CC BY
27
Â.À. Âëü+à iè í Ta
Î âèàëâêôèêâ iî í èià íèÿ è îâùÿníáíèÿ
I T і âSâ 5àçâèöèÿ Гàó^ Г TàT çíàí èÿ, â öT і ^eñ-ëâ è èñöTSè^âñêTé Гàóêè, áñá àîëââ çm^èlTé â і âöTäTëTàè^âñêT і TöГT0âГèè ñöàГTâèöñÿ ÏST-àëâl à äèàëâêöè^âñêTé ñâÿçè і âæäó ^^Геї à^-âl è îáúÿñíâíèâl.
È Г èöèèSTâàГГ àÿ è ÏâSâî Г à^àëü Г T SàçSààà-öûâàâ і àÿ â Sànâé àâS і â Г ââöèêâ (Ô. 0ëâàâëü, Ô. 0ëâéâSl àöâ5, à ÏTçä Гââ Ë. DàTêâ, È. ÂSTé-çâГ, Â. Äèëüöâé è äS.), ïSTâëâl à ^^Гєі àtëÿ àê-öèâГT Táñóæäàâöñÿ â ñîâSâl âГГTé ôèëmîôèè è lâöTäTëTàèè Гàóêè.
Âñëè ÏâSâTГà^àëüГT âTïSTñû ÏTГèlàГèÿ è öTëêTâàГèÿ öâêñöTâ TàSàГè^èâàëèñü, êàê ïSàâè-ëT, ñôâSTé àólàГèöàSГ TàT ç^èÿ, öT â m0â âSâ-lÿ Hè ïSââSàöèëèñü âî âñâñöTSTГ Tâ Táñóæäàâ-т|э öâló, â öT l +èñëâ è â ñôâSâ âñöâñöââííT-Г àó^ Г TàT ç^èÿ. ÈçââñöГûé Töâ^âñöââГ rné lâ-öTäTëTà B.C. 0âûSââ íâ ñëó^àéГT óöââSæäàâö, +öT âûSàáTöàГГàÿ â àâSl âГââöèêâ èäâÿ ÏTГèlà-tëÿ êàê SàáTöû ñTçГàГèÿ, ГàïSàâëâГГTé íà âû-ÿâëâtëâ ñl ûñëà, âTÏëîùâN TàT â «öâëàö» êóëü-öóSû, ÿâëÿâöñÿ TñГTâTé äëÿ âûSààmêè äîñöà-öT^íT âñâTáúâlë|эùâàT ÏTГÿöèÿ êàöâàTSèè ÏT-ГèlàГèÿ [1].
Í âñl TöSÿ Г à öT, +öT äâéñöâèöâëüГT ñóùâñöâó-âö Sàçëè^èâ â îáúâêöàö ÏTçГàГèÿ âñöâñöââГГ ûö Г àóê è öàê Г àçûâàâl ûö Táùâñöââ ГГ ûö, öâTSèÿ ÏTГèlàГèÿ ñöSâl èöñÿ ê âûSààmêâ êàêèö-öT Tá-ùèö ÏTГèlàГèÿ, êTöTSûâ àû óäTâëâö-
âTSÿëè îàâ ñôâSû mó^í T-ÏTçГàâàöâëüГ Té äâÿ-öâëü Г ^è.
ITÏûöêè Гàéöè yöè âñâTáùèâ â mó^íTé ëèöâSàöóSâ ïSâäïSèГèlà|эöñÿ äTñöà-öT^ Г T äàâíî, Гà^èГàÿ ñ Tñí Tâàöâëâé àâSl âГââöè-êè, è æèâî îáñóæäà|эöñÿ â SàáTöàö D. ÊTëëè^-âóäà, Â. ÖTÏTëüñêTàT, Ê. Ââlïâëÿ, Ñ. Ëâëàñà è äSóàèö, à öàêæâ â öSóäàö îöâ^âñöââí Г ûö àâöT-STâ À.Ë. ÍèêèôîSîâà, À.Â. ^èm, Í.Ñ. Àâöîíî-lîâîé, À.À. Iâ^â Г êèГà, B.C. 0làêîâà è і Г îàèö äSóàèö.
I Sè yöTl ñëâäóâö Töl âöèöü, +öT öTëêTâàГèâ öâSl èГà «'mèlà^â» äàëâêT Tö Tä^m^TOè. xàùâ âñâàT ïSTöâññ ÏTГèlàГèÿ ñâÿçûâàâöñÿ ñ Tñl ^ëâ^âl, ö.â. âûÿâëâíèâi öTàT, +öT èl ââö äëÿ ^âëîââêà êàêîé-ëèàî ñl ûñë. ITГèlàГèâ êàê ÏTèñê ñl Mëà ñâTéñöââГГT ñTâSâl âГГTé ôSàN öóçñêTé àâS l â Г ââöèêâ, â -^ö Г Tñöè I. DèêâSó, êî-öTSûé àTâTSèö, +öT ÏTГèlàГèâ ñTñöàâëÿâö TñT-àûé yöàï â mó^ín ÏTçГàГèè, öàSàêöâSèçó|э-ùèéñÿ SàáTöTé ïî ïSèñâTâГè|э ñlûñëà. YöT «yöàï
lâæäó àáñöSàêöГTé Sâôëâêñèâé è êTГêSâöГTé Sâôëâêñèâé... yöT âûÿâëâГèâ lû0ëâГèâl ñrnñ-ëà, ñêSûöîàî â ñèlâTëâ» [2, ñ. 42]. I TГèlàГèâ, öà-êèl TàSàçîl, è âñöü ïTñöèæâГèâ ñl ûñëà öTàî èëè ènàî ÿâëâГèÿ, âàî iâñöà â lèSâ, âàî ôóíêöèé â ñèñöâ l â öâëîàî. I TГèlàГèâ ÏTl îààâö SàñêSûöü áâñêTГâ^Гûâ ñl Mëîâûâ àëóáèГû áûöèÿ.
I Sè l âS Г T öàêîâ æâ öîëêîâàíèâ ^^ГЄІ à íèÿ l û ГàöTäèl è ó Sÿäà Töâ^âñöââГ Гûö і âöîäîëî-àîâ Г àóêè, â -^ö Г Tñöè ó À.Â. Í èêèöè íTé, Â.I. Íè-êèöèГà â Sààmâ «ÔóГêöèè mó^í TàT èññëâäTâà-Г èÿ», àäâ TГè Г âäâóñ l ûñëâ Г Г T çàÿâëÿ^: «ITí ÿöü Táúâêö — çíà^èö 'f^è^ü... ñlûñë ÏTñëâäГâàT» [3, ñ. 164]. À Â.I. Êîöàíîâñêèé âûäâëÿâö TñTáûl 0SèôöT і ïîëîæâíèâ: « ITfslafèâ — yöT ïîèñê ñl mëà» [4, ñ. 463], êîöîSûé ñTïSTâTæäàâö âñÿêó|э êTГñöSóêöèâГó|э ÏTçГàâàöâëüГó|э äâÿöâëüГ Tñöü.
Îäíàêî â öTëêTâàГèè ïSTâëâlû ÏTГèlàГèÿ ml ГàèáTëââ èl ÏTГèSóâö öT^êà çSâíèÿ, Töñöàè-âàâlàÿ èçââñöГûl èññëâäTâàöâëâl iâöîäîëîàè-■^êîé ïSTâëâl àöèêè Í .Ñ. ÀâöT Г T l îâîé, T Г à îï-Sâäâëÿâö ^^ГЄІ àГèâ êàê ñèГöâöè^âñêó|э ôóГê-öè|э Sàçó là, êTöTSàÿ ñTñöTèö â öTl, +öT ïSâä і âö Töâàöûâàâöñÿ â ôTSl àö âäèíñöâà è öâëü Г Tñöè. Î íà óöââSæäàâö, +öT öàêTâ îöâàöûâàíèâ Гâ âñöü ïSTñöTâ ñóllèSTâàГèâ ^ëè+nàT làöâSèàëà, +öT óæâ Гà óSîâíâ ^óâñöââГ Г TàT âTñïSèÿöèÿ öâëîâ êàê àû «ïSâäâTñöèùàâö» ñèГöâç ^àñöâé. ÂmïSè-ÿöèâ ^àñöГ ûö yëâl âГöTâ ñTââS0àâöñÿ áëààTäàSÿ «ïSâä0âñöâó|эùâló» îáSàçó öâëTàT.
Ôàêèl TàSàçî l, ïîíèiàíèâ — yöT è ñâîâàî STäà «äTñöSàèâàГèâ» öâëTàT ïóöâl ñèíöâçà ГTâûö ôàêöTâ ñ Гàëè^Гûlè, è àññèièëÿöèÿ öâëûl Гà-ëè+ rnö è Г Tâûö ôàêöTâ, «äîñöSàèâà|эùèö» ñTâT-êóï ГTñöü èlâ^ùèöñÿ.
ISîùâ àîâTSÿ, ÏTГèlàГèâ Tñóùâñöâëÿâöñÿ êàê ÏâSâí Tñ èçââñöГ TàT â îáëàñöü ГâèçââñöГ TàT, àññèlèëÿöèÿ ГâèçââñöГTàT ÏTñSâäñöâTl àïSèî-Sè èçââñöГ TàT, öA ÏâSâГ Tñ âûñöóïàâö àëàâ Г ûl lâöàГèçlTl ÏTГèlàГèÿ. IT óáâæäâíè|э Í.Ñ. Àâ-öT íTl îâîé, і âöàôèçè^âñêèé ï âSâ Г Tñ ëâæèö êàê
â TñГTââ ÏâSâè^Nàî yöàïà ÏTГèlàГèÿ, öàê è
â mnââ ÏTñöSTâГèÿ ñèñöâl û ïîíèiàíèÿ àîëââ âûñTêTàT, ÏTГÿöèéГ TàT óSîâíÿ [1].
Ôàêè l TàSàçî l, ïîíèiàíèâ âûñöóïàâö êàê äTñöàöT^ГT îàùàÿ yïèñöâl TëTàè^âñêàÿ êàöâàT-Sèÿ, ïîçâîëÿ^ùàÿ ñTâäèГèöü Гà TñГTââ ^â-ñöââГГ TàT âTñïSèÿöèÿ âäèГè^ nâ ñ öâëû l, äTñ-öSîèöü ñTçäàâàâl ó^ êàSöèГó äTÏTëГèöâëüГûl ç^èâ^
11Б
OÈË I Ñ I OÈß È ÏÂÂÀÂIÂÈÊÀ
Êàê ââSГ T ''^^Sêmë B.C. 0làêîâ, ïSTâëâ-ló ÏTГèlàГèÿ T^âГü ñëTæГT îöäâëèöü Tö Ш'т-SâäñöââГ Г T ñâÿçàí íTé ñ íâé öâlû ^^nàT Táúÿñ-ГâГèÿ. I Sàâäà, yöó і ûñëü T Г âmêàçàë â ''^тт-ГЄЄ ê TñT àâ Г Г T ñöÿ і èñöTSè^âñêTàT ïîçíàíèÿ, íT, Гà Гà0 âçàëÿä, Hà äâéñöâèöâëüГà è â TöГT0âГèè ë^àîàî ÏTçГàâàöâëüГTàT ïSTöâññà, à Гâ öîëüêî èñöTSè^âñêTé Гàóêè.
Í âäàST l âùâ âî âSâl âГà ÀSèñöîöâëÿ, êTàäà, â ñöSTàTl ñl Mëâ ñëTâà, èñöTSèè êàê íàóêè âùâ Гâ ñóùâñöâTâàëT, àûëè ïSâäïSèíÿöû ÏTÏûöêè âûÿñГèöü ïSèSTäó îàùÿn í â í èÿ ë|эáûö äTñöTââS-Гûö çГàГèé. Ñëâäóâö ïSèçГàöü, ^öT ГâêTöTSûâ èäâè ÀSèñöTöâëÿ, ГàïSè lâS T öTl, ^öT Г àó^ Г Tâ TáúÿñГâГèâ ïSâäñöàâëÿâö ñTáTé ñâTâTáSàçГûé âûâTä, àêöóàëü Гû è â íà0â âSâlÿ, êTàäà èíöâSâñ ê ïSTâëâlàl Гàó^ГTàT îáúÿñíâíèÿ TñTàâííT âîç-STñ. Îà yöTl ñâèäâöâëüñöâóâö íâ öTëüêT çàSóáâæ-Гàÿ ÏTñöГâêëàññè^âñêàÿ iâöîäîëîàèÿ Гàóêè, â ^àñöГTñöè Sààmû Ê. ITÏÏâSà, Ê. Ëââè-ÑöSTñ-ñà, I. ÔóêT, X. ^ö^m, I. ÔâéâSàáâíäà è äSó-àèö, Г T è öSóäû Töâ^âñöââГ Г ûö ôèëTñTôTâ è l â-öTäTëTàTâ.
Âùâ ñT âSâlâГ êëàññè^âñêîàî yöàïà Sàçâèöèÿ Гàóêè ââäâö ñâî|э èñöTSè|э TáúÿñГâГèâ ^âSâç çàêî Г û, ^âSâç TáúâêöèâГ ûâ ñóùâñöââí Гûâ è m-TáöTäèl ûâ ñâÿçè. ÇàêTГû, Г à ïSè l âS, êëàññè^âñ-êîé lâöàГèêè àûëè áëààTäàöГTé ÏT^âîé äëÿ îáúÿñíâíèÿ ÿâëâГèé Гâ öTëüêT lâöàГèêè, ôèçè-êè, öèlèè è äSóàèö âñöâñöââ ГГûö Гàóê, Г T è ñT-öèTëTàèè è ÏñèöTëTàèè.
I âöàíèñöè^âñêàÿ ÏàSàäèàlà Гàó^ГTàT Táúÿñ-íâíèÿ ñöàëà ÏâSâæèâàöü ñTñöTÿ Г èâ êSèçèñà ëè0ü ñ ÏTÿâëâГèâl Г îâîé l èêSîôèçèêè, â ^àñöí Tñöè ñ êâàГöTâT-lâöàГè^âñêèlè ïSTöâññàlè. Îäíàêî ñëâäóâö ïSèçГàöü, ^öT lâöàГèñöè^âñêèé 'i'TäöTä ñ âàî ïSèГöèÏàlè ГààëÿäГTñöè, і^Є^ЄГГ^Є è äSóàèlè, ÏT ñëTâàl À.À. Iâ^â Г êè Г à, âñâ âùâ ïSTäTëæàâö ôóГêöèTГèSTâàöü íâ öTëüêT â êâàN öTâT-SâëÿöèâèñöñêTé ôèçèêâ, íT è âî lí îàèö äSó-àèö Táëàñöÿö mó^í TàT çíàíèÿ, â öT l ^èñëâ è àó-l àГèöàSГTàT. Âçÿöü öTöÿ àû ÏTÏûöêó Ê. Äâl ïâëÿ ñ âàî lTäâëü|э öàê Гàçûâàâlûö Töâàöûâà|эùèö çàêTГTâ TáúÿñГèöü ñTöèàëüГT-èñöTSè^âñêèâ ÏST-öâññû. ÑTàëàñГT Ê. Äâu,âë|э, äëÿ öTàT, -^àû TáúÿñГèöü ñîáûöèâ, âàî ГóæГ T TöГâñöè öîöÿ àû ê SàçSÿäó «Ї^Є^ЄГ Гûö çàêTГTâ».
I îëîæèöâëü Г Té ñöTST íTé l îäâëè «Töâàöûâà-|эùèö» çàêTГTâ Ê. Äâl ïâëÿ ÿâëÿâöñÿ öT, ^öT TГà óäTâëâöâTSÿâö Tänm èç âàæГ ûö öSâáTâàГèé, ïSâäúÿâëÿâlûö ê ë^àîàî STäà TáúÿñГâГè|э, à èlâNî: TГà äTëæГà Táúÿñ íèöü, ÏT^â l ó ÏST-èçî0ëî yöT ñTáûöèâ, à Гâ äSóàîâ. À TáúÿñГâГèâ, êàê èçââñöГT, óäîâëâöâîSÿâö äàííTló öSâáTâà-ГЄ|з, âñëè ГàäâæГT ÏTêàçûâàâö, ^öT öàêîâ-öî ñT-áûöèâ TáÿçàöâëüГT äTëæГT àûëî ñëó^èöüñÿ.
Í T yöT, â ñâî|э T^âSâäü, TçГà^àâö, ^öT ïîäîáíîâ TáúÿñГâГèâ äâöâSl èГèñöè^âñêTâ.
Çäâñü l û ïSèöTäèl ê ГâTáöTäèl ^è Tà^à-■^öü âùâ TäèГ 'näöTä ê öàê Гàçûâàâl Tl ó êàçó-àëü íîló mó^- íTló TáúÿñГâГè|э. ÎГ, Г âñî lГâГГT, ñâÿçàГ ñ TáúÿñГâГèâl ^âSâç çàêTГ, ÏTñêTëüêó êà-çóàëüГàÿ ñâÿçü — TäГà èç lí îàèö äSóàèö çàêTГ T-lâSГûö ñâÿçâé. Èöàê, âöTSTé âèä TáúÿñГâГèÿ — ïSè^èГГT-ñëâäñöââГГûé. ÎГ, lû ÏTëàààâl, íâ öSâáóâö TñTáûö SàçúÿñГâГèé, ÏTñêTëüêó âñöSâ-^àâöñÿ -^öT è äTñöàöT^Г T Ї^Г T TñââùâГ â ôè-ëTñTôñêTé ëèöâSàöóSâ.
ÄëàâГó|э öSóäГ möü, âèäèl T, ñëâäóâö óñl àö-Sèâàöü â ïSTöâäóSàö Sàçëè^â Г èÿ êàçóàëü Г ûö çàêî -Г Tâ è íâêàçóàëüíûö, à öàêæâ â ñóùâñöâTâàГèè ï nââ-äTêàçóàëü Г ûö ïSTöâññTâ. Â ñëó^àâ, âñëè àû óäàëTñü Táí àSóæèöü Sàçëè^èâ l âæäó êàçóàëü Гûlè è ïnââ-äTêàçóàëüГûlè ïSîöâññàiè (TñTáâГГT â èñöTSèè), ÏTÿâèëàñü àû Г àäâæäà Г àéöè, Г àêî Г âö, óäTâëâöâTSè-öâëüíûé Töââö Гà |эlTâñêèé âTïSTñ T ïSèSîäâ äâé-ñöâèöâëü Г T êàçóàëü Г Té ñâÿçè.
Öâñíî ñâÿçàГ Гûl ñ êàçóàëüГû і îáúÿñíâíèâi ÿâëÿâöñÿ öàê íàçûâàâiîâ l î ââëü í î â îáúÿñíâíèâ ñ ïîlîùü^ ÏTñöSTâГèÿ SàçГ TàT STäà àГàëTàèé. Êàê èçââñöíî èç ôTSlàëüNé ëîàèêè, êàæäàÿ àm-ëîàèÿ ÿâëÿâöñÿ ââñülà ïîêàçàöâëüíîé TÏâSàöè-âé, íT Г âäîñöàöî^í T äTêàçàöâëü íTé, â yöT l è ñT-ñöTèö àëàâíàÿ ñëàáTñöü ë^àîàî TáúÿñГâГèÿ ^âSâç àíàëîàè|э. Öàê, ГàïSèlâS, âTçГèêëT lГTæâñöâT àíàëîàè^íûö ôàêöTSTâ lâæäó èñöTSè^âñêTé ПЄ-öóàöèâé â DTññèè â ÏâSèTä íyia è ÏTëTæâГèâl â yêTulèêâ ñöSàíû â óñëTâèÿö «^âl TêSàöè^âñêèö SâôTSl » 9Q-ö àà., TäГàêT TáúÿñГèöü âîçl TæГûâ 'i^è äâèæâГèÿ DTññèè äàëü0â Hè Гâ ñl Tàëè.
Âñâ âTçSàñöà|эùââ çm^â^â â Гàóêâ ïSèîà-Sâöàâö öàê Гàçûâàâl Tâ n00óé0ó0 í T-óóíêôèî-í àëü í î â TáúÿñГâГèâ. Î Г T ïSâäñöàâëÿâö, êàê èç-ââñö Г T, âûÿâëâ íèâ ñöSóêöóS è ôó Г êöèé ñà l TàT Sàçëè^Nàî ïSTèñöTæäâГèÿ. ÄàГГûâ ÏTГÿöèÿ ГâSàçSûâГT ñâÿçàГû: àîâîSÿ T ôóГêöèè, ó^âГûâ ñöSâlÿöñÿ âûäâëèöü öâ TñГTâГ ûâ yëâl âmû, êî-öTSûâ ââ âm^ë^^ èëè, àîâîSÿ äSóàèi è ñëT-âàlè, îöââöñöââ ГГû çà Г ââ. Dàññóæäàÿ Tá yëâ lâN öàö ñèñöâl û, TГè öàê èëè èm^â ñöSâlÿöñÿ ê TárnSó-æâ^lo èö ôóГêöèT íàëüíûö öàSàêöâSèñöèê. I Sè yöT l ñëâäóâö çàl âöèöü, ^öT â çàâèñèi Tñöè Tö çà-äà^ Г àó^ Г TàT èññëâäîâà Гèÿ TñГTâГTâ âГèlàГèâ ó^íûö ñTñSâäTöà^èâàâöñÿ ÏTSTé Гà êàêî l -ëèàî Tänl èç àñÏâêöTâ. I TyöTló â ïSàêöèêâ Гàó^Гûö èññëâäTâàГèé,â öT l ^èñëâ è èñöTSè^âñêèö, Sàç-ëè^à|эö è èñÏTëüçó|эö äâà ñàl îñöîÿöâëü Гûö m'T-ñTáà îáúÿñíâíèÿ:ñöSóêöóSГ ûé è ôóГêöèTГàëü-rné. ÍâñlTöSÿ Гà öT, ^öT íâêîöîSûâ àâöTSû TöSèöà|эö ôóГêöèTГàëüГ Tâ îáúÿñíâíèâ, â ^àñö-ГTñöè Ê. Äâl ïâëü, ôàêöè^âñêàÿ SàñïSTñöSàГâГ-Г möü ôóíêöèî Г àëü Г ûö TáúÿñГâГèé â àГöSTÏT-
ëîàèè, ñîöèîëîàèè, ÏñèöTàГàëèçâ è Sÿäâ äSóàèö Гàóê TïSTââSààâö yöT lГâГèâ.
ÄTñöàöT^ГT äàâГèl ñ'TñTáTі îáúÿñíâíèÿ â Гàóêâ ÿâëÿâöñÿ äâíâöè-âпêèé. Î Г èñÏTëüçóâö-ñÿ ïSè à Гàëèçâ âñöâñöââ ГГ T-èñöîSè^âñêèö ÏST-öâññTâ, âîïSmîâ T ïSTèñöTæäâГèè, ñöSTâГèè è ôóíêöèÿö öâö èëè èГûö ïSèSTäГûö ÿâëâíèé, à öàêæâ ñTöèàëüГ T-èñöTSè^âñêèö ïSîöâññîâ.
 Tñ Г Tââ yöTàT öèïà TáúÿñГâГèÿ ëâæàö Tàùèâ öâTSâöè^âñêèâ '''Sèmèrn (ГàïSèlâS ïSèГöèÏ èñöTSèçlà). ISè yöTl yиeSè^âñêè-èГäóêöèâГûâ ïSèâl û èññëâäTâàГèÿ ñîöSàíÿ|эö ñâTâ yâSèñöè-^âñêTâ çm^èâ. ISè àâíâöè^âñêи TáúÿñГâГèè èññëâäTâàöâëü ñöSTèö ïSâäâàSèöâëüíó|э öâTSâ-öè^âñêó|э ñöâl ó îáúÿñíâíèÿ, à çàöâl ГàÏTëГÿâö ââ êTГêSâöГûl yи,èSè^âñêèl ñTäâSæàГèâl, Гâ ïSTöèâTSâ^àùèl äàííTló öâTSâöè^âñêиó ÏT-ñöSTâГè|э.
Íàêîíâö, Гà0è SàññóæäâГèÿ ÏT ÏTâTäó îáúÿñ-ГâГèÿ àûëè àû Гâ 'në^, TñTââííT â ïSèlâГâГèè ê èñöTSè^âñêTl ó '''^^^13, âñëè àû lû Гâ ó'T-lÿ^ëè èçäSââëâ èñÏTëüçóâlTâ TáúÿñГâГèâ, â ïsâäïîñûëêàö êTöTSTàT èlââöñÿ óêàçàГèâ íà l Töèâû è öâëè, îïSâäâëÿ|эùèâ öâ èëè èГûâ äâé-ñöâèÿ ë^âé. YöT öâëâTëTàè^âñêTâ TáúÿñГâГèâ àûëî ïSèñóùâ âùâ àmè+ml èñöTSèêàl Iîëè-àè|o, Ôóêèäèöó, IëóöàSöó è Öàöèöó â èö ÏTââ-ñöâTâàГèÿö T àSâêî-ÏâSñèäñêîé âTéГâ èëè âTéГâ SèlëÿГ ñ ààëëàlè. Î íT ïSîñóùâñöâîâàëî l ГTàT ââ-êîâ è, ïSîéäÿ yirnó ÑSâä Г âââêîâüÿ è Í îâîàî âSâ-lâ^, ñöàëT ГâäTñöàöT^Гш â Гà0è äíè. ÖTöÿ è â yÏèçTäè^âñêT l âèäâ, yöT TáúÿñГâГèâ (öâëâTëTàè-^êîâ) âùâ ïSèlâГÿâöñÿ è â ïîñöíâêëàññè^âñêèé ÏâSèTä ñóùâñöâTâàГèÿ èñöTSè^âñêèö çГàГèé.
Èöàê, mó^Tá ÏTГèlàГèâ ГâSàçSûâГT ñâÿçà-ГT ñ TáúÿñГâfèâl. Yöè ñöTSTГû ïîçíàíèÿ âçàè-l TñâÿçàГû è âçàèl îîáóñëîâëâí û.
Î äíàêî àîâîSÿ T ñTTöГ T0âГèè ïîíèiàíèÿ è TáúÿñГâГèÿ, Гâl âöêèé èññëâäîâàöâëü Ä.Ö. ôTГ ÂSèàö ñ^èöàâö ГâTáöTäèlûl ïSTâTäèöü lâæäó ГЄіЄ Sàçëè^èÿ, è yöè Sàçëè^èÿ T Г âèäèö â ñëâ-äó|эùâl: «DâçóëüöàöTl èíöâSïSâöàöèè ÿâëÿ-âöñÿ Töââö Гà âîïSm ”xöT yöT öàêTâ?" È öîëü-êî öTàäà, êTàäà lû çàäàâi âTïSTñ, ï'T^âl ó ïSîèçî0ëà äâlTГñöSàöèÿ èëè êàêîâû àûëè "'''Sè^èm" Sââîë|эöèè, lû â àîëââ ñöS Tàîl m^ëâ ïûöàâlñÿ TáúÿñГèöü ïSTèñöTäÿùèâ ñîáûöèÿ. ÊSTlâ öTàT, yöè äââ ïSîöâäóSû, ÏT-âèäèlTló, âçàèlTñâÿçàГû è mîàûl TàSàçîl TÏèSà|эöñÿ äSóà Гà äSóàà... ÎáúÿñГâГèâ Гà Tä-íTl óSîâíâ ^àñöT ÏTäàTöàâëèâàâö ÏT^âó äëÿ èíöâSïSâöàöèè ôàêöTâ Гà àîëââ â^TêTl óSîâ-Гâ» [Б, c. 164].
ÖàSàêöâS TáúÿñГâГèÿ, Гà Гà0 âçàëÿä, íàïSÿ-l ó|o çàâèñèö Tö ñöâïâíè mèl àГèÿ èçó^àâl Té ïSTâëâl û. Âñëè ÏTГèlàГèâ âîïSmà ГâäTñöàöT^-íT ÏTëГTâ, Гâ âïîëíâ ÿñГTâ, äàëâêTâ Tö ïSàâèëü-Г TOè, öT è TáúÿñГâГèâ Г^ö ГâÏTñëâäTâàöâëüГûé öàSàêöâS, êàê ïSàâèëî ÏóöàГûé, ГâäTñöàöT^ГT óáâäèöâëüГ ûé è SâïSâçâíöàöèâí ûé.
Ôàêöè^âñêè öT æâ ñàlîâ èñïûöûâàâö è mè-l àГèâ ÏSè óùâSáГ ^è ñÏTñTáTâ è ñSâäñöâ mó^-ГTàT îáúÿñíâíèÿ. ÖT èëè ènâ ïTГèlàГèâ, âàî ÏTëГTöà ñêëàäûâàâöñÿ ïîñöâïâííî, ÏTyöàÏГT (çà èñêë|э^âГèâl èГñàéöà, îçàSâíèÿ) è èlââö Sàçëè^ ûâ ñöâïâíè ñâTâàT âûSàæâГèÿ, âûçSââà-ГЄ|з êîöîSûö, ГâñTl ГâГГT, ñÏTñTáñöâóâö öàSàê-öâS TáúÿñГâГèÿ.
ÇàêàГ^èâàÿ TáñóæäâГèâ, öîöèi çàlâöèöü, +öT ñTäâSæàГèâ ÏSTâëâl û mèl àГèÿ è TáúÿñГâГèÿ ââñül à ñëTæГT è ïSTöèâTSâ^èâT, Hà èl ââö líT-æâñöâT âûöîäîâ Гà ГâTáöTäèlTñöü èññëâäTâàГèÿ äâèæâГèÿ ïîçíàíèÿ, âàî Sàçâèöèÿ âÏëTöü äT Sâ-0âГèÿ çàäà^ ^^nàT ïSâäâèäâГèÿ.
Eèöâöàöóöà
1. Çàààäêà ^âëî âá^áñêT àî ÏTГèlàГèÿ. — 1., 1991.
2. Dèê^S I. ÄáSláГáâöèêà. Ÿöèêà. ITëèöèêà. — 1 199Б.
3. Ôèërnîôèÿ è láöTäTëT àèÿ Г àóêè. — 1., 1996.
4. ÊTöàГTâñêèé Â.I. ÔèëTñTôèÿ è láöTäTëTàèÿ Гàóêè. — DTñöTâ Г/Ä, 1999.
Б. ÂSèàö Ä.X. ôTГ. ËTàèêT-ôèëTñTôñêèá èññëáäT-âàГèÿ. — 1., 1986.
