Научная статья на тему 'ҚОРАҚАЛПОҒИСТОН ҲУДУДИДА ТАРҚАЛГАН БИР ЎРКАЧЛИ ТУЯЛАР (CAMELUS DROMEDARIUS) НЕМАТОДОЗЛАРИ'

ҚОРАҚАЛПОҒИСТОН ҲУДУДИДА ТАРҚАЛГАН БИР ЎРКАЧЛИ ТУЯЛАР (CAMELUS DROMEDARIUS) НЕМАТОДОЗЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Ветеринарные науки»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Yangi O‘zbekiston ustozlari
Область наук

Аннотация научной статьи по ветеринарным наукам, автор научной работы — Кунисов Б. М., Максудов А. А.

Туя анатомик ва физиологик жиҳатдан чўл иқлим шароитига мослашган, чидамли ҳайвонлардан ҳисобланади. Шундай бўлсада, туялар эндо ва эктопаразитлардан доимо азият чекади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ҚОРАҚАЛПОҒИСТОН ҲУДУДИДА ТАРҚАЛГАН БИР ЎРКАЧЛИ ТУЯЛАР (CAMELUS DROMEDARIUS) НЕМАТОДОЗЛАРИ»

"Parazitar kasalliklar profilaktikasi, ularni davolashda innovatsion yondashuv" mavzusidagi respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi. Samarqand - 2024.

КОРА^АЛПОГИСТОН ХУДУДИДА ТАР^АЛГАН БИР УРКАЧЛИ ТУЯЛАР (CAMELUS DROMEDARIUS) НЕМАТОДОЗЛАРИ

Кунисов Б.М.1, Максудов А.А.2

1 Самарканд давлат ветеринария медицинаси, чорвачилик ва биотехнологиялар

университети Нукус филиали. 2Самарцанд давлат ветеринария медицинаси, чорвачилик ва биотехнологиялар

университети Тошкент филиали

Туя - анатомик ва физиологик жихатдан чул икдим шароитига мослашган, чидамли хайвонлардан хисобланади. Шундай булсада, туялар эндо ва эктопаразитлардан доимо азият чекади (Parsani et al., 2008).

Узбекистон туячилик ривожланаётган давлатлар каторига киради. Давлат Статистика кумитасининг расмий маълумотларига кура 2024 йил январь ойи холатига Узбекистонда туялар бош сони 23 минг бошдан ошган. Мамлакатда туялар асосан сут йуналишида парваришланиб уларнинг деярли 90% кисмини бир уркачли туялар (Camelus dromedarius) ташкил этади. Мамлакатда Коракалпогистон Республикаси туячилик ривожланган худудлар каторида Навоий вилоятидан сунг иккинчи уринни эгаллайди.

Туялар бош сонининг камлиги ва мавжуд туялар бош сонини саклаб колиш ва купайтириш максадида турли юкумли ва юкумсиз касалликларига карши доимий профилактик тадбирларни утказиб туришни такозо этади. Бу борада эса туяларнинг паразитозлари кузгатувчиларини аниклаш мухим ахамият касб этади. Туялар паразитозлари туячилик хужаликларининг сезиларли даражада иктисодий йукотишларига олиб келади. Туяларнинг эса харакатланиш кобилятининг сусайийиши, усиш ва махсулдорлигининг пасайишига олиб келади. Айникса ошкозон-ичак нематодозлари томонидан келтириб чикариладиган гистологик узгаришлар туялар иштахасини йуколишига сабаб булади ва махсулдорлик кескин камаяди. Шу боисдан, туялар нематодозларини урганиш ва карши кураш чораларини ишлаб чикиш илмий нуктаи назардан долзарб масалалардан хисобланади.

Юкоридагиларга асосан, Коракалпогистон Республикасининг туячилик ривожланган худудларида парваришланаётган ва кушхоналарда суйилган туяларнинг асосий нематодозларини урганиш буйича тадкикот ишлари олиб борилди.

Материал ва методлар. Тадкикот учун материаллар 2021-2024 йиллар давомида Коракалпогистон Республикасининг Нукус, Бузатов, Тахтакупир, Чимбой, Хужайли ва Шуманай туманларидаги туячилик хужаликларида сакланаётган 220 бош туялардан тезак намуналарини текшириш оркали хамда

141

л s 2 ai о SC

NJ

tn H

и

ё

to р

со О

и

H

g

s

л s

S

л s

s

S S

s

u

T

S

Sc to S

H %

X

s ü 2 P

X

s и и s

T

s

H ë

d s

ï

2 g

s

o\ s

s s л s

s s s s

g

T g

s

a> 2

о

to

н

и

£

о

H

£ s

to

«

s s s ai

H

e3 t

§ «

g

gc

Ul

^

w

S «

«

s s л s

s s s s

и p

s

ai

s

s

s

s

T

X

s и 2 P

X

s и и s

T

s ai

Se S Л P

en to

S «

s

T g

S

и

T g

X

to и

ë

s л s

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

to p

Жами: Parabronema skrjabini Gongylonema pulchrum Physocephalus sexalatus Trichonema longibursatum Trichonema labiatum Nematodirus dromedarii Nematodirus mauritanicus Nematodirus helvetianus Nematodirus abnormalis Nematodirella cameli Marshallagia marshalli Haemonchus contortus Cooperia zurnabada Cooperia oncophora Camelostrongylus mentulatus Dictyocaulus filaria Trichocephalus ovis Typ

+ + + + + + + ■ + ■ + + + + + ■ ■ Нукус та i as ЕС S as ЕС X ^ to ^ to ^ as та

■ + ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ + ■ ■ ■ + ■ + ■ Хужайли

ON + + + ■ + + + + + + + + + + + + + Бузатов

00 ■ ■ ■ + ■ ■ ■ + ■ ■ + + + + + + ■ Тахтакупир

+ + + + + + + + + + ■ + + ■ ■ + + Чимбой

'У! ■ + ■ + + + + + + + + + + + + + + Шуманай

о та

м Я

M

а

о

HI

а

Г5 H о ЕС

X

to w Д

^ s

£ s ^ s

M н

я ¿5

я 42

Ets

M

« T

s

^ я

M H

H VÍ

2 »

л as fci та » ЕЕ

V Я я ЕВ

ЕЕ

CD

as н о to as

as та

o\ a

as EE

м to со as

и

^

3 3

g N

S SS

: г ■ s:

S.

SS „ CT« pa

ft TT

»5 —-

■e ss

S "!

7T О Sû Sa

s 5" 3 S F

il-

— S.

g

r 3

о —

в о.

S5 S

S о

в £Г

S£ S

^ S"

^ CL

ж p

Ss 3 3 ?

ss p

S" s

о

>a

ss s s.

I .

^ Ë, о о.

s Ш

j- g. s

"Parazitar kasalliklar profilaktikasi, ularni davolashda innovatsion yondashuv" mavzusidagi respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi. Samarqand - 2024.

жихатдан нисбатан кам турлар сони билан Нукус (13 тур), Тахтакупир (8 тур) ва Хужайли (4 тур) туманлари кейинги уринларни эгаллайди.

Хулоса. Урганилган худудларда туяларнинг нематодозларига карши профилактик тадбирларни кучайтириш ва туялар сакланаётган худудларда ветеринария-санитария норма ва коидаларига катъий риоя этиш тавсия этилади.

Фойдаланилган адабиётлар руйхати:

1. Parsani H.R., Veer Singh and Momin R.R. Common Parasitic Diseases of Camel. Veterinary World Vol.1, No.10, October 2008. P. 317-318.

2. Кунысов Б.М., Максудов А.А., Сафаров А.А. Коракалпогистон худудида таркалган туялар (Camelus dromedarius Linnaeus, 1758) гельминтофаунаси. Узбекистон Республикаси Фанлар Академияси Коракалпогистон булимининг Ахборотномаси. № 2 (275). 50-53 б.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.