Научная статья на тему 'OPIATGA QARAMLIKDAGI AFFEKTIV BUZILISHLAR KECHSHINING KOMORBIDLIGI'

OPIATGA QARAMLIKDAGI AFFEKTIV BUZILISHLAR KECHSHINING KOMORBIDLIGI Текст научной статьи по специальности «Психологические науки»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Xavotir / depressiya / opiatga qaramlik / alkogolga qaramlik. / Anxiety / depression / opiate addiction / alcohol addiction.

Аннотация научной статьи по психологическим наукам, автор научной работы — Xushbaktova Dilnoza Hamidullayevna

Opiatga qaramlikni xronizatsiya qilish, alkogolizmga qo'shilish yoki aylantirish bo'yicha statistika umidsizlikka uchraydi. Affektiv buzilishlar giyohvandlikning barcha bosqichlarida majburiy ravishda mavjud bo'lib, chekinishdan keyingi sindrom bosqichida opioidlarga patologik jalb qilish doirasida bemorlarning faol behushlikka qaytishiga, kursni yomonlashishiga va remissiyani kamaytirishga olib keladi.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

COMORBIDITY OF THE COURSE OF AFFECTIVE DISORDERS IN OPIATE ADDICTION

Statistics on the chronizationof opium addiction, joining or transformation into alcoholism remain disappointing. Affective disorders are obligately present at all stages of drug addiction, and at the stage of post-withdrawal syndrome, within the framework of pathological attraction to opioids, lead to the return of patients to active anesthesia, worsening the course and reducing remission.

Текст научной работы на тему «OPIATGA QARAMLIKDAGI AFFEKTIV BUZILISHLAR KECHSHINING KOMORBIDLIGI»

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz

COMORBIDITY OF THE COURSE OF AFFECTIVE DISORDERS IN OPIATE ADDICTION

Khushvaktova Dilnoza Khamidullayevna

Department of Psychiatry, medical psychology and Narcology, Samarkand State Medical University https://doi.org/10.5281/zenodo.11499483

ARTICLE INFO

ABSTRACT

Received: 28th May 2024 Accepted: 04th June 2024 Online: 05th June 2024

KEYWORDS

Anxiety, depression, opiate addiction, alcohol addiction.

Statistics on the chronization of opium addiction, joining or transformation into alcoholism remain disappointing. Affective disorders are obligately present at all stages of drug addiction, and at the stage of post-withdrawal syndrome, within the framework of pathological attraction to opioids, lead to the return of patients to active anesthesia, worsening the course and reducing remission.

КОМОРБИДНОЕ ТЕЧЕНИЕ АФФЕКТИВНЫХ РАССТРОЙСТВ ПРИ

ОПИАТНОЙ ЗАВИСИМОСТИ

Хушвактова Дилноза Хамидуллаевна

Кафедра психиатрии, медицинской психологии и наркологии, Самаркандский государственный медицинский университет https://doi.org/10.5281/zenodo.11499483

ARTICLE INFO

ABSTRACT

Received: 28th May 2024 Accepted: 04th June 2024 Online: 05th June 2024

KEYWORDS

Тревога, депрессия,

опиатная зависимость, алкогольная зависимость.

Статистика хронизации опийной зависимости, присоединения или трансформации в алкоголизм остается неутешительной. Аффективные

расстройства обязательно присутствуют на всех стадиях наркомании, а на стадии постабстинентного синдрома, в рамках патологического влечения к опиоидам, приводят к возвращению пациентов к активному наркозу, ухудшая течение и снижая ремиссию.

OPIATGA QARAMLIKDAGI AFFEKTIV BUZILISHLAR KECHSHINING

KOMORBIDLIGI Xushbaktova Dilnoza Hamidullayevna

Samarqand davlat tibbiyot universiteti Psixiatriya, tibbiy psixologiya va narkologiya kafedrasi

https://doi.org/10.5281/zenodo.11499483

ABSTRACT

ARTICLE INFO

Received: 28th May 2024 Accepted: 04th June 2024 Online: 05th June 2024

Opiatga qaramlikni xronizatsiya qilish, alkogolizmga qo'shilish yoki aylantirish bo'yicha statistika umidsizlikka

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz

KEYWORDS

Xavotir, depressiya, opiatga qaramlik, alkogolga

qaramlik.

uchraydi. Affektiv buzilishlar giyohvandlikning barcha bosqichlarida majburiy ravishda mavjud bo'lib, chekinishdan keyingi sindrom bosqichida opioidlarga patologik jalb qilish doirasida bemorlarning faol behushlikka qaytishiga, kursni yomonlashishiga va remissiyani kamaytirishga olib keladi.

Opiat giyohvandligining tibbiy va ijtimoiy ahamiyati, O'zbekiston Respublikasida Opiat iste'moli kamayganiga qaramay, [8,11] hozirgi kungacha dolzarb bo'lib qolmoqda, chunki Opiat giyohvandligi asoratlari va oqibatlarining og'irligi jamiyat uchun ijtimoiy va iqtisodiy yuk bo'lgan eng "xavfli" narsalardan biridir. So'nggi yillarda Opiat guruhining giyohvand moddalarni iste'mol qilish holatlari ro'yxatga olingan va yangi aniqlangan holatlar ulushining barqaror pasayishi kuzatilmoqda. Ushbu toifadagi bemorlar bizning mintaqamizda eng ko'p tarqalganiga qaramay ("etakchilik" Samarqand, Surxondaryo va Farg'ona viloyatlarida qolmoqda), 2000 yildan boshlab Opiat guruhining giyohvand moddalarini iste'mol qilish (Opiat, geroin, kuknar) nasha (gashish, marixuana, anasha) dan kam bo'ldi.

Yana bir shoshilinch tibbiy muammo - bu neyrotrauma, travmatik miya shikastlanishining (TBI) aholi orasida tarqalishi 20% gacha [1,2], alkogol va giyohvandlik bilan bog'liq kontingentlar orasida bu yanada yuqori. Engil TBI (miya chayqalishi) va o'rtacha zo'ravonlik (miya shikastlanishi) oqibatlari chegaradagi ruhiy kasalliklarning ustunligi bilan tavsiflanadi [4, 6], ular orasida affektiv buzilishlar 70% hollarda uchraydi [7]. Va to'g'ridan-to'g'ri psixiatr nazorati ostida chegara darajasidagi kasalliklar spektri ekzogen organik etiologiyaning yarmidan ko'pi neyropsikiyatrik buzilishlardir.

Travmatik miya shikastlanishining uzoq muddatli davrida affektiv buzilishlarning chastotasini, premorbid qoldiq organik fonga ega bo'lgan odamlarning o'ziga qaramlik xatti-harakatlariga moyilligini, giyohvandlik sindromi bo'lgan bemorlarda travmatizmning tarqalishini, shuningdek, affektiv buzilishlarning ustunligini tahlil qilish. chekinishdan keyingi holat, biz bu haqda gapirishimiz mumkin. travmatik miya shikastlanishi va Opiatga qaramlik oqibatlarining komorbidligini o'rganishning dolzarbligi. Mahalliy va xorijiy adabiyotlarda ushbu ikki shartning kombinatsiyasi, o'zaro bog'liqligi va shartliligi masalasi etarlicha ishlab chiqilmagan [2,9,10], Opiatga qaramlikning paydo bo'lishi va kechishi mexanizmlari va POSTABSTINENT davrda affektiv buzilishlarning shakllanish xususiyatlari. etarli o'rganildi emas [8,11].

Shunday qilib, yuqorida aytilganlarning barchasi ushbu tadqiqotni o'tkazish uchun asosli asos bo'ldi.

Tadqiqot maqsadi. Opiatga qaramlikning postabstinent davrida affektiv buzilishlarning klinik, psixopatologik va prognostik xususiyatlarini o'rganish.

Tadqiqot materiallari va usullari. Abstinentsiyadan keyingi davrda 48 bemorni, Opiatga qaramlikni tekshirdik, ular 2023 yildan 2024 yilgacha tibbiy markaz va dispanserda ambulatoriya yoki statsionar sharoitda davolangan. Barcha bemorlar 36 yoshdan 60 yoshgacha bo'lgan erkaklar edi. Kasallikning davomiyligi 4 yildan 30 yilgacha. Opiatning kunlik dozasi 0,25 dan 0,5 grammgacha Opiat bo'lib, kuniga 1 marta suyuqlik bilan og'iz orqali yuborilgan.

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz

Bemorlar o'rganilgan xususiyatlar bo'yicha bir xil 2 guruhga bo'lingan, asosiy guruhga Opiat giyohvandligi bilan og'rigan, engil va o'rtacha og'irlikdagi yopiq travmatik miya jarohati olgan 28 bemor kiritilgan, barcha jarohatlanganlar birlamchi, izolyatsiya qilingan va yopiq tBI toifasiga mansub, uzoq muddatda kuzatilgan Opiatga qaramlik shakllanishidan 10 yil oldin. Ikkinchi nazorat guruhi Opiat giyohvandligining postabstinent davrida TBI tarixi bo'lmagan 20 bemordan iborat edi.

Kuzatuv ostidagi barcha bemorlar standart kompleks tekshiruvdan o'tkazildi: klinik va psixopatologik, giyohvandlik bilan og'rigan bemorlarni epidemiologik o'rganish kartasidan foydalangan holda (Ivanets N. N., 2010); jabrlangan TBI bo'yicha tibbiy hujjatlar ma'lumotlari, oqibatlarning og'irligi, EEG, KT, MRG neyrofiziologik tekshiruvi ishlatilgan. Anksiyete va depressiya darajasi kasalxonadagi depressiya Anksiyete shkalasi bo'yicha baholandi: F40-48 premorbid shaxsiyat xususiyatlarini saralashda psixopatiyalar tasnifi Gannushkina P. B., Kerbikova O. V. psixopatiyalar shakllanishining yosh xususiyatlarini hisobga olgan holda ishlatilgan ularning genezisidan (Guryeva V. A., Gindikin V. Ya. 1980) va A. E. lichko tomonidan xarakter aksentuatsiyalarining tasnifi.

Tadqiqot natijalari

1. Olingan ma'lumotlarning tahlili ikkala guruhdagi bemorlarda (38 bemorga 60 ta holat), asosan ota tomonida (18 ta tekshirilgan bemordan 60 tasi) alkogolizmning yuqori irsiy yukini aniqladi. Irsiy yuk omillari orasida otaning alkogolizmi asosiy (tBI tarixi bilan) irsiy yukni tahlil qilishda birinchi o'rinda (asosiy guruhning 18,5% (10) va nazorat guruhining 16% (8) turadi. va nazorat (TBISIZ) guruhlari, asosiy guruh va nazorat guruhi. otaning alkogolizmi paydo bo'lish chastotasi bo'yicha birinchi o'rinda 18,5% va 16%, ikkinchisida onaning alkogolizmi 9,3% va 8% ni tashkil qiladi, bu sirt faol moddalarga qaramlikning paydo bo'lishi uchun irsiy omillarning muhim rolini ko'rsatadi.

2. Bemorlarning 70,2 foizida xarakter aksentuatsiyalari aniqlandi (asosiy guruhdagi bemorlarning 75,9%, nazorat guruhidagi bemorlarning 64%). Turli kombinatsiyalarda gipertimik, histeroid va beqaror xususiyatlar. 8 kishida (7,8%) asosan ta'sirchan labil va beqaror doiraning psixopatiyasi aniqlandi, aqliy infantilizmning yuqori chastotasiga (16 bemor, asosiy guruhda 9 kishi, nazorat guruhida 7 kishi) va primitivlikka e'tibor qaratildi.

3. Asosiy guruh bemorlarining ijtimoiy holatida (tBI tarixi bilan) nazorat guruhiga nisbatan (TBI tarixisiz) 90,7% va 100% o'rta ma'lumotga ega bo'lgan bemorlarning kamroq soni aniqlandi. Kasbiy bandlikni baholashda asosiy guruh bemorlarining o'sish istiqbollari bilan ishlash faqat 7,4% da, nazorat guruhida esa - 18, ishdan bo'shatish tahdidi bilan ish bor va mos ravishda 68,5% asosiy va 50% nazorat guruhlarida. Oilaviy holatda asosiy guruh bemorlari (tBI tarixi bilan) 35,2%, nazorat guruhida esa 42% turmush qurishgan. Shunday qilib, asosiy guruhdagi bemorlarda ijtimoiy moslashuv pastroq darajada bo'lib, bu miyaning qoldiq organik shikastlanishi bo'lgan bemorlarga xosdir

4. Opiatga qaram bo'lgan, turli yosh davrlarida TBINING uzoq muddatli oqibatlari bo'lgan bemorlarda psixopatologik kasalliklarni tahlil qilib, quyidagi naqshlar aniqlandi:

Asosiy guruhdagi affektiv buzilishlarning og'irligi TBI tarixi bo'lmagan nazorat guruhiga qaraganda ancha ko'p TBI edi.

Shunday qilib, postabstinent davrdagi alomatlarga disforik, patoharakterologik naqsh beradigan psixo-organik sindrom mavjudligini taxmin qilish mumkin.

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz

Xulosalar. Anamnezning postabstinent davrini uzaytirish postabstinent davrini uzaytiradi (geroinga patologik jalb qilish tuzilishidagi affektiv buzilishlarning og'irligi tufayli, bu subdepressiv simptomlarning uzoqroq kamayishi, remissiyani kamaytirish va relapslarning kuchayishi bilan ifodalanadi.

References:

1. Batirbekovich, K. R., Sabrievna, V. A., & Alamovich, K. A. (2022). Psychopharmacotherapy of Depressive Disorders in Alcoholism. Eurasian Journal of Humanities and Social Sciences, 8, 19-22.

2. Khayatov , R. B., Velilyaeva , A. S., & Kurbanov , A. A. (2022). OPTIMIZATION OF THERAPY OF ALCOHOL WITHDRAWAL SYNDROME IN PATIENTS WITH SUB- DEPRESSION. Евразийский журнал медицинских и естественных наук, 2(5), 189-192.

3. Khayatov , R. B., Velilyaeva , A. S., & Kurbanov , . A. A. (2022). AFFECTIVE DISORDERS AS A WEIGHTENING FACTOR IN ALCOHOL DEPENDENCE THERAPY . Евразийский журнал медицинских и естественных наук, 2(5), 193-196.

4. Telmanovna, X. S., & Batirbekovich, X. R. (2023). Psychopharmacotherapy of Depressive Disorders in Alcoholism. Eurasian Research Bulletin, 16, 179-182.

5. N. Turaeva (2023). CLINICAL-LABORATORY FEATURES OF INTERSTITIAL NEPHRITIS IN CHILDREN WITH PURINE DYSMETABOLISM. Science and innovation, 2 (D12), 135-140. doi: 10.5281/zenodo.10324931

6. N. Turaeva (2023). ANTIOXIDANT THERAPY IN PATIENTS WITH CHRONIC NEPHROTIC GLOMERULONEPHRITIS. Science and innovation, 2 (D12), 131-134. doi: 10.5281/zenodo.10324779

7. Меликова Дилшодахон Уктам Кизи, Ахмеджанова Наргиза Исмаиловна, Тураева Назира Юлдашевна, Юлдашев Ботир Ахматович, & Абдурасулов Фозил Пардаевич (2020). Клинические особенности течения хронического пиелонефрита у детей на фоне анемического синдрома. Достижения науки и образования, (1 (55)), 66-69.

8. Очилов, У., Кубаев, Р., & Хаятов, Р. (2016). Психические расстройства при употреблении психоактивных веществ с вич-инфекцией. Журнал проблемы биологии и медицины, (2 (87), 184-186.

9. Раджабов Хикмат Тошевич, Хаятов Рустам Батырбекович, & Велиляева Алие Сабриевна (2020). КЛИНИКО-ПСИХОЛОГИЧЕСКИЕ И НЕЙРОФИЗИОЛОГИЧЕСКИЕ ОСОБЕННОСТИ НЕПСИХОТИЧЕСКИХ ПСИХИЧЕСКИХ РАССТРОЙСТВ У ЛИЦ ПОЖИЛОГО ВОЗРАСТА. Вестник науки и образования, (23-3 (101)), 75-78.

10. Раджабов Х.Т., Тургунбаев А.У., Кубаев Р.М., & Хаятов Р.Б. (2021). ДЕПРЕССИЯ И ТРЕВОГА У БОЛЬНЫХ АЛКОГОЛИЗМОМ, ОСЛОЖНЕННЫМ НИКОТИНОВОЙ ЗАВИСИМОСТЬЮ. Вестник науки и образования, (17-2 (120)), 134-137.

11. Тураева Назира Юлдашевна (2020). Клинико-лабораторные особенности течения дисметаболической нефропатии у детей с нарушением пуринового обмена. Достижения науки и образования, (5 (59)), 86-88.

12. Тураева, Н., & Абдукадырова, Н. (2022). Оптимизация терапии хронического гломерулонефрита у детей. Журнал вестник врача, 1(2), 118-120.

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz

13. Хаятов Рустам Батырбекович, Велиляева Алие Сабриевна, Тураев Бобир Темирпулатови, & Тураев Толиб Махмуджонович (2019). Аффективные расстройства у больных алкогольной зависимостью как фактор риска развития суицидального поведения. Достижения науки и образования, (11 (52)), 96-98.

14. Хаятов Рустам Батырбекович, & Велиляева Али Сабриевна (2020). Особенности развития и течения аффективных расстройств при сахарном диабете. Достижения науки и образования, (5 (59)), 62-64.

15. Хаятов Рустам Батырбекович, Велиляева Алие Сабриевна, & Абдуразакова Робия Шералиевна (2020). Особенности возникновения и течения психоорганических расстройств при сахарном диабете. Достижения науки и образования, (7 (61)), 31-33.

16. Хаятов, Р., & Велиляева, А. (2022). Влияние тревожно-депрессивных расстройств на тяжесть течения и качество жизни у больных сахарным диабетом 2 типа. Журнал вестник врача, 1(4), 99-102. https://doi.org/10.38095/2181-466X-2020974-98-101

17. Хаятов, Р., Велиляева, А., Мардиев O., & Курбанов, А. (2022). Особенности коморбидного течения тревожно-депрессиных расстройств и личностных изменений при сахарном диабете 2 типа. Журнал вестник врача, 1(1), 104-108. https://doi.org/10.38095/2181-466X-2021981-103-107

18. Каршиев Зиядулло Хазратович, Хаятов Рустам Батырбекович, Шерматов Озод Норбекович, Раджабов Хикмат Тошевич, & Рузиева Диана Джамаловна (2021). АФФЕКТИВНЫЕ РАССТРОЙСТВА КАК ОТЯГОЩАЮЩИЙ ФАКТОР В ТЕРАПИИ АЛКОГОЛЬНОЙ ЗАВИСИМОСТИ. Вестник науки и образования, (5-2 (108)), 21-24.

19. Хаятов, Р., Велиляева, А., Мардиев O., & Курбанов, А. (2022). Особенности коморбидного течения тревожно-депрессиных расстройств и личностных изменений при сахарном диабете 2 типа. Журнал вестник врача, 1(1), 104-108. https://doi.org/10.38095/2181-466X-2021981-103-107

20. Очилов, У., Кубаев, Р., & Хаятов, Р. (2016). Психические расстройства при употреблении психоактивных веществ с вич-инфекцией. Журнал проблемы биологии и медицины, (2 (87), 184-186. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/problems biology/article/view/3568

21. Раджабов Х.Т., Тургунбаев А.У., Кубаев Р.М., & Хаятов Р.Б. (2021). ДЕПРЕССИЯ И ТРЕВОГА У БОЛЬНЫХ АЛКОГОЛИЗМОМ, ОСЛОЖНЕННЫМ НИКОТИНОВОЙ ЗАВИСИМОСТЬЮ. Вестник науки и образования, (17-2 (120)), 134-137.

22. Хаятов, Р., & Абдуразакова, Р. (2023). Аффективные расстройства, как отягощающий фактор в терапии алкогольной зависимости . Журнал биомедицины и практики, 1(3/1), 396-399. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/biomedicine/article/view/18375

23. Мардиев, О. ., & Хаятов, Р. (2023). КОМОРБИДНОСТЬ ДЕПРЕССИНЫХ РАССТРОЙСТВ И САХАРНОГО ДИАБЕТА 2-го ТИПА НА КАЧЕСТВО ЖИЗНИ БОЛЬНЫХ ПОЖИЛОГО ВОЗРАСТА. Евразийский журнал медицинских и естественных наук, 3(8), 19-24. извлечено от https://in-academy.uz/index.php/EJMNS/article/view/19616

24. Николаев Егор Евгеньевич, Орлов Федор Витальевич, Николаев Евгений Львович, Велиляева Алие Сабриевна, & Хаятов Рустам Батырбекович (2023). ФЕНОМЕН

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz

СИМУЛИРОВАНИЯ СУДОРОЖНЫХ ПРИСТУПОВ ПРИ ЭПИЛЕПСИИ: КЛИНИЧЕСКИИ СЛУЧАЙ. Acta Medica Eurasica, (3), 102-115. doi: 10.47026/2413-4864-2023-3-102-115

25. Criteria For Rehabilitation Of Patients With Consequences Cranio-Brain Injury. (2022). Journal of Pharmaceutical Negative Results, 81888194. https://doi.org/10.47750/pnr.2022.13.S09.958

26. Хаятов, Р. Б., & Велиляева, А. С. НЕЙРОПСИХОЛОГИЧЕСКОЕ ИССЛЕДОВАНИЕ БОЛЬНЫХ С РАССЕЯННЫМ СКЛЕРОЗОМ. ДОКТОР АХБОРОТНОМАСИ ВЕСТНИК ВРАЧА DOCTOR'S HERALD, 44.

27. Мардиев Отабек Аслиддинович, Кубаев Рустам Мурадиллаевич, Хаятов Рустам Батырбекович, & Рузиева Диана Джамаловна (2021). ТЕЧЕНИЕ ТРЕВОЖНЫХ РАССТРОЙСТВ У БОЛЬНЫХ САХАРНЫМ ДИАБЕТОМ 2 ТИПА. Вестник науки и образования, (2-2 (105)), 72-75.

28. Велиляева, А., Бердиева, Н., Очилов, У., & Хаятов, Р. (2015). Психические нарушения при эпилепсии. Журнал проблемы биологии и медицины, (2 (83)), 168-171.

29. Депрессия и тревога у больных алкоголизмом, осложненным никотиновой зависимостью / Х. Т. Раджабов, А. У. Тургунбаев, Р. М. Кубаев, Р. Б. Хаятов // Вестник науки и образования. - 2021. - № 17-2(120). - С. 134-137. - EDN GSEZVQ.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.