Научная статья на тему 'ҚАЙТАЛАНУВЧИ РИНОСИНУСИТ БИЛАН ОҒРИГАН БОЛАЛАРДА ИММУН ТИЗИМ ЎЗГАРИШИ'

ҚАЙТАЛАНУВЧИ РИНОСИНУСИТ БИЛАН ОҒРИГАН БОЛАЛАРДА ИММУН ТИЗИМ ЎЗГАРИШИ Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
23
2
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ҚАЙТАЛАНУВЧИ РИНОСИНУСИТ / ЛИМФОЦИТ / АНТИГЕН

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Жабборов О.И., Расулова Н.А.

Хозирги кунда қайталанувчи риносинусит кўп учрайдиган касалликларкан биридир. Шунинг учун биз ушбу мақолада қайталанувяи риносинусит билан оғриган болаларда иммун тизим ўзгаришлари хақида тўхталиб ўтишга қарор қилдикNowadays recurring rhinosinusitis is often founded disease. That’s why in our article we decided to learn immune changes in children with diseases of recurring rhinosinusitis

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ҚАЙТАЛАНУВЧИ РИНОСИНУСИТ БИЛАН ОҒРИГАН БОЛАЛАРДА ИММУН ТИЗИМ ЎЗГАРИШИ»

ликвидации очагов заболевания. Особенностями эпидемического процесса ВГА для области являются отсутствие цикличности и сезонности, что также обусловлено проведением необходимых противоэпидемических мероприятий.

Использованные источники:

1. Игнатова О.А., Ющенко Г.В. Об эпидемической ситуации по вирусному гепатиту на территории Московской области. Журнал «Здоровье населения и среда обитания». 2009. №12. С.12-17.

2. Хохлова Н.И., Толоконская Н.П., Лапицкая Н.М., Губарева Е.А. Вирусный гепатит А у взрослых на современном этапе. Инфекционные болезни. 2006.Т.4.№4. С. 28-31.

Жабборов О.И.

Оториноларигология,болалар оториноларигологияси ва стоматологияси кафедраси магистри, тиббиёт фанлари номзоди,

Расулова Н.А.

Оториноларигология,болалар оториноларигологияси ва стоматологияси кафедраси ассистенти

Ташкентский педиатрический медицинский институт

РФ, г. Ташкент

КАЙТАЛАНУВЧИ РИНОСИНУСИТ БИЛАН ОГРИГАН БОЛАЛАРДА

ИММУН ТИЗИМ УЗГАРИШИ

Аннотация: Хозирги кунда цайталанувчи риносинусит куп учрайдиган касалликларкан биридир. Шунинг учун биз ушбу мацолада цайталанувяи риносинусит билан огриган болаларда иммун тизим узгаришлари хацида тухталиб утишга царор цилдик

Калит сузлар: Цайталанувчи риносинусит, иммун тизим, лимфоцит, антиген

Annotation: Nowadays recurring rhinosinusitis is often founded disease. That's why in our article we decided to learn immune changes in children with diseases of recurring rhinosinusitis

Key words: recurring rhinosinusitis, immune, lymphocyte, antigen Бурун ва бурун ёндош бушликлари касалликлари умумий респиратор касалликларининг 38-42%ни ташкил килади. Адабиётларга кура бурун ва бурун ёндош бушликларининг яллигланиши ЛОР патологиялари орасида уртача 17-25% ни ташкил килмокда ва шу курсаткич сакланмокда. Хасанов С.А. (2003) маълумоти буйича ЛОР касалликлари структурасида 70% дан куп болалар сурункали синуситлар билан касалланади. Адабиётларга кура 2000-2003 йилларда синуситлар Россия ахолисининг хар 1000 тасига 4,6 дан 12,2 гача ошган. Шунга якин маълумотлар дунёнинг бошка мамлакатларида хам руйхатга олинган. Америка миллий маркази маълумоти буйича дунёда хар саккизинчи одам бурун ва бурун ёндош бушликлари касаллиги билан касалланган. Адабиётлардан олинган маълумотлари буйича Узбекистон шароитида сурункали синуситларнинг таркалиши кишлок ва шахар ахолиси

уртасида тахминан бир хил булиб, бу курсаткич хар 1000 та ахолига 8,2 ва 9,6 ни ташкил килади. Бу маълумотлар Андижон вилояти мисолида олинган.[1]

Одам ва олий мавжудотлар иммун тизими организмда ички мухит доимийлигини саклаш буйича мухим вазифани бажаради, бу эндоген тарзда юзага келувчи (вируслар, ксенобиотиклар томонидан узгартирилган хужайралар, ёмон сифатли хужайралар ва х.к.з) хамда экзоген тарзда организмга келиб тушувчи (энг аввало микроблар) антиген табиатли ёт моддаларни организмда аниклаш ва уларнинг чикариб юборилиши (элиминацияси) оркали амалга оширилади. Иммун тизимининг бу функцияси туFма ва орттирилган (ёки адаптив) иммунитет омиллари ёрдамида амалга оширилади.ТуFма иммунитет омилларига нейтрофиллар,моноцитлар (макрофаглар, дендрит хужайралар, КК- ва Т-КК-лимфоцитлар), иккинчи орттирилган иммунитетга маьсул Т- хамда В-хужайралар киради. Иммун тизим хужайралари микдори ва функционал фаоллиги узгаришида иммунитет касалликлари: иммунтанкисликлар, аллергик, аутоиммун ва лимфопролефератив жараёнлар ривожланади.[2,4]

Лимфоцит иммун тизимининг асосий структуравий ва функционал элементи хисобланади. У секинлаштирилган типдаги юкори сезувчанлик реакцияларида, аутоиммун реакцияларда иштирок этади, антитела хосил килувчи хужайрадан олдин келувчи хужайра ва иммунологик хотира ташувчиси саналади. Тимус-тобе (Т-лимфоцитлар) ва тимус-тобе булмаган (В-лимфоцитлар) лимфоцитлар фаркланади. Иккала популяция хам суяк кумигининг дифференцацияланмаган узак хужайраларидан ривожланади. Циркуляцияни бошлаш ва иммункомпотентликка эга булишдан олдин хужайраларнинг бир кисми тимус тукимаси оркали утади ва Т-лимфоцитга айланади. Суяк кумигининг дифференцацияланмаган узак хужайраларининг бошка кисми бошка органлар ва тукималар (суяк кумиги, Пейер пилакчаси,талок) таьсири остида В-лимфоцитларга табакаланади. Иммуноглобулинларнинг 5 та гурухи (А, М, G, Д, Е ) фаркланади,улар гуморал иммунитетнинг нормадаги ва патологиядаги холатини тавсифлайди .[2]

Махаллий ва умумий омиллар бурунолди бушликларида яллиFланиш жараёнларининг ривожланишига олиб келади. Умумий омилларга организм иммун тизими холати, конституционал хусусиятлар, индивидуал реактивлик ва ташки мухит омиллари киради, махаллий этиологик омилларга эндоген ва экзоген табиатли микроб флоралари киради. [3,4]

Тиббиёт амалиётида иммунологик текширувлар деярли барча патологияларда хамда иккиламчи характерга эга касалликларда иммунитет тизимидаги бузилишларни аниклашга йуналтирилади. Бурунолди бушликларида сурункали яллиFланиш жараёни шаклланишида организмдаги хаётий мухит констант курсаткичларни, шу жумладан носпецифик ва специфик характердаги химоя функциялари реализацияси (амалга оширилиши), мураккаб комплексли реакциялар мунтазам равишда

содир булади. Ушбу реакцияларни тизимли боскиларда бошкарилишини тахлил этиш шуни курсатдики, бу бошкарув автоном жараён хисобланмайди, балки фаолияти асаб тизимининг марказий булими билан узаро боFлик булган нейроэндокрин тизим назорати остида булади. Гипоталамус энг катта ахамиятга эга эканлиги аникланди, чунки у симпато-адренал, гипофизар- буйрак усти тизимлари фаолиятини бошкарадиган ва бир-бирига боFлаб турадиган миянинг ягона булими хисобланади .Симпато-адренал тизими ва гипофизар-буйрак усти бези тизими гормонлари ва медиаторлари, биринчидан иммункомпитент хужайралар функционал холатини стимуллайди ва улардаги алмашинув жараёнларини кучайтиради хамда уларнинг энергетик потенциалини юкори даражада ушлаб туради, бу эса антиген кабул килиниши ва ишлов берилиши учун шароит яратади, иккинчидан, антителалар продуцентлари хужайралар специфик функциясини стимуллайди[4]

Бурунолди бушлотидаги узок муддат кечувчи сурункали яллотланишлар инфекцияларга карши (антиинфекцион) химоя механизмлари танкислилигига олиб келади. К,айталанувчи риносинусит билан OFриган ва касаллик муддати 5 йил ва ундан ортик булган беморлар кон зардобида Т-лимфоцитлар ва бошка гурух иммуноглобулинлари микдорининг камайиши илмий жихатдан исботланган. Адабиёт маълумотларига кура, сурункали йирингли синуситлар билан OFриган беморларда М иммуноглобулин микдори нормага нисбатан 2 баробар булиши кузатилади. G иммуноглобулин микдори эса нормага нисбатан оз микдорда камаяди.[3]

Адабиётларга кура кайд этишича, сурункали полипоз риносинусит билан OFриган болаларда G ва А иммуноглобулинларининг ёшга тегишли нормада колиши билан бирга М иммуноглобулиннинг ёшга боFлик микдорий уртача курсаткичлари баркарор ортади, вахоланки катталарда зардоб Ig М микдорининг уртача кийматларининг ишонарли тарзда турFун камайиши кузатилади. К,атор муаллифлар сурункали йирингли синусит билан OFриган беморлар конида Т-лимфоцитлар микдорининг камайиши ва нуль хужайраларнинг куп булишини йирингли-полипоз синуситга олиб келувчи иммунтанкислик холати деб бахолашади.

Адабиётлардан олинган маълумотлардан аник булишича антибиотиклар кулланилганда организмда "кушимча, ножуя" таъсир: кохлео ёки вестибулотоксик реакциялар, гепато- ёки ренатоксик иммуносупрессив, диспепсик бузилишлар ва хк.з. лар содир булади. Иммуносупрессия бактерия емирилишида ажраладиган бактериал токсинлар таъсири билан боFлик. Бунда организмда иккиламчи иммунотанкислик холати юзага келади.

Адабиётлар:

1. Хасанов С.А., Норалиев Р.Б., Мавлянова Н.А., Саидов В.З. Болаларда учровчи синуситлар тавсифи. Педиатрия. Ташкент №2 2003 с. 61-63.

2. Пискунов Г.З., Пискунов С.З., Клиническая ринология. Москва., 2002., 233-235с

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.