CC BY
2INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Original paper
© I.U. Mustafayev1^_
1Termiz iqtisodiyot va servis Universiteti, Termiz, O'zbekiston
Annotatsiya
KIRISH: mazkur maqolada loyiha metodidan foydalanishning mexanizmlari ilmiy manbalar asosida yoritilgan. Loyihalash metodining mexanizmlari ingliz tilini o'qitishda samarali usullardan biri ekanligi, o'quvchilarga amaliy tajriba orttirish, o'rganishga bo'lgan qiziqishlarini oshirish va o'zlashtirilganlik darajasini oshirishga yordam berishi nazariy va amaliy usullarda tahlil qilingan.
MAQSAD: ingliz tilini o'qitishda loyihalsh metodidan foydalanish mexanizmlarini ishlsb chiqishdan iborat.
MATERIALLAR VA METODLAR: ingliz tilini o'qitishda loyihalsh metodidan foydalanish mexanizmlari muammosini tahlil qilish, faktlarni o'rganish, kuzatish, analiz, sintez natijalari, shuningdek adabiyotlarni tahliliy ko'rib chiqish asosida amalga oshiriladi.
MUHOKAMA VA NATIJALAR: o'qituvchining vazifasi har bir talaba uchun tilni amaliy o'zlashtirish uchun sharoit yaratish, har bir o'quvchiga o'z faolligini, ijodkorligini namoyish etishiga imkon beradigan shunday o'qitish usullarini tanlashdir. O'qituvchining vazifasi chet tillarini o'qitish jarayonida talabaning bilish faoliyatini faollashtirishdir.
XULOSA: loyihalash metodi ingliz tilini o'qitishda muhim ahamiyatga ega bo'lib, o'quvchilarda kommunikativ kompetentsiyani shakllantirish, ularning ijodkorligini rivojlantirish, o'rganishga bo'lgan qiziqishlarini oshirish va o'zlashtirilganlik darajasini oshirishga yordam beradi
Kalit so'zlar: loyiha, til ko'nikmalari, motivatsiya, texnologiya, hamkorlikda ishlash, ijod, kreativlik.
МЕХАНИЗМЫ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ МЕТОДА ПРОЕКТИРОВАНИЯ В ОБУЧЕНИИ АНГЛИЙСКОМУ ЯЗЫКУ
© И.У. Мустафаев1^_
1Термезский университет экономики и сервиса, Термез, Узбекистан_
Аннотация
ВВЕДЕНИЕ: в данной статье описаны механизмы использования метода проекта на основе научных источников. Механизмы метода проектирования были
Iqtibos uchun: Mustafayev I.U. Ingliz tilini o'qitishda loyihalsh metodidan foydalanish mexanizmlari. // Inter education & global study. 2024. №4(1). B.37-42.
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
проанализированы как теоретически, так и практически, чтобы показать, что он является одним из эффективных методов обучения английскому языку, помогает учащимся приобретать практический опыт, повышать интерес к обучению и повышать уровень усвоения английского языка.
ЦЕЛЬ: разработка механизмов использования метода проектирования в обучении английскому языку.
МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ: анализ проблемы механизмов использования метода проектирования в обучении английскому языку осуществляется на основе анализа фактов, наблюдений, результатов анализа, синтеза, а также аналитического обзора литературы.
ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: задача учителя-создать условия для практического овладения языком для каждого ученика, выбрать такие методы обучения, которые позволят каждому ученику проявить свою активность, творчество. Задача учителя-активизировать познавательную деятельность ученика в процессе обучения иностранным языкам.
ЗАКЛЮЧЕНИЕ: метод проектирования имеет важное значение при обучении английскому языку, способствуя формированию у учащихся коммуникативной компетентности, развитию их творческих способностей, повышению интереса к обучению, повышению уровня овладения.
Ключевые слова: проект, языковые навыки, мотивация, технологии, совместная работа, творчество, креативность.
MECHANISMS OF USING THE DESIGN METHOD IN ENGLISH LANGUAGE TEACHING_
© Ikrom U. Mustafayev1®
1Termiz University of Economics and Service, Termiz, Uzbekistan_
Annotation
INTRODUCTION: This article investigates the utilization of the project-based learning approach by exploring its foundations in scholarly literature. Through theoretical and practical analyses, it has been determined that project-based learning methods are highly effective in English language instruction. They suggest pupils practical experience, enhance their engagement in learning, and elevate their proficiency levels.
AIM: to develop mechanisms for using the design method in English language teaching.
MATERIALS AND METHODS: the analysis of the problem of the mechanisms of using the design method in teaching English is carried out on the basis of an analysis of
Для цитирования: Мустафаев И.У. Механизмы использования метода проектирования в обучении английскому языку. // Inter education & global study. 2024. №4(1). С. 37-42.
ISSN 2992-9024 (online) 2024, №4 (1)
Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
facts, observations, results of analysis, synthesis, as well as an analytical review of the literature.
DISCUSSION AND RESULTS: the task of the teacher is to create conditions for practical language acquisition for each student, to choose such teaching methods that will allow each student to show their activity and creativity. The task of the teacher is to activate the cognitive activity of the student in the process of learning foreign languages.
CONCLUSION: the design method is important in teaching English, contributing to the formation of students' communicative competence, the development of their creative abilities, increasing interest in learning, and increasing the level of mastery.
Key words: Project, language skills, motivation, technology, collaboration, creativity, creativity.
For citation: Ikrom U. Mustafayev. (2024) 'Mechanisms of using the design method in english language teaching', Inter education & global study, (4(1)), pp. 37-42. (In Uzbek).
Bugungi kunda asosiy e'tibor o'quvchi, uning shaxsiyati va o'ziga xos ichki dunyosiga qaratilgan. Shuning uchun zamonaviy o'qituvchining asosiy maqsadi tashkil etish usullari va shakllarini tanlashdir o'quv faoliyati shaxsiy rivojlanishning belgilangan maqsadiga optimal darajada mos keladigan talabalar. So'nggi yillarda maktablarda yangi axborot texnologiyalaridan foydalanish masalasi tobora ko'proq ko'tarilmoqda. Bu nafaqat yangi texnik vositalar, balki o'qitishning yangi shakllari va usullari, o'quv jarayoniga yangicha yondoshishdir. Chet tillarni o'qitishning asosiy maqsadi maktab o'quvchilarining kommunikativ madaniyatini shakllantirish va rivojlantirish, chet tilini amaliy o'zlashtirishga o'rgatishdir.
Chet tillarni o'qitishda loyiha metodini ta'lim texnologiyasi sifatida tatbiq etish kabi masalalar R.X.Djurayev, N.N.Azizxodjayeva, Sh.A.Abdullayeva, M.H.Usmonboyevalar va boshqalarning ishlarida yoritilgan. Xorijiy tillarni o'qitish masalalari J.B.Bo'ronov, S.N.Aliyev, A.M.Bushuy, J.J.Jalolov, L.T.Axmedova, F.M.Rashidova, I.M.Tuxtasinov, K.Sh.Muradkasimova, F.X.Ibragimova, K.D.Riskulovalar tomonidan tadbiq etilgan. Xorij olimlaridan til o'qitish masalalari bo'yicha I.L.Bim, N.D.Galskova, Ye.N.Zaretskayalar, Ye.M.Vereshagin, Max Walter, Michael West, Anthony Philip, Maximilian Berlitz lar tomonidan innovatsion ta'lim masalalari
Hamkorlikda o'rganish, loyiha metodikasi, yangi axborot texnologiyalaridan foydalanish, Internetresurslar kabi zamonaviy pedagogik texnologiyalar o'quv jarayonida shaxsga yo'naltirilgan yondashuvni amalga oshirishga yordam beradi, bolalarning qobiliyatlari, ularning o'rganish darajasini hisobga olgan holda o'qitishning individualizatsiyasi va farqlanishini ta'minlaydi.
Loyiha metodining o'zni sharhlasak:
Loyiha- (lotin tilida: «projekt»—oldinga tashlanganll; -andozall) -insonlarning jamoaviy, tashkiliy, mustaqil izlanishga undovchi, muayyan maqsadga yo'naltirilgan faoliyat shakli. Loyihalash - maqsadga yo'naltirilgan faoliyat bo'lib, quyilgan muammo
© intereduglobalstudy.com
2024, ISSUE 4 (1)
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
yechimini topishga qaratiladi va uni o'zgartirish yo'llari va yechimlarini topishga zamin yaratadi. Loyiha texnologiyasi shaxsga yo'naltirilgan ta'lim tizimida tahsil oluvchida: tashabbuskorlik, mustaqillik, ijodkorlik kabi shaxsiy sifatlarni rivojlantirishga mo'ljallangan texnologiya. Ushbu texnologiya zamirida o'quv loyihalarini bajarishga yo'nalgan ta'lim maqsadi ilmiy mujassamlashganligini ko'rish mumkin.
Loyiha texnologiyasining ta'lim jarayonida ta'minlanishi natijasida ta'lim oluvchi va ta'lim beruvchi o'rtasidagi mahsuldor faoliyat sodir bo'ladi. Mazkur faoliyat natijasida ta'lim oluvchi o'z faoliyatidan qoniqish hissini boshidan kechiradi. Chunki loyiha ustida ishlash jarayonida ta'lim oluvchi o'z-o'zining faoliyatini rejalashtirishga, tashkil qilishga o'rganadi, muvaffaqiyatni his etadi. Loyiha texnologiyasi madaniy-tarixiy fenomen sifatida baholanib, ta'lim subyektlari o'rtasidagi o'quv jarayonini qadriyat tizimi holatida tahlil qilishga xizmat qiladi. Mazkur texnologiya jahon ta'lim tizimida yangi bo'lib hisoblanmasa-da, undan ta'lim jarayonida foydalanish darajasi, aynan O'zbekistonda faol emas.
Loyihalash metodlari, ingliz tili o'qitishda ahamiyatli bo'lib, o'quvchilarga o'rganish jarayonini tashqi vaqt vaqtincha qilishga yordam beradi. Bu metodlar, o'quvchilarning tushunchalarini mustahkamlash, motivatsiyalarini oshirish, va o'rganish jarayonini samarali va qiziqarli qilishga yordam beradi.
Ingliz tili o'qitishda loyihalash metodlarining ahamiyati quyidagi sabablarga asoslangan:
- O'quvchilarga amaliy mashq tajribasi berishga imkon beradi, bu esa o'rganishni samaraliroq qiladi.
- O'quvchilarning o'zlashtirilganlik darajasini oshirishga yordam beradi va ularni o'zlashtirilgan o'rganish yo'li bilan ta'minlaydi.
- O'quvchilarning o'zlashtirilgan mavzular ustida ishlash orqali o'zlarining o'zlashtirilganlik darajasini oshirishga yordam beradi.
Loyihalash metodlari, o'quvchilarning o'zlashtirilganlik darajasini oshirish, motivatsiyalarini oshirish, va ingliz tilini samarali o'rganishlarini ta'minlashda muhim ahamiyatga ega.
Ingliz tilini o'qitishda loyihalash metodidan foydalanishga oid qarashlar
Loyihalash metodi, ingliz tilini o'qitishda samarali usullardan biri bo'lib, o'quvchilarga amaliy tajriba orttirish, o'rganishga bo'lgan qiziqishlarini oshirish va o'zlashtirilganlik darajasini oshirishga yordam beradi[1].
Loyihalash metodi, o'quvchilarni hamkorlikda ishlashga o'rgatadi, bu esa o'zaro yordam va hamdardlik kabi axloqiy qadriyatlarni tarbiyalaydi, ijodkorlikni shakllantiradi va talabalarni faollashtiradi[1]. Shuningdek, loyihalash metodi o'qitish va tarbiyaning ajralmasligini ta'minlaydi[1].
Loyihalash metodi, o'quvchilarga muloqotning haqiqiyligi, madaniy sharoitda tilni o'rganish, ta'limning avtonomligi va insonparvarligi kabi tamoyillarni singdirishga yordam beradi[1]. Bu tamoyillar esa madaniyatlararo kompetentsiyani kommunikativ qobiliyatning tarkibiy qismi sifatida rivojlantirishga imkon beradi[1].
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Loyihalash metodi, o'quvchilarning o'z o'quv faoliyatlarini mustaqil tashkil etishlariga imkon beradi, bu esa ularning kommunikativ kompetentsiyasini rivojlantirishga xizmat qiladi[1]. Shuningdek, loyihalash metodi o'quvchilarga Internet-resurslardan foydalanish orqali chet tilini o'rganishga qiziqish uyg'otadi[1].
O'quvchilarga yo'naltirilgan ta'limni ta'minlaydigan texnologiyalardan biri bu ijodkorlik, bilim faoliyati va mustaqillikni rivojlantirish usuli sifatida loyiha uslubidir. Loyihalarning tipologiyasi xilma-xil. Loyihalarni monoproyektlar, jamoaviy, og'zaki nutq, aniq, yozma va Internet-loyihalarga bo'linishi mumkin. Haqiqiy amaliyotda ko'pincha tadqiqot loyihalari, ijodiy, amaliyotga yo'naltirilgan va informatsion belgilar mavjud bo'lgan aralash loyihalar bilan shug'ullanish kerak. Loyiha ishi tilni o'rganishda ko'p qirrali yondashuv bo'lib, o'qish, tinglash, gapirish va grammatikani qamrab oladi. Loyiha usuli talabalarning faol mustaqil fikrlashini rivojlantirishga yordam beradi va ularni birgalikdagi tadqiqot ishlariga yo'naltiradi. Mening fikrimcha, loyiha asosida o'qitish bolalarni hamkorlik qilishga o'rgatishi, hamkorlik qilishni o'rganish esa o'zaro yordam va hamdardlik qobiliyati kabi axloqiy qadriyatlarni tarbiyalaydi, ijodkorlikni shakllantiradi va talabalarni faollashtiradi. Umuman olganda, loyihani o'qitish jarayonida o'qitish va tarbiyaning ajralmasligi kuzatiladi. Loyiha usuli o'quvchilarning muloqot qobiliyatini, muomala madaniyatini, fikrlarni ixcham va oson shakllantirish qobiliyatini, aloqa sheriklarining fikriga toqat qilishni, turli xil manbalardan ma'lumot olish qobiliyatini rivojlantiradi, zamonaviy kompyuter texnologiyalaridan foydalangan holda qayta ishlaydi, tabiiy ehtiyoj paydo bo'lishiga hissa qo'shadigan til muhitini yaratadi. chet tilidagi aloqada. Ishning loyiha shakli talabalarga mavzu bo'yicha to'plangan bilimlarni qo'llashga imkon beradigan eng dolzarb texnologiyalardan biridir. Talabalar o'zlarining ufqlarini, tilni bilish chegaralarini kengaytiradilar, undan amaliy foydalanish tajribalarini to'playdilar, chet tilidagi nutqni tinglashni va eshitishni o'rganadilar, loyihalarni himoya qilishda bir-birlarini tushunadilar. Bolalar ma'lumotnomalar, lug'atlar, kompyuter bilan ishlashadi va shu bilan chinakam til bilan bevosita aloqa qilish imkoniyatini yaratadilar, bu esa sinfda faqat darslik yordamida til o'rganishni ta'minlamaydi. Loyihada ishlash - bu ijodiy jarayon. Talaba mustaqil ravishda yoki o'qituvchi rahbarligi ostida muammoning echimini izlaydi, buning uchun nafaqat tilni bilish, balki katta miqdordagi predmetli bilimlarga ega bo'lish, ijodiy, kommunikativ va intellektual ko'nikmalarga ega bo'lish talab etiladi. Xorijiy tillar jarayonida loyiha usuli deyarli har qanday mavzu bo'yicha dastur materiallari doirasida ishlatilishi mumkin. Loyihalar ustida ishlash tasavvur, fantaziya, ijodiy fikrlash, mustaqillik va boshqa shaxsiy fazilatlarni rivojlantiradi. TO zamonaviy texnologiyalar hamkorlik texnologiyasi ham amal qiladi. Asosiy g'oya turli xil o'quv sharoitida talabalarning faol qo'shma faoliyati uchun sharoit yaratishdir. Bolalar 3-4 kishilik guruhlarga birlashadilar, ularga bitta topshiriq beriladi, shu bilan birga har birining roli muhokama qilinadi. Har bir talaba nafaqat o'z ishining natijasi uchun, balki butun guruhning natijasi uchun ham javobgardir. Shuning uchun kuchsiz talabalar kuchli bo'lmagan narsalardan tushunmagan narsalarini aniqlashga harakat qilishadi va kuchli talabalar kuchsizlarga topshiriqni puxta tushunishga intilishadi. Va butun sinf bundan foyda oladi, chunki bo'shliqlar birgalikda yopiladi.
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Axborot texnologiyalarini o'qitishga joriy etish, axborotni idrok etish va qayta ishlash jarayonini ancha diversifikatsiya qiladi. Kompyuter, Internet va multimediya tufayli o'quvchilarga keyingi tahlil qilish va saralash bilan katta hajmdagi ma'lumotlarni o'zlashtirish uchun noyob imkoniyat yaratildi. Ta'lim faoliyatining motivatsion asoslari ham sezilarli darajada kengaymoqda. Multimediyadan foydalanish sharoitida talabalar gazetalardan, televizordan ma'lumot olishadi, o'zlari intervyular o'tkazadilar va telekonferentsiyalar o'tkazadilar. Til portfeli texnologiyasida chet tilini bilish darajasini baholashning asosiy mezonlari sinov hisoblanadi. Ushbu texnologiyaning ustuvor yo'nalishi ta'lim jarayonini o'qituvchidan o'quvchiga yo'naltirishdir. O'quvchi, o'z navbatida, uning bilim faoliyati natijalari uchun ongli ravishda javobgardir. Yuqoridagi texnologiya talabalarning ma'lumotni mustaqil ravishda o'zlashtirish ko'nikmalarini bosqichmabosqich shakllantirishga olib keladi. Umuman olganda, til portfeli ko'p funktsional bo'lib, ko'p tillilikning rivojlanishiga hissa qo'shadi.
ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES
1. Johnson, K. E. The Sociocultural Turn and Its Challenges for Second Language Teacher Education. // TESOL Quarterly., - London., 2006.
2. Harmer J. The Practice of English Language Teaching. - London., 2001.
3. Hoshimov O. O'. Yaqubov I.Ya. Ingliz tili o'qitish metodikasi. -T.: "O'qituvchi", 1993 й.
4. Penny Ur. A course in language teaching. Cambridge University Press, 1991.
5. Andian Doff " Teach English" Cambridge, 1994
6. Richard I. Arends " Learning to teach", USA, 1994
7. Teaching English - Training Videos- British Council 2008
8. Internet manbalari.
MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]
H Mustafayev Ikrom Ulashovich, xorijiy til va adabiyoti (ingliz tili) II kurs magistatura bosqich talabasi, [Мустафаев Икром Улашович иностранный язык и литература (английский язык) студент II курса магистратуры], [Ikrom U. Mustafayev, foreign language and literature (English) second year graduate student]; manzil: O'zbekiston, Termiz shahar, Bog'i shamol MFY, Farovon 1-chi mavze, 4-b uy [адрес: Узбекистан, город Термез, махалля Бо^шамол, улица Фаровон, массив 1, дом 4-б], [address: Uzbekistan, Termez, Farovon street 4-b]
