Научная статья на тему 'KOLOSNIK ALMASHINUVCHI MASHINASI ELEMENTI EGILISHINING NAZARIY TADQIQOTLARI'

KOLOSNIK ALMASHINUVCHI MASHINASI ELEMENTI EGILISHINING NAZARIY TADQIQOTLARI Текст научной статьи по специальности «Прочие сельскохозяйственные науки»

CC BY
105
18
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Аннотация научной статьи по прочим сельскохозяйственным наукам, автор научной работы — Ilhom Olimjonovich Ergashev, Rustam Jaxongir O’G’Li Karimov, Ravshan Xikmatullayevich Karimov, Salimaxon Sobirovna Nurmatova

Almashinuvchi elementni egish natijasida mahsulotning keyingi shakli shtamp shaklidan farq qiladi. Shuning uchun almashinuvchi element shtampini loyihalash va ishlab chiqarishda, materialning orqaga qaytish miqdorini hisobga olish kerak. Almashinuvchi elementni egishdan keyingi berilgan burchak va radiusini olish uchun shtampdagi burchakni va radiusni (puansonda) materialning orqaga qaytish miqdoriga kamaytirish kerak. Tajribalar shuni ko’rsatdiki, almashinuvchi elementning orqaga qaytish miqdori materialning turiga, qalinligiga, detalning shakliga, nisbiy egilish radiusiga, egilish burchagiga va shuningdek ta’sir kuchiga bog’liq.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «KOLOSNIK ALMASHINUVCHI MASHINASI ELEMENTI EGILISHINING NAZARIY TADQIQOTLARI»

KOLOSNIK ALMASHINUVCHI MASHINASI ELEMENTI EGILISHINING

NAZARIY TADQIQOTLARI

Ilhom Olimjonovich Ergashev

Rustam Jaxongir Ravshan

o'g'li Karimov Xikmatullayevich

Karimov

Farg'ona politexnika instituti

Salimaxon Sobirovna Nurmatova

Almashinuvchi elementni egish natijasida mahsulotning keyingi shakli shtamp shaklidan farq qiladi. Shuning uchun almashinuvchi element shtampini loyihalash va ishlab chiqarishda, materialning orqaga qaytish miqdorini hisobga olish kerak. Almashinuvchi elementni egishdan keyingi berilgan burchak va radiusini olish uchun shtampdagi burchakni va radiusni (puansonda) materialning orqaga qaytish miqdoriga kamaytirish kerak. Tajribalar shuni ko'rsatdiki, almashinuvchi elementning orqaga qaytish miqdori materialning turiga, qalinligiga, detalning shakliga, nisbiy egilish radiusiga, egilish burchagiga va shuningdek ta'sir kuchiga bog'liq.

Almashinuvchi element

materialining oquvchanlik darajasi aoq qancha katta bo'lsa, nisbiy radius r/s shunchalik katta va materialning qalinligi s esa kichik va egilish burchagi a qanchalik katta bo'lsa, materialning orqaga qaytish miqdori ham katta bo'ladi (1-rasm).

Bir burchakli egishda orqaga qaytish ikki burchakligiga qaraganda kattaroq bo'ladi. Ikki burchakli egishda materialning orqaga qaytish miqdoriga matrisa va puanson o'rtasidagi oraliq masofaga ta'sir qiladi; manfiy oraliq masofa bo'lganda (oraliq masofa material qalinligidan kam bo'lsa), orqaga qaytish minimal bo'ladi.

Almashinuvchi elementning orqaga qaytish burchagini analitik usulda kuchlanish miqdori va elastik deformasiya miqdorlari yordamida hisoblash hamda tajribaviy sinash va uni o'lchash yo'li bilan aniqlash mumkin.

Almashinuvchi elementning egrilik va egilish burchagi o'zgarishida namoyon bo'ladigan qoldiq kuchlanish va materialning orqaga qaytishning analitik miqdorini

yuklanishni tushirish teoremasi [1, 2] asosida aniqlanishi mumkin, bu listlarni shtamplash bilan bog'liq bo'lgan [3] ishlarda yanada rivojlantirilgan.

Ushbu teoremaga ko'ra, yuklanishni tushirish paytida kuchlanishlar va deformasiyalar o'rtasidagi bog'liqlik Guk qonuniga bo'ysunadi. Agar yuklash paytida detalda har xil deformasiyalar ruy bergan bo'lsa, unda yuklanishni tushirish paytida unda qoldiq kuchlanishlar paydo bo'ladi. Ularning miqdori faqat elastik deformasiya vaqtida detal yuklanganda ta'sir qiladigan kuchlanishlar va tashqi kuchlar orasidagi farq sifatida aniqlanadi.

Almashinuvchi elementning plastik egilish (eni b va qalinligi s bo'lgan to'g'riburchak) momenti tengligidan mustahkamlanmagan va egilish deformasiyasining xayoliy momentidan foydalanib, ishlov beriladigan qismning sirt qatlamlaridagi kuchlanish <el qiymatini xayoliy elastik egilish bilan topamiz (bunda y=s/2 va /М).

_ bs2aq„. 3<

(Мпл = ) = (Мэл = b—M.); < = 3_i . (1)

So'ngra yasamada xayoliy elastik egishning elastik momenti ta'sirida hosil bo'ladigan kuchlanish quyidagi ifodadan aniqlanadi

,3 2(p-pc ) p-pc у 2 s s s

bu yerda: pc- yasamaning sirtining o'rta radiusi; u- o'rta sirtdan ko'rilayotgan qatlamgacha bo'lgan masofa (p- pc).

Yuklama tushirilgandan keyingi qoldiq kuchlanishlarning yasama qalinligi taqsimlanishini quyidagi ifodadan topamiz

< =< -< =< -3< y =< (1 -3y), (3)

кол s s s s\ ' 7

s s

Tashqi qatlamda esa (y=s/2 da) qoldiq kuchlanishning qiymati quyidagiga teng

3 <s

<колК =<s -2<s = -y • (4)

Bundan kelib chiqadiki, yasamani egish paytida tashqi qatlami chuzilib, <s kuchlanish ta'sirida bo'ladi, yuklama tushirilgandan keyin, -0.5 < kuchlanish bilan siqiladi. Chunki yuklanishning tushirilishi elastik deformasiya sharoitida sodir bo'ladi va bu vaqtdagi egilik radiusining o'zgarishini quyidagi tenglik bilan aniqlash mumkin. <s - kuchlanish qiymatini almashinuvchi elementni egish kuchining deformasiyaga bog'liqligi (2-rasm) grafigidagi maksimal kuch qiymatidan aniqlashimiz mumkin. Almashinuvchi element ulchamlarini hisoblashda [4, 5] maqolalardan olingan.

140

H

I I 120

m S 100

20

0

250 500 750 1000 1250

Алмашинувчи элементни эгиш кучи, Н

2- rasm. Almashinuvchi elementni egilish deformasiyasining egish kuchiga bog'liq

o'zgarish grafigi

Almashinuvchi element ulchamlari b=0.0142 m, s=0.004 m va r=0.12 m bo'lganda qoldiq egrilik radiusi pw=0.1246 m, almashinuvchi elementning orqaga qaytish burchagi esa ako/=0.0178° tashkil etishi aniqlandi.

1. Miroshnichenko G.I. Osnovbi proyektirovaniya mashin pervichnoy obrabotki xlopka. - Moskva: Mashinostroyeniye, 1972. - 486 s.

2. Jemochkin B.N. Teoriya uprugosti// Uchebnoye posobiye dlya injenerno-stroitelnbix vuzov i fakultetov. — M.: Gostroyizdat, 1957. — 257 s.

3. Domanov N.N. Nekotorbiye vozmojnosti primeneniya ryadov furye k opredeleniyu izgibov balok // «Obrazovaniye i nauka v Rossii i za rubejom» nauchno-obrazovatelnoye Jurnal №9 (Vol. 57), 2019,10.06.19

https://www.gyrnal.ru/uploads/statyi/p9v7g6r72qnrbioaqv0soii4nicbmw4brw7hhp41.pd f

4. Мухаммадиев, Д. М., Ахмедов, Х. А., Примов, Б. Х., Ибрагимов, Ф. Х., Жамолова, Л. Ю., & Мухаммадиев, Т. Д. (2020). Влияние производительности на технико-технологические параметры пильного джина с набрасывающим барабаном. Известия высших учебных заведений. Технология текстильной промышленности, (2), 88-92.]

5. Mukhammadiev, D. M., Akhmedov, K. A., Ergashev, I. O., Zhamolova, L. Y., & Abdugaffarov, K. J. (2021, April). Calculation of the upper beam bending of a saw gin. In Journal of Physics: Conference Series (Vol. 1889, No. 4, p. 042042). IOP Publishing.

6. Мухаммадиев, Д. М., Ахмедов, Х. А., & Эргашев, И. О. (2020). РАСЧЕТ ПЕРЕМЕЩЕНИЙ ВСТАВКИ ОТНОСИТЕЛЬНО КОЛОСНИК.

Adabiyotlar:

In ИННОВАЦИОННЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ: ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ И ПРАКТИЧЕСКОЕ ПРИМЕНЕНИЕ (pp. 103-105).

7. Мухаммадиев, Д. М., Ахмедов, Х. А., Эргашев, И. О., Жамолова, Л. Ю., & Мухаммадиев, Т. Д. (2020). Силовой расчет соединений колосника пильного джина со вставкой. Известия высших учебных заведений. Технология текстильной промышленности, (1), 137-143.

8. Усманов, Д. А., Умарова, М. О., Абдуллаева, Д. Т., & Рустамова, М. М. (2021). Исследование процесса очистки и хранения тонковолокнистого хлопка от сорных примесей. Бюллетень науки и практики, 7(3), 212-217.

9. Усманов, Д. А., Холмурзаев, А. А., & Умарова, М. О. (2020). Исследование эффективности очистки тонковолокнистых сортов хлопка-сырца. Проблемы современной науки и образования, (1 (146)).

10. Мадаминов, Ж. (2021). Булажак мухдндисларни лойихдлаш компетенцияларини компьютер графикаси воситасида ривожлантириш методикасини такомиллаштириш. Общество и инновации, 2(8/S), 462-469.

11. Арзиев, С. С., & Тохиров, И. Х. У. (2021). ФАЗОВИЙ ФИКРЛАШНИНГ БУЛАЖАК МУХДНДИС ВА АРХИТЕКТОРЛАР ИЖОДИЙ ФАОЛИЯТИДА ТУТГАН УРНИ. Scientific progress, 2(2), 438-442.

12. Karimov, R. (2021). PLANNING OF BELT BRIDGE FOR UNSYMMETRICAL PROGRESSIVE STAMPING. Scientific progress, 2(2), 616-623.

13. Dostonbek, V., Nizomiddin, J., & Jo'rabek, S. (2021). POLtMER MATERIALLARNI KESISH JARAYONINI TAJRIB VA NAZARIY O'rganishlar. Academicia Globe: Inderscience Research , 2 (05), 485-490.

14. Мухаммадиев, Д. М., Ахмедов, Х. А., Примов, Б. Х., Эргашев, И. О., Мухаммадиев, Т. Д., & Жамолова, Л. Ю. (2019). Влияние радиуса кривизны лобового бруса и фартука рабочей камеры на показатели пильного джина с набрасывающим барабаном. Известия высших учебных заведений. Технология текстильной промышленности, (5), 105-110.

15. Усманов, Д. А., Умарова, М. О., Абдуллаева, Д. Т., & Рустамова, М. М. (2021). Исследование процесса очистки и хранения тонковолокнистого хлопка от сорных примесей. Бюллетень науки и практики, 7(3), 212-217.

16. Хусанбоев, А. М., Тошкузиева, З. Э., & Нурматова, С. С. (2020). Приём деления острого угла на три равные части. Проблемы современной науки и образования, (1 (146)).

17. Усманов, Д. А., Холмурзаев, А. А., & Умарова, М. О. (2020). Сохранение физико-механических свойств хлопка-сырца при хранении. Проблемы современной науки и образования, (3 (148)).

18. Арзиев, С. С., & Тохиров, И. Х. У. (2021). ФАЗОВИЙ ФИКРЛАШНИНГ БУЛАЖАК МУХАНДИС ВА АРХИТЕКТОРЛАР ИЖОДИЙ ФАОЛИЯТИДА ТУТГАН УРНИ. Scientific progress, 2(2), 438-442.

19. Усманов, Д. А., Холмурзаев, А. А., & Умарова, М. О. (2019). Сушка и очистка хлопка-сырца в полевых условиях. Проблемы современной науки и образования, (12-2 (145)).

20. Мадаминов, Ж. (2021). Булажак мухдндисларни лойихдлаш компетенцияларини компьютер графикаси воситасида ривожлантириш методикасини такомиллаштириш. Общество и инновации, 2(8/S), 462-469.

21. Toshqo'zieva, Z. E., Nurmatova, S. S., & Madaminov, J. Z. (2020). FEATURES OF USING INNOVATIVE TECHNOLOGIES TO IMPROVE THE QUALITY OF EDUCATION. Theoretical & Applied Science, (5), 213-217.

22. Dostonbek, V., & Salimaxon, N. (2021). The effect of scraping and surface cleaning on the scraping of scraping to be dressing in the cutting of polymer materials. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal, 11(6), 717-721.

23. Xonkulov, S. X., & Nurmatova, S. S. (2020). THE ROLE OF THE UZBEK LANGUAGE IN THE HISTORY OF DEVELOPMENT IN THE WORK OF HAMZA HAKIMZODA NIYAZI. Scientific Bulletin of Namangan State University, 2(4), 164169.

24. Хусанбоев, А. М., Тошкузиева, З. Э., & Нурматова, С. С. (2020). Приём деления острого угла на три равные части. Проблемы современной науки и образования, (1 (146)).

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.