Научная статья на тему 'МУКАММАЛГАРДОНИИ НАЗОРАТИ ГУМРУКӢ ДАР ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР ШАРОИТИ МУОСИР'

МУКАММАЛГАРДОНИИ НАЗОРАТИ ГУМРУКӢ ДАР ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР ШАРОИТИ МУОСИР Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Endless light in science
Область наук
Ключевые слова
назарати гумрукӣ / усулҳои назарати гумруки / принсипҳои назарати гумруки / усулҳои идоракунӣ назарати гумруки / вазифаҳои назарати гумруки / усули иқтисодии назарати гумруки / усули тарифии назарати гумруки.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Давлатов Зулфиқор Буҳрониддинович, Муминзода Неъматуллоҳ Маҳмадамин

Назорати гумрукӣ ин маҷмўи тадбирҳое, ки мақомоти гумрук бо мақсади таъмини риояи қонунгузории гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамоянд. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон даҳ шакли назорати гумрукӣ ҳангоми барасмиятдарории гумрукии молу воситаҳои нақлиёт дар минтақаҳои гумрукӣ мувофиқи қонунгузориҳои гумрукӣ дар амал истифода бурда мешаванд.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «МУКАММАЛГАРДОНИИ НАЗОРАТИ ГУМРУКӢ ДАР ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР ШАРОИТИ МУОСИР»

МУКАММАЛГАРДОНИИ НАЗОРАТИ ГУМРУКЙ ДАР ЧУВДУРИИ ТОЧИКИСТОН ДАР ШАРОИТИ МУОСИР

ДАВЛАТОВ ЗУЛФЩОР БУ^РОНИДДИНОВИЧ

омузгори кафедраи фаъолияти гумрукии Донишгохи давлатии Бохтар ба номи Носири

Хусрав

МУМИНЗОДА НЕЪМАТУЛЛО^ МА^МАДАМИН

омузгори кафедраи андоз ва андозбандии Донишгохи давлатии Бохтар ба номи Носири

Хусрав

Аннотатсия. Назорати гумруки ин мацмуи тадбир%ое, ки мацомоти гумрук бо мацсади таъмини риояи цонунгузории гумрукии Цум^урии Тоцикистон амали менамоянд. Дар Цум^урии Тоцикистон да% шакли назорати гумруки %ангоми барасмиятдарории гумрукии молу восита%ои нацлиёт дар минтаца%ои гумруки мувофици цонунгузорщои гумруки дар амал истифода бурда мешаванд.

Калидвожахр: назарати гумруки, усул%ои назарати гумруки, принсищои назарати гумруки, усул%ои идоракуни назарати гумруки, вазифауои назарати гумруки , усули ицтисодии назарати гумруки , усули тарифии назарати гумруки.

ВНЕДРЕНИЕ ТАМОЖЕННОГО КОНТРОЛЯ В РЕСПУБЛИКЕ ТАДЖИКИСТАН В СОВРЕМЕННЫХ УСЛОВИЯХ

ДАВЛАТОВ ЗУЛФИКОР БУХРОНИДДИНОВИЧ

преподаватель кафедры таможенного дела Бохтарского государственного университета

имени Носира Хусрава

МУМИНЗОДА НЕЪМАТУЛЛОХ МАХМАДАМИН

преподаватель кафедры налогов и налогообложения Бохтарский государственный

университет им. Носира Хусрава

Аннотерация. Таможенный контроль Этот набор мер, выполняемых таможенными органами, для обеспечения соответствия таможенному законодательству Республики Таджикистан. В Республике Таджикистан десять форм таможенного контроля должны использоваться на практике в соответствии с таможенными правилами в таможенном разрешении товаров и средств таможенного законодательства в соответствии с таможенным режимом.

Ключевые слова: таможенная проверка, методы таможенной проверки, принципы таможенной проверки, методы управления таможенной проверкой, задачи таможенной проверки, экономический метод таможенной проверки, тарифный метод таможенной проверки

IMPLEMENTATION OF CUSTOMS CONTROL IN THE REPUBLIC OF TAJIKISTAN IN MODERN CONDITIONS

DAVLATOV ZULFIQOR BUHRONIDDINOVICH

Lecturer at the Department of Customs of the Bokhtar State University named after Nosiri

Khusrav

MUMINZODA NEMATULLOH MAHMADAMIN

teacher of the department of tax and taxation Bokhtar State University named after Nosir

Khusrav

Annoteration. Customs control This set of measures performed by customs authorities to ensure compliance with the customs legislation of the Republic of Tajikistan. In the Republic of Tajikistan, ten forms of customs control shall be used in practice in accordance with customs regulations in the customs clearance of goods and means of customs legislation in accordance with customs regime.

Keywords: customs inspection, methods of customs inspection, principles of customs inspection, management methods of customs inspection, tasks of customs inspection, economic method of customs inspection, tariff method of customs inspection.

Назорати гумрукй ин мачмуи тадбирхое, ки макомоти гумрук бо максади таъмини риояи конунгузории гумрукии Чумхурии Точикистон амалй менамоянд. Дар Чумхурии Точикистон дах шакли назорати гумрукй хангоми барасмиятдарории гумрукии молу воситахои наклиёт дар минтакахои гумрукй мувофики конунгузорихои гумрукй дар амал истифода бурда мешаванд. Шаклхои назорати гумрукии молу воситахои наклиёт мутобики

конунгузории сохаи фаъолияти гумрукй дар накшаи 1 нишон дода шудаанд._

Шаклх,ои назорати гумрукии минтаках,ои гумрукй инхоянд:

|1) тафтиши хучдату маълумот;

|2) пурсиши шифох,й;

гирифтани тавзехрт;

|4) мушох,идаи гумрукй;

азназаргузаронии гумрукии назорати гумрукй; 6) муоинаи гумрукии молу воситах,ои наклиёт;

7) муоинаи шахс;

8)тафтиши маркировкаи мол бо маркахои махсус, мавчудияти воситахои хаммонандсозй;

Н9) азназаргузаронидани бино ва худуди он;

| 10) санч,иши гумрукй._

Расми 1. Шаклхои назорати гумрукии молу воситахои наклиёт

Макомоти гумрук хуччату маълумоти хднгоми барасмиятдарории гумрукии молу воситахои наклиёти пешниходшударо мутобики талаботи санадхои меъёрии хукукй, бо максади мукаррар кардани аслй будани хуччатхо ва сахехии маълумоти онхо, инчунин дуруст ба расмият дароварда шудани онхоро тафтиш менамоянд.

Дурустии маълумоти ба макомоти гумрук пешниходшуда хангоми барасмиятдарории гумрукй бо рохи мукоисаи онхо бо маълумоти аз дигар манбаъхо гирифташуда, аз чумла тибки натичаи шаклхои дигари назорати гумрукии минтакахоигумрукй, тахлили маълумоти омори гумрукии махсус, коркарди маълумот бо истифодаи воситахои барномавй, инчунин бо дигар роххое, ки конунгузории гумруки Чумхурии Точикистон манъ накардааст, тафтиш карда мешавад.

Дар холати гузаронидани назорати гумрукй макомоти гумрук хукук доранд ба таври асоснок хуччату маълумоти иловагиро танхо бо максади тафтиши маълумоти дар декларатсияи гумрукй ва дигар хуччатхои гумрукй дарчгардида дархост карда гиранд.

Макоми гумрук чунин хуччату маълумотро дар шакли хаттй талаб мекунад ва мухлати пешниходи онхоро муайян мекунад, ки бояд барои тафтиш кифоя бошад.

Дархости хуччату маълумоти иловагй ва тафтиши онхо барои ичозати мол ба муомилот монеа намешавад ба шарте агар дар санадхои меъёрии хукукии гумрукии Чумхурии Точикистон тартиби дигар пешбинй нашуда бошад.

Хангоми барасмиятдарории гумрукии молу воситахои наклиёте, ки аз сархади гумрукй интикол дода мешаванд, шахсони мансабдори макомоти гумрук хукук доранд пурсиши шифохии шахсони вокей, инчунин шахсонеро, ки намояндагони ташкилотхои ваколатдори чунин молу воситахои наклиёт мебошанд, бе тартиб додани тавзехи ин шахсон дар шакли хаттй доир намоянд.

Инчунин шахсони мансабдори макомоти гумрук дар бораи вазъе, ки барои назорати гумрукй зарур аст, аз декларантхо ва дигар шахсоне, ки бо интиколи молу воситахои наклиёт аз сархади гумрукй машгуланд дар холати рох додан ба хукуквайронкунии гумрукй тавзехот мегиранд.

Тавзехот ба таври хаттй тартиб дода мешавад. Намунаи тавзехот аз тарафи макоми ваколатдор оид ба масъалахои фаъолияти гумрукй мукаррар карда мешавад.

Мушохидаи гумрукй, яъне ошкоро, максаднок, мунтазам ё як маротиба, мустаким ё гайримустаким (бо истифодаи воситахои техникй) аз чониби шахсони мансабдори ваколатдори макоми гумрук бо чашм мушохида кардани интиколи молу воситахои наклиёти тахтиназорати гумрукии минтакахоигумрукй карордошта, амалиёти боркашонй ва дигар амалиёт мебошад.

Азназаргузаронии гумрукии молу воситахои наклиёт, яъне азназаргузаронии мол, багочи шахсони вокей, воситахои наклиёт, зарфхои боркашй, тамгахои гумрукй, мухру дигар воситахои хаммонандсозии мол бо максади назорати гумрукии минтакахоигумрукй аст, ки аз тарафи шахсони мансабдори макомоти гумрук сурат мегирад, ба шарте, ки чунин азназаргузаронй ба кушодани дари воситахои наклиёт ё баровардани онхо ва осеб дидани борчомаи мол алокаманд набошад.

Дар минтакаи назорати гумрукии минтакахои гумрукй азназаргузаронии гумрукии молу воситахои наклиёт мумкин аст дар гайби декларант ва дигар шахсони ваколатдори молу воситахои наклиёт ва намояндагони онхо сурат гирад, ба истиснои холатхое, ки агар шахсони зикргардида хохиши хангоми муоинаи гумрукй иштирок карданро дошта бошанд.

Агар дар рафти азназаргузаронии гумрукии молу воситахои наклиёт маълум гардад, ки микдори мол хангоми декларатсиякунонй нодуруст нишон дода шудааст, макоми гумрук микдори молро барои максадхои гумрукй мустакилона муайян мекунад.

Муоинаи гумрукй, яъне аз тарафи шахсони мансабдори ваколатдори макоми гумрукй барои азназаргузаронии молу воситахои наклиёт бо кушодани тамга, мухр ва дигар воситаи хаммонандсозии амвол, кушодани борчомаи мол ё боргохи воситаи наклиёт ё зарфу контейнерхо ва дигар чойхо, ки дар онхо мол хаст ё буданаш мумкин аст, гузаронида мешавад.

Муоинаи гумрукии мол баъди кабули декларатсияи гумрукии мол гузаронида мешавад. То кабули декларатсияи гумрукии моле, ки ба минтакаи гумрукии Чумхурии Точикистон оварда мешавад, муоинаи гумрукй бо максади хаммонандсозии мол барои максадхои гумрукй ё хангоми будани маълумот доир ба вайронкунии конунгузории гумруки Чумхурии Точикистон чихати муоинаи чунин маълумот, инчунин барои назорати гумрукии минтакахоигумрукй дар асоси тафтиши интихобй гузаронида мешавад.

Шахс дар рафти муоина вазифадор аст талаботи конунии шахси мансабдори муоинакунандаи макоми гумрукро ичро намояд ва у хукук дорад (чадвали 1).

Чадали 1

Хукук ва вазифаи шахс дар рафти муоина гумрукй

- талаб намояд, ки карори сардори макоми гумрук ё шахси ивазкунандаи уро дар бобати муоина шуданаш нишон диханд;

- бо хукуку ухдадорихои худ шинос шавад;

- баёнот дихад, дархост пешниход кунад;

- баъди тартиб додани акти муоина бо он шинос шавад ва изхорот дихад, он бояд ба ин акт дохил карда шавад;

- аз забони модарй ё хизмати тарчумон истифода намояд;

- мутобики Кодекси гумрукии Чумхурии Точикистон баъди анчом ёфтани муоинаи шахс ба шарте, ки хукуку манфиатхои конунии худро хангоми муоина шуданаш поймолшуда хисобад, метавонад аз амали шахсони мансабдори макомоти гумрук шикоят намояд.

Муоинаи шахс, хамчун шакли истисноии назорати гумрукии минтакахоигумрукй бо карори сардори макоми гумрук ё шахси ивазкунандаи у хангоми мавчуд будани далели кофй барои гумонбар шудан ба он, ки шахси вокеии аз сархади гумрукй гузаранда ё дар минтакаи назорати гумрукй ё дар минтакаи транзитии фурудгохи кушодаи байналмилалй карордошта моли барои воридот ба каламрави гумрукии Чумхурии Точикистон ва содирот аз ин каламрав манъбударо ё интиколи онро бо вайрон кардани тартиботи санадхои конунгузорй мукарраршуда пинхон карда, онро ихтиёран намедихад, ичозат дода мешавад.

Оид ба муоинаи шахс аз руи намунаи аз тарафи макоми ваколатдор оид ба масъалахои фаъолияти гумрукй тасдикгардида ду нусха акт тартиб дода мешавад. Актро шахси мансабдори макоми гумрук, ки шахсро муоина кардааст, шахси вокеие, ки нисбати вай муоина гузаронида шудааст, шахсони холис ва агар ташхиси бадан гузаронида шуда бошад, корманди тиббй имзо мекунад. Нусхаи дуюми акт ба шахсе, ки мавриди муоина карор гирифтааст, супорида мешавад.

Тафтиши маркировкаи мол бо маркахои махсус, дар онхо мавчуд будани нишонахои хаммонандсозй,макомоти гумрук маркахои махсус доштани мол ё борчомаи он, воситахои хаммонандсозй ё дигар усулхои ишорагузории молро, ки барои тасдики воридоти расмии он ба каламрави гумрукй дар холатхои пешбининамудаи конунгузории Чумхурии Точикистон истифода мешаванд, тафтиш мекунанд.

Агар моли зикршуда марказхои махсус, воситахои хаммонандсозй ё усулхои дигари нишонагузорй надошта бошад, ин гуна далел хамчун ба каламрави гумрукии Чумхурии Точикистон бе расмиёти гумрукй ва ичозати мол барои муомилот овардани мол хисоб меёбад, ба шарте агар шахси дорандаи чунин мол акси ин холатро исбот накунад.

Бино ва худуди он бо максади тасдики мавчудияти молу воситахои наклиёти тахтиназорати гумрукии минтакахоигумрукй буда, аз чумла шартан ичозатдодашуда дар анборхои нигохдории муваккатй, анборхои гумрукй, анборхои озод, дар бинохои магозаи савдои бебоч, инчунин дар дасти шахсоне, ки бояд мол мутобики шартхои расмиёти гумрукй ё низоми гумрукии пешбининамудабошад, мавриди азназаргузаронй карор мегиранд. Бино ва худуди он хангоми будани маълумот оид ба талафи мол ва (ё) воситахои наклиёт, бегона ё истифода намудан бо дигар максад ё бо вайрон кардани талабот ва шартхои мукаррарнамудабарои санчиши чунин маълумот, инчунин дар асоси санчиши интихобй тафтиш карда мешавад.

Макомоти гумрук бо максади тафтиши далели ичозати мол, инчунин дурустии маълумоти дар декларатсияи гумрукй ва дигар хуччатхо нишондодашуда, ки хангоми барасмиятдарории гумрукй пешниход мегардад, бо рохи мукоисаи ин маълумот бо маълумоти хисобдории бухгалтерй, бо суратхисоб ва дигар маълумоти шахсон, санчиши гумрукй мегузаронанд. Хукукхои макомоти гумрук хангоми гузаронидани санчиши махсуси гумрукй хукук доранд (чадвали 2).

Чадвали 2

Хукукхои макомоти гумрук хангоми гузаронидани санчиши махсуси гумрукй - хар гуна хуччату маълумот (инчунин хуччатхои бонкй), аз чумла хуччатхои электронии вобаста ба ичрои амалиёти истехсолй, тичоратйва дигар амалиёт нисбати моли ба каламрави гумрукии Чумхурии Точикистон овардашударо ба таври ройгон талаб карда гиранд ва ба онхо шинос шаванд;

- бино ва худуди шахси тафтишшавандаро аз назар гузаронанд, инчунин дар хузури намояндахои ваколатдори шахси тафтишшаванда ва хангоми санчидани амали сохибкори алохида бошад дар хузури ду шахси холис мутобики Кодекси гумрукии Чумхурии Точикистон молро аз назар гузаронанд ва муоина кунанд;

- молро мутобики конунгузории гумруки Чумхурии Точикистон руйихат (инвентаризация) кунанд;

- мутобики Кодекси гумрукии Чумхурии Точикистон молро ситонанд ё ба хабс гиранд.

Санчиши гумрукии махсус бояд дар муддати кутохтарини барои ин кор зарурй гузаронида шавад ва набояд аз рузи кабули карори гузаронидани санчиши гумрукии махсус аз 15 руз зиёд давом кунад. Ин мухлат давраи ба шахс додани дархост оид ба пешниходи хуччату маълумот ва аз тарафи шахс пешниход кардани хуччату маълумотро дар бар намегирад. Ба таври истисно макомоти болоии гумрукй давомнокии мухлати санчишро то як мох дароз карда метавонанд. Ба санчиши такрории махсуси гумрукй нисбати хамон як шахс ва хамон як мол ичозат дода намешавад.

Оид ба натичаи санчиши гумрукй (дар шакли умумй ва махсус) тибки намунаи муайяннамудаи макоми ваколатдор оид ба масъалахои фаъолияти гумрукй акт тартиб дода мешавад. Акт дар мухлати муайян тартиб дода мешавад (расми 1).

1) баъди як рузи тамом шудани санчиши умумии гумрукй.

V

2) дар давоми 10 рузи баъди ба охир расидани санчиши гумрукии махсус.

V

Расми 1. Мухлати вакт оиди санчиши гумрукй [8]

АДАБИЁТ^ОИ ИСТИФОДАШУДА

1. Оймахмадов М. Асосхои фаъолияти гумрукй дар Чумхурии Точикистон. Душанбе, Ирфон. 1998. - 544 сах.

2. Основе таможенное дело. Экономическое деятельност таможенное органов М. РТА 1997.

3. Катаев А. Х. Экономика томоженое дело (методическая указания по виполнению курсовых работ).

4. Мачаллаи «Гумрук», Нашрияи Хадамоти гумруки назди Хукумати Чумхурии Точикистон, № 4 (12), 2010. Сах. 7 - 8.

5. Мачаллаи «Гумрук», Нашрияи Хадамоти гумруки назди Хукумати Чумхурии Точикистон, № 2-3 (14 - 15), 2011. Сах. 3 - 12.

6. Хамсоли истиклол. /Бахшида ба 20 солагии Истиклолияти давлатии Чумхурии Точикистон. Душанбе. 2011. - 191 сах.

7. Расмиёти гумрукй. Рачабов Р.К.. ДДТТ- 2008

8. Раджабов Р.К. Основы организации таможенного контроля. Душанбе: Ирфон, 2000

9. Назария ва амалияи фаъолияти гумрукй (китоби дарси ) Душанбе соли 2020

10. Кодекси гумруки Чумхурии Точикистон соли 2020 .

11. Барасмиятдарории гумрукй ва назорати гумрукй Душанбе соли 2012.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.