5CHET TILI FANLARINI O'QITISHDA ELEKTRON LUG'ATLARDAN
FOYDALANISH ISTIQBOLLARI
Gulbahor Fayzulla qizi Jumadullayeva
Chirchiq davlat pedagogika universiteti Turizm fakulteti Xorijiy til va adabiyoti
mutaxassisligi magistanti E-mail: gulbahorjumadullayeva@gmail.com
ANNOTATSIYA
Ushbu maqolada chet tillarini o'qitishda elektron lug'atlardan foydalanishning samaradorligi va uning mamlakatimizdagi istiqbollari keltirilgan.
Kalit sozlar: elektron lug'at, metod, samaradorlik.
PROSPECTS OF USING ELECTRONIC DICTIONARIES IN TEACHING
FOREIGN LANGUAGE SUBJECTS
ABSTRACT
This article presents the effectiveness of using electronic dictionaries in teaching foreign languages and its prospects in our country.
Keywords: electronic dictionary, method, efficiency.
O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "O'zbekiston Respublikasida xorijiy tillarni o'rganishni ommalashtirish faoliyatini sifat jihatidan yangi bosqichga olib chiqish chora-tadbirlari to'g'risida" 2021-yil 19-maydagi PQ-5117-son qaroriga muvofiq mamlakatimizda bir qator ishlar amalga oshirildi. Jmladan ta'lim tashkilotlarida xorij tili darslarini tashkil etish uchun zarur bo'lgan texnik vositlar bilan jihozlanmoqda, o'quvchilarning asosiy til ko'nikmalarini (tinglab tushunish, o'qish, yozish va gapirish) rivojlantirish uchun sharoitlar yaratish, shu jumladan oliy ta'lim muassasalarining xorijiy tillar kafedralarini biriktirish orqali o'quvchilarning xorijiy tillarni chuqur o'rganishini tashkil etish borasida amaliy ishlar qilindi, o'quvchilarni xorijiy tillarga o'qitish va ularning bilimlarini baholashning xalqaro tan olingan uslublarini joriy qilish, shu jumladan ta'lim jarayonida masofaviy va boshqa zamonaviy ta'lim shakllarini keng qo'llash hamda boshqa fanlarni xorijiy tillarda o'qitish amaliyoti bosqichma bosqich joriy etilmoqda, o'quvchilarning kamida ikkita xorijiy tilni mukammal o'zlashtirishi orqali ularning
May, 2023
811
dunyoqarashi kengayishi, salohiyati oshishi hamda mehnat bozorida raqobatbardoshligi oshirilishini ta'minlash borasida izchil chora tadbirlar belgilangan. Shuningdek davlatimiz rahbarining raxbarining chet tillarini o'qitishda ilg'or xorij tajibasini dars mashg'ulotiga joriy etish to'g'risidagi ko'rsatmalariga muvofiq koplab amaliy tadbirlar amalga oshirildi. Xususan ushbu maqolada xorij tillarini o'qitishda elektron lugaatlardan foydalanish istiqbollari va samoraorlik tendensiyalari tahlil keltirilgan.
Zamonaviy raqamli texnologiyalar o'quvchilarning o'quv materialini o'zlashtirishga bo'lgan qiziqishini oshirish va umuman, o'quv jarayonini optimallashtirish imkonini beradi. Zamonaviy innovatsion texnologiyalar inson hayotining ko'plab sohalarini, jumladan, ta'limni soddalashtirish imkonini beradi. Axborot-kommunikatsiya va raqamli texnologiyalarning jadal rivojlanishi o'qituvchilarga o'quv jarayonini optimal tarzda qurish imkonini bermoqda. Talabalari ingliz tilini o'rganishda foydalanishlari uchun eng mos va samarali bo'lgan manbalarga misol tariqasida zamonaviy elektron lug'atlarni ham olish mumkin. O'tkazilgan tadqiqotlar elektron lug'atlarning amaliy samaradorligini tushunishga olib keladi, ammo qog'oz versiyalarini to'liq almashtirish tavsiya etilmaydi, chunki an'anaviy lug'atlar bilan ishlash talabalarda fikrlash jarayonining boshqa shakllarini, xususan, mantiqiy fikrlashni rivojlantirishga yordam beradi.
Darslarda matndan nusxa ko'chirish (onlayn tarjimon bilan ishlash uchun), elektron lug'atlar bilan ishlash, turli xil Internet resurslaridan (portallar, platformalar, podkast va vodkast omborlari va boshqalar) foydalanish, o'quv va ma'lumot almashish kabi imkoniyatlardan foydalanish. O'qituvchi va talabalar o'rtasidagi kasbiy ma'lumot materialni taqdim etish va o'zlashtirishni qiziqarli va shuning uchun samarali bo'lishiga imkon beradi, bu an'anaviy qog'oz tashuvchilarni to'liq va (yoki) qisman almashtirish imkonini beradi
Elektron lug'atlarni kontekst ichida va undan tashqarida so'zlar, iboralar va idiomatik iboralar (leksik birliklar) haqida ma'lumot olish imkonini beruvchi ma'lumotnomalar to'plami, chet tilini o'qitish vositalari sifatida tavsiflaydi. Albatta, elektron lug'atlar kengroq imkoniyatlarga ega bo'lib, ularning yuqori pedagogik salohiyatini belgilaydi, jumladan, an'anaviy qog'oz versiyalari bilan solishtirganda. Tadqiqot natijasida talabalar - bo'lajak mutaxassislarga chet (ingliz) tilini o'rgatishda elektron lug'atlardan foydalanishning quyidagi afzalliklarini ajratib ko'rsatish mumkin:
1) qidiruvning tezligi va qulayligi o'quv jarayonida vaqtni
tejash imkonini beradi;
May, 2023
2) lug'at bazasini doimiy ravishda to'ldirish mavjud, ya'ni elektron lug'atlar atama va eskirgan so'zlarning xulosalarini muntazam yangilab turishni ta'minlovchi dinamik resursdir. Olimlar bu haqiqatni elektron lug'atlar va an'anaviy lug'atlar o'rtasidagi tub farq bilan alohida ta'kidlashadi;
3) elektron lug'atlar moslashuvchan, ya'ni ularning funksionalligi muayyan fan sohasiga (moliya, informatika, tibbiyot, fizika, huquq va boshqalar) moslashtirilishi mumkin;
4) yuqorida aytib o'tilganidek, o'rganilayotgan resurs turli xil elektron qurilmalarda ishlatilishi mumkin, bu sizga lug'atdan istalgan vaqtda, o'rnatilgan dasturiy ta'minot yoki Internetga kirish imkonini beradi;
5) elektron lug'atning muhim afzalligi multimedia elementlaridan (audio fragmentlar, tasvirlangan chizmalar, videolar va boshqalar) foydalanish hisoblanadi;
6) e'tiborga olish kerak bo'lgan muhim xususiyat - elektron lug'atlarda siz ma'lum bir so'z ishlatiladigan juda ko'p shartlarni quyishingiz mumkin, ya'ni. Ko'pgina internet resurslarida tarjima, qo'llash misollari va tilga mos keladigan shakllanishning turli shakllari ko'rsatilgan.
Yuqorida aytilganlar elektron lug'atlarning asosiy afzalligi ularning imkoniyatlarining ko'pligi va xilma-xilligi haqida dastlabki xulosa chiqarishga imkon beradi.
Onlayn lug'atlardan foydalanish ta'limning muhim qismi bo'lib, ma'lumotnomalar bilan ishlash ko'nikmalarini rivojlantirish va faol leksik va grammatik kompetentsiyani o'zlashtirish imkonini beradi. Ammo ushbu vositani sinab ko'rishdan oldin, o'qituvchining o'zi ma'lum bir talabalar guruhini tayyorlash yo'nalishini va o'qitishning o'ziga xos xususiyatlarini hisobga olgan holda, keyinchalik eng mos manbani tanlash uchun turli xil elektron lug'atlarning asosiy turlari va xususiyatlarini o'rganishi kerak. xorijiy til. Eng qiziqarli va foydali dasturlar talabalarning kasbiy terminologiya bilan ishlash ko'nikmalarini oshirishga yordam beradi va umuman olganda, ularning chet (ingliz) tilini o'rganishga bo'lgan ta'lim motivatsiyasini oshiradi.
REFERENCES
1. O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining "Xorijiy tillarni o'rganishni ommalashtirishni samarali tashkil etish chora-tadbirlari
to'g'risida" qarori 19.05.2021 yildagi 312-son.
May, 2023
ISSN: 2181-1385 ISI: 0,967 | Cite-Factor: 0,89 | SIS: 1,9 | ASI: 1,3 | SJIF: 5,771 | UIF: 6,1
2. Jamol Jalolov "Chet til o'qitish metodikasi" Chet tillar oliy o „quv yurtlari (fakultetlari) talabalari uchun darslik Toshkent - 2012.
3. "Examining the Context of E-Dictionary Use in Language Studies" Tetiana Vakaliuk, Oksana Chernysh, Raul Ferrer-Konill, Karaferye Figen Zhytomyr Polytechnic State University January 2021 Conference: International Conference on New Trends in Languages, Literature and Social Communications (ICNTLLSC 2021).
4. Kurbanova, N. (2023). THE NEED TO INCREASE EFL LEARNERS' CULTURAL AWARENESS AT CHIRCHIK STATE PEDAGOGICAL UNIVERSITY Finland International Scientific Journal of Education, Social Science & Humanities, 11 (4), 1904-1913.
May, 2023
