар, Т-жасу-шалар, в-жасушалар мен нейтрофилдер. Кабыну цитокиндер мен хемокиндер да егде бауырда ^шейед^ бул кабыну тудырады жэне бaуырдaFы бетен антигендермен байланысады [17, 26, 34, 47]. Сонымен катар, егде жаст^ы адам-дардык бaуырлaрындaFa тaбиFи киллер-жасушалар мен макрофагтар санынык артуы гамма-интерферон кебiрек ендiргенiн керсеттi, бул бауыр регенерациясынык кaбiлетiн нашар-латты. Бауырдык картаю процесiн жас адам-дардык бауырымен сaлыстырFaндa, иммундык жауаптык темендеуiмен байланысты, бул карт адамдардык бауыры инфекциялaрFa, кaтерлi iсiктерге жэне аутоиммунитетке аса сезiмтaл етедi [4, 8, 12, 27, 32].

Картаю процеанде митохондриальды дисфункция электрондык тYрлендiру процеан-де ауыт-куымен индукцияланады, бул адено-зинтрифосфат (АТФ) енiмдерiнiк темендеуне жэне фосфолипидтер, акуыздар жэне ДНК сиякты тоты^у енiмдерiнiк артуына экеледк АФК митохондриядaFы тотыFу фосфорлануы-нык жанама енiмдерi болып табылады. Бузы-лыс (кылмыскер) ретiнде, картаю калыпты жа-

сушалардын антиоксидантты; кабтетЫ катты на-шарлатады жэне онын ROS eнiмдерi тоты^у стресс тудырады, митохондриальды ДНК закымдайды жэне сонында ДНК мутациясына экелуi мYмкiн [28, 38, 39, 45].

ЭДЕБИЕТ

1 Асташкин Е. И. Влияние старения на некоторые ключевые этапы энергетического обмена кардиомиоцитов /Е. И. Асташкин, М. Г. Глезер //Клинич. геронтология. - 2008. - №11.

- С. 3-9.

2 Алиджанова Х. Г. Долгожительство: Социальные , клинические и некоторые метаболические аспекты /Х. Г. Алиджанова, Б. А. Кауров, О. В. Артемьева //Успехи геронтологии. - 2010. - Т. 23,№4. - С. 611-621.

3 Анисимов В. Н. Молекулярные и физиологические механизмы старения. - СПб: Наука, 2008. - Т. 1. - 481 с.

4 Булатова И. А. Особенности окислительного стресса при метаболическом синдроме с жировым поражением печени /И. А. Булатова, А. П. Щекотова, К. Н. Карлышева // Современные проблемы науки и образования.

- 2014. - №2. - С. 99-101.

5 Воробьева О. В. Стресс и расстройства адаптации //РМЖ. - 2009. - Т. 17, №11. -С. 789-794.

6 Горохова С. Хроническая сердечная недостаточность у лиц старшей возрастной группы: коррекция метаболического ремодели-рования //Врач. - 2009. - №9. - С. 31-34.

7 Донцов В. И. Медицина антистарения. Фундаментальные основы /В. И. Донцов, А. И. Тру-ханов, В. Н. Крутько. - М.: URSS (Красанд), 2010. - 680 с.

8 Калинин А. Л. Морфологические и патофизиологические особенности печени у пожилых пациентов //Проблемы здоровья и экологии. - 2015. - №2. - С. 13-17.

9 Кратнов А. Е. Старение и внутриклеточный метаболизм нейтрофилов /А. Е. Крат-нов, М. И. Румянцев, А. А. Кратнов //Клинич. геронтология. - 2010. - №5-6. - С. 35-38.

10 Куликов В. Ю. Роль окислительного стресса в регуляции метаболической активности внеклеточного матрикса соединительной ткани //Медицина и образование в Сибири. -2009. - №4. - С. 43.

11 Лапшина Н. Е. Темпы старения мужчин и женщин старше 60-лет в связи с морфо-функциональными и некоторыми генетическими особенностями. - М., 2014. - С. 11-15.

12 Либеранская Н. С. Метилирование ДНК и возможности его профилактики и лечения при возраст-ассоциированных заболевани-

ях //Вопр. Диетологии. - 2017. - Т. 7, №1. - С. 30-35.

13 Москалев А. А. Перспективные направления генетики старения и продожитель-ности жизни //Успехи геронтологии. - 2009. -№1. - С. 92-100.

14 Новосельцев В. Н. Геронтология in silico - здоровье, долголетие и вопросы питания //Казанский медицинский журнал. - 2011.

- №5. - С. 752-762.

15 Овсепян Л. М. Возрастзависимые изменения содержания фосфолипидов и нейтральных липидов при старении /Л. М. Овсепян, Г. С. Казарян, А. А. Акопджанян //Успехи геронтологии. - 2012. - №2. - С. 250-254.

16 Пристром М. С. Средства сохранения здоровья и долголетия. - Минск, 2009. -346 с.

17 Прощаев К. И. Клиническая патология полиморбидности в гериатрической практике //Успехи геронтологии. - 2011. - Т. 24, №2. - С. 285-289.

18 Савченков М. Ф. Здоровый образ жизни как фактор активного долголетия /М. Ф. Савченков, Л. М. Соседова //Сиб. мед. журн. -2011. - №4. - С. 138-143.

19 Сергиев П. В. Теории старения. Не-устаревающая тема /П. В. Сергиев, О. А. Донцова, Г. В. Березкин //Acta Naturae. - 2015. -№1 (24). - С. 9-20.

20 Сережникова Н. Б. Субклеточные марке-ры старения регионального пигментного эпителия японского перепела /Н. Б. Сережни-кова, П. П. Зак, Л. С. Погодина //Вестн. Московского университета. - 2013. - №3. - С. 9.

21 Терешина Е. В. Метаболические наруше-ния- основа зависимых от возраста заболеваний или старения оранизма? Состояние проблемы //Успехи геронтологии. -2009. - №1. - С. 129-138.

22 Хавинсон В. Х. Избранные лекции по геронтологии /В. Х. Хавинсон, С. С. Коновалов. - СПб: Прайм-ЕВРОЗНАК, 2009. - С. 896.

23 Харьков Е. И. Особенности фармакотерапии в пожилом и старческом возрасте. Сообщение I /Е. И. Харьков, Е. Л. Давыдов, Ю. И. Гринштейн //Сиб. мед. журн. - 2010. - №5.

- С. 131-134.

24 Шарман А. Научные основы качественного долголетия и антистарения /А. Шарман, Ж. Жумадилов. - Нью-Йорк, 2011. -С. 11-23.

25 Шендеров Б. А. Микробная экология человека и ее роль в поддержании здоровья // Метаморфозы. - 2014. - №5. - С. 72-80.

26 Blagosklonny M. V. Validation of anti-

aging drugs by treating age-related diseases // Aging (Albany NY). - 2009. - V. 1. - P. 281-288.

27 Calabrese E. Hormesis: Toxicological foundations and role in aging research //Exp. Gerontol. - 2013. - V. 48 (1). - P. 99-102.

28 Cox L. S. Prospects for rejuvenation of aged tissue by telomerase reactivation /Cox L. S., Mason P. A. //Rejuvenation Res. - 2010. - V. 13 (6). - P. 749-754.

29 Davydov E. L. The significance of nervous and depressive states in elderly patients with arterial hypertension //Advances in Gerontology. - 2013. - T. 3. - P. 112-117.

30 Everitt A. V. Calorie Restriction, Aging and Longevity /A. V. Everitt, S. I. Rattan, D. G. Le Couteur. - NY: Springer Press, 2010. - 323 p.

31 Hacob K. Markers of oxidant stress that are clinically relevant in aging and agerelated disease //Mech. Ageing Dev. - 2013. - V. 134 (34). - P. 139-196.

32 Hohl C. M. Polypharmacy, adverse drugrelated events, and potential adverse drug interactions in elderly patients presenting to an emergency department /C. M. Hohl, J. Dankoff, A. Colacone //Ann. Emer. Med. - 2011. - V. 38. -P. 666-671.

33 Le Bourg E. Mild stress and healthy aging: applying hormesis in aging research and interventions /E. Le Bourg, S. Rattan. - NY: Springer-Verlag LLC, 2010. - 187 p.

34 Le Couteur D. Adaptive senectitude: the prolongevity effects of aging /D. Le Couteur, S. Simpson //J. Gerontol. A Biol. Sci. Med. Sci. -2011. - V. 66. - P. 179-182.

35 Martins I. Hormesis, cell death and aging /I. Martins, L. Galluzzi1, G. Kroeme // AGING. - 2011. - V. 3. - P. 821-828.

36 Mohundro M. Pharmacologic considerations in geriatric patients /M. Mohundro, L. A. Ransey //Adv. Nurse Pract. - 2013. - V. 11, №9. - P. 21-28.

37 Mamarelis I. Oxidative Stress and Ath-erogenesis. An FT-IR Spectroscopic Study //In vivo. - 2010. - V. 24 (6). - P. 883-891.

38 Mehr R. Reversing B cell aging /R. Mehr, D. Melamed //Aging (Albany NY). - 2011. -V. 3(4). - P. 438-443.

39 Nehlin J. O. Aging and lineage allocation changes of bone marrow skeletal (stromal) stem cells /J. O. Nehlin, A. Jafari, M. Tencerova, M. Kassem //Bone. - 2019. - Apr 1. pii: S8756-3282(19)30128-0.

40 Ortega J. Oxidative stress: diagnostic and antioxidant interventions //II International Medical Ozone Federation Congress. IMEOF III Mexican Ozonetherapy Association Congress. AM-

OZON. - 2011. - V. 2. - P. 82.

41 Perez V. I. Is the oxidative stress theory of aging dead? /V. I. Perez, A. Bokov, H. Van Remmen et al. //Biochim. Biophys. Acta. - 2009.

- V. 1790. - P. 1005-1014.

42 Rattan S. In hormesis: a revolution in biology, toxicology and medicine /S. Rattan, D. Demirovic //NY: Humana Press, Springer Science and Business Media, 2010. - P. 153-157.

43 Ristow M. How increased oxidative stress promotes longevity and metabolic health: The concept of mitochondrial hormesis (mitohormesis) /M. Ristow, K. Zarse //Exp. Gerontol. - 2010. - V. 45. - P. 410-418.

44 Rollanson V. Reduction of polyphar-macy in the elderly: a systematic review of the role of the pharmacist /V. Rollanson, N. Vogt // Drug Aging. - 2013. - V. 20, №11. - P. 817-832.

45 Rosca M. G. Mitochondria in the elderly: is acetylcarnitine a rejuvenator? /M. G. Rosca, H. Lemieux, C. L. Hoppel //Adv. Drug. Deliv. Rev.

- 2009. - V. 61 (14). - P. 1332-1342.

46 Suresh I. Aging Is not a disease: Implications for Intervention /I. Suresh, S. Rattan // Aging and disease. - 2014. - V. 5. - P. 196-202.

47 Swain S. L. Key research opportunities in immune system aging /S. L. Swain, J. Nikolich-Zugich //J. Gerontol. A. BiolSci. Med. Sci. - 2009.

- V. 64 (2). - P. 183-186.

48 Yaskevich R. A. Anxiety depressive disorders in elderly migrants of the far north in the period of readaptation to new climatic conditions /R. A. Yaskevich, I. I. Khamnagadaev, Ye. V. Dereviannikh //Advances in Gerontology. -2015. - T. 5, №3. - P. 157-162.

49 Yaskevich R. A. Estimation of the quality of life in elderly migrants of the far north in the period of readaptation to new climatic conditions /R. A. Yaskevich, L. S. Polikarpov, N. G. Gogolashvili //Advances in Gerontology. - 2014. -T. 4, №3. - P. 213-217.

REFERENCES

1 Astashkin E. I. Vlijanie starenija na nekotorye kljuchevye jetapy jenergeticheskogo obmena kardiomiocitov /E. I. Astashkin, M. G. Glezer //Klinich. gerontologija. - 2008. - №11. -S. 3-9.

2 Alidzhanova H. G. Dolgozhitel'stvo: Social'nye , klinicheskie i nekotorye metaboliches-kie aspekty /H. G. Alidzhanova, B. A. Kaurov, O. V. Artem'eva //Uspehi gerontologii. - 2010. - T. 23,№4. - S. 611-621.

3 Anisimov V. N. Molekuljarnye i fizio-logicheskie mehanizmy starenija. - SPb: Nauka, 2008. - T. 1. - 481 s.

4 Bulatova I. A. Osobennosti okislit-

el'nogo stressa pri metabolicheskom síndrome s zhirovym porazheniem pecheni /I. A. Bulatova, A. P. Shhekotova, K. N. Karlysheva //Sovremennye problemy nauki i obrazovanija. - 2014. - №2. -S. 99-101.

5 Vorob'eva O. V. Stress i rasstrojstva adaptacii //RMZh. - 2009. - T. 17, №11. - S. 789 -794.

6 Gorohova S. Hronicheskaja serdechna-ja nedostatochnost' u lic starshej vozrastnoj grup-py: korrekcija metabolicheskogo remodelirovani-ja //Vrach. - 2009. - №9. - S. 31-34.

7 Doncov V. I. Medicina antistarenija. Fundamental'nye osnovy /V. I. Doncov, A. I. Truhanov, V. N. Krut'ko. - M.: URSS (Krasand), 2010. - 680 s.

8 Kalinin A. L. Morfologicheskie i patofizi-ologicheskie osobennosti pecheni u pozhilyh pa-cientov //Problemy zdorov'ja i jekologii. - 2015. -№2. - S. 13-17.

9 Kratnov A. E. Starenie i vnu-trikletochnyj metabolizm nejtrofilov /A. E. Kratnov, M. I. Rumjancev, A. A. Kratnov //Klinich. gerontologija. - 2010. - №5-6. - S. 35-38.

10Kulikov V. Ju. Rol' okislitel'nogo stressa v reguljacii metabolicheskoj aktivnosti vnekletochnogo matriksa soedinitel'noj tkani // Medicina i obrazovanie v Sibiri. - 2009. - №4. -S. 43.

11Lapshina N. E. Tempy starenija mu-zhchin i zhenshhin starshe 60-let v svjazi s mor-fofunkcional'nymi i nekotorymi geneticheskimi osobennostjami. - M., 2014. - S. 11-15.

12Liberanskaja N. S. Metilirovanie DNK i vozmozhnosti ego profilaktiki i lechenija pri voz-rast-associirovannyh zabolevanijah //Vopr. dietol-ogii. - 2017. - T. 7, №1. - S. 30-35.

13Moskalev A. A. Perspektivnye naprav-lenija genetiki starenija i prodozhitel'nosti zhizni // Uspehi gerontologii. - 2009. - №1. - S. 92-100.

14Novosel'cev V. N. Gerontologija in sili-

co - zdorov'e, dolgoletie i voprosy pitanija // Kazanskij medicinskij zhurnal. - 2011. - №5. - S. 752-762.

15Ovsepjan L. M. Vozrastzavisimye iz-menenija soderzhanija fosfolipidov i nejtral'nyh lipidov pri starenii /L. M. Ovsepjan, G. S. Ka-zarjan, A. A. Akopdzhanjan //Uspehi gerontologii.

- 2012. - №2. - S. 250-254.

16Pristrom M. S. Sredstva sohranenija zdorov'ja i dolgoletija. - Minsk, 2009. - 346 s.

17Proshhaev K. I. Klinicheskaja patologi-ja polimorbidnosti v geriatricheskoj praktike // Uspehi gerontologii. - 2011. - T. 24, №2. - S. 285-289.

18Savchenkov M. F. Zdorovyj obraz zhizni kak faktor aktivnogo dolgoletija /M. F. Savchenkov, L. M. Sosedova //Sib. med. zhurn. -2011. - №4. - S. 138-143.

19Sergiev P. V. Teorii starenija. Neustarevajushhaja tema /P. V. Sergiev, O. A. Doncova, G. V. Berezkin //Acta Naturae. - 2015.

- №1 (24). - S. 9-20.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

20Serezhnikova N. B. Subkletochnye markery starenija regional'nogo pigmentnogo jepitelija japonskogo perepela /N. B. Serezhniko-va, P. P. Zak, L. S. Pogodina //Vestn. Mos-kovskogo universiteta. - 2013. - №3. - S. 9.

21Tereshina E. V. Metabolicheskie narushenija- osnova zavisimyh ot vozrasta zabolevanij ili starenija oranizma? Sostojanie problemy //Uspehi gerontologii. - 2009. - №1. -S. 129-138.

22Havinson V. H. Izbrannye lekcii po gerontologii /V. H. Havinson, S. S. Konovalov. - SPb: Prajm-EVROZNAK, 2009. - S. 896.

23Har'kov E. I. Osobennosti farmakotera-pii v pozhilom i starcheskom vozraste. Soob-shhenie I /E. I. Har'kov, E. L. Davydov, Ju. I. Grinshtejn //Sib. med. zhurn. - 2010. - №5. - S. 131-134.

24Sharman A. Nauchnye osnovy

S. V. Akhmetova, G. A. Zhanalina, N. U. Shintayev, Zh. A. Aldanova PATHOGENESIS OF AGING PROCESSES

Non-profit joint-stock company «Karaganda medical university» (Karaganda, Kazakhstan)

The article analyzes literary sources addressing the aging process, changes in cell structure, metabolic and biochemical functions, existing aging theories regarding aging as a genetically controlled event. Factors affecting life expectancy are genetics, the environment, and the result of aging is increased susceptibility to disease, cumulative oxidative damage to biomolecules (DNA, RNA, proteins, lipids, etc.). The problem of aging is the study of genetic pathologies leading to accelerated aging, such as Hutchinson-Gilford progeria syndrome, Werner syndrome and Down syndrome. The study of the mechanisms underlying normal and pathological aging, will allow to use in modern studies in the study of genetic pathologies leading to accelerated aging. Preventing diseases and increasing life expectancy should be for every individual a credo in life — that is, common rules in life, such as playing sports, defeating stress, eating quality foods and drinking water, preventing the emergence and development of diseases.

C. B. AxMeroBa, r. A. KaHanuHa, H. Y. luHTaeBa, >K. A. AAnaaHOBa nATOrEHE3 nPO^CCOB TAPEHHti

MegaaaHa a эко.roгaн, 2019, 3

19

Клиническая медицина

Некоммерческое акционерное общество «Медицинский университет Караганды» (Караганда, Казахстан)

В статье проведен анализ литературных источников, рассматривающих вопросы о процессе старения, изменениях клеточной структуры, метаболических и биохимических функций, существующие теории старения рассматривающие старение как генетически контролируемое событие. Факторами, влияющими на продолжительность жизни, являются генетика, окружающая среда, а результат старения - это повышенная восприимчивость к болезням, кумулятивное окислительное повреждение биомолекул (ДНК, РНК, белки, липиды и т. д.). Проблемой старения является изучение генетических патологий, ведущих к ускоренному старению, таких как синдром прогерии Хатчинсона-Гилфорда, синдром Вернера и синдром Дауна. Изучение механизмов, лежащих в основе нормального и патологического старения, применяется в современных исследованиях при исследовании генетических патологий, ведущих к ускоренному старению.

Предотвращение болезней и увеличение продолжительности жизни должно стать для каждого индивидуума кредом в жизни - то есть обычными правилами, такими как занятия спортом, победа над стрессами, употребление качественных пищевых продуктов и питьевой воды, предупреждение появления и развития болезней.

Ключевые слова: старение, изменения клеточной структуры, генетика и окружающая среда, окислительное повреждение биомолекул, продолжительность жизни

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.