7NAZORAT- MATEMATIK MASALALARNING DIDAKTIK MAQSADLARIDAN BIRI
Zakiya Axmedovna Narimbetova
Chirchiq davlat pedagogika instituti o'qituvchisi nzakiya5391 @gmail. com
Annotatsiya: maqolada matematik masalalarning didaktik maqsadlaridan biri nazorat haqida gap boradi.
Kalit soz'lar: pedagogika, nazorat, o'quv jarayoni,metod,didaktika,ko'nikma.
КОНТРОЛЬ - ОДНА ИЗ ДИДАКТИЧЕСКИХ ЦЕЛЕЙ МАТЕМАТИЧЕСКИХ ЗАДАЧ
Аннотация: В статье рассматривается одна из дидактических целей математических задач .
Ключевые слова: педагогика, контроль, учебный процесс, метод, дидактика, мастерство.
CONTROL IS ONE OF THE DIDACTIC OBJECTIVES OF MATHEMATICAL PROBLEMS
Abstract: One of the didactic purposes of mathematical problems in the article is about control.
Keywords: pedagogy, control, learning process, method, didactics, skill.
Matematik masalalar katta tarbiyaviy ahamiyatga ega. Hisobot paytida sabr-toqat va qat'iyatlilik shakllanadi [1]. Samarali echimni izlash yozuv va rasm chizishning soddaligi va ehtiyotkorligini talab qiladi,o„ziga xos matematik fikrlash uslubini tarbiyalaydi:
- munozaraning rasmiy va mantiqiy kontekstini saqlash (tahlil, yaratish, isbotlash, tadqiq qilish);
- fikrning ixchamligi;
- fikrlashning aniqligi;
- matematik belgilarni aniq ishlatish.
NAZORAT FUNKSIYASI
Politexnik ta'limda muammolar ham muhim rol o'ynaydi. Hozirgi kunda maktablarda profil tahlili olib borilayotgan paytda o'quvchilar amaliy xarakterdagi muammolarni hal qila olishlari juda muhimdir [2]. Bunday muammolar orqali o'quvchilar matematikaning boshqa fanlarda tutgan o'rni, boshqa fanlarning matematika uchun ahamiyatini ko'rishlari mumkin.
Hisobotlarni nazorat qilish funktsiyasi ham muhimdir. Nazorat matematik masalalarning didaktik maqsadlaridan biridir. Olingan ko'nikmalar deyarli har bir topshiriq oraliq nazorat, o'z-o'zini nazorat qilish, choraklik (semestr), yarim yillik, yakuniy nazorat vazifalarini bajaradi va bilimdagi bo'shliqlar va qiyinchiliklarni aniqlash, yangi nazariy bilimlarni o'rganish, muammolarni hal qilish usullarini o'rganish, samaradorligini aniqlashga qaratilgan.
NATIJALAR
Nazorat hisobotlarini topshirishda talabalar quyidagilarni ko'rsatishlari kerak:
> asosiy formulalar, teoremalar, qoidalarni bilish;
> amaliy xarakterdagi masalalarning matematik modelini yarata olish;
> o'qish va amaliyotda bilimlardan ijodiy foydalana olish;
> hisobotni o'zgartira olish;
> matematik masalalarni isbotlash va echish usullarini bilish;
> yozuv, rasm chizishni diqqat bilan yakunlash;
> hisobotni muhokama qilishning uslubiy jihatdan vakolatli tavsifi va tushuntirilishi;
> Ishdagi ijodkorlik.
MUHOKAMA
Matematik masalalarni boshqarish funktsiyasini amalga oshirishda biz talabalarni baholash va nazoratdan foydalangan holda baholash ishlariga jalb qilamiz. Talaba faoliyati nafaqat ma'lum ko'nikma va ko'nikmalarni egallash darajasiga, balki mavzuni o'rganishga bo'lgan ichki istakka, ya'ni o'qishdagi ichki kayfiyatga, shaxs xususiyatlarining namoyon bo'lishiga yordam beradigan turtkiga ham bog'liqdir[3]. Agar o'qituvchining talaba bilimini baholashi talabaning ichki o'zini o'zi baholashiga to'g'ri kelmasa, bu uning fa'oliyatiga salbiy ta'sir qiladi, ya'ni ulgurji baho iste'molchilarning ta'limga bo'lgan munosabatini rivojlanishiga, o'qituvchining obro'sini pasayishiga olib keladi.
Ma'ruza davomida talabalarning shaxsiy yo'naltirilgan ta'limiga hissa qo'shadigan tarkib va metodik tarkibiy qismlarni aniqlash kerak.
XULOSA
O'qitish metodikasi bo'yicha olib borilgan fundamental tadqiqotlar tahlili muammolar tizimining quyidagi uslubiy xususiyatlarini ochib berdi:
1) hisobotning ilmiy mazmuni;
2) muammolarni hal qilishni o'rgatishning rivojlanish xususiyati;
3) professional hisobot berish qobiliyatini shakllantirish va rivojlantirishning izchilligi va uzluksizligi;
4) hisobot tarkibining professional yo'naltirilganligi;
5) masala ma'ruza mazmunida ko'tarilgan bo'lsa;
6) muammolarni hal qilishni o'rgatishda xabardorlik va maqsadga muvofiqlik.
Uning uslubiy jihatdan to'g'ri xususiyatlari quyidagilar:
- munozaraning mantiqiy sxemasi;
- maqsadga har doim eng qisqa mantiqiy yo'lni topishga ijtimoiy intilish;
- isbotlash jarayoni aniq qismlardan iborat;
- ramziy ma'noga ega bo'lish.
REFERENCES
1. J.G'.Yoldoshev, S.A.Usmonov. "Pedagogik texnologiya asoslari". Toshkent-2004.
2. Narimbetova, Z. A. (2020). Axborot kommunikatsion texnologiyalari yordamida geometriya fanini o'qitish metodikasi (10-11-sinflar misolida). Science and Education, 7(7).
3. Narimbetova, Z. A. (2020). Matematika fanida ta'lim texnologiyalaridan foydalanish o'quvchilar tafakkurining rivojlantiruvchi omil. Academic research in educational sciences, 1(3), 1253-1261.
