Научная статья на тему 'МАШИНА УНУМДОРЛИГИНИНГ ЎЗГАРИШИГА ТЕЗЛАТГИЧ ДИАМЕТРИ ВА ТЕЗЛИГИ ТАЪСИРИНИ АНИҚЛАШ БЎЙИЧА ЭКСПЕРИМЕНТАЛ ТАДҚИҚОТЛАР'

МАШИНА УНУМДОРЛИГИНИНГ ЎЗГАРИШИГА ТЕЗЛАТГИЧ ДИАМЕТРИ ВА ТЕЗЛИГИ ТАЪСИРИНИ АНИҚЛАШ БЎЙИЧА ЭКСПЕРИМЕНТАЛ ТАДҚИҚОТЛАР Текст научной статьи по специальности «Техника и технологии»

CC BY
1
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
аррали жин / тезлатгич диаметри / тезлатгич тезлиги / унумдорлик / тажриба рeжасининг табиий бeрилиши / тажрибанинг рeжалаштириш матрицаси / регрессион тенглама. / saw gin / accelerator diameter / accelerator speed / productivity / natural experiment planning data / experiment planning matrix / regression equation.

Аннотация научной статьи по технике и технологии, автор научной работы — Умаров Акмал Акпаралиевич, Кенжаева Муаззам Исроилжон Қизи, Ортикова Камола Инсопалиевна, Усмонов Шухратжон Камолжонович

Мақолада аррали жин унумдорлигини ишчи камерага ўрнатилган тезлатгич диаметри ва тезлигига боғлиқлигини аниқлаш тажрибасини ўтказиш натижалари келтирилган. Натижалар математик статистика услублари билан ишланди ва кирувчи омил ва чиқувчи параметр орасидаги боғланишни ифодаловчи регрессион тенглама олинди. Олинган маълумотлар аррали жин тезлатгичини такомиллаштиришда фойдаланилади

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по технике и технологии , автор научной работы — Умаров Акмал Акпаралиевич, Кенжаева Муаззам Исроилжон Қизи, Ортикова Камола Инсопалиевна, Усмонов Шухратжон Камолжонович

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Experimental investigations to determine the effect of the diameter and accelerator speed on the change in the machine performance.

В статье приведены результаты эксперимента по определению зависимости производительности пильного джина от диаметра и скорости ускорителя, установленного в рабочей камере. Результаты обработаны методами математической статистики и получено регрессионное уравнение, выражающее зависимость между входящими факторами и исходящим параметром. Полученные данные будут использованы в совершенствовании ускорителя пильного джина.

Текст научной работы на тему «МАШИНА УНУМДОРЛИГИНИНГ ЎЗГАРИШИГА ТЕЗЛАТГИЧ ДИАМЕТРИ ВА ТЕЗЛИГИ ТАЪСИРИНИ АНИҚЛАШ БЎЙИЧА ЭКСПЕРИМЕНТАЛ ТАДҚИҚОТЛАР»

http://usda.mannlib.cornell.edu/MannUsda /view Document Info.do document ID=1042 (verified 19 Aug. 2013).

6. Мирошниченко Г.И. Основы проектирование машин первичной обработки хлопка. М.: Машиностроение, 1972, с. 135.

7. Р.Х.Росулов. Рыхлительный барабан очиситителя волокнистого материала. №FAP 01318, 30.08.2018г., Бюлл., №8.

8. Р.Х.Росулов. Влияние жесткости крепления колков очистителя хлопка-сырца на очистительный эффект. Россия, г. Иваново, Журнал Известия высших учебных заведений. Технология текстильной промышленности, 2017, №1 (367), 119-122стр.

9. А.А.Сафаев. Повышение эффективности очистки хлопка-сырца тонковолокнистых сортов совершенствованием ударно-разрыхлителных устройств очистителя мелкого сора. Дисс...канд. тех. наук. Ташкент: ТИТЛП, 1984. - 203 с.

10. Р.В.Корабельников, Х.И. Иброгимов. Комплексный показатель воздействия очистителя хлопка на хлопок-сырец в процессе очистки. Журнал Технология текстильной промышленности, №3 (308), 2008, 35-38с.

11. Agzamov, M. M., Yunusov, S. Z., & Gafurov, J. K. (2017, October). On the technological development of cotton primary processing, using a new drying-purifying unit. In IOP Conference Series: Materials Science and Engineering (Vol. 254, No. 8, p. 082017). IOP Publishing.

12. Agzamov, M., Agzamov, M. M., & Madgidov, G. F. (2007). Ways for Improvement of Cotton Fiber Quality in Process of Ginning. Izvestiia-Vysshie Uchebnye Zavedeniia Tekhnologiia Tekstil'noi Promyshlennosti, 3, 34-37.

13. Makhkamov, R. G., & Agzamov, M. (2006). Sampling Quenching Parameters of Ginning and Linter Grid Bars. Izvestiia-Vysshie Uchebnye Zavedeniia Tekhnologiia Tekstil'noi Promyshlennosti, 2, 101.

14. Agzamov, M. (2007). Studying of New Gin Stand with Small Size Ginning Box. Izvestiia-Vysshie Uchebnye Zavedeniia Tekhnologiia Tekstil'noi Promyshlennosti, 1, 26.

15. Очиститель хлопка от мелких сорных примесей. Заявка на изобретение IAP 20210209 23.04.2021г.

16. А.Джураев. Динамика рабочих механизмов хлопкоперерабатывающих машин. Ташкент, «Фан», 1987, 168с.

17. С.М.Тарг. Краткий курс Теоретической механики. М.: Изд. «Наука», 1968, 480

с.

18. А.Джураев, О.И.Ражабов, М.И.Омонов. Совершенствование технологии и конструкция рабочих органов очистителя хлопка от мелкого сора. Ташкент, Изд. «Фан ва технологиялар», 192с.

19. А.Джураев, Ш.Далиев. Совершенствование конструкции и научные основы расчета параметров и режимов движения рабочих органов очистителей волокнистых материалов от мелкого сора. Наманган, Изд. «Усмон Носир медиа». 2021, 211 с.

УДК 677.21.021

МАШИНА УНУМДОРЛИГИНИНГ УЗГАРИШИГА ТЕЗЛАТГИЧ ДИАМЕТРИ ВА ТЕЗЛИГИ ТАЪСИРИНИ АНЩЛАШ БУЙИЧА ЭКСПЕРИМЕНТАЛ

ТАДЦЩОТЛАР

Умаров Акмал Акпаралиевич НамМТИ, докторант, PhD, доцент, akmal.umarov@mail.ru

Кенжаева Муаззам Исроилжон кизи, НамМТИ, таянч докторанти, muazzam kenjayeva@mail.ru

Ортикова Камола Инсопалиевна НамМТИ, докторанти, kamola90. 90@inbox. ru

Усмонов Шухратжон Камолжонович, НамМТИ, доценти, shuhratusmonov@mail.ru

Аннотация. Маколада аррали жин унумдорлигини ишчи камерага урнатилган тезлатгич диаметри ва тезлигига богликлигини аниклаш тажрибасини утказиш натижалари келтирилган. Натижалар математик статистика услублари билан ишланди ва кирувчи омил ва чикувчи параметр орасидаги богланишни ифодаловчи регрессион тенглама олинди. Олинган маълумотлар аррали жин тезлатгичини такомиллаштиришда фойдаланилади.

Аннотация. В статье приведены результаты эксперимента по определению зависимости производительности пильного джина от диаметра и скорости ускорителя, установленного в рабочей камере. Результаты обработаны методами математической статистики и получено регрессионное уравнение, выражающее зависимость между входящими факторами и исходящим параметром. Полученные данные будут использованы в совершенствовании ускорителя пильного джина.

Annotation. The article presents the results of an experiment to determine the dependence of the performance of a saw gin on the diameter and speed of the accelerator installed in the working chamber. The results were processed by methods of mathematical statistics and a regression equation was obtained expressing the relationship between the input factors and the output parameter. The data obtained will be used in the improvement of the saw gin accelerator.

Калит сузлар: аррали жин, тезлатгич диаметри, тезлатгич тезлиги, унумдорлик, тажриба режасининг табиий берилиши, тажрибанинг режалаштириш матрицаси, регрессион тенглама.

Ключевые слова: пильный джин, диаметр ускорителя, скорость ускорителя, производительность, натуральные данные планирования эксперимента, матрица планирования эксперимента, регрессионное уравнение.

Key words: saw gin, accelerator diameter, accelerator speed, productivity, natural experiment planning data, experiment planning matrix, regression equation.

Сунгги йилларда мамлакатимизда тукимачилик ва тикув-трикотаж саноатини ривожлантириш, сох,а корхоналарининг инвестиция ва экспорт фаолиятини куллаб-кувватлаш буйича комплекс чора-тадбирлар амалга оширилиши натижасида республикада ишлаб чикарилаётган пахта толаси тулик ва ип калаванинг 45 фоизи кайта ишланмокда, шунингдек, сохднинг йиллик экспорт салох,ияти 3,2 миллиард доллардан ошди. Шу билан бирга, жах,он бозорларида ракобатнинг кучайиши, хорижий ишлаб чикарувчилар томонидан аралаш турдаги мах,сулотлар ишлаб чикариш х,исобига харажатларнинг камайтирилиши ушбу сохдни ривожлантириш буйича кушимча чора-тадбирларни такозо этмокда [1].

Толани чигитдан ажратиш жараёнида тола ва чигитда жинлаш нуксонлари х,осил булади. Жинланган тола таркибида: улюк, пишмаган тола, синган тола, тола булакчалари, толали чигит пустлоги, эшилган ва тугинчали толалар хдмда чигитлар таркибида: синган ва куйиб колган чигитларни ташкил этади. Пахтани ишлашда машинанинг хом ашё валиги

зичлиги ошиб кетиши олинаётган мах,сулот сифатига таъсир этади ва жинлашнинг технологик режимларини бузилишига, тез-тез тикилишларга ва машиналарни тухтаб колишига сабаб булади. Юкоридагилардан келиб чикиб, жинлаш жараёнини урганиш, хдмда уларни такомиллаштириш масалалари х,озирги кунда долзарб х,исобланади [2].

Юкоридаги муаммоларга ечим топиш максадида аррали жинлаш унумдорлигини ошиши, тола ва чигитларнинг табиий хусусиятларини сакланишини таъминловчи жин машиналари тезлатгичини ишлаб чикиш максад килиб куйилди. Хом ашё валиги зичлигини ва тезлигини экспериментал аниклаш, тезлатгич параметрларини аниклаш буйича тажрибалар утказилди.

Тажрибалар НамМТИ "Табиий толаларни дастлабки ишлаш технологияси" кафедраси лабораториясидаги ДП-30 русумли лаборатория стендида олиб борилди (1-расм). Синовлар Наманган-77 селекцион навли, 1-саноат навли, намлиги 7,2 % ва ифлослиги 1,7 % кул теримли пахтада утказилди. Аррали жин, тезлатгичнинг диаметри ^те:зл 60 ва 80 тт булганда, айлана тезликлари итезл 75 ва 125 айл/мин да ишлатилди.

1 - таъминлагич; 2, 3 - мос равишда, тезлатгич ва аррали цилиндр частота узгартиргичлари; 4 - ток датчиги; 5 - аррали цилиндр мотори; 6, 9 - мос равишда, аррали цилиндр ва тезлатгич узатмалари; 7 - чигит бункери; 8 - колосникли панжара;

10 - бошкариш пулти; 11 - <ш1зл = 60 тт ли тезлатгич

1-расм. Тажриба стенди

Утказилган бир омилли тажрибалардан келиб чикиб, таъсир этувчи омиллар тезлатгич диаметри ва айлана тезлиги билан машинанинг унумдорлиги орасида тугри чизикли регрессион богланиш бор эканлиги аникланди. Юкоридагилардан келиб чикиб тажрибалар учун тула омилли тажриба (ТОТ) 22 матрицаси асосида тажрибалар утказилиб, регрессион математик модел оламиз [3].

1-жадвалда режанинг табиий берилиши, 2-жадвалда режалаштириш матрицаси келтирилган.

Taжpибa нaтижaлapининг стaтистик ишлйви Пд = 0,95 ишoнчлилик эхтимoлидa Excel дaстypидa бaжapилди.

1-жaдвaл

Kyn рмилли тaжpибa peжaсининг тaбиий берилиши

Омиллap Xmin X max А X 0

Teзлaтгич диaмeтpи 0тезл (mm) 60 SO 10 70

Teзлaтгичнинг aйлaниш тeзлиги птезл (aйл/мин) 75 125 25 100

X1 , X2 -1 1 0

2-жaдвaл

Kyn oмилли тaжpибaнинг peжaлaштиpиш мaтpицaси

Bap^iïr paкaми Омиллик дapaжaси Уи1 Уи 2 У u3 3 У uv v=1 У u Su2( У) WR

Xi X2

1 - - 2,06 1,S0 2,45 6,31 2,10 0,1070 1,974

2 + - 2,35 2,56 2,72 7,63 2,54 0,0344 1,988

3 - + 3,12 2,7S 2,70 8,60 2,87 0,0497 1,773

4 + + 3,01 2,97 3,07 9,05 3,02 0,0025 1,974

10,53 0,1937

Gлингaн тeнглaмa (1) aдeквaтликкa тeкшиpилди. Teкшиpиш Koхpeн, Стьюдeнт, Фишep мeзoнлapи ёpдaмидa aмaлгa oшиpилди.

y = 2,63 + 0,15x + 0,31x2 (1)

Peгpeссиoн тeнглaмa (1) бyйичa жин yнyмдopлигини (kg appa/h) yзгapиш гpaфиги курилди (2-paсм).

X —29

2-расм. Регрессион чизикнинг чикиш параметри y (жин унумдорлиги, kg арра/h)

нинг хар хил кийматларидаги графиги

X2

Утказилган тажриба натижалари буйича олинган графиклар (3-расм) дан келиб чикиб, машина унумдорлигини ошириш учун, таъсир этувчи омилларнинг берилган оралигида, тезлатгич диаметри ва тезлигини ошириш кераклиги аникланди.

3,5

а а

с?

ад

а о

3,0

2,5

2,0

а &

ад м

и «

ч а о

Еу

>5

3,5

3,0

2,5

2,0

60 80 Тезлатгич диаметри, тт

75

125

75 айл/мин 125 айл/мин

60 mm 80 mm

Тезлатгич тезлиги, айл/мин б)

3-расм. Тезлатгичнинг бир хил диаметри (а) ва тезлигида (б) унумдорликни узгариш

графиклари

Ушбу маълумотлардан аррали жин камерасига тезлатгич параметрларини тавсия килишда фойдаланилади.

АДАБИЁТЛАР

1. О^Ье^Шп Respublikasi Prezidentining Farmoni, "Р^а4о^тасЫНк klasterlari faoliyatini qo'llab-quvvatlash, Ш^тасЫНк va tikuv-trikotaj sanoatini tubdan isloh qilish hamda sohaning eksport salohiyatini yanada oshirish chora-tadbЫari" to'g'risida 10.01.2023 yildagi PF-2-son.

2. M.Omonov. "РаХаш dastlabki ishlash". Spravochnik, Toshkent-2008 у.

3. U.Meliboyev. To'qimachilik sanoati texnologik jarayonlarini modellashtirish asoslari. Namangan-2020, 71-79 betlar.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.