CC BY
80Scientific Journal Impact Factor
JISMONIY TARBIYA DARSLARIDA PEDAGOGIK
TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISHNING AHAMIYATI VA
SAMARADORLIGI
Rahmonov Ulug'bek Normaxmatovich
Qarshi davlat universitetining Pedagogika instituti o'qituvchisi E-mail: karena88@mail.ru
ANNOTATSIYA
Maqolada jismoniy tarbiya darslarida yangi pedagogik usullardan foydalanishning ahamiyati hamda soglom turmush tarzini shakllantirishda jismoniy tarbiya darslarining afzalliklari xususida so^zyuritiladi.
Kalit so zlar: tarbiya, axloq, jismoniy tarbiya, uslub, metodika, talim oluvchi, sportchi.
ВАЖНОСТЬ И ЭФФЕКТИВНОСТЬ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ПЕДАГОГИЧЕСКИХ ТЕХНОЛОГИЙ НА УЧАСТКАХ ФИЗИЧЕСКОГО
ОБРАЗОВАНИЯ
Преподаватель педагогического института Каршинского государственного
В статье обсуждается важность использования новых педагогических методов на занятиях по физическому воспитанию и преимущества занятий по физическому воспитанию в формировании здорового образа жизни.
Ключевые слова: воспитание, этика, физическое воспитание, стиль, методика, студент, спортсмен.
THE IMPORTANCE AND EFFECTIVENESS OF USING PEDAGOGICAL TECHNOLOGIES IN PHYSICAL EDUCATION CLASSES
Рахмонов Улугбек Нормахматович
университета. Электронная почта: karena88@mail.ru
АННОТАЦИЯ
Rakhmonov Ulugbek Normahmatovich
Teacher of the Pedagogical Institute of Karshi State University E-mail: karena8 8 @mail .ru
ABSTRACT
Scientific Journal Impact Factor
The article discusses the importance of using new pedagogical methods in physical education classes and the advantages of physical education classes in the formation of a healthy lifestyle.
Keywords: education, ethics, physical education, style, methodology, student, athlete.
Sport-imkoniyat. Sport mamlakatni dunyoga tanitishning eng samarali usuli. Sport-go'zallik, halollik, salomatlik komposi. Yurtimizda yaratib berilayotgan imkoniyatlarning eng ko'pi ham sportga bag'ishlangan. Eng yuqori natijalar ham fan olimpiadalaridan oldin sport musobaqalariga berilishini inobatga olgan holda fanni yoshlar o'rtasida ommalashtirish, sportchi chempionlarni yetkazishda biz pedagoglarning ham oldimizda ulkann vazifa turadi. Maqola davomida esa shunday yaxshi natijaga erishishda samarali foydalanib kelinayotgan metodlar xususida so'z yuritmoqchimiz.
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA
Shu o'rinda ayrim darsliklarga ham e'tiborni qaratar ekanmiz jismoniy tarbiyada qo'llaniladigan metodlar xususidagi ma'lumotlarga duch kelamiz. Xususan, R.S.Salomov, A.K.Sharipovlarning "Jismoniy tarbiya nazariyasi va uslubiyati" hamda S.R.Salomovning "Jismoniy tarbiya nazariyasi va uslubiyati" darsliklarida metodlardan namunalar keltiriladi. Masalan, dasrlikda ko'rgazmalilik metodi haqida to'xtalar ekan, metod haqida quyidagi ma'lumotlar beriladi. Unda ta'kidlanishicha, bu metod jismoniy tarbiyada keng qo'llanilar ekan. Ya'ni hamma sezgi organlariga ta'sir etib, bor narsalar bilan aloqa o'rnatiladi. Bunda ko'rish, harakat va boshqa sezgilardan foydalaniladi. Keng ma'nodagi ko'rgazmalikni amalga oshirishda mashqlarning xarakteristikasi, bajarish sharoitlariga asoslangan metodlar majmuasidan foydalanib bu metodlar quyidagi guruhchalarga bo'linadi. Ular bavosita namoyish qilishni o'qituvchi tomonidan yoki bir o'quvchi yordamida metodik ko'rsatishidan iborat.
MUHOKAMA VA NATIJALAR
Mashqlarni bajarilishini harakat ta'sirining, qoidalari haqida dastlabki tasavvurlarni shakllantirish uchun namoyishning yordamchi vositalaridan ya'ni bevosita ko'rgazmali metodidan keng foydalaniladi. Bunday bevosita namoyish metodlari quyidagilarga bo'linadi:
■ rasm, sxema, fotosur'at va shu kabi ko'rgazma qurollarini namoyish etish;
■ Buyum modellar va maketlarni namoyish etish;
KIRISH
Scientific Journal Impact Factor
■ Kino va videomagnitafonli namoyish;
■ Tanlab olingan - apparatlar yordamida masalan: mikrofon,
■ radioapparatura, yorug'lik elektrosignallari;
■ Yo'naltirilgan sezish harakat metodlari (masalan, tre.-lar);
■ Orientirovka (mo'ljal) metodlari (osilgan to'plar, bayroqchalar, zal va maydonchalardagi belgilar va h.k).
■ Lider va kundalik sensor rejalashtirilgan metodlar;
■ Tez informatsiya metodi (videomagnitafon).
Quyidagi hikoya orqali sportning mohiyatini to'la-to'kis tahlil qilib o'tamiz. "Boshqalarga qaraganda Sunnatilloning tarbiyasi biroz mushkulroq. Otasi boshqa ayol bilan ketganidan keyin uning tarbiyasida salbiy xarakterlar ko'rina boshladi. Hayotda hamma narsaga mushtim zo'rlik bilan egallanadi, degan uy uni qamrab oldi. Oqibatda aqlini emas jismoniy imkoniyatlariga zo'r berdi. U bir kuni o'g'rilikka ham qo'l urdi. Zo'ravonlik, o'g'rilik, betgachoparlik unga odatiy tusga kirdi. Bunda u jismoniy kuchini biroz chiniqtirish orqali erishilgan imkoniyatlaridan foydalandi. Dabdurustdan a'lo baholarga o'qiyotgan Sunnatilloning bu o'zgarishlarini payqagan jismoniy tarbiya o'qituvchisi payqab qoldi. Va yigitni bu yo'ldan qaytarish uchun, o'zgacha metod qo'lladi". Boshiga Sunnatillo bu ko'chaga allaqachon kirib qolgani, bu odatlar uning qon-qoniga singib ketgani uni o'zgartirishga biroz qiyinchilik tug'dirdi. Ammo pedagogning bu uslubi unga katta yordam berdi. Metodning birinchi rejasi unga so'z orqali, ya'ni Sunnatilloning sevimli sport mashg'uloti kur ash, futbolda katta yutuqqa erishish uchun faqat mashq qilish kerakligini, undan kelajakda zo'r sportchi chiqishiga umid qilayotganini aytib ruxlantirdi. Birinchi g'alabadan keyin Sunnatillo mashg'ulotlarga kirishib ketdi. Barcha alamlarini sportdan olishiga qaramay, ustozi unga sport bu do'stlik, imkoniyatlar eshigi, mehr-oqibatlar boshlovchisi ekanligini ta'kidladi. Sportdagi g'alabalari, ustozining qo'llab-quvvatlashlari uni ijobiy tomonga o'zgartirdi. Endi u ukalariga g'amxo'r, onasiga yelkadosh ro'zg'or egasiga aylandi.
Ha, boshqa fanlarga nisbatan jismoniy tarbiya darslarida o'quv metodlar tubdan farq qiladi. Jismoniy tarbiya jarayonida o'qituvchining asosiy faoliyati so'z bilan amalga oshiriladi: so'z yordamida bilimlar beriladi, tushunishni faollashtiradi va chuqurlashtiriladi, vazifalar beriladi, ularning bajarilishi boshqariladi, natijalar taxlil qilinadi va baholanadi, bolalarni intizomi boshqariladi. So'z shug'ullanuvchilar faoliyatini tushunishda, baholashda va o'zicha boshqarishda kerakli vazifani hal etadi. Shu bilan bir qatorda so'z o'zining qo'llanilishiga ko'ra u yoki bu dediktiv hikoya, suhbat,muhokama va va hokozolardan iborat.
Scientific Journal Impact Factor
So'z metodiga:
1) instruksiya berish;
2) qo'shimcha tushuntirish;
3) ko'rsatma va buyruqlar;
4) og'zaki baholash;
5) o'z-o'ziga gaprish va o'z- o'ziga buyruq berish;
6) rag'batlantirish,
7) so'z orqali jabrlash;
8) umumiy buyruq;
9) tahlil qilish;
10) so'z orqali o'zaro munosabat
Bundan tashqari, instruksiya berish ham samarali usullardan biridir. Bunda texnikani o'rganish faoliyatini vazifalarni yoki mashqlarni bajarish qoidalarini so'z orqali konkret va aniq tushunarli shug'ullanuvchilarga yetkazish.
Qshimcha tushuntirish metodida ayrim harakatlar, yoki bajarish usulini sifatini yaxshilash maqsadida chuqurroq bilim berish maqsadida turli ko'rgazmalar orqali izohlash, tushuntirishladi.
Ko'rsatma va buyruqlarda maxsus so'z shaklida o'quvchilar faoliyatini boshqarish. Ko'rsatma va buyruq orqali dastlabki ko'rsatish vazifalarni aniqlash maqsadida qo'llaniladi hamda samarador usullardan biridir.
Dunyoda davlatlarini ezgu g'oyasi do'stlik, salomatlik, xalollik, mehr-oqibatlik shartlari bilan birlashtirgan sport faqatgina fan emas jismoniy tarbiya o'qituvchilarining hayotiy zarurati. Bir mamlakatni dunyoga tanitishda eng ilg'or usul ham sportdir. Bugun shu maydonda, xalqaro, jahon, Osiyo sport musobaqalarida yurt bayrog'ini ko'klarga ko'tarayotgan o'g'il-qizlarimizning yutuqlari zamirida albatta, mohir pedagoglarning ham o'z xissasi bor. Buni e'tirof etib, yanada ko'proq imkoniyatlar eshigini ochib, eng qimmatli sovrinlar bilan taqdirlayotgan davlatimiz rahbarining ham biz sport ustalaridan umidi katta. Shunday ekan sohada yangidan yangi metodlarni joriy qilib, jahongashta chempionlar safini kengaytirsak ulkan vazifalarni amalga oshirishda katta imkoniyatlarni yarata olamiz.
XULOSA
REFERENCES
Scientific Journal Impact Factor
1. Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va oliyjanob xalqimiz bilan birga quramiz.Toshkent "O'zbekiston" - 2017 y.
2. Mirziyoyev Sh.M. "Erkin va farovon demokratik O'zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz" O'zbekiston NMIU, 2016 y.
3. Mirziyoyev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta'minlash - yurt taraqqiyoti va xalq faravonligining garovi. "O'zbekiston" NMIU, 2016 y.
4. 2017-2021 yillarda O'zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo'nalishi bo'yicha Harakatlar strategiyasi. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947 sonli Farmoni.
5. Salomov R.S. Jismoniy tarbiya nazariyasi va uslubiyati. Darslik. T.: «ITAPRESS», 2014. 269 bet.
6. Salomov RS., Sharipov A.K. Jismoniy tarbiya nazariyasi va uslubiyati. Darslik. T.: «ITA-PRESS», 2015.182 bet.
7. Goncharova O.V. "Yosh sportchilarning jismoniy qobiliyatlarini rivojlantirish" o'quv qo'llanma T.: O'zDJTI nashriyoti 2005 y.
