Научная статья на тему 'БОЛАЛАРДА АЛЛЕРГИК РИНИТ БИЛАН БИРГА КЕЧУВЧИ АДЕНОИДИТНИНГ КЛИНИК КЕЧИШ ХУСУСИЯТЛАРИ'

БОЛАЛАРДА АЛЛЕРГИК РИНИТ БИЛАН БИРГА КЕЧУВЧИ АДЕНОИДИТНИНГ КЛИНИК КЕЧИШ ХУСУСИЯТЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
578
23
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Scientific progress
Область наук
Ключевые слова
аллергик ринит / аденоидит / ҳалқум муртаги гипертрофияси / allergic rhinitis / adenoiditis / laryngeal hypertrophy

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Обиджон Олимжонович Жахонов

ЛОР-бўлимига мурожаат қилган 60 нафар болада илмий изланиш олиб борилди. 1-гуруҳга аллергик ринит ҳалқум муртаги гипертрофияси билан касалланган 30 нафар бемор болалар, 2-гуруҳга эса ҳалқум муртаги гипертрофияси билан касалланган 30 нафар бемор болалар киритилди. Олиб борилган илмий изланиш натижалари болаларда аллергик ринит фонида кечувчи аденоидит эпизодик бурун битиши, гистаминга боғлиқ клиник белгилар намоён бўлиши (ринорея, бурун қанотлари қичиши, акса уриш хуружлари, бурун шиллиқ қавати шишасимон ва цианотик шиши) билан кечишини кўрсатди. Болаларда аллергик ринит фонида кечувчи аденоидитнинг етакчи клиник белгилари сифатида бурун орқали нафас олишнинг қийинлиги ва шиллиқ йирингли ринорея, пароксизмал аксириш хуружи, бурун равоқларида қичишиш кабилар аниқланди.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по клинической медицине , автор научной работы — Обиджон Олимжонович Жахонов

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

CLINICAL CHARACTERISTICS OF ADENOIDITIS WITH ALLERGIC RHINITIS IN CHILDREN

A scientific study was conducted on 60 children who applied to the ENT department. Group 1 included 30 children with allergic rhinitis and pharyngeal hypertrophy, and group 2 included 30 children with laryngeal hypertrophy. The results of scientific studies showed that adenoiditis in children on the background of allergic rhinitis is accompanied by episodic nasal congestion, the appearance of histamine-related clinical signs (rhinorea, nasal congestion, axillary attacks, vitreous and cyanotic tumors of the nasal mucosa). Leading clinical signs of adenoiditis in children against the background of allergic rhinitis were identified as difficulty breathing through the nose and mucous purulent rhinorrhea, paroxysmal sneezing, itching in the nasal passages.

Текст научной работы на тему «БОЛАЛАРДА АЛЛЕРГИК РИНИТ БИЛАН БИРГА КЕЧУВЧИ АДЕНОИДИТНИНГ КЛИНИК КЕЧИШ ХУСУСИЯТЛАРИ»

БОЛАЛАРДА АЛЛЕРГИК РИНИТ БИЛАН БИРГА КЕЧУВЧИ АДЕНОИДИТНИНГ КЛИНИК КЕЧИШ ХУСУСИЯТЛАРИ

Обиджон Олимжонович Жахонов

Бухоро давлат тиббиёт институти

АННОТАЦИЯ

ЛОР-булимига мурожаат килган 60 нафар болада илмий изланиш олиб борилди. 1-гурухга аллергик ринит халкум муртаги гипертрофияси билан касалланган 30 нафар бемор болалар, 2-гурухга эса халкум муртаги гипертрофияси билан касалланган 30 нафар бемор болалар киритилди.

Олиб борилган илмий изланиш натижалари болаларда аллергик ринит фонида кечувчи аденоидит эпизодик бурун битиши, гистаминга боглик клиник белгилар намоён булиши (ринорея, бурун канотлари кичиши, акса уриш хуружлари, бурун шиллик кавати шишасимон ва цианотик шиши) билан кечишини курсатди. Болаларда аллергик ринит фонида кечувчи аденоидитнинг етакчи клиник белгилари сифатида бурун оркали нафас олишнинг кийинлиги ва шиллик йирингли ринорея, пароксизмал аксириш хуружи, бурун равокларида кичишиш кабилар аникланди.

Калит сузлар: аллергик ринит, аденоидит, халкум муртаги гипертрофияси

CLINICAL CHARACTERISTICS OF ADENOIDITIS WITH ALLERGIC

RHINITIS IN CHILDREN

ABSTRACT

A scientific study was conducted on 60 children who applied to the ENT department. Group 1 included 30 children with allergic rhinitis and pharyngeal hypertrophy, and group 2 included 30 children with laryngeal hypertrophy.

The results of scientific studies showed that adenoiditis in children on the background of allergic rhinitis is accompanied by episodic nasal congestion, the appearance of histamine-related clinical signs (rhinorea, nasal congestion, axillary attacks, vitreous and cyanotic tumors of the nasal mucosa). Leading clinical signs of adenoiditis in children against the background of allergic rhinitis were identified as difficulty breathing through the nose and mucous purulent rhinorrhea, paroxysmal sneezing, itching in the nasal passages.

Keywords: allergic rhinitis, adenoiditis, laryngeal hypertrophy

Долзарблиги. Тиббиётда эришилаётган улкан ютукларга карамасдан, охирги 20 йил ичида аллергик ринит (АР) билан касалланиш холати тез

суратларда уса борди. Текширишлар шуни курсатадики, ХХ-асрнинг бошларида Европада АР таркалиш даражаси ахоли уртасида 0,82%, 90-йилларга келиб -4,8%, 2010-йилга келиб эса 9,6% дан 14,2% гача курсаткични ташкил этди [1;3]. Жахон согликни саклаш ташкилоти маълумотларига Караганда, бугунги кунга келиб бу курсаткич турли давлатларда 10% дан 25% гача, баъзи мамлакатларда эса 50% гача ахолида АР га хос булган клиник белгилар мавжуд булиб, ахоли орасида таркалиш даражаси буйича 2-уринни эгаллайди [2;10]. Республика аллергология марказининг маълумотларига кура, Узбекистонда барча аллергик касалликлар орасида АР 32,7% эгаллайди [4]. Бундан ташкари, аллергиянинг клиник кечиши йилдан йилга огирлашмокда, организмнинг полисенсибилизацияси ва иммун тизим фаолиятининг бузилиши натижасида инфекцион асоратлар ривожланмокда[5;9]. Шунингдек, АР 24% болалар орасида уткир ва сурункали урта отит, 28% болаларда эса сурункали риносинусит ривожланишига олиб келиши аникланган[5;8].Бронхиал астма билан касалланган беморларнинг 80% дан купрогида ринит белгилари мавжуд, ринит билан огриган беморларнинг 10-40% эса бронхиал астма аникланилган[6;7]. Шунингдек, АР куп холларда (88-98% беморларда), организмдаги бошка аъзо ва система касалликлари билан бирга кечади.

Хрзирги кадар халкум муртагининг аллергик жараёнга иштирок этиши етарлича урганилмаган. АР билан огриган, бурундан нафас олиш кийинлигига шикоят киладиган 2 ёшдан 15 ёшгача булган беморларни, хар 8-10 тасида анамнезда аденотомия операцияси утказилганлиги аникланади. Бурун оркали нафас олиш кийинлиги ринометрия оркали тасдикланган. Бунда хаво окимининг 2,5 дан 4 мл/сек гача пасайиши, хаво окимига каршиликни 0,48 дан 37,5 гача ортиши кузатилади. Аксарият холларда унг ва чап бурун бушлигидан хаво окимини утишида ассиметрия кузатилдаи, бу эса назал обструкцияни «аденоидга боглик булмаган» генези тугрисида уйлашга ундайди [3]. Аденоид тукимасида сенсибилизация жараёни фаол кечади: болаларда аденоид тукимаси иммуногистологик текширилганда Лангерганс хужайралари ва эозинофиллар микдори ортганлиги аникланади [7].

Купчилик муаллифлар АР ни аденоид гипертрофияси ривожланишидаги мухим фактор деб бахолашади. Шу сабабли эрта диагностика ва симптомларни йукотилиши унинг ривожланиш эхтимолини пасайтиради [9]. ^атор

изланувчиларнинг аденоид тукимасида утказган текширишлари муртак тукимасида IgE-ишлаб чикарувчи хужайралари ва семиз хужайраларда IgE фиксацияси холатини курсатади, бу эса секин типдаги аллергик реакциялар учун тайёргарлик холати сифатида бахоланади [8].

Куп холларда аллергик ринит билан кечувчи аденоидит болаларда инфекцион синусит, урта кулок яллигланиши, пастки нафас йуллари сурункали касалликлари билан асоратланади [10].

Кушма касалликлар организмда янги узгаришларга олиб келувчи патологик реакциялар билан бирга кечади, бу уз навбатида касалликнинг классик белгилари узгаришига, ташхис куйиш ва даволлаш жараёнидаги кийинчиликларга олиб келади [9]. Юкоридагиларни инобатга олиб ушбу иккала касаллик орасидаги богликлик, унинг учраш даражаси, клинин кечиши ва узига хослигини урганиш замонавий тиббиётнинг долзарб муаммоларидан бири хисобланади.

Тадкикот максади болаларда аллергик ринит билан бирга кечувчи аденоидитнинг клиник кечиши хусусиятларини аниклашдан иборат.

Тадкикот материаллари ва усуллари. 2020-2022 йиллар оралигида Бухоро вилояти болалар куп тармокли тиббиёт маркази ЛОР-булимига мурожаат килган 60 нафар болада илмий изланиш олиб борилди. Биринчи гурухга 30 та бемор болалар киритилган булиб, улар: Аллергик ринит, персистирловчи формаси. Аденоидит. Х,алкум муртаги гипертрофияси II — III даражаси, иккинчи гурухга хам 30 та бемор болалар киритилган булиб: Аденоидит. Х,алкум муртаги гипертрофияси II - III даражаси ташхиси билан даволанаётган болалардан иборат.

Тадкикот натижалари. 2 гурухдаги беморлардан анамнез йигилганда, бир йилда 4 мартадан купро; кайд этилувчи респиратор касалликлар аникланди. Купчилик беморларда респиратор инфекциялар узок муддатли субфебрилитет фонида кечиши аникланиб, йирингли ринорея билан бирга кечиши кузатилди. Натижада текширилган беморлар йил давомида бир неча марта турли антибиотикотерапия курсларини кабул килишди.

1-жадвал. Сурункали аденоидит билан ориган беморлар шикоятлари

Шикоятлари 1-гурух атопия 2-гурух

билан атопиясиз

1. Бурун битиши: 30 (100%) 29 (97%)

-эпизодик 21 (70%) 10 (33%)

-доимий 9 (30%) 9 (30%)

2. Ринорея 30 (100%) 29 (97%)

3. Бурун канотлари кичиши 20 (67%) 0

4. Акса уриш хуружлари 24 (30%) 0

5. Уйкуда хуррак 21 (70%) 27 (90%)

6. Кечаси йутал 21 (70%) 24 (30%)

7. Эшитиш пасайиши 3 (10%) 7 (23%)

8. Кулок огриги 5 (17%) 5 (17%)

Изох: назорат гурухидан олинган курсаткичларга нисбатан фарк (р< 0.05,

р>0.001).

2-жадвалдан куриш мумкинки, биринчи гурух беморларда АР йулдош аллергик патология симптомлари билан кечади. Жумладан, 60,1% болалар атопик экзема\дерматит синдроми билан огриган булса, 15,7% холатларда бронхиал астма ташхиси куйилган. 1-гурух беморларнинг аксариятида 23(75,5%) ринит такрорланишини мавсумий характерга эга эканлигини куриш мумкин. Энг куп холатларда АР билан огриган беморларда кайталаниш мавсумийлиги эрта бахор ва куз вактига тугри келади. Шу билан бир каторда, АР билан огримаган 25 нафар бемор (24,5%), касаллик такрорланишида мавсумийлик билан боглашмади ва касаллик белгиларини йил давомида кузатилишини айтиб утишди.

2-гурухдаги беморларда йулдош патологиянинг клиник манзараси сезиларли фарк килди. Уларда йулдош аллергопатология холати кайд этилмади. Анамнезда 25(25,2%) нафар беморда ларингит ёки бронхит холатлари аникланди. Ушбу гурухдаги беморларда АР билан огриган беморларга нисбатан 1,5 марта купрок холатларда отитлар диагностика килинди. 2-гурухдаги беморларда аденоидит белгилари доимийлиги билан фаркланиб, мавсумийликка ёки атроф мухит узгаришишига боглик булмаган холда кечиши билан характерланади.

2-жадвал. Текширилган беморларда касалликни клиник кечиш

хусусиятлари

Диагностика тамойиллари 1-гурух 2- гурух

Йулдош касалликлар: 1. Атопия синдроми: экзема/дерматит 2. Бронхиал астма 18(60.1%) 5 (15.7%) 0 0

Кайталаниш мавсумийлиги 23(75.5%) 0

Аллерген элиминиациясининг мусбат эффекти 27(89.2%) 0

Йилига 4 мартадан куп респиратор инфекциялар 23(78.4%) 30(100%)

Анамнезда бронхитлар 8 (26.5%) 7 (25.2%)

Анамнезда отитлар 10(35.3%) 16(52.5%)

Изох: назорат гурухидан олинган курсаткичларга нисбатан фарк (р< 0.05,

р>0.001).

Беморларни риноскопик текширувида бурун бушлигидаги ажралма характерига, шиллик кават рангига, орка риноскопияда эса халкум орка девори буйлаб ажралма окишига, халкум муртаги катталашиш даражасига асосий эътибор каратилди. Бурун шиллик кавати ранги оч цианотик тусли оч хаворангдан, яккол гиперемияли тук пушти ранггача булиши кузатилди. АР билан огриган 60 беморда шиллик каватнинг шишасимон шиши билан кузатилувчи цианотик тусда эканлиги характерлилиги кузатилди. Бурундан келаётган ажралма хам барча беморларда

полиморф характерда булиб, гурухлар буйича ягона фарк, АР билан огриган беморларда ринореяни куп микдорда тиник ёки шиллик характерда булиб хисобланади. Х,алкум орка девори буйлаб кузатилувчи шиллик ёки йирингли ринорея текширилган барча беморларда аникланди. Аденоидит билан огриган беморлар гурухида шиллик-йирингли ажралма келиши 85,9% болаларда кузатилди.

Хулоса. Олиб борилган илмий изланиш натижалари болаларда аллергик ринит фонида кечувчи аденоидит эпизодик бурун битиши, гистаминга боглик клиник белгилар намоён булиши (ринорея, бурун канотлари кичиши, акса уриш хуружлари, бурун шиллик кавати шишасимон ва цианотик шиши) билан кечишини курсатди. Болаларда аллергик ринит фонида кечувчи аденоидитнинг етакчи клиник белгилари сифатида бурун оркали нафас олишнинг кийинлиги ва шиллик йирингли ринорея, пароксизмал аксириш хуружи, бурун равокларида кичишиш кабилар аникланди.

REFERENCES

1. Богомильский М.Р. Детская оториноларингология. Учебник для вузов/ М.Р.Богомильский, В.Р.Чистякова // М.: Гэотар - Мед., 2015. С. 259-268.

2. Борзов Е. В. Клинико - анамнестические особенности патологии носоглоточной миндалины у детей / Е.В. Борзов,, Е.В. Кузнецова.

3. Дранник Г.Н. Клиническая иммунология и аллергология / Г.Н. Дранник. -Одесса.: 2000. - 482с.

4. Дядченко О.П. Клинико - антропометрическая характеристика и лечебная тактика при хроническом аденоидите и гипертрофии глоточной миндалины у детей: Автореф. дис. канд. мед. наук / О.П. Дядченко.- Киев, 2002 - 20 с.

5. Евсевьева Р.Н. К вопросу о морфологических изменениях аденоидных-вегетаций при аллергических синуитах у детей / Р.Н. Евсевьева.: Сб. тр./ Ленингр. НИИ уха, горла, носа и речи.- Л., 2000.-Т. 16.- С. 234.

6. Ikramova, F. S. Barakatov IB Allergicheskiy rinit i funktsionalnoe sostoyanie pecheni. Molodej-prakticheskomu zdravooxraneniyu-2018.-S, 440-441.

7. Nurov, U. I., Ikramova, F. S., & Alimova, S. A. (2021). FUNCTIONAL STATUS OF IMMUNE STATUS IN INFLAMMATORY DISEASES OF THE PARANASAL SINUSES IN TWIN CHILDREN. Academic research in educational sciences, 2(5), 238-246.

8. Alimova, S. A. (2021). THE INCIDENCE AND CLINICAL FEATURES OF OTITIS MEDIA IN PATIENTS WITH HIV INFECTION. Scientific progress, 2(5), 7481.

9. Djuraev, J. A., & Khasanov, U. S. (2021). Results of Frequency Analysis Distribution of Polymorphism Rs1800895 592c> A In Il10 Gene among Patients with

Chronic Polypoid Rhinosinusitis. International Journal Of Medical Science And Clinical Research Studies, 1(6), 129-134.

10. Nurova, G. U., & Nurov, U. I. (2020). The current state of study of vasomotor rhinitis modern diagnostic and therapeutic methods. American journal of medicine and medical sciences-USA, 10(4).

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.