Научная статья на тему 'НОАНЪАНАВИЙ ЭНЕРГИЯ МАНБАЛАРИНИНГ ФУНДАМЕНТАЛ ВА АМАЛИЙ АСОСЛАРИНИ ЎҚИТИШДА ФАНЛАР ИНТЕГРАЦИЯСИ (Олий таълим муассасалари физика таълими мисолида)'

НОАНЪАНАВИЙ ЭНЕРГИЯ МАНБАЛАРИНИНГ ФУНДАМЕНТАЛ ВА АМАЛИЙ АСОСЛАРИНИ ЎҚИТИШДА ФАНЛАР ИНТЕГРАЦИЯСИ (Олий таълим муассасалари физика таълими мисолида) Текст научной статьи по специальности «Физика»

CC BY
1430
188
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
энергия / шамол энергияси / геотермал энергия / биогаз / биомасса / электростанция / конструкция / таълим / интеграция / қуёш батареялари. / energy / wind energy / geothermal energy / biogas / biomass / power plants / construction / education / integration / solar panels

Аннотация научной статьи по физике, автор научной работы — Абдиев У. Б., Исмоилов Э. О.

Мақолада олий таълим муассасалари физика таълимида ноанъанавий энергия манбаларига доир билим, кўникма ва малакаларни шакллантиришда фанлар интеграциясидан фойдаланиш имкониятлари баён этилган. Шунингдек, «Қуёш фотоэнергетикаси элементар тушунчалари» мавзусини ўқитиш бўйича олиб борилган педагогик эксперимент натижалари келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по физике , автор научной работы — Абдиев У. Б., Исмоилов Э. О.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE INTEGRATION OF ALTERNATIVE ENERGY SOURCES, WHICH OFFER BASIC AND APPLIED SCIENTIFIC (FOR EXAMPLE PHYSICS EDUCATION OF HIGHER EDUCATION)

In the article were exposited opportunities of subjects’ integration in forming of knowledge, experience and abilities in education of physics of higher educational institutions’ students for alternative energies sources. Also, there is examined the results of pedagogical experiment on «Solar photovoltaic energy elementary concepts».

Текст научной работы на тему «НОАНЪАНАВИЙ ЭНЕРГИЯ МАНБАЛАРИНИНГ ФУНДАМЕНТАЛ ВА АМАЛИЙ АСОСЛАРИНИ ЎҚИТИШДА ФАНЛАР ИНТЕГРАЦИЯСИ (Олий таълим муассасалари физика таълими мисолида)»

Абдиев У.Б.,

Термиз давлат университети «Физика» кафедраси доценти, техника фанлари номзоди; Исмоилов Э.О.,

Тошкент шах,ар Олмазор туманидаги 219-мактабнинг математика фани укитувчиси

НОАНЪАНАВИЙ ЭНЕРГИЯ МАНБАЛАРИНИНГ ФУНДАМЕНТАЛ ВА АМАЛИЙ АСОСЛАРИНИ ЦИТИШДА ФАНЛАР ИНТЕГРАЦИЯСИ (Олий таълим муассасалари физика таълими мисолида)

АБДИЕВ У.Б., ИСМОИЛОВ Э.О. НОАНЪАНАВИЙ ЭНЕРГИЯ МАНБАЛАРИНИНГ ФУНДАМЕНТАЛ ВА АМАЛИЙ АСОСЛАРИНИ УЦИТИШДА ФАНЛАР ИНТЕГРАЦИЯСИ (ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИ ФИЗИКА ТАЪЛИМИ МИСОЛИДА)

Маколада олий таълим муассасалари физика таълимида ноанъанавий энергия манбаларига доир билим, куникма ва малакаларни шакллантиришда фанлар интеграциясидан фойдаланиш имкониятлари баён этилган. Шунингдек, «Куёш фотоэнергетикаси элементар тушунчалари» мавзусини укитиш буйича олиб борилган педагогик эксперимент натижалари келтирилган.

Таянч суз ва тушунчалар: энергия, шамол энергияси, геотермал энергия, биогаз, биомасса, электростанция, конструкция, таълим, интеграция, куёш батареялари.

АБДИЕВ У.Б., ИСМОИЛОВ Э.О. ИНТЕГРАЦИЯ НАУК В ПРЕПОДАВАНИИ ФУНДАМЕНТАЛЬНЫХ И ПРИКЛАДНЫХ ОСНОВ АЛЬТЕРНАТИВНЫХ ИСТОЧНИКОВ ЭНЕРГИИ (НА ПРИМЕРЕ ПРЕПОДАВАНИЯ ФИЗИКИ В УЧРЕЖДЕНИЯХ ВЫСШЕГО ОБРАЗОВАНИЯ)

В статье изложены возможности использования интеграции наук в формировании знаний, навыков и умений в физическом образовании студентов ВУЗов по альтернативным источникам энергии. Также приведены результаты педагогического эксперимента по теме «Элементарные понятия солнечной фотоэнергетики».

Ключевые слова и понятия: энергия, энергия ветра, геотермальная энергия, биогаз, биомасса, электростанция, конструкция, образование, интеграция, солнечные панели.

ABDIYEV U.B., ISMOILOV E.O. THE INTEGRATION OF ALTERNATIVE ENERGY SOURCES, WHICH OFFER BASIC AND APPLIED SCIENTIFIC (FOR EXAMPLE PHYSICS EDUCATION OF HIGHER EDUCATION)

In the article were exposited opportunities of subjects' integration in forming of knowledge, experience and abilities in education of physics of higher educational institutions' students for alternative energies sources. Also, there is examined the results of pedagogical experiment on «Solar photovoltaic energy elementary concepts».

Keywords: energy, wind energy, geothermal energy, biogas, biomass, power plants, construction, education, integration, solar panels.

Охирги 10-15 йиллар ичида ноанъанавий ва цайта тикла-нувчи энергия манбаларидан фойдаланиш буйича жацонда жуда катта илмий-амалий ишлар олиб борилмоцда. Маса-лан, цуёш электростанциялари, шамол энергетик цурил-малари, биомасса ва биогаз цосил цилиш - биоэнергетика, геотермал энергетика, мини гидроэлектростанциялар каби энергетика турларининг замонавий конструкциялари ишлаб чицилмоцда1.

Бунга асосий сабаб, Ер шароитида мавжуд энергия манбалари хом ашё захираларининг тугаб бораётганлиги х,амда инсониятнинг энергия манбаларига булган эх,тиёжининг ортишидир2. Шунинг учун х,озирданок бу дол-зарб масала, яъни келажак энергетикаси му-аммо ва ечимларини урганиб бориш давр та-лабидир3. Таълим жараёнида, хусусан, физика таълимида ноанъанавий ва кайта тикланувчи энергия манбалари фундаментал ва амалий асосларини шакллантириб бориш зарурияти мавжуддир4.

Ушбу энергия манбалари турларини физика таълими жараёнида шакллантиришда баъ-зи бир методик курсатмалар, тавсиялар, янги педагогик ва ахборот технологиялари асосида дарс технологик хариталарини ишлаб чикиш фойдадан х,оли эмас.

Биз, ушбу маколада, олий таълим муассаса-лари физика таълимида ноанъанавий ва кайта тикланувчи энергия манбаларига доир билим, куникма ва малакаларни х,осил килишда фан-лар интеграциясидан фойдаланиш имконият-ларини урганиб чикдик. Маколада физика, математика, кимё ва экология фанлари (таби-ий ва аник фанлар) интеграциясидан фойда-ланиб, ноанъанавий ва кайта тикланувчи энергия манбалари турлари туFрисида билим ва куникмаларни шакллантириш буйича баъ-

1 Абдиев У.Б. Физика таълимида ноанъанавий энергия манбалари. - Термиз: «Полиграф-нашр», 2013. -35-б.

2 Alasdair Cameron, Jaskie Jones. Raising objectives. // Renewable energy world. - New-York, 2006. Volume 9, number 2. -P. 90-92.

3 Kroon M.A., van Swaaij R.A.C.M.M., Zeman M., Metselaar J.W. Study of the Design of the a-Si: H Transverse Junction Solar Cell // Proc. of the 2nd World Conference and Exhibition оп Photovoltaic Solar Energy Conversion. - New York, 1997. -Р. 57-63.

4 Light S., Khaselev O., Ramakrishna P.A., Faiman D., Katz

E.A., Shames A., Goren S. // Fullerene Photoelectrochemical Solar Cells. - Solar Energy Materials and Solar Cells,

51(1998). -P. 9-19.

зи бир маълумотлар тавсия этилди. 1-жадвалда ноанъанавий ва кайта тикланувчи энергия манбаларига доир мавзулар х,амда табиий ва аник фанлар интеграциясидан фойдаланиш имкониятлари келтирилган.

Жадвалдан куриниб турибдики, ноанъанавий ва кайта тикланувчи энергия манбалари турларига доир мавзуларни узлаштиришда табиий ва аник фанлар интеграциясидан (физика, математика, кимё ва экология) фойдаланиш жуда катта имкониятларга эга экан5. Хусусан, «Куёш фотоэнергетикаси элементар ту-шунчалари» мавзусини узлаштиришда х,ар бир фаннинг уз урганиш, тадкик килиш метод ва усуллари булиб, бу ерда урганилувчи «Объект» битта х,исобланади. Шунингдек, куёш энергиясини х,осил килиш ва ундан фой-даланишда назария ва амалиёт накадар бир-бирига мос келишини тушунтиришда х,ам табиий фанлар интеграциясининг роли бекиёс-дир6.

Таълимда интеграцияни амалга ошириш х,ам иктисодий, х,ам педагогик, шунингдек, ги-гиеник ва физиологик жих,атдан х,ам мух,им ах,амиятга эга. Бундан ташкари, фанлар интег-рацияси натижасида укув-билиш жараёнининг самарадорлик даражаси ортади.

Давлат таълим стандарти (ДТС) талаблари асосида укув режада укув фанлари микдорини купайтириш талабанинг билим даражасини оширишда ижобий натижа бермаслиги аник. Бунда куйидаги омиллар намоён булади:

5 Абдиев У.Б., Исмоилов Э.О. Физика таълимида фанлар интеграциясидан фойдаланиб ноанъанавий энергия манбалари оркали фундаментал тушунчаларни шакллантириш. // «Халк таълими» илмий-методик журнали, Т., 2014, 6-сон. -20-23- б.

6 Абдиев У.Б., Исмоилов Э.О. Физика таълимида ноанъанавий энергия манбалари тушунчаларини шакл-лантиришда фанлар интеграциясидан фойдаланиш. // «Физика, математика ва информатика» илмий-услубий журнали, Т., 2015, 1-сон. -59-62-б.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2016, 8

г

Ч.

11 _>

1-жадвал. Ноанъанавий энергия манбаларига доир мавзуларни урганишда табиий ва аник, фанлар интеграциясидан фойдаланиш имкониятлари

№ Мавзу номи Табиий ва аник фанлар

Физика Математика Кимё Экология

1 Куёш фотоэнер-гетикаси элементар тушунчалари Ички фотоэффект конуни, ёруFлик энергиясини электр энергиясига айлантириш назарий ва амалий асослари Куёш батареялари фойдали иш коэффициентини хисоблаш, куёш элементи куввати ва тулдириш коэффициентини хисоблаш Куёш элементлари юза катламига кимёвий ишлов бериш метод ва усуллари, куёш батареяларида герметик катламлар хосил килиш Куёш батареялари юза сохасидаги чангланиш даражаларини аниклаш, куёш элементлари нормал ишлаш экологик шарт-шароитларини аниклаш

2 Шамол энергети-каси ва ундан фойдаланиш имкониятлари Шамол кинетик энергиясини электр энергиясига айлантириш назарий асослари, шамол генераторлари Шамол генераторлари самарадорлигини хисоблаш, кувват-ларини аниклаш формулалари ва уларни хисоблаш математик усуллари Шамол генераторлари деталларига кимёвий ишлов бериш техноло-гияси, шамол паррак-лари ва генераторлари учун чидамли нанокат-ламлар хосил килиш Шамол генераторлари-ни урнатиш экологик мухитини аниклаш, шамол энергетик курилмаларининг инсоният ва хайвонот оламига таъсирини аниклаш

3 Биоэнергетика ва биогаз хосил килиш курилмалари Биогаз курилмалари замонавий конструкциялари, газ босими, хажми ва температурасини аниклаш физикавий усул ва методлари Биогаз хосил булиши ва ундан фойдаланиш самарадорлигини хисоблаб чикариш формулалари, микдо-рий характерис-тикаларини аниклаш математик усул ва методлари Махаллий уFитлар, усимлик ва чиринди-лардан биогаз хосил булиш кимёвий реак-циялари. Ажралган метан ва углерод диоксиди микдорий характеристикалари. Чириш (табиий газ хосил булиши) жараёнини тезлаштириш кимёвий усул ва методлари Биогаз хосил килиш экологик шарт-ша-роитлари. Табиий газнинг экотизим билан узаро алокадорлик тамойиллари ва экологик мувозанат конуниятлари

4 Геотермал энергетика ва ундан фойдаланиш имкониятлари Геотермал энергетика физикавий асослари, термоэлектр юритувчи кучнинг хосил булиш термопара-метрлари, температура градиенти Геотермал энергия хосил булиш микдорий характеристикаларини хисоблаб чикариш математик усул ва методлари Температураси юкори (40 °С дан юкори) булган сувдаги кимёвий холатни аниклаш усул ва методлари. Иссик сувдаги ионлашган туз эритмалари сифати ва микдорий характеристикаларини аниклаш кимёвий усуллари Геотермал энергиядан фойдаланиш экологик шарт-шароитлари. Геотермал энергетик курилмаларнинг экологик тизим билан узаро бомиклик жихатлари

5 Мини гидро- электро- станциялар ва уларнинг замонавий конструкция- лари Сувнинг потенциал энергиясидан электр энергияси хосил килиш физикавий усуллари, генераторлар, электр токи хосил булиш физикавий шарт-шароитлари Гидроэлектростанция-лар хосил килган электр токи манбаи куввати ва самарадорлигини хисоблаб чикариш математик усул ва методлари Гидроэлектростанция-лар курилмалари, деталларини тайёрлашда уларга кимёвий ишлов бериш метод ва усуллари. Сувнинг сифати ва микдорий характеристикаларини аниклаш кимёвий метод ва усуллари Мини гидроэлектростанция-лар барпо этишда экологик шарт-ша-роитларни аниклаш усуллари. Гидроэлектро-станцияларнинг экотизим билан узаро алокадорлик жихатла-рини урганиш усул ва методлари

6 Шурланиш энергиясидан фойдаланиш имкониятлари Ионлашган токнинг хосил булиш физикавий конуниятлари, уларнинг физик параметрларини аниклаш усул ва методлари Шурланиш энергияси-нинг самарадорлигини ва кувватини хисоблаб чикариш формулалари, математик усул хамда методлари Ионлашган холатда шурланиш энергиясини хосил килиш кимёвий усул ва методлари. Шур жойларда кечадиган кимёвий реакциялар ва уларнинг микдорий-сифат характеристикаларини аниклаш кимёвий усуллари Шур жойларнинг атроф-мухит экологиясига таъсири. Шурланиш энергиясидан фойдала-нишда экотизим узгариши холатларини аниклаш экологик усул ва методлари

1) укув фанлари купайган сари талабаларга такдим этиладиган предметлар таркоклашади;

2) укув кулланма ва дарсликлардаги так-рор материаллар микдори ортади;

3) талабанинг ижтимоий тажрибасига кир-май колаётган билим ва тушунчалар купаяди.

Фанлар интеграциясидан фойдаланиб таъ-лим беришда куйидагиларга алох,ида эътибор бериш керак:

1. Умумкасбий ва ихтисослик фанлари уки-тувчилари фанлар интеграцияси асосида укитиш учун маъруза, семинар, лаборатория ва амалий машFулотларнинг узига хос хусуси-ятларини х,исобга олган х,олда методик иш-ланмалар тайёрлаши.

2. Умумкасбий ва ихтисослик фанларини укитишда фан-техника тараккиётини х,исобга олган х,олда интеграцион материалларни тан-лаш, умумлаштириш, мантикий кетма-кетлик асосида тизимлаштириш ишларини амалга ошириш.

3. Фанлар интеграцияси асосидаги дарс ишланмалари, укув-методик кулланма, кургаз-мали иллюстрацион дидактик материаллар, намойишли тажрибалар учун техник восита-лар, кургазмали куролларнинг ижобий ва сал-бий томонларини урганиш1.

Олий таълим муассасаларида физика йуна-лиши талабалари учун «Гелиотехника ва но-анъанавий энергия манбалари» талаба танлов фани мавжуд булиб, ушбу фанни укитишда юкорида келтирилган фанлар интеграциясидан фойдаланиш имкониятлари педагогик тажриба-синовга татбик этилди. Педагогик тажриба Термиз давлат университети физика-математика факультети, 5140200 - физика йуналиши 1-2-3-курсларида 2015 йилнинг апрель-май ойларида утказилди ва тах,лил килинди.

Педагогик тажриба куйидагича амалга оширилди:

1. «Гелиотехника ва ноанъанавий энергия манбалари» талаба танлов фани ишчи дасту-ридаги «Куёш фотоэнергетикаси элементар тушунчалари» мавзусига дарснинг технологик харитаси ишлаб чикилди.

1 Абдураимов Ш.С. Касб таълими укитувчилари тайёр-лаш сифатини таъминлашда интеграциялашган таълим

мазмунининг урни. // «Педагогика» илмий-назарий ва методик журнали, Т., 2015, 2-сон. -38-44-б.

2. «Куёш фотоэнергетикаси элементар тушунчалари» мавзусига доир кургазмали ани-мацион презентациялар яратилди ва дарс жа-раёнида улардан самарали фойдаланилди.

3. 8 Вт кувватли куёш фотоэлектрик курил-масидан фойдаланилди.

4. «Куёш фотоэнергетикаси элементар тушунчалари» мавзусини тулик ёритиб беришда табиий ва аник фанлар интеграциясидан са-марали фойдаланилди:

а) физика: ёруFлик оптик нурланиш энер-гиясини электр энергиясига айлантириш физик-технологик асослари атрофлича ёритиб берилди;

б) математика: куёш элементлари фойдали иш коэффициентини х,исоблаш формуласидан фойдаланиб, математик амаллар бажарилди. Фойдали иш коэффициенти оптимал кий-матлари аникланди (масалалар асосида);

в) кимё: куёш элементларига кимёвий иш-лов бериш, юза сох,асидаги рельефларни х,осил килиш кимёвий усуллари тушунтириб берилди. Шунингдек, куёш батареяларида герметик катламлар х,осил килиш кимёвий усул ва методлари туFрисида маълумотлар баён этилди;

г) экология: куёш батареялари оптимал ишлашида экологик мух,итнинг тозалик дара-жалари, чангланиш, шамол ва бошка х,ар хил табиий х,одисаларнинг таъсири экологик тушунчалар асосида баён этилди.

5. «Куёш фотоэнергетикаси элементар тушунчалари» мавзусини укитишда «Мунозара-ли маъруза» ва «Савол-жавоб» методларидан фойдаланилди.

6. Мавзу учун ишлаб чикилган технологик харита асосида дарснинг мустах,камлаш бос-кичида мавзуга доир тест саволлари тарка-тилди ва шу асосида талабаларнинг дарсда эгаллаган билим, куникма ва малакалари аникланди х,амда рейтинг балл тизими асосида бах,оланди. Тест саволлари х,ар бир талаба учун турлича булади ва жавоб бериш вакти белгиланади. Куйида шундай тест саволлари-дан намуналар келтирилган:

1. Куёш доимийлиги катталигининг цийматини курсатинг (Вт/м2).

А. 1353. Б. 1253. С. 1453. Д. 1753.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2016, 8

г

Ч.

13 _>

2. Куёш нурланиш окимининг зичлигини аникланг (мВт/см2).

А. 175,3. Б. 155,3. С. 135,3. Д. 125,3.

3. Куёш нурланиш энергиясининг асосий кисми кайси тулкин узунлиги со^асига тугри келади (мкм)?

А. 0,1-5. Б. 0,3-3. С. 0,2-3. Д. 0,5-2.

4. Куёш элементининг фойдали иш коэф-фициенти деб нимага айтилади?

А. Куёш элементи ишлаб чик,арган энергия-нинг элемент юзига тушаётган нурланиш энергиясига нисбатига айтилади.

Б. Куёш батареяси ишлаб чик,арган энергия-нинг батарея юзига тушаётган нурланиш энергиясига нисбатига айтилади.

С. Куёш фотоэлектрик курилма ишлаб чи-карган энергиянинг курилма юзига тушаётган нурланиш энергиясига нисбатига айтилади.

Д. Куёш электростанцияси ишлаб чик,арган энергия микдорининг кувватига айтилади.

5. Куёш фотоэлектрик курилмасида аккумулятор батареясининг разрядланиш че-гарасини 75% деб олсак, аккумулятор электр сигими канча А^соат булади?

А. 250. Б. 300. С. 306. Д. 900.

6. Куёш фотоэлектрик курилмасининг истеъмолчилари бир кунда 0,3 кВт-соат электр энергияси сарфласа, истеъмолчилар бир йилда уртача канча электр энергия сарфлаши мумкин?

А. 108. Б. 103. С. 48. Д. 107.

7. Гетероутишли куёш элементи деб ни-мага айтилади?

А. Иккита ва ундан ортик, турли элемент-ларнинг бир-бирига туташуви асосида хосил килиниши.

Б. Иккита бир хил элементларнинг бир-бирига туташуви асосида хосил килиниши.

С. Фак,ат битта элемент асосида хосил килиниши.

Д. Хамма жавоблар нотуFри.

8. Юкори энергияли фотонлар ёруглик тулкин узунлигининг кайси со^аларига мос келади?

А. Узун тулк,инли сохага.

Б. Киска ва узун тулк,инли сохаларга.

С. Киска тулк,инли сохага.

Д. 0,4 мкмдан 1,3 мкм гача булган сохага.

Педагогик тажриба натижасида фанлар ин-теграциясининг куйидаги ижобий томонлари аникланди:

1. Умумкасбий фанларни ихтисослик фан-ларига оид интеграцион билимлардан фойда-ланиб укитишнинг жуда кенг имкониятлари мавжуд экан.

2. Умумкасбий ва ихтисослик фанларини интеграцион билимлар ёрдамида ук,итиш та-лабалар учун анча к,изик,арли, тушунарли булар экан.

3. Умумкасбий ва ихтисослик фанлари бошк,а табиий ва гуманитар фанлар билан маълум микдорда интеграциялашган экан.

Хулоса урнида шуни айтиш мумкинки, фанлар интеграциясидан фойдаланиб аник ва табиий фанларни ук,итиш дарс самарадорлигини бир неча баробар оширар экан. Айник,са, би-рор ходиса ёки жараён туFрисида етарлича билим, тушунча хосил булиши билан бирга-ликда, уларнинг мохиятини тулик тушуниш, англаш, нисбатан аник ва хар томонлама чукур урганиш имконияти пайдо булар экан1.

Фанлар интеграциясидан машFулотларда фойдаланиш натижасида:

- талабаларнинг фанларга кизикиши ортади;

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

- талабалар оламнинг моддий бирлиги, та-биатдаги уЙFунлик, жамиятнинг комплекс муаммоларини осон билиш ва хал этиш мум-кинлигини англаб етадилар;

- талабалар бошка фанлардан олган би-лимларини синтезлаш, умумлаштириш куник-масига эга булишларига имкон яратилади;

- талабаларнинг уз устида мустакил иш-лашлари, ижодий кобилиятларини ривожлан-тиришлари учун шароит яратилади;

- талабаларнинг билимлари чукурлашади, дарс самарадорлиги ошади.

Демак, олий таълим муассасаларида тала-баларга фанлар интеграцияси асосида таълим берилса, талабалар урганаётган мавзуси дои-расида «комплекс» билимларга эга булишар экан.

1 Алиёрова Н.О., Исмоилов Э.О., Кудиров Ш.Ш. Биомасса ва биогаз хосил булиш жараёнларини укитишда табиий фанлар интеграциясидан фойдаланиш имкониятлари. // «Замонавий таълим» илмий-амалий оммабоп журна-ли, Т., 2015, 6-сон. -31-36-б.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2016, 8

с 14 V ОЛИЙ ТАЪЛИМ / ВЫСШЕЕ ОБРАЗОВАНИЕ л У

Адабиёт:

1. Абдиев У.Б. Физика таълимида ноанъанавий энергия манбалари. Илмий-услубий кулланма. - Термиз: «Полиграф-нашр», 2013. -35-б.

2. Абдиев У.Б., Исмоилов Э.О. Физика таълимида фанлар интеграциясидан фойдала-ниб ноанъанавий энергия манбалари оркали фундаментал тушунчаларни шаклланти-риш. // «Халк таълими» илмий-методик журнали, Т., 2014, 6-сон. -20-23-б.

3. Абдиев У.Б., Исмоилов Э.О. Физика таълимида ноанъанавий энергия манбалари тушунчаларини шакллантиришда фанлар интеграциясидан фойдаланиш. // «Физика, математика ва информатика» илмий-услубий журнали, Т., 2015, 1-сон. -59-62-б.

4. Абдураимов Ш.С. Касб таълими укитувчилари тайёрлаш сифатини таъминлашда интеграциялашган таълим мазмунининг урни. // «Педагогика» илмий-назарий ва методик журнали, Т., 2015, 2-сон. -38-44-б.

5. Алиёрова Н.О., Исмоилов Э.О., Кудиров Ш.Ш. Биомасса ва биогаз х,осил булиш жараёнларини укитишда табиий фанлар интеграциясидан фойдаланиш имкониятлари. // «Замонавий таълим» илмий-амалий оммабоп журнали, Т., 2015, 6-сон. -31-36-б.

6. Alasdair Cameron, Jaskie Jones. Raising objectives // Renewable energy world. - New-York, 2006. Volume 9, number 2. -Pp. 90-92.

7. Kroon M.A., van Swaaij R.A.C.M.M., Zeman M., Metselaar J.W. Study of the Design of the a-Si: H Transverse Junction Solar Cell. // Proc. of the 2nd World Conference and Exhibition оп Photovoltaic Solar Energy Conversion. - New York, 1997. -Рр. 57-63.

8. Light S., Khaselev O., Ramakrishna P.A., Faiman D., Katz E.A., Shames A., Goren S. // Fullerene Photoelectrochemical Solar Cells. - Solar Energy Materials and Solar Cells, 51(1998). -Рр. 9-19.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.