Научная статья на тему 'МИНЕРАЛ ЎҒИТЛАР ВА МИКРОЭЛЕМЕНТЛИ КОМПОЗИЦИЯЛАРНИ СУВДАГИ ЭРИТМАСИ БИЛАН ҚОБИҚЛАНГАН ТУКЛИ ЧИГИТЛАРНИ ЛАБОРАТОРИЯ-ДАЛА ШАРОИТИДА СИНАШ НАТИЖАЛАРИ'

МИНЕРАЛ ЎҒИТЛАР ВА МИКРОЭЛЕМЕНТЛИ КОМПОЗИЦИЯЛАРНИ СУВДАГИ ЭРИТМАСИ БИЛАН ҚОБИҚЛАНГАН ТУКЛИ ЧИГИТЛАРНИ ЛАБОРАТОРИЯ-ДАЛА ШАРОИТИДА СИНАШ НАТИЖАЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Технологии материалов»

CC BY
30
3
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ТУКЛИ ЧИГИТ / МИНЕРАЛ ЎғИТ / МИКРОЭЛЕМЕНТЛИ КОМПОЗИЦИЯЛАРНИ СУВДАГИ ЭРИТМАСИ / ЛАБОРАТОРИЯ-ДАЛА ШАРОИТИДА СИНАШ / УНУВЧАНЛИК ЭНЕРГИЯСИ / УНУВЧАНЛИК ДИНАМИКАСИ / ҲОСИЛДОРЛИК / УРУғЛИК САРФИ

Аннотация научной статьи по технологиям материалов, автор научной работы — Мамадалиев А.Т., Мамаджанов З.Н.

Ушбу мақолада назарий тадқиқотларда олинган натижаларнинг тўғрилигини тасдиқлаш учун минерал ўғитлар ва микроэлементли композицияларни сувдаги эритмаси билан қобиқланган тукли чигитларни лаборатория-дала шароитида синаш натижалари келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по технологиям материалов , автор научной работы — Мамадалиев А.Т., Мамаджанов З.Н.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

RESULTS OF LABORATORY AND FIELD TESTS OF PUBESCENT SEEDS, COATING OF PUBESCENT COTTON SEEDS IN AN AQUEOUS SOLUTION OF MINERAL FERTILIZERS AND MICROELEMENT COMPOSITION

The article presents the results of laboratory and field tests of pubescent seeds coated with an aqueous solution of mineral fertilizers and trace element compositions to confirm the reliability of the results obtained in theoretical studies.

Текст научной работы на тему «МИНЕРАЛ ЎҒИТЛАР ВА МИКРОЭЛЕМЕНТЛИ КОМПОЗИЦИЯЛАРНИ СУВДАГИ ЭРИТМАСИ БИЛАН ҚОБИҚЛАНГАН ТУКЛИ ЧИГИТЛАРНИ ЛАБОРАТОРИЯ-ДАЛА ШАРОИТИДА СИНАШ НАТИЖАЛАРИ»

УДК 661.546.54

Мамадалиев А. Т.

Наманган му^андислик-курилиш институти доценти

Узбекистон Республикаси, Наманган

Мамаджанов З.Н.

Наманган му^андислик-курилиш институти доценти

Узбекистон Республикаси, Наманган

МИНЕРАЛ УГИТЛАР ВА МИКРОЭЛЕМЕНТЛИ КОМПОЗИЦИЯЛАРНИ СУВДАГИ ЭРИТМАСИ БИЛАН ЦОБЩЛАНГАН ТУКЛИ ЧИГИТЛАРНИ ЛАБОРАТОРИЯ-ДАЛА ШАРОИТИДА СИНАШ НАТИЖАЛАРИ

Аннотация: Ушбу мацолада назарий тадцицотларда олинган натижаларнинг тугрилигини тасдицлаш учун минерал угитлар ва микроэлементли композицияларни сувдаги эритмаси билан цобицланган тукли чигитларни лаборатория-дала шароитида синаш натижалари келтирилган.

Таянч сузлар: тукли чигит, минерал угит, микроэлементли композицияларни сувдаги эритмаси, лаборатория -дала шароитида синаш, унувчанлик энергияси, унувчанлик динамикаси, уосилдорлик, урузлик сарфи.

Mamadaliyev A. T., PhD Namangan Engineering Construction Institute Republic of Uzbekistan, Namangan

Mamadjanov Z. associate professor Namangan Engineering Construction Institute Republic of Uzbekistan, Namangan

RESULTS OF LABORATORY AND FIELD TESTS OF PUBESCENT SEEDS, COATING OF PUBESCENT COTTON SEEDS IN AN AQUEOUS SOLUTION OF MINERAL FERTILIZERS AND MICROELEMENT COMPOSITION

Annotation: The article presents the results of laboratory and field tests of pubescent seeds coated with an aqueous solution of mineral fertilizers and trace element compositions to confirm the reliability of the results obtained in theoretical studies.

Keywords: pubescent seeds, mineral fertilizers, aqueous solutions of microelement compositions, laboratory and field tests, germination energy, germination dynamics, yield, seed consumption.

Маълумки, Республикамизнинг тупрок-иклим шароитидан келиб чикиб, пахта майдонларининг асосий кисмига табиий химоя воситаси булган тукли уруFлик чигитлар экилади[1,2,3,4,5,6,7]. Шуни хисобга олиб, биз тукли чигитларни табиий хдмоя воситасини саклаб колган холда сочилувчанлигини ошириш учун уларни минерал уFитлар ва микроэлементли композицияларни сувдаги эритмаси билан кобиклашни тавсия этдик[8,9,10,11,12,13,14,15].

Утказилган назарий тадкикотлар ва экспериментал тажрибалар тукли чигитларни минерал уFитлар ва микроэлементли композицияларни сувдаги эритмаси билан кобиклаб, донадор ва юкори сочилувчанликка эга булган хамда физик-механик хоссалари бир-бирига якин уруFлик чигитлар олиш мумкинлигини курсатди[16,17,18,19,20,21,22]. Назарий тадкикотлар ва экспериментал тажрибаларда олинган натижаларнинг туFрилигини тасдиклаш учун минерал уFитлар ва микроэлементли композицияларни сувдаги эритмаси билан кобикланган тукли чигитлар лаборатория-дала шароитида синаб курилди[23,24,Ю25,26,27].

1-жадвалда минерал уFитлар ва микроэлементли композицияларни сувдаги эритмаси билан кобикланган тукли чигитларни лаборатория-дала шароитида синаш натижалари келтирилган.

1-жадвал

Минерал уFитлар ва микроэлементли композицияларни сувдаги эритмаси билан кобикланган тукли чигитларни лаборатория-дала шароитида синаш _натижалари_

Т/р Курсаткичлар номи Анъанавий усулда тайёрланган тукли чигит кобикланган тукли чигит

1. 1000 дона чигит массаси, г 116,0 125,0

2. Унувчанлик энергияси, % 96,0 97,0

3. Лабораториядаги унувчанлиги, % 97,0 97,0

4. Унувчанлик динамикаси, %: 29.04.07 йил 26,5 26,7

01.05.07 йил 48,7 56,0

03.05.07 йил 51,3 92,1

5. Дала шароитидаги унувчанлиги, % 54,1 69,5

6. Усиб-ривожланиши (10.08.07 йил): -Fуза баландлиги, см 94,7 12,7 9,3 96,5 13,2 9,6

- хосил шохлари, дона

- кусак сони, дона

7. Кучат сони, мингтуп/га 75,6 84,3

8. Х,осилдорлик, ц/га: 1 -терим 2-терим Жами 30.1 9,1 39.2 35,2 7,3 42,5

9. Фарки ц/га - +3,3

Жадвалда келтирилган натижалардан куриниб турибдики, тукли чигитлар минерал уFитлар ва микроэлементли композицияларни сувдаги эритмаси билан кобикланганда 1000 донасини массаси назоратга нисбатан 9,0 граммга купайиб, унувчанлик энергияси ва лаборатория шароитидаги унувчанлигида сезиларли даражада фарк кузатилмади.

Дала шароитида униб чикиш динамикасида хам дастлабки кундаги кузатувда унча катта фарк сезилмади. Аммо кейинги кузатувда минерал уFитлар ва микроэлементли композицияларни сувдаги эритмаси билан кобикланган тукли чигитларни униш динамикаси тезлашиб, назоратга нисбатан 01.05.07 да 7,3 % га, 03.05.07 да эса 10,8 % га юкори булди. Натижада, кобикланган тукли чигитларнинг дала шароитидаги унувчанлиги назоратга нисбатан 15,4 % га куп булди. Демак, тукли чигитларни минерал уFитлар ва микроэлементли композицияларни сувдаги эритмаси билан кобиклаб, анъанавий усулда тайёрланган тукли чигитларга нисбатан лаборатория шароитидаги унувчанлиги кам булмаган, дала шароитидаги унувчанлиги эса ундан юкори булган уруFлик чигитлар олиш мумкин.

Тукли чигитларни минерал уFитлар ва микроэлементли композицияларни сувдаги эритмаси билан кобиклаш уларнинг нафакат дала шароитидаги унувчанлигига, балки Fузаларнинг усиб -ривожланишига хам ижобий таъсир курсатди. Гуза нихоллари тез усиб-ривожланиб, терим олдидан кучатлар яхши сакланиб колди ва хосилдорлик назоратда 39,2 ц/гани ташкил этган булса, кобикланган вариантда 42,5 ц/гани ташкил этиб, анъанавий усулда тайёрланган чигитга нисбатан 3,3 ц/га куп булди. Яна шуни таъкидлаш керакки, хосилдорликни бундай ошиши, асосан энг кимматбахо хисобланган биринчи терим эвазига олинди.

Жадвалда келтирилган натижаларнинг тахлилига асосланиб шундай хулосага келиш мумкинки, тукли чигитларни минерал уFитлар ва микроэлементли композицияларни сувдаги эритмаси билан кобиклаш уларнинг сочилувчанлигини ошириш билан бирга, тукли чигитлар минерал УFитлар ва микроэлементли композицияларни сувдаги эритмаси билан кобиклаб экилганда, уруFлик сарфи 1,5-2,0 мартага камайиб, хар хил касалликларга карши кимёвий дорилар билан ишлов беришга бархам берилади ва яганалаш учун сарфланадиган ортикча 35-40 кишисоат/га кул мехнати бартараф этилиб, нихоллар бир текис ва равон униб чикади хамда усиб ривожланиши тезлашиб, хосил 7-10 кун эрта пишиб етилади. Натижада, хосилдорлик энг кимматбахо хисобланган биринчи терим эвазига уртача 3,6 ц/га купайиб, олинадиган толаларнинг сифат курсаткичлари яхшиланади. Бундан ташкари, кимёвий дорилар ишлатилмаганлиги учун, ишчиларнинг иш шароити ва атроф-мухитдаги экологик вазият яхшиланиб, табиат асралади.

Фойдаланилган адабиётлар:

1. Росабоев, А. Т., Мамадалиев, А. Т.(2017). Теоретическое обоснование движения опушенных семян хлопчатника после поступления из распределителяв процессе капсулирования. Science Time, (5), 239-245.

2.Росабоев, А.Т.,Мамадалиев, А.Т.,Тухтамирзаев,А.А.У. (2017). Теоретическое обоснование параметров капсулирующего барабана опушенных семян. Science Time, (5 (41)), 246-249.

3. Adxamjon Tuxtamirzaevich Mamadaliyev, son Bakhtiyor Maqsud, Umarov Isroil. Study of the movement of pubescent seeds in the flow of an aqueous solution of mineral fertilizers. A Peer Revieved Open Access International Journal. 2021. Volume 10, Issue 06, Pages: 247-252.

4.А Росабоев, А Мамадалиев. Предпосевная обработка опушенных семян хлопчатника защитно-питательной оболочкой, состоящей из композиции макро и микро удобрений. Теоритические и практические вопросы развития научной мысли в современной мире: Сборник статей. УФА РИЦ БашГУ.2013 г. 174-176с

5.Исраилжон Тургунович Шамшидинов, Зокир Нематжанович Мамаджанов, Адхамжон Тухтамирзаевич Мамадалиев.Изучение коагулирующей способности сульфата алюминия полученного из ангренского каолина. Наука xxi века: теория, практика, перспективы. Сборник статей Международной научно -практической конференции 2014г, г.Уфа.-с-48-55.

6.Israilzhon Turgunovich Shamshidinov, Adhamjon Tuhtamirzaevich Mamadaliev, Zakir Nematzhanovich Mamajanov. Optimization of the process of decomposition of aluminosilicate of clays with sulfuric acid. The First International Conference on Eurasian scientific development. «East West» Association for Advanced Studies and Higher Education GmbH, Vienna, Austria. 2014. Pages: 270-275

7. К.Гафуров, А.Росабоев., А. Мамадалиев. Дражирование опущенных семян хлопчатника с минеральным удобрением // ФарПИ илмий -техник журнали. - ФарFOна, 2007. - № 3. - Б. 55-59.

8.Мамадалиев, Адхамжон Тухтамирзаевич. Теоретическое обоснование параметров чашеобразного дражирующего барабана. Universum:// Технические науки:электрон научн. журн. 2021. №6(87),-C.75-78.URL

9. Mamadaliyev Adxamjon Tuxtamirzayevich. Study of Pubescent Seeds Moving in a Stream of Water and Mineral Fertilizers. International Journal on Integrated Education 2020. 3(12), 489-493.

10.Б.Ш.Ризаев, АТ.Мамадалиев, И.И.Умаров.Деформации усадки бетона в условиях сухого жаркого климата.Экономика и социум 2022 №1(92) С-1-9.

11.Мамадалиев Адхамжон Тухтамирзаевич. УруFлик чигитларни макро ва микро^итлар билан кобикловчи курилманинг улчамлари ва иш режим-ларини асослаш. Мировая наука 2022. Международные коммуникации.

Международная научно-практическая конференция.12 января 2022. Новосибирск

12.МТ.Абдуллаев, АТ.Мамадалиев. Изучение эффективности дражирования семян хлопчатника в водном растворе минеральных удобрений и композиции микроэлементов.«Экономика и социум» 2022 №1(92) С-3-8.

13. А С. Арисланов, И. Т. Шамшидинов, З Н. Мамаджонов, И Т. Рустамов. Способ получения сульфата алюминия из местных бентонитов. International scientific review of the problems of natural sciences and medicine. 2020. С11-17 14.Зокир Нематжанович Мамаджанов, Исраилжон Тургунович

Шамшидинов. Исследование процесса выщелачивания алюминия из каолиновых глин Ангренского месторождения. Universum: технические науки, 2018. 3 (48)

15. Исраилжон Тургунович Шамшидинов, Холтура Чориевич Мирзакулов, Зокир Нематжанович Мамажанов. Исследование процесса получение удобрения типа двойного суперфосфата из фосфоритов Каратау. Химия и химическая технология. 2017. №1 12-15 с

16. ФБ. Соддиков, З Н. Мамаджанов, ЛА.Турсунов, М А. Юлдашева Исследование политерма растворимости трехкомпонентной системы [20, 0% Kcl+ 80, 0% Nacl]-Nh4hco3-H20. Universum: технические науки. 4-4 (85) С 42-45.

17. B Khaitov, M Abdullaev, Z Mamadzhonov - Use of electrochemical activated water during propagation of biomaterials in bio factoryInternational Journal of Scientific and Technology, 2020. Т20.№2 С1101-1104

18. Mamadaliev Adxamjon Tuxtamirzaevich - Presowing Treatment of Pubescent Cotton Seeds with a Protective and Nutritious Shell, Consisting of Mineral Fertilizers in an Aqueous Solution and a Composition of Microelements. Design Engineering, Vol 2021: Issue 09. 7046 - 7052

19.Мамадалиев А.Т.Институт механизации и электрификации сельского хозяйства, г. Янгийул, Республика Узбекистан //Редакционная коллегия. -2013. - С. 174.

20. B.Sh. Rizaev, A.T.Mamadaliyev, I.I. Umarov. Deformativity of reinforced concrete columns from heavy concrete under conditions dry hot climate.Universum:// Технические науки:электрон научн. журн. 2022. №1(94),-С.59-64. http://7universum.com/ru/tech/archive/category/194

21. Rosaboev A., Mamadaliyev A. Theoretical substantiation of parameters of the cup-shaped coating drums. International Journal of Advanced Research in Science,Engineering and Technology. Vol. 6, Issue 11, November 2019. Pages: 11779-11783. http://www.ijarset.com/

22.Патент РУз № IAP 03493. Способ покрытия поверхности семян сельскохозяйственных культур защитно-питательной оболочкой и устройства для его осущетсвления/К.Гафуров, А.Хожиев, А.Т.Росабоев, А.Т.Мамадалиев //Б.И. - 2007. - № 11.

23.B.Sharopov; M.Muxtoraliyeva. Pedagogika fanining metodologiyasi. Pedagogs international research journal. 259-262 (2). Volume-2, Issue-1, www. pedagoglar. Uz. 30.01.2022 https://doi.org/10.5281/zenodo.5925607

24. Mukhtoralieva Mukhtasar. Improving the methodology of teaching virtual lessons on the basis of modern digital technologies. Journal of Advanced Scientific Research (ISSN: 0976-9595).2021. Vol.1. Issue 1 page 77-83

25. A.T. Mamadaliyev, I.I. Umarov. Texnikaning rivojlanish tarixi. Pedagogs international research journal. Volume-2, Issue-1, January-2022 www. pedagoglar. Uz. 30.01.2022 https://doi.org/10.5281/zenodo.5925607

26.Тухтакузиев А., Росабоев А., Мамадалиев А., Имомкулов У. Тукли чигитларни минерал yF^Lrap билан кобикловчи курилманинг конуссимон ёйгичи параметрларини асослаш // ФарПИ илмий-техник журнали. -ФаpFона, 2014. - № 2. - Б. 46-49

27.Adxamjon Tuxtamirzaevich Mamadaliyev. Theoretical study of the movement of macro and micro fertilizers in aqueous solution after the seed falls from the spreader. Scientific and technical journal of NamIET. VOL 6 Issue (1) 2021. Pages:26-30.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.