0Chirchik State Pedagogical University Current Issues of Modern Philology and Linguodidactics
Staatliche Pädagogische Universität Chirchik Aktuelle Fragen der modernen Philologie und Linguodidaktik
ARNO HOLZ AND JOHANNES SCHLAF. "PAPA HAMLET" (1889) REFLECTS THE THEMES OF NATURALISM
Talaba: Madinabonu Raimova
Chirchiq davlat pedagogika universiteti raimovamadinabonu20@gmail.com Ilmiy rahbar:p.f.f.d(PhD) Zamira Allaberdiyevna Shirnazarova
ABSTRACT
Arno Holz and Johannes Schlafs play "Papa Hamlet," written in 1889, stands as a seminal work in the realm of naturalistic drama, reflecting the core tenets and thematic elements of the Naturalist movement in literature. By examining the text through the lens of Naturalism, one can unravel the themes, characterization, and societal critique that define this influential play. Let's delve into how "Papa Hamlet" embodies the essence of Naturalism in its portrayal of human behavior, social conditions, and psychological realism. "Papa Hamlet" aligns with the Naturalist emphasis on portraying social reality in unvarnished terms, showcasing the struggles of the working-class characters against a backdrop of harsh societal conditions. The play delves into the lives of ordinary individuals, highlighting their economic hardships, class conflicts, and existential dilemmas within the context of late
Keywords: Naturalism, individuals, conflicts, existential, portray, deterministic, circumstance, motivations.
ARNAUD XOLZ VA YOXANNES SHLAF. "PAPA HAMLET" (1889) "TABIATGA XOSLIK" MAVZULARINI AKS ETTIRADI
ANNOTATSIYA
Arno Xolz va Yoxannes Shlafning "Papa Hamlet" spektakli Tabiatshunoslik dramasi sohasidagi seminal asar bo'lib, adabiyotda Tabiatshunoslik harakatining asosiy tamoyillari va tematik elementlarini aks ettiradi. Naturalizm linzalari orqali matnni o'rganish ushbu nufuzli o'yinni belgilaydigan mavzular, tavsif va ijtimoiy tanqidni ochib berishi mumkin. Keling," Papa Gamlet " inson xulq-atvori, ijtimoiy sharoitlari va psixologik realizmni tasvirlashda naturalizm mohiyatini qanday o'zida mujassam etganini ko'rib chiqaylik. "Papa Hamlet" tabiatshunoslarning e'tiborini ijtimoiy voqelikni bezaksiz tasvirlashga qaratadi, ishchi sinf belgilarining og'ir ijtimoiy sharoitlar fonida kurashlarini namoyish etadi.
Kalit so'zlar: naturalizm, shaxslar, nizolar, ekzistensial, tavsiflovchi, deterministik, vaziyatli, motivatsion.
538
qdaVatpdagog KIRISH
m
19-asrning oxiri yuksalishiga guvoh bo'ldi Tabiatshunoslik, hayotni ilmiy tadqiqotlar bilan tasvirlash istagi, jamiyatning asl tabiati, atrof-muhit va shaxslarga irsiyat va bezaksiz haqiqatni tasvirlash uchun inson xatti-harakati. "Papa Hamlet" ushbu harakat ishida ijtimoiy sharoitlarni o'rganish orqali naturalizmning mohiyatini aks ettiruvchi hal qiluvchi sifat sifatida namoyon bo'ladi, bu qanday motivlar va psixologik chuqurlikni o'rganish uchun. Tabiatshunoslik adabiyoti markazida ijtimoiy voqelikni idrok etishga uni realizm bilan tasvirlash imkoniyati berildi. "Papa Hamlet" 19-asr oxiridagi Germaniyada ishchi sinf Qumtoshidir va ko'pincha og'ir dunyoda o'qituvchilarni qamrab oladi, iqtisodiyot sinf nizolarida qiyinchiliklarga yo'l qo'yadi va ijtimoiy adolatsizlik bilan belgilangan hayotni belgilaydi. Ijtimoiy sharoitlarni yoritish orqali tirilish vaqti o'yinchi sifatida xizmat qilishning yorqin haqiqatlarini aks ettiradi.Tabiatshunoslik asarlari turli xil, deterministik kuchlarni o'rganadi ko'p muhit, siyosat va ijtimoiy tuzilmalar bu silkitmoq inson xalq ilmi. "Papa Hamlet" da toshqin kuchlarining belgilari, bularning harakatlari va taqlidlariga ta'rif bergan dunyoda harakat qilib, ijtimoiy cheklovlar va shaxsiy agentlik o'rtasidagi o'zaro bog'liqlikni tanqid qildi. Asar o'z belgilarining psixologiyasini o'rganadi, ularning ichki kurashlari, istaklari va zaif tomonlarini psixologiya realizmiga diqqat bilan ochib beradi. Tabiatshunoslik adabiyoti ko'p jihatdan jamiyatdagi umumiy ijtimoiy institut bo'lib, axloqiy tanazzulni va ikkalasini ham tanqid qiladi. "Papa Hamlet" 19-asr oxiridagi nemislarni tanqid qilishni taklif qiladi zo'rlash fitnachilar, axlokiya bankrotligi va ijtimoiy adolatsizlik. Yuqori elita, eksport tizimlari va mazlum kulbalar tasviri jamiyat mavzusiga asoslangan axborot muammolari va axborot qarama-qarshiliklarini ochib beradi.
METODOLOGIYA
Arno Xolz va Yoxnes shlepning" Papa Hamlet " spektakli naturalizmning asosiy yo'nalishi ajratilgan uslubiy yondashuv ishiga, naturalizm tamoyillariga rioya qilish va uning ijtimoiy voqeligi, inson psixologiyasi va deterministik ma'lumotlarini o'rganish uchun juda muhimdir. Ushbu bo'limda tabiatshunoslik harakatidagi" Papa Hamlet " ni tahlil qilish metodikasi, uning nazariy ahamiyati va adabiy ahamiyatidan aniq kirish uchun foydalanilgan. Tadqiqot dizayni va nazariy asoslari adabiy tahlil: tabiatshunoslik mavzulariga mos keladigan mavzular, tavsiyalar va bayon qilish usullarini aniqlash uchun "Papa Hamlet" ni diqqat bilan o'qing. Nazariy asos: ijtimoiy determinizm, ijtimoiy uyg'oqlikning namoyishi, siyosatshunoslik va ijtimoiy institutlarni tanqid qilishga qaratilgan tabiatning asosiy asoslari. Tabiatshunoslik mavzusini aniqlash: ijtimoiy realizm, determinizm, siyosatshunoslik va "Papa Hamlet" matnini ko'rib chiqish, ijtimoiy tarmoqlarning holatini va institutni tan
539
qdaVatpdagog
m
olishni aniqlash. Xarakterlarni tahlil qilish: spektakldagi personajlarni ularning motivlari, o'zaro ta'riflari va inson odamlari-atrof-muhitning tabiatshunos tasvirlariga psixologik nozikliklariga muvofiq tahlil qiling. Tabiatshunoslik asarlari bilan taqqoslash:" Papa Hamlet " dagi mavzular va ekspozitsiya texnologiyasini tabiatshunoslikning boshqa asosiy asarlari, Tabiatshunoslik va ta'lim muassasalari haqidagi ma'lumotlar bilan taqqoslash. Tarixiy kontekst: Germaniyaning ijtimoiy-siyosiy sharoitida 19-asr oxiridagi pozitsiyada ijtimoiy sharoitlar mavzular va tasvirlarni qanday aniqlaganini tushunish uchun tahlil.
MUNOZARA VA NATIJALAR
Arno Holz va Johannes Schlaf ning seminal ish o'rganish, "Papa Hamlet," naturalizm optikasi orqali, chuqur tadqiqot taratur, o'yin tabiatshunoslik harakatining asosiy mavzular va tamoyillarini qamrab qanday aniqlash. Matnni sinchkovlik bilan tahlil qilish asarning ijtimoiy realizmga sodiqligini, deterministik ta'sirlarni, psixologik chuqurlikni va ijtimoiy me'yorlarni tanqid qilishni yoritadi, tematik rezonans va adabiy ahamiyatga ega boy gobelen bilan yakunlanadi. "Papa Hamlet" o'quvchilarni ijtimoiy voqelik va uning qahramonlari hayotini shakllantiradigan deterministik ta'sirlar bilan ajralib turadigan dunyoga cho'mdiradi. Asarda 19-asr oxirida Germaniyada keng tarqalgan og'ir sharoit va iqtisodiy nomutanosibliklarni aks ettiruvchi ishchi sinf shaxslarining kurashlari yorqin tasvirlangan. Inson xulq-atvoridagi ijtimoiy cheklovlar va tashqi determinantlarni tasvirlash orqali "Papa Hamlet" tabiatshunoslarning e'tiborini diqqat bilan kuzatib boradi ijtimoiy realizm va ekologik kuchlar, "Papa Hamlet" dagi belgilar psixologik chuqurlik va murakkablikni namoyish etib, ularning ichki fikrlari, istaklari va motivlari haqida tushuncha beradi. Asarda inson psixologiyasining murakkabligi, ekzistensial dilemmalar, axloqiy dilemmalar va ijtimoiy bosimlar bilan kurashayotgan personajlar tasvirlangan. "Papa Hamlet" tabiatshunoslarning inson xulq-atvorini nuansli realizm va chuqurlik bilan tasvirlashga sodiqligini ko'rsatib, uning xarakterlarining ichki kurashlari va psixologik nuanslarini o'rganadi. "Papa Hamlet" hikoyasida 19-asr oxiridagi jamiyatda singdirilgan ijtimoiy institutlarni tanqid qilish, axloqiy tanazzul va ikkiyuzlamachilik mavjud. Asarda ekspluatatsion kuch tuzilmalari, zulmkor sinf dinamikasi va ijtimoiy me'yorlarni ta'kidlaydigan axloqiy qarama-qarshiliklar ochib berilgan. Ijtimoiy adolatsizliklar va axloqiy noaniqlikni tasvirlash orqali "Papa Hamlet" mafkuralar va kuch tuzilmalarida hukmronlik qiladigan ijtimoiy kasalliklar va muammolarni tabiiy tanqidini aks ettiradi.
Nemis romantizmining dastlabki yillari harakatning nazariy bosqichi deb ataldi, uning kelib chiqishi Shturm und Drang davrida va Germaniyaning o'zidan tashqarida, frantsuz faylasufi va yozuvchisi Jan-Jak Russo. Shaxsiy erkinlik va tabiatga qiziqish
540
qdaVatpdagog
m
she'riy Ilhorn manbai sifatida Sturm und Drang, Veymar klassitsizmi va romantizm harakatlarining ketma-ketligidagi umumiy ip bo'lib, uni bir nuqtai nazardan yagona adabiy rivojlanishning alohida bosqichlari sifatida ko'rish mumkin. Shu doirada nemis romantiklari she'riyat, falsafa va fanning noyob yangi sintezini yaratdilar. Odatda romantik yozuvchilarning ikki avlodi ajralib turadi: qisman Lyudvig tiek, Vilgelm Geynrix Vakenroder, Novalis, Fridrix Shleyermaxer va Fridrix va avgust Vilgelm fon Shlegeldan tashkil topgan katta guruh; va Achim fon Arnim, Klemens Brentano, Jozef Eyxendorff, Vilgelm va Jeykob Grimm tomonidan tashkil etilgan yosh guruh rassom Filipp Otto Runge. Frantsiya inqilobi (1787-99) nemis romantik yozuvchilari va mutafakkirlariga hal qiluvchi ta'sir ko'rsatdi. The Napoleon urushlari, 1792 yildan boshlab va bilan tugaydi Vena Kongressi 1814-15 yillarda juda ko'p azob-uqubatlar keltirdi va oxir-oqibat Germaniyaning katta tiklanishiga olib keldi. Ushbu davrdagi g'alayonlar frantsuz ratsionalizmiga aniq qarshi bo'lgan noyob nemis madaniy harakatiga yangi istakni yaratdi. Nemis idealistik falsafasi romantizm genezisida muhim rol o'ynadi, u o'zini inson sub'ektivligidagi inqiroz bilan kurash va aqliy va jismoniy voqelikning yangi sintezi uchun asos sifatida ko'rdi. Birinchi qadam Johann Gotlib Fichte's Vissenschaftslehre (1794; "fan") ob'ekt dunyosiga nisbatan mavzuni ("Ich" yoki" men") aniqlagan ("Nicht-Ich" yoki"men emas"). Fridrix Vilgelm Jozef fon Schellingning Ideen zu einer falsafasi der Natur (1797; tabiat falsafasi uchun g'oyalar) tabiat va ong o'rtasidagi o'zaro ta'sirni keltirib chiqardi: uning mashhur formulasi "tabiat ongsiz ong, ong ongsiz tabiat" nemis romantik adabiyotining katta qismi uchun zamin yaratadi. Fridrix fon Shlegelning falsafiy asarlari ijodiy tasavvurning inson hayotidagi rolini qayta baholash orqali ushbu fikrni davom ettirdi. She'riyat-ijodiy yozuvning barcha shakllari uchun romantikaning atamasi-kelajakdagi uyg'unlikni kutish edi, unda barcha ziddiyat shakllari ulkan samarali birlikda hal qilinadi. Georg Vilgelm Fridrix Hegelning dialektikasini (sintezga olib keladigan qarama-qarshi g'oyalarning o'zaro ta'siri) moslashtirishda Shlegel o'zining asosiy "kinoya" tushunchasini ishlab chiqdi, bu bilan u o'zini aks ettirish va o'z-o'zini tanqid qilish bilan bog'liq fikr yoki yozuv shaklini nazarda tutgan. Shlegelning fikriga ko'ra, istehzoli she'riyat ikki tomonlama adabiyotning bir shakli bo'lib, unda voqelikni oddiy yoki darhol idrok etish unga nisbatan murakkabroq tanqidiy aks ettirish bilan birga keladi. Romantik yozuvchi Novalis (taxallusi Fridrix Leopold, Baron von Hardenberg) uning tugallanmagan romanida Shlegelning kinoya nazariyasini qo'llagan Geynrix fon Ofterdingen (1802; Genri ofterdingen), bu shoir bo'lish uchun mo'ljallangan sodda yigitning rivojlanishini tasvirlaydi. Tajriba uchun Heinrich ning untutored javob ta'qib qilinishi kerak edi majoziy "ertak" bilan yakunlanadi inset hikoyalar ketma-ketlikda tomonidan o'rab
541
Chirchik State Pedagogical University Current Issues of Modern Philology and Linguodidactics
Staatliche Pädagogische Universität Chirchik Aktuelle Fragen der modernen Philologie und Linguodidaktik
^hirchiq^^vlat^edagogjka^niviBiiiBii^^^^^^^BaÏÏini^
olingan, muallifning yozuvlari ko'ra, a "astral" counterreality tasvir bilan. Romanning har bir ketma-ket bosqichi dunyoni yanada yuqori va murakkab tushunishga o'tish edi.
XULOSA
Xolz va Yoxannes Shlaf "Papa Hamlet" tabiatshunoslik harakatini belgilaydigan inson holati, ijtimoiy haqiqatlar va deterministik kuchlar bilan chuqur adabiy aloqani ochib beradi. Biz naturalist optikasi orqali o'yin bizning tahlil xulosa sifatida, biz ijtimoiy realizm bir gobelen guvoh, psixologik chuqurligi, va uning tematik boyligi va doimiy ahamiyatini ta'kidlashni ijtimoiy normalar tanqid. "Papa Hamlet" o'quvchilarni 19-asr oxiridagi Germaniyaning kurashlari, qiyinchiliklari va sinf dinamikasini tasvirlaydigan ijtimoiy realizmga botgan dunyoga botiradi. Asarda ijtimoiy cheklovlar va inson xulq-atvoriga deterministik ta'sirlarni tasvirlashga sodiqligi tabiatshunoslik tamoyillari bilan chambarchas bog'liq bo'lib, hayotni jilovsiz realizm va haqiqiylik bilan tasvirlash majburiyatini namoyish etadi.
REFERENCES
1. Holz, Arno, and Johannes Schlaf. "Papa Hamlet." 1889.
2. Pizer, Donald. "The Theory and Practice of American Literary Naturalism: Selected Essays and Reviews." Southern Illinois University Press, 1993.
3. Zola, Émile. "Le roman expérimental." [The Experimental Novel]. Lacroix, 1880.
4. Lukacs, Georg. "Studies in European Realism: A Sociological Survey of the Writings of Balzac, Stendhal, Zola, Tolstoy, Gorki, and Others." Hill and Wang, 1950.
5. Amossy, Ruth. "Sociological Approaches to Literary Evaluation: The Case of Literary Naturalism." Poetics Today, vol. 7, no. 4, 1986, pp. 815-840.
6. Pizer, Donald. "Realism and Naturalism in Nineteenth-Century American Literature." Southern Illinois University Press, 1984.
7. Beer, Janet, ed. "The Cambridge Companion to the Literature of the First World War." Cambridge University Press, 2005.
8. Bataille, Georges. "The Naturalist Essence of The Criterion of Plots." Mad Love, 1937.
9. Watt, Ian. "The Rise of the Novel: Studies in Defoe, Richardson, and Fielding." University of California Press, 2001.
10. Renner, Rolf. "Naturalism and the Culture of the Real." Twain Publishers, 1997.
542
