Научная статья на тему 'KICHIK YOSHLI BOLALARNING AQLIY INTELLEKTUAL RIVOJLANISHIDA ZAMONAVIY TEXNOLOGIYALARINING O‘RNI. (MTT misolida)'

KICHIK YOSHLI BOLALARNING AQLIY INTELLEKTUAL RIVOJLANISHIDA ZAMONAVIY TEXNOLOGIYALARINING O‘RNI. (MTT misolida) Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
intekektual / pedagogik texnologiya / axborot-kommunikatsiya texnologiya / “Ilk qadam” / multimediya / zamonaviy ta’lim. / интеллектуальные / педагогические технологии / информационно-коммуникационные технологии / “первый шаг” / мультимедиа / современное образование.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Z. Nazarova

zamonaviy texnologiyalar yosh bolalarning aqliy va intellektual rivojlanishida muhim rol o'ynab, erta bolalar ta'limining bir qismiga aylandi. Ta'lim ilovalari, interaktiv o'yinlar va raqamli o'quv vositalari kabi texnologiyalar kognitiv ko'nikmalarni oshirishi, muammolarni hal qilish qobiliyatini rivojlantirishi va umumiy intellektual o'sishni qo'llab-quvvatlashi mumkin. Ushbu maqolada zamonaviy texnologiyalarning yosh bolalarning aqliy intellektual rivojlanishidagi o'rni ko'rib chiqiladi, ularning maktabgacha ta'lim tashkilotlarida (MTT) qo'llanilishiga alohida e'tibor beriladi.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE ROLE OF MODERN TECHNOLOGIES IN THE MENTAL INTELLECTUAL DEVELOPMENT OF YOUNG CHILDREN. (in the case of PEO)

cовременные технологии все чаще становятся частью дошкольного образования, играя значительную роль в умственном и интеллектуальном развитии детей раннего возраста. Такие технологии, как образовательные приложения, интерактивные игры и инструменты цифрового обучения, могут улучшить когнитивные навыки, способствовать способности решать проблемы и поддерживать общий интеллектуальный рост. В данной статье рассматривается роль современных технологий в умственном интеллектуальном развитии детей раннего возраста, с особым акцентом на их применение в организациях дошкольного образования (ДОУ).

Текст научной работы на тему «KICHIK YOSHLI BOLALARNING AQLIY INTELLEKTUAL RIVOJLANISHIDA ZAMONAVIY TEXNOLOGIYALARINING O‘RNI. (MTT misolida)»

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal ISSN 2992-9024 (online)

Научно-теоретический и методический журнал 2024, №4 (2)

Scientific theoretical and methodical journal

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

Original peper

KICHIK YOSHLI BOLALARNING AQLIY INTELLEKTUAL RIVOJLANISHIDA ZAMONAVIY TEXNOLOGIYALARINING O'RNI. (MTT misolida)

© Z. Nazarova1E

1 Samarqand davlat universiteti Katta qo'rg'on filiali, Samarqand, O'zbekiston

Annotatsiya

KIRISH: zamonaviy texnologiyalar yosh bolalarning aqliy va intellektual rivojlanishida muhim rol o'ynab, erta bolalar ta'limining bir qismiga aylandi. Ta'lim ilovalari, interaktiv o'yinlar va raqamli o'quv vositalari kabi texnologiyalar kognitiv ko'nikmalarni oshirishi, muammolarni hal qilish qobiliyatini rivojlantirishi va umumiy intellektual o'sishni qo'llab-quvvatlashi mumkin. Ushbu maqolada zamonaviy texnologiyalarning yosh bolalarning aqliy intellektual rivojlanishidagi o'rni ko'rib chiqiladi, ularning maktabgacha ta'lim tashkilotlarida (MTT) qo'llanilishiga alohida e'tibor beriladi.

MAQSAD: ushbu tadqiqotning maqsadi zamonaviy texnologiyalar MTT kontekstida yosh bolalarning aqliy va intellektual rivojlanishiga qanday hissa qo'shishini o'rganishdir. Tadqiqot texnologiyani erta bolalik ta'limiga integratsiyalashning afzalliklari va mumkin bo'lgan kamchiliklarini aniqlashga va samarali amalga oshirish bo'yicha tavsiyalar berishga harakat qiladi.

MATERIALLAR VAM METODOLOGIYA: tadqiqot miqdoriy va sifatli tadqiqotlarni birlashtirgan aralash usullardan foydalanadi. Materiallarga ta'lim texnologiyasi vositalari, o'quv dasturlari bo'yicha qo'llanmalar va rivojlanishni baholash vositalari kiradi. Usullar o'qituvchilar va ota-onalarning so'rovlari, bolalarning texnologiya bilan o'zaro munosabatlarini kuzatish, kognitiv va intellektual rivojlanishni baholashni o'z ichiga oladi. Ma'lumotlarni tahlil qilishda asosiy e'tibor texnologiyadan foydalanishning til rivojlanishi, xotira va muammolarni hal qilish qobiliyatlari kabi aqliy va intellektual o'sishning turli jihatlariga ta'siriga qaratilgan.

MUHOKAMA VA NATIJALAR: topilmalar shuni ko'rsatadiki, zamonaviy texnologiyalar PEOlarda to'g'ri qo'llanilsa, yosh bolalarning aqliy va intellektual rivojlanishini sezilarli darajada oshirishi mumkin.

XULOSA: tadqiqot shuni ko'rsatadiki, zamonaviy texnologiyalar MTTdagi yosh bolalarning aqliy va intellektual rivojlanishiga ijobiy ta'sir ko'rsatish imkoniyatiga ega. Interaktiv, qiziqarli va shaxsiylashtirilgan o'rganish tajribasini taqdim etish orqali texnologiya kognitiv rivojlanishni qo'llab-quvvatlashi va bolalarni kelajakdagi ta'lim muammolariga tayyorlashi mumkin.

Kalit so'zlar: intekektual, pedagogik texnologiya, axborot-kommunikatsiya texnologiya, "Ilk qadam", multimediya, zamonaviy ta'lim.

© intereduglobalstudy.com

2024, ISSUE 4 (2)

ISSN 2992-9024 (online) 2024, №4 (2)

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

Iqtibos uchun: Nazarova Z.I Kichik yoshli bolalarning aqliy intellektual rivojlanishida zamonaviy texnologiyalarining o'rni. (MTT misolida). // Inter education & global study. 2024. №4(2). B. 198-205.

РОЛЬ СОВРЕМЕННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ В УМНО-ИНТЕЛЛЕКТУАЛЬНОМ РАЗВИТИИ ДЕТЕЙ МЛАДШЕГО ВОЗРАСТА. (в случае ДТУ)_

© З. Назарова

1Каттакурганского филиала Самаркандского Самарканд, Узбекистан

государственного университета,

Аннотация

ВВЕДЕНИЕ: современные технологии все чаще становятся частью дошкольного образования, играя значительную роль в умственном и интеллектуальном развитии детей раннего возраста. Такие технологии, как образовательные приложения, интерактивные игры и инструменты цифрового обучения, могут улучшить когнитивные навыки, способствовать способности решать проблемы и поддерживать общий интеллектуальный рост. В данной статье рассматривается роль современных технологий в умственном интеллектуальном развитии детей раннего возраста, с особым акцентом на их применение в организациях дошкольного образования (ДОУ).

ЦЕЛЬ: целью данного исследования является изучение того, как современные технологии способствуют умственному и интеллектуальному развитию детей раннего возраста в условиях ДОУ. Исследование направлено на выявление преимуществ и потенциальных недостатков интеграции технологий в дошкольное образование и предоставление рекомендаций по их эффективному внедрению.

МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ: в исследовании используется смешанный подход, сочетающий количественные и качественные исследования. Материалы включают инструменты образовательных технологий, руководства по учебным программам и инструменты оценки развития. Методы включают опросы педагогов и родителей, наблюдение за взаимодействием детей с технологиями, а также оценку когнитивного и интеллектуального развития. Анализ данных фокусируется на влиянии использования технологий на различные аспекты умственного и интеллектуального развития, такие как развитие речи, память и навыки решения проблем.

ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: результаты показывают, что современные технологии могут значительно улучшить умственное и интеллектуальное развитие детей раннего возраста при правильном использовании в ДОУ.

Заключение. в исследовании делается вывод, что современные технологии могут положительно повлиять на умственное и интеллектуальное развитие детей раннего возраста в ДОУ. Предоставляя интерактивный, увлекательный и

© intereduglobalstudy.com

2024, ISSUE 4 (2)

ISSN 2992-9024 (online) 2024, №4 (2)

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

персонализированный опыт обучения, технологии могут поддерживать когнитивное развитие и готовить детей к будущим образовательным задачам.

Ключевые слова: интеллектуальные, педагогические технологии, информационно-коммуникационные технологии, "первый шаг", мультимедиа, современное образование.

Для цитаты: Назарова З. Роль современных технологий в интеллектуальном развитии детей раннего возраста. (в случае ДОУ). // Inter education & global study. 2024. №4(2). C. 198-205.

THE ROLE OF MODERN TECHNOLOGIES IN THE MENTAL INTELLECTUAL DEVELOPMENT OF YOUNG CHILDREN. (in the case of PEO)_

© Zulayho Nazarova1^_

1Kattakurgan Branch of Samarkand State University, Samarkand, Uzbekistan

Annotation

INTRODUCTION: modern technologies have increasingly become a part of early childhood education, playing a significant role in the mental and intellectual development of young children. Technologies such as educational apps, interactive games, and digital learning tools can enhance cognitive skills, promote problem-solving abilities, and support overall intellectual growth. This article examines the role of modern technologies in the mental intellectual development of young children, with a particular focus on their application in Preschool Education Organizations (PEOs).

AIM: the aim of this study is to explore how modern technologies contribute to the mental and intellectual development of young children in the context of PEOs. The study seeks to identify the benefits and potential drawbacks of integrating technology into early childhood education and to provide recommendations for effective implementation.

MATERIALS AND METHODS: the study employs a mixed-methods approach, combining quantitative and qualitative research. Materials include educational technology tools, curriculum guides, and developmental assessment instruments. Methods involve surveys of educators and parents, observations of children's interactions with technology, and assessments of cognitive and intellectual development. Data analysis focuses on the impact of technology use on various aspects of mental and intellectual growth, such as language development, memory, and problem-solving skills.

DISCUSSION AND RESULTS: the findings indicate that modern technologies can significantly enhance the mental and intellectual development of young children when used appropriately in PEOs.

CONCLUSION: the study concludes that modern technologies have the potential to positively influence the mental and intellectual development of young children in PEOs. By providing interactive, engaging, and personalized learning experiences, technology can support cognitive development and prepare children for future educational challenges.

© intereduglobalstudy.com

2024, ISSUE 4 (2)

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

Keywords: intellectual, pedagogical technologies, information and communication technologies, "the first step", multimedia, modern education.

Ma'lumki, mustaqil fikrlashga o'rgatuvchi, ijodiy tafakkurini rivojlantirishga ko'maklashuvchi usullarni qo'llab, bolalarga muhim bo'lgan bilim berish maktabgacha ta'limning asosiy vazifalaridan biri hisoblanadi. Mazkur vazifani amalga oshirish uchun hozirda yangi zamonaiy pedagogik texnologiyalar ta'lim jarayoniga tadbiq etilmoqda. Maktabgacha ta'lim uzluksiz ta'limning boshlang'ich qismi sanaladi. U bolaning sog'lom va rivojlangan shaxs bo'lib shakllanishini ta'minlash bilan bir qatorda, o'qishga bo'lgan ishtiyoqini uyg'otib, tizimli o'qitishga tayyorlab boradi. Biz bilamizki, kichik yoshdagi bolalarda hali qiziqishlar yaqqol namoyon bo'lmaydi, ular mashg'ulotlar jarayonida hamma narsalarga qiziqish bilan munosabatda bo'ladilar. O'zlari o'zlashtirgan faoliyat ularni qanoatlantiradi. Keyinchalik esa, sabablarni, qonuniyatlarni, hodisalar o'rtasidagi aloqa va bog'liqliklarni bilib olish uchun bo'lgan qiziqishlar rivojlanadi. Kichik yoshdagi bolalarni "Bu nima?" - degan savol ko'proq qiziqtirsa, bir muncha kattaroq yoshdagi bolalar uchun "Nima sababdan?", "Qanday qilib?" degan savollar muhim bo'lib qoladi. Asta sekin mashg'ulotlar jarayonida malakasining rivojlanishi bilan kitob o'qishga, rasm chizishga yoki biror narsalarni yashashga qiziqish yuzaga keladi. Maktabga borgach esa, dastavval, kitoblarni tez o'qishga, undan so'ng esa mazmuni o'tkir va qiziqarli bo'lgan muayyan adabiyotlarni, ertaklarni o'qishga, keyinchalik qiyin bo'lmagan ilmiy sarguzashtlar haqida kitoblarni o'qishga qiziqish paydo bo'ladi. Kichik yoshdagi bolalarni o'zlashtirayotgan materialning mazmuni, o'qish ishlarining ayrim usullari o'ziga jalb eta boshlaydi. Bu yoshdagi bolalar aqliy faoliyat usullari, o'z xotirasi, nutqi, diqqati hamda irodasini o'stirish bilan bog'liq bo'lgan barcha ishlarga qiziqa boshlaydi. Bunday hollarda didaktik o'yinlarning ahamiyati va samarasi judayam katta.

2019 yilda O'zbekiston Respublikasi Prezidentining PQ-4312-sonli qarori bilan "Maktabgacha ta'lim tizimini 2030 yilgacha rivojlantirish konsepsiyasi" tasdiqlandi. Bu qonun hujjatlarida maktabgacha ta'lim tizimini yaxlit uzluksiz ta'lim tizimining muhim bo'g'ini sifatida yanada takomillashtirish, maktabgacha ta'lim muassasalari tarmog'ini kengaytirish hamda moddiy-texnika bazasini mustahkamlash, ularni malakali pedagog kadrlar bilan ta'minlash, bolalarni har tomonlama intellektual, ma'naviy-estetik va jismoniy rivojlantiruvchi zamonaviy ta'lim dasturlari va texnologiyalarini ta'lim-tarbiya jarayoniga joriy etish, ularning maktabga tayyorgarlik darajasini tubdan oshirish kabi masalalar o'z ifodasini topgan. Har bir bolaning psixik rivojlanishi genetik individual tarzda shakllanib, ularning psixik funksiyalarining rivojlanishi uzoq davom etuvchi jarayon bo'lib, bir funksiya oldinroq boshqalari esa keyinroq shakllanishini hech kimga sir emas. Shu bois bir bolada ko'rishga, eshitishga oid o'zlashtirish boshqasida esa muhitni tasavvur qilish imkoniyatlari shakllangan bo'lib, har bir bolaning faoliyati, harakati hamda intilishi bir-biriga

For citation: Nazarova Z. (2024), 'The role of modern technologies in the intellectual development of young children (in the case of PEO)', Inter education & global study, (4(2)), pp. 198-205. (In Uzbek).

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

o'xshamaydi va bularning ba'zilari oldinroq ba'zilari esa keyinroq rivojlanadi. Aynan miyaning ushbu tarkibiy qismi boladagi ustun va zaif tomonlarini kompensatsiya qila olmasligi natijasida ijtimoiy talablarga muvofiq bo'la olmayotgani, qiyinchiliklarga duch kelayotganini bizga aynan qaysi jihatlariga birinchi navbatda e'tiborni qaratishimiz kerakligini bildiradi. Bu kabi muammolarni oldini olish albatta maktabgacha ta'lim tashkilotlaridan boshlanishi, o'zining ijobiy natijasini beradi. Bunday muammoli bolalarga kuchliroq motivatsiya, emotsional qiziqtirish (o'z kuchi va qobiliyatiga undovchi rag'batlantiruvchi so'zlar) va vazifalarni miqdorlash sezilarli darajada yordam beradi. Hattoki, bunday bolalarga faoliyatni o'zgartiruvchi vaziyatlar ham foydali hisoblanadi. Faoliyatni o'zgartiruvchi vaziyatlar jismoniy mashqlar, harakatli o'yinlar orqali amalga oshirilishi ham mumkin. Maktabgacha va kichik maktab yoshidagi bolalarni intellektual rivojlantirishda neyropedagogik va neyropsixologik bilimlarning o'rni beqiyos hisoblanadi. Chunki neyropedagogik, neyropsixologik yondashuv bizga oliy psixik funksiyalarning o'rganib bolalarning kuchli va zaif tomonlarini o'z vaqtida aniqlash va aniqlangan kamchiliklarni bartaraf etishga, guruh yoki individual tarzda korreksion ishlarni samarali tashkil qilish orqali mavjud muammolarni yaxshilashga yordam beradi. Hozirda maktabgacha ta'lim sohasi ta'lim-tarbiya jarayoniga bolalarni har tomonlama intellektual, aqliy, ma'naviy-axloqiy va jismoniy rivojlantirishni ta'minlaydigan zamonaviy ta'lim dasturlari, ilg'or axborot va pedagogika texnologiyalarini joriy etish, ularni maktabga tayyorlash darajasini oshirish, maktabgacha ta'limni boshqarishning zamonaviy standartlarini yaratish soha mutaxasislari oldiga muhim va aniq maqsadga yo'naltirilgan vazifalarni qo'ymoqda. Kichik maktabga tayyorlov davrida o'qish faoliyati bilan shug'ullanish, jumladan, moddiy narsalarning har xil xossalari bilan tanishish sezgilarning o'sishiga katta ta'sir ko'rsatadi. Kichik maktabga tayyorlov yoshidagi bolalarda asosan farq qila olish, ko'rish va eshitish sezgilari ayniqsa tez o'sadi. Ohanglarni farq qilish sezgirligi, ayniqsa bolalarga musiqa va ashula o'rgatish jarayonida kuchli suratda o'sadi. Sezgilarning o'sishida shuningdek, jismoniy tarbiya mashg'ulotlarining ham ahamiyati katta. Aniq harakat qilishga jalb etuvchi mashqlar bolalarning muskul-harakat sezgilarini o'stiradi. Bu yoshda idrokning hamma turlari asosan ta'lim-tarbiya tufayli mazmun, aniqlik, ravshanlik jihatdan ko'p darajada takomillashadi. Mazkur yoshdagi bolalar o'z idroklarining aniqligi, ravonligi, o 'tkirligi bilan boshqa yosh davrdagi insonlardan keskin farq qiladi. Ular har bir narsaga berilib, o'ta sinchkovlik bilan qarashlari sababli idrokning muhim xususiyatlarini o'zlashtirish imkoniyatiga ega bo'ladilar. Birinchi sinfga kelgan bola predmetlarning rangi, shakli va kattaligini, ularni maqonda joylashishini bilish bilan, birga ularni taqqoslay oladi. Maktabda muvaffaqiyatli o'qish uchun bola sensor rivojlanganlik darajasining yuqori bo'lishi juda muhim hisoblanadi. Maktab yoshiga kelib, normal rivojlanayotgan bolalar rasm va suratlar real hayotni aks ettirayotganligini yaxshi tushunadilar. Shuning uchun ham surat va rasmlarda nimalar aks etganini real hayotga taqqoslagan holda bilishga harakat qiladilar. Bola rasmlarda atrof-hayotdagi narsalarni kichiklashtirib tasvirlanganligini anglay biladi. Bu tasvirlar bolalarda estetik va badiiy didni rivojlantiradi. Chunki, bola shu rasmlar orqali olam go'zalligini, uning turfa ranglardan

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

iborat ekanligini anglaydi, ajratadi va o'z munosabatini bildira oladi. Ta'lim-tarbiya jarayonida bolalarda ixtiyoriy idrok va kuzata olish qobiliyati o'sadi. Kuzata bilish muvafaqqiyatli o'qish uchun zarur shartlardan biridir. O'quvchilarda kuzata bilish qobiliyati ularning tafakkuri, irodasi, qiziqish, havaslari bilan birgalikda o'sib boradi. Yuqorida ta'kidlaganimizdek, kichik yoshdagi bolalarda idrok, tafakkur, iroda va boshqa fazilatlarni shakllantirishda axborot texnologiyalari va zamonaviy interfaol ta'lim texnologiyalarining ahamiyati nihoyatda katta.

O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalari sohasini yanada yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to'g'risida'gi 2018-yil 19-fevraldagi PF-5349 - sonli hamda 2020 yil 5 oktyabrdagi PF-6079-son "Raqamli O'zbekiston — 2030" strategiyasini tasdiqlash va uni samarali amalga oshirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi Farmonlari shuningdek, "O'zbekiston Respublikasida Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi faoliyatini tashkil etish to'g'risida"gi 2018-yil 19-fevraldagi 3549-sonli Qaroriga muvofiq jamiyatimizning boshqa sohalarida bo'lganidek, maktabgacha ta'lim sohasida ham ta'lim jarayonlarida axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalaridan keng foydalanish ta'lim sifatini ta'minlovchi vositalardan biriga aylanmoqda.

Yosh avlodni har tamonlama yetuk shaxs qilib tarbiyalash jamiyat ehtiyojlaridan kelib chiqadigan ob'yektiv zaruratdir. Maktabgacha ta'lim tizimida axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanish bir necha yo'nalishlarda o'z ifodasini topadi:

a) Axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan bolalar bilan bo'lgan masofaviy ta'lim-tarbiya jarayonida foydalanish;

b) Axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan masofaviy ta'limda pedagoglarning ota-onalar bilan hamkorlik (ijtimoiy tarmoq orqali) jarayonida foydalanish;

c) Axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan metodik ishlarni tashkil etishda, ta'lim sifatini oshirishda tarbiyachilar bilan ishlash jarayonida foydalanish;

d) Bolalarning aqliy intellektual, ijtimoiy-hissiy va ijodiy rivojlanishi darajasining oshishida foydalanish.

Zamonaviy ta'lim tizimi uchun aqliy tarbiya muammosi juda muhimdir. Olimlarning fikricha, bilimli va bilimli insonlar haqiqiy milliy boylik sifatida qadrlanadi. Aqliy tarbiya bu aqlni rivojlantirish maqsadida yosh avlodga muntazam va maqsad asosida pedagogik va psixologik ta'sir ko'rsatishdir. Demak, aql keng ma'noda sezish va idrok etishdan boshlab to tafakkur va hayolni o'z ichiga oladigan bilish jarayonlari yig'indisi bo'lib, u yosh avlodning insoniyat to'plagan bilimlar, ko'nikma va malakalar, me'yorlar, qoidalar va boshqalarda ro'y beradi. Bu holat kattalar tomonidan amalga oshiriladi va bolalarning aqliy rivojlanishini ta'minlovchi xilma-xil vositalar, metodlarni, kerakli shart-sharoitlarni yaratishni o'z ichiga oladi. Texnika vositalari bilan to'la jihozlangan, ko'rgazmalarga boy mashg'ulot, ertaliklar, tadbirlar va chet tillarini o'rgatish bo'yicha to'garak mashg'ulotlari boladagi qobiliyat va iqtidorni yuzaga chiqarishda, uni rivojlantirishda ijobiy ta'sir ko'rsatadi. Ayniqsa, axborot texnologiyalari va innovatsiyalarning imkoniyatlari

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

bolalarning aqliy intellektual rivojlanishiga o'zining ijobiy ta'sirini ko 'rsatadi, shu jihatdan, maktabgacha yoshdagi bolalar bilimlariga qo'yiladigan Davlat talablari, "Ilk qadam" Davlat o'quv dasturi asosida bilim va ko'nikmalarni egallagan, axborot kommunikatsiya texnologiyalari vositalari va ulardan to'g'ri foydalana oladigan 6-7 yoshli bola axborot zamonaviy, ilg'or texnologiyalar asosida ta'lim berayotgan maktab ta'limiga jismonan shay, yetarli intellektual ko'nikmalarga ega, psixologik tayyorlangan holda yo'llanadi. Biz bilamizki, maktabgacha yoshdagi bola hayotida o'yin - bu eng asosiy faoliyat turi hisoblanib, u bola shaxsining shaklalnishi va rivojlanishi uchun katta ahamiyat kasb etadi. Gap kompyuter o'yinlari haqida borar ekan, tarbiyachi o'yinlarning bola yoshi va axloq me'yorlariga mos kelishini hisobga olishi kerak. Kompyuter o'yinlaridan foydalanish (multimediya vositasida) bolalarga ta'lim berish samaradorligini oshirish bilan birga bolaning aqliy va ijodiy imkoniyatlarini yuzaga chiqarishda ijobiy natija beradi. Paint dasturida bola rasm chizish jarayonida tasvirlagan predmet yoki hayvon, tabiat manzarasi yoki odam rasmiga rang tanlashi, mavjud ranglarni farqlashi, ularni joy-joyida ishlatishi, natijada o'z ishini baholashi davomida uning individual shaxs xususiyatlari, qiziqishlari oddiy qog'ozga rasm chizgandan ko 'ra yaqqolroq ifodalanadi. Shu bilan birga bolaga interfaol ta'lim berish vositasi sifatida bolaning yangi bilimlarni tez o'zlashtirishiga va dunyoqarashini kengayishiga imkon beradi. Bu interfaol kompyuter o'yinlari tarbiyachi tomonidan davlat talablariga mos ravishda Power Point dasturida va mashg'ulotda bolalar bilan birga o'ynash uchun yaratilgan bo'lishi zarur. Masalan, o'yin faoliyat markazida "Bino quramiz", "Farqini top", "Nima kam", "Xatoni top", "Qo'g'irchoqni kiyintiramiz", "Shaklni joylashtir", "Rasmni bo'ya" ta'limiy o'yinlarni animatsion tasvirlar yordamida o'ynasa, mavzuga oid berilgan bilimlarni bola zo'r qiziqish bilan o'zlashtiradi.

Maktabgacha yoshdagi bolalar ta'lim-tarbiyasida an'anaviy ta'lim shakllari bilan kompyuterlashtirilgan pedagogik texnologiyalarni taqqoslaydigan bo'lsak, kompyuterlashtirilgan texnologiyalarda samarali natijalar namoyon bo'ladi. Kompyuter ekranida axborotning o'yin shaklida aks etishi bolalarda shu faoliyat turiga nisbatan diqqat va qiziqishini uyg'otadi, harakat, tovush, multiplikatsiya tasvirlari bola xotirasida uzoq vaqt taassurot qoldiradi. Muammoli masalalarning qo'yilishi va ularninig to'g'ri yechimini kompyuter orqali topilishi bolalarda mantiqiy fikrlash qobiliyatini rivojlanishiga ijobiy ta'sir ko'rsatadi. Axborot texnologiyalarni maktabgacha ta'limga kiritishidagi dolzarb masalalar bilan ayrim muammolar ham mavjud, aytaylik, zamonaviy axborot texnologiyalari sohasida maktabgacha ta'limdagi pedagog xodimlar kompetentligining yetarli emasligidir. Bugungi kun pedagoglari zamon bilan hamnafas ravishda o'z bilim va ko'nikmalarini mustaqil oshirib borishlari zarur.

Xulosa o'rnida shuni ta'kidlash joizki, axborot kommunikatsiya texnologiyalari maktabgacha ta'lim tizimida pedagogik jarayonni tashkil etishda, uzluksiz metodik xizmat ko'rsatishda, metodik faoliyatni rejalashtirish bilan birgalikda kompyuter bolaga alohida yondashuv imkonini yaratadi, bu jarayonda har bir bolada o'z intellektual darajasida va shaxsiy xususiyatlaridan kelib chiqib topshiriqni bajarishiga imkon beradi. O'z navbatida, bolalarda kompyuter va smartfonlardan to'g'ri foydalanish ko'nikmasini shakllantirish,

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal ISSN 2992-9024 (online)

Научно-теоретический и методический журнал 2024, №4 (2)

Scientific theoretical and methodical journal

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

mazkur texnika vositalarining ijobiy imkoniyatlari bilan birga salbiy tomonlari ham mavjudligini nazarda tutishimiz lozim.

ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES

1. Nishonova.Z.T, Alimova.G.K. Bolalar psixologiyasi va psixodiagnostikasi. - Toshkent: ''Fan va texnologiyalari'', 2017-yil

2. Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalari sohasini yanada yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to'g'risida'gi 20l 8-yil 19-fevraldagi PF-5349 - sonli qarori.

3. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 02.03.2020 yildagi "2017- 2021 yillarda O'zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo'nalishi bo'yicha Harakatlar strategiyasini «Ilm, ma'rifat va raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish yili»da amalga oshirishga oid davlat dasturi to'g'risida" gi PF-5953-sonli farmoni.

4. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining «Xalq ta'limi sohasidagi ilmiy-tadqiqot faoliyatini qo'llab-quvvatlash hamda uzluksiz kasbiy rivojlantirish tizimini joriy qilish chora-tadbirlar ito'g'risida»gi PQ-4963-son qarori

MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]

HZulayho Nazarova, o'qituvchi [Зулай^о Назарова, преподаватель], [Zulayho Nazarova, teacher], manzil: 100007, O'zbekiston, Samarqand viloyati, Shahar: Kattaqo'rg'on, Amir Temur ko'chasi [адрес: 100007, Узбекистан, Самаркандская область, Город: Каттакорган, улица Амира Темура], [address: 100007, Uzbekistan, Samarkand region, City: Kattakorgan, Amir Temur street]; e-mail: zulayhonazarova@gmail.com

© intereduglobalstudy.com

2024, ISSUE 4 (2)

iccl (A

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.