CC BY
7GLOBALLASHUV DAVRIDA YOSHLARNI TA'LIM-TARBIYASI VA ULARNI O'QITISH SAMARADORLIGINI OSHIRISHDA RAQAMLI DIDAKTIKA VA XALQ
PEDAGOGIKASI FANINING O'RNI Rahimberdiyeva Mahfuza Muratovna
Qo'qon davlat pedagogika instituti "Fakultetlararo pedagogika va psixologiya" kafedrasi
o'qituvchisi https://doi.org/10.5281/zenodo.10982791
Annotatsiya. Bu maqola, globallashuv davridayoshlarni ta'lim-tarbiyasi va ularni o'qitish samaradorligini oshirishda Xalq pedagogikasi fanining o'rni haqida tahlil qiladi. Ushbu tahlil maqolaning maqsadi, Xalqpedagogikasi fanningyosh o'quvchilarni ta'lim-tarbiyalash va ularni o'qitish jarayonini o'z ichiga olgan shaklda qanday muhim o'rin o'ynaydi, ayniqsa, globallashuv davrida. Maqola, Xalq pedagogikasi asoslarining ta'lim-tarbiyada qanday muhim asoslar ifoda etishda vayangi ta'lim-tarbiya texnologiyalari va o'qitish usullarini rivojlantirishda qanday rola ega bo'lishini tahlil qiladi. Maqola, bu sohadagi muhimyangiliklarni o'rganish va ularga muvofiq ta'lim-tarbiya tizimini rivojlantirishda xizmat qilishi maqsadidayozilgan.
Kalit so'zlar: texnologiya, globallashuv, pedagogika, globallashuv, ta'lim - tarbiya, texnologiya, ekologik, iqtisodiy, ijtimoiy, integratsiya, strategiya
Аннотация. В данной статье анализируется роль народной педагогики в воспитании молодежи в эпоху глобализации и повышении эффективности ее образования. Целью данной аналитической статьи является то, насколько важную роль общественная педагогика играет в той форме науки, которая включает в себя процесс образования и обучения студенческой молодежи, особенно в эпоху глобализации. В статье анализируется роль основ народной педагогики в выражении важных принципов образования и в разработке новых образовательных технологий и методов обучения. Статья написана с целью изучить важные нововведения в этой области и послужить развитию системы образования в соответствии с ними.
Ключевые слова: технологии, глобализация, педагогика, глобализация, образование, технологии, экологические, экономические, социальные, интеграция, стратегия.
Abstract. This article analyzes the role offolk pedagogy in the education of young people in the era of globalization and improving the effectiveness of their education. The purpose of this analysis article is how Public Pedagogy plays an important role in the form of science that includes the process of education and training of young students, especially in the era of globalization. The article analyzes the role of the foundations offolk pedagogy in the expression of important principles in education and in the development of new educational technologies and teaching methods. The article was written in order to study important innovations in this field and to serve in the development of the educational system in accordance with them.
Keywords: technology, globalization, pedagogy, globalization, education, technology, ecological, economic, social, integration, strategy
Mamlakatlar va madaniyatlar soni ortib borayotgan zamonaviy dunyoda yoshlarga sifatli ta'lim va tarbiya berish eng muhim vazifadir. Globallashuv va axborot texnologiyalarining jadal rivojlanishi sharoitida xalq pedagogikasi ta'lim jarayoni samaradorligini oshirishning asosiy vositalaridan biriga aylanib bormoqda. O'qitishning bunday yondashuvi xalqlarning an'anaviy bilimlari va tajribasiga asoslangan bo'lib, talabalarning individual xususiyatlarini ham hisobga oladi. Ushbu maqolada biz xalq pedagogikasi zamonaviy dunyoda barkamol va muvaffaqiyatli
yoshlarni shakllantirishga qanday hissa qo'shishi mumkinligini ko'rib chiqamiz. Faol globallashuv va mana shunday jadal texnologik taraqqiyot davrida bo'lgan zamonaviy dunyoda yoshlarga ta'lim-tarbiya berish samaradorligini oshirishda xalq pedagogikasining o'rni tobora ortib bormoqda. Milliy-madaniy rang-baranglik xususiyatlarini hisobga olgan holda xalqlar va madaniyatlarning to'plangan tajribasini o'zida mujassam etgan xalq pedagogikasi barkamol shaxsni shakllantirish va zamonaviy jahon ta'lim makoniga muvaffaqiyatli integratsiyalashuvida ajralmas vositaga aylanadi. Ushbu maqolada biz globallashuv sharoitida xalq pedagogikasining ahamiyatini ko'rib chiqamiz va undan yoshlarga samarali ta'lim va tarbiya berishda foydalanish yo'llarini belgilaymiz.
Xalq pedagogikasi, globallashuv davrida yoshlarni ta'lim-tarbiyasi va ularni o'qitish samaradorligini oshirishda katta ahamiyatga ega bo'lib, bu jarayonlarni chuqur tahlil qilish va yangi strategiyalarni rivojlantirishga erishishda muhim bo'lsa ham, undan foydalanish yuzaga kelgan yosh o'quvchilarni mustahkamlash va ularning yuqori darajadagi ta'lim olishi uchun zarurdir. Xalq pedagogikasi fanining o'rni, bu jarayonlarni tahlil qilish, yangi ta'lim texnologiyalari va o'qitish usullarini rivojlantirish, yoshlarni qiziqishlariga muvofiq ta'lim berish, va ta'lim jarayonini mustaqil va samarali qilishga erishishda yuqori natijalarga erishish uchun katta imkoniyatlar yaratishda o'ziga xos ahamiyatga ega. Maqolada, Xalq pedagogikasi fanining bu yondashuvlarga qanday qilib yordam berishi va o'quv jarayonini mustaqil va samarali qilishda qanday muhim rol o'ynashi haqida tahlil qilinadi. Maqola, bu sohadagi muhim yangiliklarni o'rganish va ularga muvofiq ta'lim-tarbiya tizimini rivojlantirishda xizmat qilishi maqsadida yozilgan.
Globallashuv davrida yoshlarni tarbiyalash va tarbiyalash samaradorligini oshirishda xalq pedagogikasining o'rni
Globallashuv davrida yoshlarga ta'lim-tarbiya berish samaradorligini oshirishda xalq pedagogikasining o'rni alohida ahamiyat kasb etmoqda. An'anaviy qadriyatlar va usullarga asoslangan xalq pedagogikasi o'zgaruvchan dunyoga moslashish uchun noyob vositalarni taqdim etadi.
Birinchidan, xalq pedagogikasi har bir xalqning madaniy xususiyatlari va an'analarini hisobga oladi, bu esa o'quvchilarni yaxshiroq tushunishga, ularning ehtiyojlariga javob beradigan ta'lim muhitini yaratishga xizmat qiladi.
Ikkinchidan, u turli madaniyatlar va xalqlar o'rtasidagi o'zaro munosabatlar tobora muhim ahamiyat kasb etayotgan global dunyoda muhim omillar bo'lgan hamkorlik, o'zaro yordam va hurmat qadriyatlariga urg'u beradi.
Bundan tashqari, xalq pedagogikasi jahon iqtisodiyoti va ijtimoiy-madaniy muhitning tez o'zgaruvchan sharoitlariga muvaffaqiyatli moslashish uchun zarur bo'lgan tanqidiy fikrlash, ijodkorlik va mustaqillikni rivojlantirishni rag'batlantiradi.
Shunday qilib, globallashuv sharoitida yoshlarning fuqarolik o'ziga xosligini shakllantirish, madaniyatlararo anglashuvni rivojlantirish va ta'lim samaradorligini oshirishda xalq pedagogikasi asosiy o'rin tutadi.
Ilmiy pedagogika yoshlar tarbiyasi va umuman, tarbiyasining muhim elementidir. Biroq, zamonaviy dunyoda, globallashuv davrida ilmiy pedagogikaning samaradorligi va uning yoshlarni tarbiyalashdagi roliga ta'sir qilishi mumkin bo'lgan yangi chaqiriq va muammolar paydo bo'ladi. Axborot texnologiyalarining jadal rivojlanishi asosiy muammolardan biri bo'lib, bu ta'lim jarayoniga o'z ta'sirini o'tkaza oladi. Talabalar turli manbalardan ma'lumot olishlari mumkin, bu esa o'rganish va o'qitish jarayonini qiyinlashtirishi mumkin. Shu munosabat bilan o'qitishda
zamonaviy texnologiyalar va yoshlarning ehtiyojlarini hisobga oladigan yangi uslub va yondashuvlarni ishlab chiqish zarur. Yana bir qiyinchilik - talabalarning harakatchanligi va migratsiyasining ortishi. Talabalar ko'pincha bir mamlakatdan boshqasiga ko'chib o'tadilar, bu esa yangi madaniyat va ta'lim tizimiga moslashishni qiyinlashtirishi mumkin. Bunda ilmiy pedagogika yoshlarga samarali ta'lim-tarbiya berish uchun turli madaniyatlar va milliy an'analarning xususiyatlarini hisobga olishi kerak. Bundan tashqari, muhim jihat ekologik muammolar va muammolarni hisobga olishdir. Zamonaviy yoshlar ekologik inqiroz va iqlim o'zgarishi muammolariga duch kelmoqdalar va ilmiy pedagogika ularda ekologik ongni va atrof-muhitga hurmatni rivojlantirishga yordam berishi kerak. Shunday qilib, globallashuv davrida yoshlarni tarbiyalash va ularning ta'lim samaradorligini oshirishda ilmiy pedagogikaning o'rni tobora dolzarb va muhim bo'lib bormoqda. Yoshlarga sifatli ta'lim berish va jamiyatda muvaffaqiyatli rivojlanishi uchun zamonaviy talab va tendentsiyalarni hisobga oladigan kadrlar tayyorlash va ta'limga yangicha yondashuvlarni ishlab chiqish zarur.
Globallashuv davrida yoshlarni tarbiyalash va ularning ta'lim samaradorligini oshirishda xalq pedagogikasining o'rni mavzusi zamonaviy ta'lim sharoitida nihoyatda dolzarbdir. Ushbu mavzu bilan bog'liq ba'zi asosiy jihatlar va muammolar:
1. Tarixiy kontekst: Xalq pedagogikasi turli xalqlar madaniyatida chuqur tarixiy ildizlarga ega. Uning roli qadriyatlar, an'analar va bilimlarni avloddan-avlodga etkazishdir. Biroq, globallashuv bilan ushbu an'ana va qadriyatlarning aksariyati muammolar va o'zgarishlarga duch kelmoqda.
2. Globallashuv sharoitidagi dolzarblik: Globallashuv jamiyat, iqtisodiyot va madaniyatda jadal o'zgarishlarga olib keladi. Bu yoshlarning shaxsiyati va o'ziga xosligini shakllantirishda muhim bo'lishi mumkin bo'lgan tarixiy meros va madaniy xususiyatlarni saqlash zaruriyatini tug'diradi.
3. Madaniyatlarning uyg'unlashuvi: Globallashuv davrida turli madaniyat va an'analar bir-biriga yaqinlashmoqda, bu esa madaniy boyitishga olib kelishi mumkin. Xalq pedagogikasi madaniy xilma-xillikni hurmat qilish va tinch-totuv yashashni qo'llab-quvvatlashga yordam beradi.
4. Qiyinchiliklar va muammolar: Bugungi kun yoshlari an'anaviy qadriyatlar, o'zlik va tarixiy meros bilan aloqalarni yo'qotish kabi turli muammolarga duch kelmoqda. Bu dunyoda o'z taqdirini o'zi belgilash va orientatsiyani yo'qotishiga olib kelishi mumkin.
5. Ta'limning o'rni: Xalq pedagogikasi ta'lim-tarbiyada asosiy o'rinni egallaydi, yoshlarga ularning ildizlari, qadriyatlari va an'analarini anglashga yordam beradi. Bu ularning ildiz otishiga, o'z-o'zini rivojlantirishiga va o'zgaruvchan dunyoga muvaffaqiyatli moslashishiga hissa qo'shishi mumkin.
6. Zamonaviy yondashuv zarurati: Globallashuv sharoitida xalq pedagogikasi zamonaviy yoshlar uchun dolzarb bo'lib qolishi uchun zamonaviy texnologiyalar, usul va yondashuvlarni o'zida mujassamlashtirgan holda yangi voqelikka moslashishi kerak.
7. Tadqiqot va amaliyot: Globallashuv davrida yoshlarga ta'lim-tarbiya berishning samarali strategiya va usullarini ishlab chiqishda xalq pedagogikasi sohasida ilmiy izlanishlar olib borish, tajriba almashish muhim ahamiyatga ega.
Umuman olganda, xalq pedagogikasining yoshlar tarbiyasida tutgan o'rni muhimligicha qolmoqda va uni zamonaviy talablarga moslashtirish globallashuv sharoitida samarali ta'limning asosiy yo'nalishi hisoblanadi.
Ushbu mavzuning maqsadi zamonaviy globallashuv sharoitida yoshlarga ta'lim va tarbiya samaradorligini oshirishda xalq pedagogikasining rolini o'rganishdan iborat. Xalq pedagogikasi -xalq an'analari va qadriyatlariga asoslangan, yoshlarni tarbiyalash va tarbiyalashda samarali qo'llanilishi mumkin bo'lgan pedagogik amaliyot va usullar majmuidir.
Ushbu mavzu bo'yicha tadqiqot maqsadlari quyidagilarni o'z ichiga olishi mumkin:
1.Xalq pedagogik usullarini tahlil qilish va ularning zamonaviy ta'limda qo'llanilishi.
2. Xalq an'analari va qadriyatlarining yoshlarni tarbiyalash va tarbiyalash jarayoniga ta'sirini o'rganish.
3. Globallashuv va ko'p madaniyatli jamiyat sharoitida xalq pedagogikasining xususiyatlarini aniqlash.
4. Yoshlarni tarbiyalash va tarbiyalash samaradorligini oshirishda xalq pedagogikasidan foydalanishga zamonaviy yondashuvlarni ishlab chiqish.
Ushbu mavzu bo'yicha olib borilgan izlanishlar jadal o'zgarib borayotgan dunyoda pedagogika fani va amaliyotini rivojlantirishga, shuningdek, yoshlarning ta'lim va tarbiya sifatini oshirishga xizmat qilishi mumkin.
Yana bir boshqa ma'lumotlarga qaraganda, "Globallashuv davrida yoshlarni ta'lim va tarbiyalash samaradorligini oshirishda xalq pedagogikasining o'rni" mavzusining maqsad va vazifalari:
Maqsad:
1. Ta'lim samaradorligini oshirishasosiy maqsad - globallashuv sharoitida xalq pedagogikasini joriy etish orqali yoshlarga ta'lim va tarbiya sifatini oshirish.
Vazifalar:
1. Madaniy merosni asrab-avaylash va yetkazish:Madaniy qadriyatlar, an'ana va bilimlarni asrab-avaylash va yosh avlodga yetkazishda xalq pedagogikasi asosiy o'rin tutadi. Muammolardan biri bu merosni xavf ostida qolishi yoki yo'qolishi mumkin bo'lgan globallashuv sharoitida saqlab qolish va etkazishdir.
2. Shaxs va o'ziga xoslikni shakllantirish:Xalq pedagogikasi yoshlarning shaxsi va o'ziga xosligini shakllantirishga hissa qo'shadi, ularning ildizlari, qadriyatlari va dunyodagi o'rnini anglashga yordam beradi. Muammo global o'zgarishlar va muammolar oldida bu jarayonni qo'llab-quvvatlashdan iborat.
3. Madaniyatlararo hamkorlikni kuchaytirish:Globallashuv davrida madaniyatlararo hamkorlik va o'zaro tushunishni kuchaytirish muhim ahamiyatga ega. Xalq pedagogikasi yoshlarga madaniyat va an'analar xilma-xilligini hurmat qilish va tushunishga yordam berish orqali bunga hissa qo'shishi mumkin.
4. Tanqidiy fikrlash va ijodiy salohiyatni rivojlantirish:Xalq pedagogikasi yoshlarning tanqidiy fikrlash, o'z-o'zini aks ettirish va ijodiy salohiyatini rivojlantirishga hissa qo'shishi mumkin. Muammo globallashgan sharoitda ushbu ko'nikmalarni rivojlantirish uchun sharoit yaratishdir.
5. Zamonaviy texnologiya va texnikalar integratsiyasi:Zamonaviy texnologiya va uslublarni xalq pedagogikasiga integratsiyalash, uning zamonaviy ta'lim sharoitida dolzarbligi va samarali bo'lishini ta'minlash muhim ahamiyatga ega.
Umuman olganda, ushbu mavzuning maqsadi globallashuv sharoitida xalq pedagogikasi tamoyillari va usullaridan foydalangan holda yoshlarga ta'lim va tarbiya samaradorligini oshirish uchun shart-sharoit yaratishdan iborat.
Ilmiy-amaliy tadqiqotlar shuni ko'rsatmoqdaki, globallashuv davrida yoshlarga ta'lim-tarbiya berish samaradorligini oshirishda xalq pedagogikasining o'rni, shubhasiz. An'anaviy qadriyatlar va madaniyatga asoslangan xalq pedagogikasi zamonaviy dunyo qiyinchiliklarini engishga tayyor yaxlit shaxsni shakllantirishga yordam beradi. Uning an'analarga hurmat, jamoa ishtiroki va shaxsiy ta'lim kabi tamoyillari har bir shaxs va madaniyatning o'ziga xosligi va o'ziga xosligini saqlab qolgan holda globallashuvga moslashishga yordam beradi. Shunday qilib, xalq pedagogikasining ta'lim amaliyotiga integratsiyalashuvi zamonaviy dunyoda yoshlarning yanada samarali va barkamol rivojlanishiga xizmat qilishi mumkin.
REFERENCES
1. Asqar Zununov - Pedagogika nazariyasi 56-58 bet.
2. A.Bekimbetova. Xalq pedagogikasida yoshlarga aqliy tarbiya berish an'analari. Nukus 2018.28-bet.
3. S.Yo'ldosheva. Xalq urf-odatlari va an'analari. Toshkent 2013. Ijod duyosi nashryoti. 88-bet.
4. M.J.Mutalipova. Xalq pedagogikasi. Toshkent 2015. Fan va texnologiya nashryoti. 78-80-81 betlar.
5. Yuldosheva S. Xalq urf-odatlari va ananalari. -T.: Izhod dunyosi. 2003. 88 bet.
