7g
O'QITISHDA MULTIMEDIALI ELEKTRON O'QUV QO'LLANMALARDAN
FOYDALANISHNING AFZALLIKLARI
Gulshanoy Mirzoxidjon qizi A'zamova
Qo'qon davlat pedagogika instituti "Ta'limda axborot texnologiyalari" mutaxassisligi
birinchi bosqich magistranti gulshanoyazamova@gmail.com
O'zbekistonda ta'lim jarayoni sub'ektlarining ommaviy axborot madaniyatini shakllantirish va rivojlantirish uchun media-portallar, video va audio axborot, axborot-resurs markazlari, bosma va elektron adabiyotlar, darsliklar, o'quv-uslubiy qo'llanma shaklidagi normativ-huquqiy baza yaratish, multimedia dasturlarini ishlab chiqishga alohida e'tibor qaratilmoqda. O'qitishda multimediali elektron o'quv qo'llanmalardan foydalanish vazifalari belgilanib, bu borada axborot kommunikatsiya texnologiyalarining globallashuvi sharoitida oliy ta'limni o'zlashtirish va o'rganishining samarador shakl, vositalari hamda mediatexnologiyalarini aniqlash, ularni amaliyotga joriy qilish bo'yicha ilmiy asoslangan tavsiyalar ishlab chiqish muhim ahamiyat kasb etadi.
Multimedia o'zi nima? Multimedia bu- informatikaning dasturiy va texnikaviy vositalari asosida audio, video, matn, grafika va animatsiya effektlari asosida o'quv materiallarini o'quvchilarga yetkazib berishning mujassamlangan holdagi ko'rinishidir. Multimedia sizga tushunarli bo'lgan turli xil usullarda ma'lumotlarni taqdim etish imkoniyatini beradi, bu ko'p sohalarda juda foydali.
Multimedia vositalari esa -bu insonga o'zi uchun tabiiy muhit: tovush, video, grafika, matnlar, animatsiya va boshqalardan foydalanib, kompyuter bilan muloqot qilishga imkon beruvchi texnik va dasturiy vositalar majmuidir[1,2].
Multimedia vositalari asosida o'qitish quyidagi afzalliklarga ega[1]:
a) berilayotgan materiallarni chuqurroq va mukammalroq o'zlashtirish imkoniyati;
b) ta'lim olishning yangi sohalari bilan yaqindan aloqa qilish ishtiyoqining ortishi;
c) ta'lim olish vaqtining qisqarish natijasida, vaqtni tejash imkoniyati;
d) olingan bilimlar kishi xotirasida uzoq muddat saqlanib, kerak bo'lganda amalioytda qo'llash imkoniyatiga erishiladi.
Shu sababdan ilmiy tadqiqot ishimni shu yo'nalishda tayyorlamoqdaman. Ishning maqsadi: Pedagogika oliy ta'lim muassasalarida o'qitiladigan "Zamonaviy dasturlash tillari" fanini o'qitishning multimediali elektron o'quv qo'llanmasini yaratish va shu asosida oliy ta'lim muassasalarida ta'lim
October 20, 2023
g
samaradorligini oshirish mehanizmlarini takomillashtirishdan iborat.
Multimedia texnologiyalari vositasida oliy ta'lim mazmunini takomillashtirish bosqichlarining pedagogik imkoniyatlari media-texnologiyalar va veb-kvestlarning didaktik tamoyillarini birlashtirish asosida kengaytiriladi;
- oliy ta'lim tashkilotlarida multimedia texnologiyalaridan foydalanib o'qitishning zamonaviy didaktik tamoyillarga asoslangan metodik tizimi ishlab chiqiladi;
- talabalarning ta'limga qiziqishlari va mustaqil ta'lim olishga bo'lgan ehtiyojlarini ta'minlashga qaratilgan zamonaviy multimediali axborot-metodik ta'minot ishlab chiqiladi;
- oliy ta'lim samaradorligini oshirish mexanizmlarini takomillashtirishning zamonaviy multimedia vositalari va ta'limning ilg'or metodlari integratsiyasiga asoslangan modeli ishlab chiqiladi.
O'quv jarayonining tabiati va samaradorligi ko 'p jihatdan texnik ta"lim resurslarini tanlashga bog'liq. Multimediali elektron o'quv qo'llanmalar talabalarning individual ishini tashkil etish shakllaridan biri sifatida qaraladi. Hozirgi vaqtda o'quv jarayonida, o'qitishda ko'plab kompyuter dasturlari qo'llaniladi. O'quv multimedia dasturlari o'quv materialining tarkibiy qismini kengaytirilgan tuzilmaga, tinglovchining to'liq yoki qisqartirilgan o 'quv variantlarini mustaqil tanlashiga va o'tishiga yordam beradi. Ta'limni axborotlashtirish - bu ilmiy-texnikaviy taraqqiyotning mahsuli va kuchli tezlashtiruvchisidir, shuning uchun ta'limga innovatsiyalarni joriy etishning dolzarbligi, shubhasiz, ta'limdagi o'quv jarayonining sifati va samaradorligini oshiradi.
Ko'pgina mutaxassislarning fikricha, kompyuter vositalariga asoslangan yangi axborot ta"lim texnologiyalari dars samaradorligini 20-30% ga oshirishi mumkin. Kompyuterning ta"lim sohasiga joriy etilishi an'anaviy o 'qitish usullari va texnologiyalari va butun ta'lim industriyasining inqilobiy o'zgarishining boshlanishi bo'ldi. Ushbu bosqichda muhim rolni aloqa texnologiyalari o'ynadi: telefon aloqa vositalari, televideniya, kosmik aloqalar, ular
asosan o'quv jarayonini va qo'shimcha ta'lim tizimlarini boshqarishda foydalanilgan. Axborot va ta'lim texnologiyalarini tizimli nuqtai nazardan integratsiyalash uchun oqilona va maqbul echimlarni tanlash, birinchi navbatda, yangi integratsiyalashgan texnologiya asosida o'qitish yoki ta"lim samaradorligini tahlil qilishga asoslanadi, ya'ni o'qituvchi va
talabalar o'rtasidagi o 'zaro munosabatlarning samaradorligini baholashga asoslangan.
Ushbu o'zaro ta'sirning o'ziga xos xususiyati o'qituvchi va talabalarning o'quv jarayonida ham, ta'lim jarayonida ham ijodiy faoliyati bo'lib, bu ko'p jihatdan nafaqat
October 20, 2023
g
g
o'qituvchining kasbiy mahorati va talabalar bilimiga, balki hissiy kayfiyatga ham bog'liq.
Asosiy maqsad umumiy predmetli ahamiyatga ega bo'lgan va samarali faoliyat ko'rsatishi uchun bosqichma-bosqich amaliyotga joriy etilayotgan turli turdagi ma'lumotlarni (grafika, tovush, video animatsiya va boshqalar) taqdim etish uchun innovatsion axborot texnologiyalaridan malakali foydalanishda ko'rinadi.[3] Ta'limni kompyuterlashtirish hozirgi zamonning zarur tendentsiyasi bo'lib, "Ta'lim muassasalarida multimediani joriy qilish kerakmi yoki yo'qmi?" degan savol anchadan beri ijobiy hal etilgan. O'quv jarayonida multimedia vositalaridan foydalanish talabalarning o'quv va kognitiv faoliyatining xarakterini o'zgartirishga, o'quv maqsadlaridagi turli elektron vositalar bilan talabalarning mustaqil ishlarini faollashtirishga imkon beradi. Talabalar tomonidan boshlang'ich bilimlarni o'zlashtirish, ko'nikma va malakalarni shakllantirish jarayonida multimedia vositalaridan eng samarali foydalanish. O'qituvchining o'zi bunday ta'lim istiqbollarini anglab yetsa va amalga oshirsa, o'z amaliyotida ta'limning zamonaviy uslub va shakllaridan foydalansagina bu mashg'ulotning samaradorligiga erishiladi.
REFERENCES
1. Namazov B., Fayziyeva M., Sharofiddinov Sh. Media va axborot savodxonligi:o'quv qo'llanma. - T.:Baktria-Press, 2018. UNESCO, 2018. 13 b.t
2. Jumankuziev, U. 'USING NEW APPROACHES TO TEACHING PROGRAMMING LANGUAGES IN SECONDARY SCHOOLS.' Galaxy International Interdisciplinary Research Journal 11.5 (2023): 280-283.
3. O'Ktam, O., Li Jumanqo'Ziyev, and Islombek To'Lqinjon O'G'Li. 'MAKTAB O 'QUVCHILARINING AXBOROT MADANIYATINI SHAKLLANTIRISHNING ASOSIY QONUNLARI VA TAMOYILLARI.' Academic research in educational sciences 2.CSPI conference 1 (2021): 1073-1077.
4. Жуманкузиев, Уктамжон, and Уткир Йулдошев. 'Подходы обучения языкам программирования в общеобразовательных школах.' Общество и инновации 2.5/S (2021): 344-350.
5. Йулдошев, Уткир, and Уктамжон Жуманкузиев. 'Определение ведущих педагогических закономерностей и основополагающих принципов формирования информационной культуры детей школьного возраста.' Общество и инновации 2.5/S (2021): 68-76.
October 20, 2023
