CC BY
350 n 0 Q IMPROVING UZBEKISTAN'S POSITION IN INTERNATIONAL RATINGS L U L O AND INDEXES: THEORY, PRACTICE, AND STRATEGY
O'ZBEKISTON RESPUBLIKASINING TARAQQIYOT STRATEGIYASI
Axatova Shaxnoza Akram qizi
Oriental universiteti o'qituvchisi https://doi.org/10.5281/zenodo.10144326
Annotatsiya. Ushbu tezis O'zbekiston Respublikasi taraqqiyot strategiyasi hamda uning maqsadlari haqidagi ma 'lumotlarga bag'ishlanadi. Qolaversa, taraqqiyot strategiyasini amalga oshirishning boshlang'ich faslida prezident yoki rahbarlar tomonidan qo'llaniladigan usullar va qarorlar haqida muhim ma'lumotlar keltirilgan.
Kalit so'zlar: strategiya, taraqqiyot, iqtisod, SWOT analiz, iqtisodiy rivojlanish, harakatlar strategiyasi.
Strategiya belgilangan maqsadlarga erishish uchun boshqaruvchilar tomonidan o'rnatilgan tashkilot, davlat yoki guruhning boshqarish usullarini va yo'llanmalarini ifodalovchi rejalashtirishning umumiy rejalashtirilgan yo'li va taktikalar birligini ifodalaydi.
Strategiya o'zining belgilangan maqsadlarni erishish uchun bir nechta elementlardan iborat bo'ladi, masalan, maqsadlar, resurslar, muammolar, imkoniyatlar va xavf-xatarlar hisobiga muhimlik darajasini oshiradigan analizlar, qarorlar va amaliyotni o'z ichiga oladi. Strategiya, uzoq vaqt davomida kelajakni qondirish, maqsadlarni aniqlash va ularga erishish uchun yo'llanma va kerakli resurslarni o'rganish, boshqarish va ishlab chiqishning asosiy qismi bo'lib hisoblanadi.
Strategiya turli sohalarda qo'llaniladi, masalan, iqtisodiyot, siyosat, biznes, marketing, rivojlanish va boshqalar. Har bir soha strategiyani o'zining maxsus bog'liqligi va talablari bilan belgilaydi. Strategiya, o'zining tashkiliy darajasi va tarkibi, o'zgarishlarga moslashtirilishi va natijalarni baholashning yuzaga kelishi bilan amalga oshirilishi lozim bo'lgan umumiy rejalashtirishning bir qismidir.
Strategiya, maqsadlarni aniqlash, muayyan doirada tashkil etish, resurslarni to'plash va ulardan foydalanish, faoliyatni boshqarish va natijalarni baholash jarayonlarini o'z ichiga oladi. Strategiyalar uzoq muddatli bo'lishi mumkin va o'zgarishlarga moslashish uchun yanada yangilanishi kerak bo'lishi mumkin.
Strategiya belgilash jarayonida, SWOT analizi, risk va O'zbekiston Respublikasi taraqqiyot strategiyasi, O'zbekistonning o'ziga xos rivojlanish modelini va mas'uliyatini belgilaydigan davlat siyosatining asosiy hujjati hisoblanadi. Strategiya, mamlakatning iqtisodiy, siyosiy, ijtimoiy va institutsional sohalarida rivojlanishga yo'naltirilgan maqsadlar va vazifalar bo'yicha yo'l xaritasini taqdim etadi.
"O'zbekiston — 2030" strategiyasi O'zbekiston Respublikasi tomonidan 2017-yilda qabul qilingan rivojlanish strategiyasi bo'lib, 2030-yilgacha bo'lgan davrni qamrab oladi. Ushbu strategiya mamlakatning iqtisodiy o'sishi, ijtimoiy farovonligi, barqaror rivojlanishi va xalqaro raqobatbardoshligini oshirish kabi sohalarda aniq maqsadlarga erishishga qaratilgan.
"O'zbekiston — 2030" strategiyasining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:
1. Iqtisodiy rivojlanish: Strategiya O'zbekiston iqtisodiyotini raqobatbardosh, diversifikatsiyalangan va barqaror tuzilmaga aylantirishga qaratilgan. O'sish salohiyatini oshirish, xususiy sektor rolini kuchaytirish, sarmoyalarni jalb qilish, infratuzilmani yaxshilash va ishbilarmonlik dunyosining raqobatbardoshligini oshirish strategiyaning asosiy yo'nalishlaridandir.
2. Inson resurslari va ijtimoiy ta'minot: Strategiyada kadrlar salohiyatini rivojlantirish, ta'lim va sog'liqni saqlash tizimini mustahkamlash hamda ijtimoiy xizmatlarni takomillashtirish
0 n 0 Q IMPROVING UZBEKISTAN'S POSITION IN INTERNATIONAL RATINGS L U L O AND INDEXES: THEORY, PRACTICE, AND STRATEGY
ustuvor vazifa sifatida belgilangan. Ta'lim sifatini oshirish, malaka oshirishni rag'batlantirish, mehnat bozori talablari asosida malakali kadrlar tayyorlash va ijtimoiy himoya tizimini mustahkamlash strategiyaning maqsadlaridandir.
3. Innovatsiyalar va texnologiyalar: Strategiya fan, texnologiya va innovatsiyalar sohalarida kuchli infratuzilmani yaratishga qaratilgan. Ilmiy-tadqiqot faoliyatini rag'batlantirish, innovatsion tadbirkorlikni qo'llab-quvvatlash, axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini tarqatish va raqamli transformatsiyani jadallashtirish strategiyaning maqsadlaridandir.
4. Ekologik barqarorlik: Strategiya ekologik barqarorlikka ahamiyat beradi. Sof energiya manbalariga e'tibor qaratish, energiya samaradorligini oshirish, suv resurslarini muhofaza qilish, chiqindilarni boshqarishni takomillashtirish va atrof-muhitga ta'sirni kamaytirish strategiyaning ustuvor yo'nalishlaridandir.
5. Zamonaviy davlat tuzilishi: Strategiya qonun ustuvorligini ta'minlash, adliya tizimi va davlat boshqaruvini mustahkamlash, shaffoflikni oshirish va korrupsiyaga qarshi kurashish kabi sohalardagi islohotlarni qo'llab-quvvatlaydi.
"O'zbekiston — 2030" strategiyasi O'zbekistonni rivojlantirish maqsadlariga erishish uchun belgilangan yo'l xaritasi va siyosatning ustuvor yo'nalishlarini o'z ichiga oladi. Strategiyaning amalga oshirilishi va monitoringi O'zbekiston hukumati va tegishli muassasalar tomonidan amalga oshiriladi. Strategiyaning asosiy maqsadlari o'zbek xalqining yaxshilanishini ta'minlash va uning sokin tarzda rivojlanishini himoya qilish, iqtisodiyotni o'zaro bog'liqlik va farovonlik asosida diversifikatsiyalash, inson manfaatlari yo'qligini bartaraf etish, ijtimoiy va siyosiy tizimlarni demokratik rivojlangan yo'nalishda mustahkamlash, yoshlarni va oilani kasbga intilishga qaratilgan tashkiliy va huquqiy sharoitlarni yaratish, mamlakatning xalqaro hamkorlikda qatnashishini kuchaytirish va boshqa maqsadlar bilan bog'liqdir.
Taraqqiyot strategiyalari, davlatning o'ziga maqsadlangan vazifalarni bajarish uchun asosiy yo'nalishlarni belgilash, iqtisodiy va ijtimoiy sohalarni rivojlantirishga doir qo'shimcha chora-tadbirlarni amalga oshirishni o'z ichiga oladi. Strategiyalar o'z vaqti bilan yangilanib, davlatning hozirgi vaqtdagi rivojlanishining muhim qismiga aylantirilishi lozim.
Taraqqiyot strategiyasi, O'zbekiston Respublikasi hukumati tomonidan qabul qilingan davlat siyosati dokumentidir, va O'zbekistonning iqtisodiy, siyosiy, ijtimoiy va institutsional sohalarida rivojlanishni ta'minlashga yo'naltirilgan maqsadlar va vazifalarni belgilaydi.
Yakuniy maqsadlari va vazifalari strategiyadan strategiyaga o'zgarishi mumkin, shuningdek, har bir davlatning o'ziga xos sharoitlari va maqsadlari bo'lishi mumkin. Shuning uchun, strategiya dokumentining rasmiy nomi va tarkibi O'zbekistonning hukumatining qarorlariga asoslanadi.
Bu tarz strategiyalar, mamlakatning istiqbollari va rivojlanish yo'nalishlarini belgilashda yordam beradi. Strategiyalarda odatda iqtisodiy rivojlanish, ijtimoiy rivojlanish, siyosiy islohotlar, ta'lim tizimini rivojlantirish, sanoat va xizmat sektorlarini rivojlantirish, investitsiyalar va innovatsiyalarni oshirish, turizm potensialini rivojlantirish va ekologik rivojlanish kabi muhim yo'nalishlarga e'tibor beriladi.
Bir tarafdan, taraqqiyot strategiyalari mamlakatning o'z ichki rivojlanishini va bugungi vaqtdagi vaziyatini hisobga oladi, boshqa taraftan esa, bugungi kunda global o'zgarishlar va mamlakatlararo hamkorliklarni hisobga oladi.
Taraqqiyot strategiyasi, mamlakatning rivojlanish yo'nalishlarini va dolzarb sohalarini belgilashda muhim bo'lib, o'z ichiga bir nechta ilmiy, tahliliy, rejalashtirish va amaliy hujjatlarni
0 n 0 Q IMPROVING UZBEKISTAN'S POSITION IN INTERNATIONAL RATINGS L U L O AND INDEXES: THEORY, PRACTICE, AND STRATEGY
o'z ichiga oladi. Bu strategiyalar odatda uzoq muddatli, masofaviy va koordinatsiyalangan rivojlanishni maqsad qiladi.
Har bir davlat o'zining rivojlanish strategiyasini o'z vaqtida yangilay oladi va yangi maqsadlar, vazifalar va ko'rsatmalarni belgilaydi. Shuningdek, strategiyalar odatda jamoat tashkilotlari, akademik tashkilotlar, soha mutaxassislari va xalqaro kredit va hisob-kitob tashkilotlari bilan hamkorlik qilinadi.
Xulosa qilib aytganda, O'zbekiston Respublikasi ham strategik hujjatlarni amalga oshirishga yo'nalish keltirgan holda o'z mamlakatining taraqqiyot strategiyasini belgilagan. Taraqqiyot strategiyasi, O'zbekistonning keyingi rivojlanish yo'nalishlarini belgilashda muhim asosiy hujjat hisoblanadi. Bu strategiyalar davlatning rivojlanishini, insonlar va mamlakatlar hayotini yaxshilashni maqsad qiladi.
REFERENCES
1. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 11.09.2023 yildagi PF-158-son "O'zbekiston — 2030" strategiyasi to'g'risidagi Farmoni, https://lex.uz/docs/-6600413
2. "Taraqqiyot Strategiyasi va Politika" (Development Strategy and Policy).
3. "Taraqqiyotning Navbatdagi Bosqichi" (The Next Stage of Development)
4. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 28.01.2022 yildagi PF-60-son 2022 — 2026-yillarga mo'ljallangan yangi O'zbekistonning taraqqiyot strategiyasi to'g'risidagi Farmoni, https://lex.uz/docs/-5841063.
