Научная статья на тему 'МОШ, СОЯ ВА ЕРЁНҒОҚНИНГ ТУПРОҚ УНУМДОРЛИГИГА ТАЪСИРИ'

МОШ, СОЯ ВА ЕРЁНҒОҚНИНГ ТУПРОҚ УНУМДОРЛИГИГА ТАЪСИРИ Текст научной статьи по специальности «Сельское хозяйство, лесное хозяйство, рыбное хозяйство»

CC BY
32
9
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
тупроққа / маъдан ўғитлар / ўсимлик / ҳосилдорлик / такрорий экинлар / азот / фосфор / калий / чиринди / тажриба тизими / унумдорлик. / soil / mineral fertilizers / plant / productivity / repeated crops / nitrogen / phosphorus / potassium / humus / experimental system / fertility.

Аннотация научной статьи по сельскому хозяйству, лесному хозяйству, рыбному хозяйству, автор научной работы — Жўраев Акмалжон Нормухамадович, Қамбарова Дилноза Қодировна, Акбарова Мафтуна

Мақолада Андижон вилоятининг оч тусли бўз тупроқлари шароитида такрорий экинлар экилиб тажрибадан олинган натижалар келтирилган. Бунда дала тажрибалари 4 та вариантдан иборат бўлиб, такрорий экин сифатида мош, соя ва ерѐнғоқ ўсимликлари экилган ҳамда ҳосилдорлик келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

EFFECTS OF MUNG BEAN, SOYBEAN AND PEANUT ON SOIL FERTILITY

The article presents the results obtained from the experiment of planting repeated crops in light gray soils of Andijan region. In this case, field experiments consist of 4 options, mung bean, soybean and peanut plants are planted as repeated crops and yield is reported.

Текст научной работы на тему «МОШ, СОЯ ВА ЕРЁНҒОҚНИНГ ТУПРОҚ УНУМДОРЛИГИГА ТАЪСИРИ»

SCIENCE AND INNOVATION

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

2022 № 3

МОШ, СОЯ ВА ЕРЕНГОЦНИНГ ТУПРОК УНУМДОРЛИГИГА ТАЪСИРИ

Жураев Акмалжон Нормухамадович

Андижон кишлок хужалиги ва агротехнологиялар институти к.х.ф.ф.д., доцент Камбарова Дилноза Кодировна доктарант Акбарова Мафтуна

Магистр

https://doi org/10.5281/zenodo.6818549 Аннотация. Мацолада Андижон вилоятининг оч тусли буз тупроцлари шароитида такрорий экинлар экилиб тажрибадан олинган натижалар келтирилган. Бунда дала тажрибалари 4 та вариантдан иборат булиб, такрорий экин сифатида мош, соя ва ерёнгоц усимликлари экилган %амда %осилдорлик келтирилган.

Калит сузлар: тупроцца, маъдан угитлар, усимлик, %осилдорлик, такрорий экинлар, азот, фосфор, калий, чиринди, тажриба тизими, унумдорлик.

ВЛИЯНИЕ БОБОВ МУНГ, СОИ И АРАХИСА НА ПЛОДОРОДИЕ ПОЧВЫ Аннотация. В статье представлены результаты, полученные в результате опыта посева повторных культур на светло-серых почвах Андижанской области. В этом случае полевые эксперименты состоят из 4 вариантов: растения маша, сои и арахиса высаживают как повторные культуры, и сообщают об урожайности.

Ключевые слова: почва, минеральные удобрения, растение, урожайность, повторные посевы, азот, фосфор, калий, гумус, опытная система, плодородие.

EFFECTS OF MUNG BEAN, SOYBEAN AND PEANUT ON SOIL FERTILITY Abstract. The article presents the results obtained from the experiment of planting repeated crops in light gray soils of Andijan region. In this case, field experiments consist of 4 options, mung bean, soybean and peanut plants are planted as repeated crops and yield is reported.

Key words: soil, mineral fertilizers, plant, productivity, repeated crops, nitrogen, phosphorus, potassium, humus, experimental system, fertility.

КИРИШ

Хозирги кунда тупрок унумдорлигини саклаш ва ошириш Республиканинг кишлок хужалигидаги энг мухим ва долзарб вазифалардан хисобланади. Бу борада такрорий экинларни киска ротацияли алмашлаб экиш тизимларини куллаш тупрок таркибидаги чиринди азот, фосфор ва калий микдорлари ва уларнинг экинлар хосилдолигига таъсирини аниклаш дехкончилик фанининг асосий вазифаларидан хисобланади.

Органик дехкончилик махсулотларини етиштириш ва тупрок унумдорлигини ошириш хамда озик овкат хавфсизлигини таъминлашда дуккакли экинларнинг урни катта хисобланади. Шуни хисобга олган холда биз Андижон вилояти Андижон туманида жойлашган Укув тажриба хужалигининг очтусли буз тупроклари шароитида дала тажрибалари олиб бордик. Дала тажрибаларида асосан такрорий экин сифатида мош, ерёнгок ва соя экинлари экилиб усиб ривожланиши ва тупрок унумдорлигига таъсири урганилди.

SCIENCE AND INNOVATION 2022

№ 3

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

ТАДЦЩОТ МЕТОДИ ВА МЕТОДОЛОГИЯСИ

Тажриба тизими асосан 4 та вариантдан иборат булиб, 1-вариантда назорат жойлаштирилган булиб хеч кандай экин тури экилмаган. 2-вариантда мош усимлиги экилиб 75 кг азот, 75 кг фосфор, 50 кг азотли угит кулланилган. 3-вариантимизда эса соя усимлиги экилган. 4-вариантда ерёнгок усимлиги экилган. 3 хдмда 4 вариантларда хам угитлаш меъёрлари 2 вариантдаги билан бир хил булган.

1-жадвал

Тажриба тизими

Вариант Экин тури Угитлаш меъёри

N P2O5 K2O

1 Назорат - - -

2 Мош 75 75 50

3 Соя

4 Ерёнгок

Барчамизга маълумки дуккаклилар хаводаги азотни узлаштиришда катта ахамиятга эга усимликлар хисобланади. Соя усимлигидан истеъмол ва озик-овкат саноатида фойдаланилади, ем-хашак тайёрёрланилади. Соянинг таркибида 30-52% оксил, 17-27% мой хдмда 20% карбон сувлар мавжуд. Ерёнгок кимматли мойли ва озик-овкат усимлигидур. Ерёнгокнинг уругини таркибида 45-66% куримайдиган ва инсон истеъмоли учун ярокли мой болиб, бу юкори сифатли консервалар, маргарин ва консерва мах,сулотлари ишлаб чикиш учун ишлатилади.

ТАДЦЩОТ НАТИЖАСИ ВА МУХОКАМА

Вегетация даври давомида тадкикот олиб борилган тажриба даласидан тупрок намуналари олиниб вилояти агрокимёвий тупрок тахлил марказида тупроклар тахлил килиб борилди. Хар ойнинг 1 санасида усимликнинг усиш ривожланиши, х,осил туплаши фенологик кузатув оркали аниклаб дала дафтарига кайд килиб борилди.

Андижон вилоятининг оч тусли буз тупроклари шароитида олиб борилган тадкикот натижаларига кура тупланган х,осилга тухталадиган булсак тажрибанинг биринчи йилида 2-вариантда мош усимлигидан 16,2 ц х,осил олинди. Соя усимлиги экилган 3-вариантда эса усимликнинг х,осили 24,3 ц ни ташкил килди. Ерёнгок экилган 4-вариантда усимликнинг х,осили 18,6 ц

2-жадвал

Тажрибада такрорий экинларнинг х,осилдорлиги

Вариант Экин тури Х,осилдорлиги

1 Назорат

2 Мош 16.2

3 Соя 24.3

4 Ерёнгок 18.6

Булганлиги кузатилди. Такрорий экинлар егиштириб олингандан сунг амал даври охирида тупрок намуналари олиниб тупрок тахлил марказига топширилди.

SCIENCE AND INNOVATION

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

2022 № 3

ХУЛОСА

Тадкикотдан олинган натижаларни тупрок унумдорлигига таъсири асоан такрорий экинлардан сунг экилган асосий экинларнинг х,осилдорлиги ва х,осил сифати билан аникланади. Шуни инобатга олган холда килинаётган ишни мазмун мох,иятидан келиб чикиб келгувси йилларда хам тадкикот ишларини давом эттириб борилади.

REFERENCES

1. АтабаеваД, ^одирхужаев.О., Соя //«Усимликшунослик» дарслик. Тошкент, 2006., 160 Б.

2. Жураев.А, Алимов.Ф, Исмоилов.О, Кузги буFдой уучат калинлигини тупрокнинг агрофизик хоссаларига таъсири // SCIENCE AND INNOVATION журнал, 2022 й, 100 б.

3. Эгамов Х., Рахимов А., Турсунов И., Жураев А., Холмуроджонов Ж., Устойчивость сортов и линий хлопчатника к паутинному клещу //«Модернизация сферы образования и науки с учетом мировых научно-технологических трендов» сборник научных трудов по материалам международной научно-практической конференции. -Белгород:2020. 12-14 с.

4. Эгамов Х., Кимсанов И., Рахимов А., Жураев А.Н, Холмуроджонов.Ж., Вопросы методики селекции и комбинационной способности сортов хлопчатника //«Модернизация сферы образования и науки с учетом мировых научно-технологических трендов» сборник научных трудов по материалам международной научно-практической конференции. -Белгород:2020. 15-18 с.

5. Турсунов Х., Жураева X,., Жураев А.Н. The effect of rice sowing on the seedling method for different periods planting pattern and the number of seedlings // Ж. Psychology and education ISSN:00333077 (2021) 58 (1): 5517-5525

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.