Научная статья на тему 'NIKOTINGA QARAMLIK BILAN MURAKKABLASHGAN ALKOGOLIZM BILAN OG'RIGAN BEMORLARDA ЧФМЩЕШК-DEPRESSIV KASALLIKLAR'

NIKOTINGA QARAMLIK BILAN MURAKKABLASHGAN ALKOGOLIZM BILAN OG'RIGAN BEMORLARDA ЧФМЩЕШК-DEPRESSIV KASALLIKLAR Текст научной статьи по специальности «Медицинские технологии»

CC BY
7
1
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Xavotir / depressiya / spirtli ichimliklarga qaramlik / nikotinga qaramlik. / Anxiety / depression / alcohol addiction / nicotine addiction.

Аннотация научной статьи по медицинским технологиям, автор научной работы — Rajapov Hikmat Toshevich, Alkarov Rustam Baxtiyorovich, Mardiyev Otabek Asriddinovich

Tadqiqotlar "chekuvchilar ichishadi va ichuvchilar chekishadi"degan kuzatuvni tasdiqlaydi. Ushbu tadqiqotda biz nikotinga qaramlik va alkogolga qaram bemorlar orasida tashvish va depressiya darajasio'rtasidagi munosabatni baholaymiz. Tadqiqotda alkogolga qaramlik tashxisi qo'yilgan bemorlarda 75 kishi ishtirok etdi. Ular fagerstrom testidan nikotinga qaramlik, Hamilton tashvish va depressiya shkalasi bo'yicha o'tishdi.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ANXIETY AND DEPRESSIVE DISORDERS IN PATIENTS WITH ALCOHOLISM COMPLICATED BY NICOTINE ADDICTION

Research confirms the observation that “smokers drink and drinkers smoke”. In this study, we assess the relationship between nicotine dependence and the degree of anxiety and depression among alcohol dependent patients. The study involved 75 inpatients with a diagnosis of alcohol dependence. They passed the Fagerstrom test for nicotine addiction, the Hamilton Anxiety and Depression Scale.

Текст научной работы на тему «NIKOTINGA QARAMLIK BILAN MURAKKABLASHGAN ALKOGOLIZM BILAN OG'RIGAN BEMORLARDA ЧФМЩЕШК-DEPRESSIV KASALLIKLAR»

ARTICLE

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.1 | SJIF = 7.899 www.in-academy.uz

ANXIETY AND DEPRESSIVE DISORDERS IN PATIENTS WITH ALCOHOLISM COMPLICATED BY NICOTINE

ADDICTION

Rajapov Hikmat Toshevich Alkarov Rustam Bakhtiyarovich Mardiyev Otabek Asriddinovich

Department of Psychiatry, medical psychology and Narcology, Samarkand State Medical University https://doi.org/10.5281/zenodo.11499607

ABSTRACT

Received: 28th May 2024 Accepted: 04th June 2024 Online: 05th June 2024 KEYWORDS

Anxiety, depression,

alcohol addiction, nicotine addiction.

Research confirms the observation that "smokers drink and drinkers smoke". In this study, we assess the relationship between nicotine dependence and the degree of anxiety and depression among alcohol dependent patients. The study involved 75 inpatients with a diagnosis of alcohol dependence. They passed the Fagerstrom test for nicotine addiction, the Hamilton Anxiety and Depression Scale.

ТРЕВОЖНО-ДЕПРЕССИВНЫЕ РАССТРОЙСТВА У ПАЦИЕНТОВ С АЛКОГОЛИЗМОМ, ОСЛОЖНЕННЫМ НИКОТИНОВОЙ ЗАВИСИМОСТЬЮ

Раджабов Хикмат Тошевич Алкаров Рустам Бахтиярович Мардиев Отабек Асриддинович

Кафедра психиатрии, медицинской психологии и наркологии, Самаркандский государственный медицинский университет https://doi.org/10.5281/zenodo.11499607

ARTICLE INFO

ABSTRACT

Received: 28th May 2024 Accepted: 04th June 2024 Online: 05th June 2024 KEYWORDS

Тревога, депрессия,

алкогольная

зависимость,

никотиновая

зависимость.

Исследование подтверждает наблюдение о том, что "курильщики пьют, а пьющие курят". В этом исследовании мы оцениваем взаимосвязь между никотиновой зависимостью и степенью тревожности и депрессии у пациентов с алкогольной зависимостью. В исследовании приняли участие 75 пациентов с диагнозом алкогольная зависимость. Они прошли тест Фагерстрома на никотиновую зависимость, шкалу тревоги и депрессии Гамильтона.

NIKOTINGA QARAMLIK BILAN MURAKKABLASHGAN ALKOGOLIZM BILAN OG'RIGAN BEMORLARDA ЧФМЩЕШК-DEPRESSIV KASALLIKLAR

Rajapov Hikmat Toshevich Alkarov Rustam Baxtiyorovich Mardiyev Otabek Asriddinovich

Samarqand davlat tibbiyot universiteti Psixiatriya, tibbiy psixologiya va narkologiya kafedrasi

https://doi.org/10.5281/zenodo.11499607

ARTICLE INFO

ABSTRACT

Received: 28th May 2024 Accepted: 04th June 2024 Online: 05th June 2024

Tadqiqotlar "chekuvchilar ichishadi va ichuvchilar chekishadi"degan kuzatuvni tasdiqlaydi. Ushbu tadqiqotda biz nikotinga qaramlik va alkogolga qaram bemorlar orasida tashvish va depressiya darajasi o'rtasidagi munosabatni baholaymiz. Tadqiqotda alkogolga qaramlik tashxisi qo'yilgan bemorlarda 75 kishi ishtirok etdi. Ular fagerstrom testidan nikotinga qaramlik, Hamilton tashvish va depressiya shkalasi bo'yicha o'tishdi.

KEYWORDS

Xavotir, depressiya, spirtli ichimliklarga qaramlik, nikotinga qaramlik.

Keng qamrovli tadqiqotlar "chekuvchilar ichishadi va ichuvchilar chekishadi" degan mashhur kuzatuvni tasdiqlaydi." Bundan tashqari, og'ir iste'molchilar spirtli ham og'ir tamaki foydalanuvchi (1-3) hisoblanadi. Spirtli ichimliklarga qaram bo'lgan bemorlar populyatsiyasida tamaki qaramligining tarqalishi 81% ga etdi [to'rt]. Spirtli ichimliklarga qaramlikning og'irligi bemorlarning nikotinga qaramligining og'irligini aks ettiradi deb taxmin qilinadi; alkogolga qattiq qaram bo'lgan bemorlar ham nikotinga juda bog'liq edi [6].

Spirtli ichimliklarga qaramlik, chekish, depressiya va tashvish o'rtasida qo'shma kasalliklarning ma'lum psixobiologik mexanizmlari mavjud. Neyrotransmitterlar murakkab stimullar va murakkab javoblar orasidagi qo'zg'atuvchi yoki inhibitiv kaskadda birgalikda ishlaydi va oddiy odamda yoqimli farovonlik tuyg'usiga olib keladi. Kaskad nazariyasida bu hujayralararo o'zaro ta'sirlarning buzilishi tashvish, g'azab va bu salbiy his-tuyg'ulardan xalos bo'lishga yordam beradigan moddadan foydalanish istagini keltirib chiqaradi. Spirtli ichimliklar limbik tizimdagi norepinefrin tizimini serotonin, opioid peptidlar va dopaminni o'z ichiga olgan hujayralararo kaskad orqali faollashtirishi ma'lum. Spirtli ichimliklar, shuningdek, opioid retseptorlari yoki dopaminerjik tizimlar bilan o'zaro ta'sir qiluvchi neyroaminlarni ishlab chiqarish orqali bevosita ta'sir ko'rsatishi mumkin [4].

Qo'shma depressiv kasalliklarga chalingan chekuvchilar nikotinga qaram bo'lib, qaramlikning yanada og'ir darajasiga ko'tarilishadi va depressiv buzilishlarsiz chekuvchilarga qaraganda nikotinga qaramlik va chekinish alomatlarini boshdan kechirishadi [7]. Klinik va klinik bo'lmagan populyatsiyalarning so'rovlari shuni ko'rsatadiki, alkogolga qaram bo'lgan odamlarning kamida 90% nikotinga ham bog'liq [5].

Tadqiqot maqsadi. Spirtli ichimliklarga qaram bo'lgan odamlar guruhida nikotinga qaramlik va tashvish va depressiya darajasi o'rtasidagi munosabatni baholash.

Tadqiqot materiallari va usullari. Tadqiqot Samarqand viloyat narkologiya shifoxonasining dispanser va psixosomatik bo'limlarida o'tkazildi. Tadqiqotda alkogolizm tashxisi qo'yilgan 75 bemorning ma'lumotlari o'rganildi. So'rovda qatnashganlarning birinchi guruhiga Xavotir va depressiv kasalliklar bilan murakkablashgan spirtli ichimliklarga qaram bo'lgan 50 bemor kirdi. Bemorlarning o'rtacha yoshi 39,8 va 3,2 yoshni tashkil etdi.

Ushbu guruhdagi bemorlarda professional moslashuv darajasi past edi. Nazorat guruhi spirtli ichimliklarga qaramlik fonida tashvish va depressiv kasalliklarsiz 25 kishidan iborat bo'lib, o'rtacha yosh 44,4 va 7,2 yil. Tadqiqotda quyidagi psixologik testlar va so'rovnomalar ishlatilgan: SMOL (shaxslarning qisqartirilgan fanlararo ro'yxati), luscher testining

é

Ws,

kompyuterlashtirilgan versiyalari, hayot sifatini baholash, kasalxonadagi tashvish va depressiya shkalasi (HADS), Hamilton depressiya shkalasi (HDRS), Bek depressiya shkalasi (BDI) , Spilberger Xaninxavotir, hayotdan qoniqishni o'lchash, asl muvofiqlik testi (bemorning davolanishdagi ishtiroki), diabetik bemorlar uchun maxsus ishlab chiqilgan to'liq bo'lmagan jumla texnikasi. Kognitiv funksiyalarni baholash uchun 10 so'zni yodlash texnikasi, TMT testi (test sinovi), obyektlar va tushunchalarni olib tashlash, maqol va masallarni talqin qilish, piktogrammalar ishlatilgan.

Tadqiqot natijalari. Spirtli ichimliklarni iste'mol qilish bo'yicha tadqiqotlar uslubiy qiyinchiliklarga duch keladi. Bizning tadqiqotimizda nikotinga qaram bo'lgan bemorlarda spirtli ichimliklar tashvishi va depressiya nikotinga qaram bo'lmagan odamlarga qaraganda yuqori bo'lgan, ammo bu farq unchalik katta bo'lmagan. Kasalxonani sozlash va olib tashlash alomatlari bartaraf etilgandan so'ng bemorni tanlash xavotirning og'irligiga va depressiya darajasiga ta'sir qilishi mumkin. Biz tashvish va depressiya darajalari ostonadan past ekanligini aniqladik. Shuni ta'kidlash kerakki, qulay va xavfsiz shifoxona muhiti tashvish va depressiyaning og'irligini kamaytirishi mumkin. Bizning tadqiqotimizda nikotinga bog'liq guruhda tashvish darajasi yuqori ekanligi aniqlandi.

Bemorlarning chekishni tinchlantirishi haqidagi da'volari nikotin tashvishning og'irligini kamaytirishini ko'rsatishi mumkin. Ushbu natijalar spirtli ichimliklarga qaramlik, tamaki chekish, depressiya va tashvish o'rtasidagi komorbidlikning psixobiologik mexanizmlarini anglatishi mumkin. Ehtimol, alkogolizm paytida depressiya belgilarining rivojlanishi.

Depressiya belgilari alkogolizmdan ikkinchi darajali bo'lsa, ular abstinentsiyadan keyin bir necha kun yoki hafta ichida yo'qolishi mumkin, chunki olib tashlash belgilari susayadi [1]. Turli tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, depressiya chekish bilan kuchayadi yoki kamayadi [4] va chekishni tashlashni muvaffaqiyatli davolashdan so'ng kasallanish va katta depressiyani bashorat qiluvchilar o'rganildi [5]. Biroq, bizning natijalarimizga ko'ra, nikotinga qaram bo'lgan alkogolizmda depressiya nikotinga qaramlikdan yuqori bo'lganiga qaramay, farq sezilarli edi. Shuni ta'kidlash kerakki, alkogolga qaram bo'lgan bemorlar orasida nikotinga qaramlikning og'irligi va depressiyaning og'irligi o'rtasida bog'liqlik mavjud. Davolanishga kiradigan alkogol foydalanuvchilari orasida taxminan uchdan ikki qismi Xavotir kasalliklariga o'xshash alomatlarga ega [4]. Asosiy Xavotir kasalliklari va alkogolizm o'rtasidagi bog'liqlik hali ham aniq emas [3], ma'lumki, tashvishlanish chastotasi va zo'ravonligi va depressiya alomatlari chekinish alomatlari tufayli mahrumlik davrida ortadi.

Ushbu tadqiqotdan olingan xulosalar bir martalik o'lchovni loyihalash bilan cheklangan. Bu nikotinga qaramlik darajasi va spirtli ichimliklarga qaramlik guruhidagi depressiya va tashvish o'rtasidagi bog'liqlikni aniq ko'rsatdi.

Xulosa qilib aytganda, bizning topilmalarimiz spirtli ichimliklarga qaram bo'lgan statsionar bemorlar orasida nikotinga qaramlik kamroq bo'ladi degan farazimizni qo'llab-quvvatlamadi. 9epressive va kamroq tashvishli. Bu xulosa, shuningdek, eng oldingi tadqiqotlar natijalariga zid [3]. Biroq, bizning namunamizdagi depressiya va tashvish ballari tavsiya etilgan chegara nuqtasidan past bo'lganligi sababli, chekish, nikotinga qaramlik deb hisoblangan darajada bo'ladimi yoki yo'qmi, depressiya va tashvishga ta'sir qilishi mumkin

ё

ш

UIF = 8.1 | SJIF = 7.899

www.in-academy.uz

deb hisoblash mumkin. Quyidagi savollarga javoblar alkogol buzilishi bo'lgan bemorlarda chekish, depressiya va tashvish o'rtasidagi munosabatni yanada o'rganishga yordam beradi. Xulosalar

1. Xavotir va depressiv kasalliklar alkogol va nikotinga qaram bo'lgan bemorlarning ijtimoiy-psixologik moslashuvini sezilarli darajada kamaytiradi.

2. Chekuvchi spirtli ichimliklarni iste'mol qiluvchilar va chekuvchilarning turli guruhlari yoki tashvish yoki ruhiy tushkunlik bilan chekmaydiganlarning qiyosiy tadqiqotlari qimmatli ma'lumotlarni taqdim etishi mumkin. Demak, ushbu guruhlar o'rtasidagi o'zaro bog'liqlikni hal qilish uchun qo'shimcha tadqiqotlar talab etiladi.

References:

1. Batirbekovich, K. R., Sabrievna, V. A., & Alamovich, K. A. (2022). Psychopharmacotherapy of Depressive Disorders in Alcoholism. Eurasian Journal of Humanities and Social Sciences, 8, 19-22.

2. Khayatov , R. B., Velilyaeva , A. S., & Kurbanov , A. A. (2022). OPTIMIZATION OF THERAPY OF ALCOHOL WITHDRAWAL SYNDROME IN PATIENTS WITH SUB- DEPRESSION. Евразийский журнал медицинских и естественных наук, 2(5), 189-192.

3. Khayatov , R. B., Velilyaeva , A. S., & Kurbanov , . A. A. (2022). AFFECTIVE DISORDERS AS A WEIGHTENING FACTOR IN ALCOHOL DEPENDENCE THERAPY . Евразийский журнал медицинских и естественных наук, 2(5), 193-196.

4. Telmanovna, X. S., & Batirbekovich, X. R. (2023). Psychopharmacotherapy of Depressive Disorders in Alcoholism. Eurasian Research Bulletin, 16, 179-182.

5. N. Turaeva (2023). CLINICAL-LABORATORY FEATURES OF INTERSTITIAL NEPHRITIS IN CHILDREN WITH PURINE DYSMETABOLISM. Science and innovation, 2 (D12), 135-140. doi: 10.5281/zenodo.10324931

6. N. Turaeva (2023). ANTIOXIDANT THERAPY IN PATIENTS WITH CHRONIC NEPHROTIC GLOMERULONEPHRITIS. Science and innovation, 2 (D12), 131-134. doi: 10.5281/zenodo.10324779

7. Меликова Дилшодахон Уктам Кизи, Ахмеджанова Наргиза Исмаиловна, Тураева Назира Юлдашевна, Юлдашев Ботир Ахматович, & Абдурасулов Фозил Пардаевич (2020). Клинические особенности течения хронического пиелонефрита у детей на фоне анемического синдрома. Достижения науки и образования, (1 (55)), 66-69.

8. Очилов, У., Кубаев, Р., & Хаятов, Р. (2016). Психические расстройства при употреблении психоактивных веществ с вич-инфекцией. Журнал проблемы биологии и медицины, (2 (87), 184-186.

9. Раджабов Хикмат Тошевич, Хаятов Рустам Батырбекович, & Велиляева Алие Сабриевна (2020). КЛИНИКО-ПСИХОЛОГИЧЕСКИЕ И НЕЙРОФИЗИОЛОГИЧЕСКИЕ ОСОБЕННОСТИ НЕПСИХОТИЧЕСКИХ ПСИХИЧЕСКИХ РАССТРОЙСТВ У ЛИЦ ПОЖИЛОГО ВОЗРАСТА. Вестник науки и образования, (23-3 (101)), 75-78.

10. Раджабов Х.Т., Тургунбаев А.У., Кубаев Р.М., & Хаятов Р.Б. (2021). ДЕПРЕССИЯ И ТРЕВОГА У БОЛЬНЫХ АЛКОГОЛИЗМОМ, ОСЛОЖНЕННЫМ НИКОТИНОВОЙ ЗАВИСИМОСТЬЮ. Вестник науки и образования, (17-2 (120)), 134-137.

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.1 | SJIF = 7.899 www.in-academy.uz

11. Тураева Назира Юлдашевна (2020). Клинико-лабораторные особенности течения дисметаболической нефропатии у детей с нарушением пуринового обмена. Достижения науки и образования, (5 (59)), 86-88.

12. Тураева, Н., & Абдукадырова, Н. (2022). Оптимизация терапии хронического гломерулонефрита у детей. Журнал вестник врача, 1(2), 118-120.

13. Хаятов Рустам Батырбекович, Велиляева Алие Сабриевна, Тураев Бобир Темирпулатови, & Тураев Толиб Махмуджонович (2019). Аффективные расстройства у больных алкогольной зависимостью как фактор риска развития суицидального поведения. Достижения науки и образования, (11 (52)), 96-98.

14. Хаятов Рустам Батырбекович, & Велиляева Али Сабриевна (2020). Особенности развития и течения аффективных расстройств при сахарном диабете. Достижения науки и образования, (5 (59)), 62-64.

15. Хаятов Рустам Батырбекович, Велиляева Алие Сабриевна, & Абдуразакова Робия Шералиевна (2020). Особенности возникновения и течения психоорганических расстройств при сахарном диабете. Достижения науки и образования, (7 (61)), 31-33.

16. Хаятов, Р., & Велиляева, А. (2022). Влияние тревожно-депрессивных расстройств на тяжесть течения и качество жизни у больных сахарным диабетом 2 типа. Журнал вестник врача, 1(4), 99-102. https://doi.org/10.38095/2181-466X-2020974-98-101

17. Хаятов, Р., Велиляева, А., Мардиев О., & Курбанов, А. (2022). Особенности коморбидного течения тревожно-депрессиных расстройств и личностных изменений при сахарном диабете 2 типа. Журнал вестник врача, 1(1), 104-108. https://doi.org/10.38095/2181-466X-2021981-103-107

18. Каршиев Зиядулло Хазратович, Хаятов Рустам Батырбекович, Шерматов Озод Норбекович, Раджабов Хикмат Тошевич, & Рузиева Диана Джамаловна (2021). АФФЕКТИВНЫЕ РАССТРОЙСТВА КАК ОТЯГОЩАЮЩИЙ ФАКТОР В ТЕРАПИИ АЛКОГОЛЬНОЙ ЗАВИСИМОСТИ. Вестник науки и образования, (5-2 (108)), 21-24.

19. Хаятов, Р., Велиляева, А., Мардиев О., & Курбанов, А. (2022). Особенности коморбидного течения тревожно-депрессиных расстройств и личностных изменений при сахарном диабете 2 типа. Журнал вестник врача, 1(1), 104-108. https://doi.org/10.38095/2181-466X-2021981-103-107

20. Очилов, У., Кубаев, Р., & Хаятов, Р. (2016). Психические расстройства при употреблении психоактивных веществ с вич-инфекцией. Журнал проблемы биологии и медицины, (2 (87), 184-186. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/problems biology/article/view/3568

21. Раджабов Х.Т., Тургунбаев А.У., Кубаев Р.М., & Хаятов Р.Б. (2021). ДЕПРЕССИЯ И ТРЕВОГА У БОЛЬНЫХ АЛКОГОЛИЗМОМ, ОСЛОЖНЕННЫМ НИКОТИНОВОЙ ЗАВИСИМОСТЬЮ. Вестник науки и образования, (17-2 (120)), 134-137.

22. Хаятов, Р., & Абдуразакова, Р. (2023). Аффективные расстройства, как отягощающий фактор в терапии алкогольной зависимости . Журнал биомедицины и практики, 1(3/1), 396-399. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/biomedicine/article/view/18375

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.1 | SJIF = 7.899 www.in-academy.uz

23. Мардиев, О. ., & Хаятов, Р. (2023). КОМОРБИДНОСТЬ ДЕПРЕССИНЫХ РАССТРОЙСТВ И САХАРНОГО ДИАБЕТА 2-го ТИПА НА КАЧЕСТВО ЖИЗНИ БОЛЬНЫХ ПОЖИЛОГО ВОЗРАСТА. Евразийский журнал медицинских и естественных наук, 3(8), 19-24. извлечено от https://in-academy.uz/index.php/EIMNS/article/view/19616

24. Николаев Егор Евгеньевич, Орлов Федор Витальевич, Николаев Евгений Львович, Велиляева Алие Сабриевна, & Хаятов Рустам Батырбекович (2023). ФЕНОМЕН СИМУЛИРОВАНИЯ СУДОРОЖНЫХ ПРИСТУПОВ ПРИ ЭПИЛЕПСИИ: КЛИНИЧЕСКИЙ СЛУЧАЙ. Acta Medica Eurasica, (3), 102-115. doi: 10.47026/2413-4864-2023-3-102-115

25. Criteria For Rehabilitation Of Patients With Consequences Cranio-Brain Injury. (2022). Journal of Pharmaceutical Negative Results, 81888194. https://doi.org/10.47750/pnr.2022.13.S09.958

26. Хаятов, Р. Б., & Велиляева, А. С. НЕЙРОПСИХОЛОГИЧЕСКОЕ ИССЛЕДОВАНИЕ БОЛЬНЫХ С РАССЕЯННЫМ СКЛЕРОЗОМ. ДОКТОР АХБОРОТНОМАСИ ВЕСТНИК ВРАЧА DOCTOR'S HERALD, 44.

27. Мардиев Отабек Аслиддинович, Кубаев Рустам Мурадиллаевич, Хаятов Рустам Батырбекович, & Рузиева Диана Джамаловна (2021). ТЕЧЕНИЕ ТРЕВОЖНЫХ РАССТРОЙСТВ У БОЛЬНЫХ САХАРНЫМ ДИАБЕТОМ 2 ТИПА. Вестник науки и образования, (2-2 (105)), 72-75.

28. Велиляева, А., Бердиева, Н., Очилов, У., & Хаятов, Р. (2015). Психические нарушения при эпилепсии. Журнал проблемы биологии и медицины, (2 (83)), 168-171.

29. Депрессия и тревога у больных алкоголизмом, осложненным никотиновой зависимостью / Х. Т. Раджабов, А. У. Тургунбаев, Р. М. Кубаев, Р. Б. Хаятов // Вестник науки и образования. - 2021. - № 17-2(120). - С. 134-137. - EDN GSEZVQ.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.