CC BY
51FТАХР 14.35.09
ЗЕРТТЕУ 1С-ЭРЕКЕТ1Н ¥ЙЫМДАСТЫРУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН «ЖАРАТЫЛЫСТАНУ» ПЭН1
САБАЦТАРЫНДА ЦОЛДАНУ
А.К. Сапакова, А.А. Скакова Семей каласынын Шэкэрiм атындагы мемлекеттiк университетi, Семей к., Казахстан, sapakova.aygul@mail.ru, Ajar.baian@mail.ru
Макалада зерттеу ю-эрекетш ^йымдастыру технологиясы туралы жалпы мэл1меттер, типер1 жэне оларга койылатын талаптар туралы айтылган. Зерттеу ж^мысын орындау кезендер1 туралы аппарат бер1лген. Зерттеу ж^мысынын орындалу мерз1мше байланысты бел1ну1 туралы айтылган. Гылыми - педагогикалык зерттеу эдютер1 жэне студенттердщ гылыми зерттеу ж^мыстары туралы айтылган. «Кдогак калдыкты аныктау» зертханалык ж^мыс такырыбы бойынша дидактикалык материалдар керсеплген .
ТYйiн свздер: жаратылыстану пэш, дидактика, зерттеу ю-эрекетш ^йымдастыру технологиясы, зерттеудщ объекпа, гипотеза, зерттеудщ максаты, гылыми жаналык, зерттеушшк к¥зыреттшк.
Казiргi танда «Жаратылыстану» пэнi жаратылыстану гылымдарынын пэнаралык iргетасы болып табылады, сондыктан бiлiм жYЙесiне жанартылган бшм багдарламасынын енуiне байланысты мектеп багдарламасында «Жаратылыстану» пэнi бiрiншi сыныптан бастап окытылуда, ал жогары оку бшм багдарламасынын химия, биология, география педагогикалык мамандыктарында окытылуына байланысты сонымен катар заманауи цифрлык технологиялардын дамуы барысында «Жаратылыстану» пэнiнiн дидактикалык жYЙесiнiн езгерюке ^шырауы езектi болып табылады.
Жаратылыстану пэш - табигатты жан-жакты, эрi бiртYгас зерттейтiн гылым.
Жаратылыстану» (жаратылыс - табигат) сезi табигат туралы бшм дегендi бiлдiредi [1; 6].
Дидактика - гректщ didaktikos деген сезшен шыккан, бiлiм беру мен окытудын теориясы деген магынаны (окытамын, бiлцiремiн) бiлдiредi.
Дидактиканын карастыратын непзп мэселесi окыту YPдiсi, онын зандылыктарын ашу, бiлiмнiн мазм^нын аныктау, окытудын тиiмдi эдiстерi мен ^йымдастыру тYрлерiн жасап шыгару [2; 130].
Дидактиканын мiндетi - «ненi окыту», жэне «калай окыту керек» (Я.А. Коменский бойынша) деген с^рактарга дэлелдi жауаптар беру. Сондыктан дидактиканын карастыратын непзп мэселелерк
1. Окыту процесшщ мэш мен онын зандылыктарын ашу;
2. Окытудын бшмдшк мазм^нын аныктау;
3. Окытудын непзп кагидалары, ягни принциптерш белгiлеу;
4. Окытудын тиiмдi эдiстерi мен ^йымдастыру формаларын аныктап, олардын тYрлерiн жасау [3; 145].
Жаратылыстану пэш бойынша химия мамандъщтарында практикалыц жумыстарда зерттеу ¡с-эрекет!н уйымдастыру технологиясы кещнен щолданады. Студенттердщ зерттеу эрекетш, гылыммен айналасуын калыптастыруда, гылыми - зерттеу ж^мысы ерекше орын алады.
Зерттеу ¡с-эрекетт уйымдастыру технологиясы - бшм беру м1ндеттер1не жетудщ басты цуралы ретгнде щолданылатын инновациялык технология.
Fылыми-зерттеу ж^мысы (FЗЖ) - бар бiлiмдi кенейту жана бшм алу, гылыми гипотезаларды тексеру, табигат пен когам дамуынын зандылыктарын аныктау, жобаларды гылыми жинактау, гылыми непздеу максатында гылыми iзденiспен, зерттеулер эксперименттер жYргiзумен байланысты ж^мыс (Казакстан Республикасынын Fылыми Заны) [4; 9].
Зерттеу ю-эрекетш ^йымдастыру технологиясы тиянакты жэне ^зак дайындыкты кажет етедi, онын барысында мыналар жYзеге асырылады
1. Такырыпты белiп алу, зерттеу мэселесш алдын ала аныктау
2. Эдебиетп тацдау мен талдау
3. Мэселелерд^ болжам мен зерттеу мшдеттерш аныктауды нактылау
4. Зерттеу эдiстерiн iрiктеу, эзiрлеу жэне сынау
5. ¥йымдастыру кестесiн тандау жэне эксперимент етюзу
6. Алынган мэлiметтердi ендеу жэне талдау
7. Эксперимент дайындау мен етюзу
8. Алынган мэлiметтер корытындысы мен тэжiрибелiк усыныстар негiзiнде курастыру. Аталган зерттеулер кезендерi кез келген жекеленген тэуелшз зерттеу ретiнде жYргiзiлiне алады [5; 61]. Осыган байланысты педагогикалык зерттеудiн мына типтерiн айыруга болады (Сурет 1 керсетiлген).
1. Тэжiрибелiк психологиялык педагогикалык
4. Теориялык
5. Эд1стемел1к
2. Талдау шолу
3. Сыни шолу
5. Эмпириялык суреттемел1
6. Эмпириялык туанд1рмел1
Сурет 1. Зерттеу тYрлерi
Талдау шолу
Зерттеу такырып бойынша кажетп эдебиетп сурыптап окып, одан эрi бул материалдарды жYЙелi тYрде мазмунын ашып, талдайды. Мундагы негiзгi мiндет- колданылатын эдебиет аркылы iстiн жалпы ахуалын бiлу, жауаптары дайын сурактарды белш алу, жауап кYттiретiн сурактарды да ерекшекещлге алу керек. Эдебиеттi оку нэтижешнде, жинакталган акпарат, гылыми жумыс ретiнде усынылып, еткiзiлген зерттеулер мен оныц нэтижелерiнiн кыскаша мазмунына шолумен катар бар деректердiн тыцгылыкты талдауы да берiледi.
Жумыс корытындысында койылган мэселенiн iс жагдайына жататын корытынды шыгарылады: тандалган такырыпка байланысты аткарылган шаралар, алда орындалатын iстер айкындалады.
Талдау шолу -зерттеулерi, сын тYрiнде ерекшеленiп, сыни шолу деп аталады. Бул жагдайда мiндеттi шолу талданбалы белiгiнен баска осы мэселе бойынша нелер орындалганы женiнде егжей -тегжейлi жэне дэлелдi сын да, осыган с»йкес корытындыларда усынылуы тшс. Сындык талдау да бiлiм алушыныц дербес ойлары, сонымен катар алга койылган мэселенi шешу мYмкiндiгiне уатысты идеялары керiнiс табуы тиiс.
Теориялыц зерттеуге эдебиетке шолу мен сындык талдау жасаумен катар, койылган мэселеш шешуге багытталган бшм алушыныц теориялык усыныстары жатады. Бул бiлiм алушыныц шешшуге тиiс мэселе - теориясына коскан Yлес салмагы, оныц жаца кырлары, ерекше кез карасы [5; 62].
Эмпириялыщ немесе тэж!рибел! зерттеулер кажетп деректердi аныктау мен жинау Yшiн жасалады. Мундай типтегi зерттеуде бiлiм алушы немесе окытушы олардыц тiкелей катысуынсыз емiрде болатын жайттарды кадагалайды, бекiтедi, суреттейдi, талдайды жэне корытынды шыгарады. Эмпириялык зерттеулер суреттемелi жэне тYсiндiрмелi болады.
Эмпириялык суреттемелi зерттеуде жазылган нысандар мен кубылыстарга катысты кейбiр жаца фактiлер тэжiрибелi тYрде табылып, суретеледi.
ТYсiндiрмелi эмпириялык зерттеу - жинактау мен талдау гана емес, алынган деректерге тYсiнiктеме берумен ерекшеленедi. Мундай тYсiнiктемелер деректер арасында себептер мен себеп салдарын курайды.
беpy;
Зеpттеy жумысыньщ мaксaты, мiндеттеpi, нысaны, ami^ray эдiстеpi Зеpттеy жумысы бipнеше кoмпoненттеpден тypaды.
Кipiспе зеpттеyдiц мaцыздылыFын, мaксaтын, мiндеттеpiн, кeлемiн кepсетедi. Зеpттеyдiц мaцыздылыFы бipнеше фaктopлapмен aньщтaлaды:
• зеpттелетiн мэселеге бaйлaнысты теopияльщ yFымдapды тoльщтыpy Yшiн кеpектiгi;
• сoл мэселе жaйындa жaцaльщтapдыц кеpектiгi;
• зеpттеyдегi жaцa эдiстемелеp кеpектiгi;
• зеpттелетiн мэселенщ iс жYзiнде кеpектiгi.
3epmmeydiц объекmici - мэселелiк жaFдaят тyFызaтын белгiлi 6íp пpoцесс немесе кубылыс. 3epmmeydiц мащcаmы - зеpттеy кезiнде пaйдa бoлyFa тшс нэтиже. Кейбip жиi ^o^ma^m мaксaттap:
• кейбip тексеpiлмеген, эpi белгшз amirç зеpттелмеген кyбылыстapды aньщтaп сипaттaмa
кyбылыстapдыц apaсындaFы бaйлaнысты ami^ray; кубылыстыц жaцa тaбиFaтын aшy; жглпы зaндыльщты кopытындылaп ami^ray; кyбылыстapдыц жYЙесiн Kypy; эдiстеменi белгiлеy; эдiстеменi aдaптaциялay
Гипoтезa (бoлжaм aйтy) - кубылыстыц бaйлaнысы немесе себептеpi негiзiнде кopытынды жaсaлынaды, бipaк бул кopытындылapды толык дэлелдi деп есептеyге келмейдi. Гипoтезaныц фopмyлaсы - «œrep, oндa».
3epmmeydщ Mmdemi - бoлжaFaн гипoтезaFa бaйлaнысты мaксaткa жетy Yшiн кеpектi жoлдapмен, ю-эpекеттеpдi тaндaп, белгiлеy. Зеpттеyдiц мaксaтынa жетy Yшiн oны бipнеше мaксaттapFa бeлiп жумысты opындayFa бейiмдеy.
3epmmeydщ негiзгi sdicmeMeci - ^ц^й эдiстемелеpдi кoлдaнy apкылы зеpттеyдi жYpгiзyге бoлaтындыFын кepсетy.
3epmmeydщ Ke3e^epi - бшм aлyшыньщ жумыс жYpгiзy кезендеpi белгiленедi (2- Cypет кepсетiлген).
Зеpттеy жумысыныц кезецдеpi (динaмикa)
JE
Мэселе тyдыpy
ЗЕ
Зеpттеy нысянын жэне пэнш белгiлеy
Экспеpимент
Мэлiметтеpдi тYсiндipy жэне сипaттay
Гипoтезa Kypy (i^op^)
ЗИ
АлынFaн бiлiмдеpiн бoлжay жэне тексеpy
Cypет 2. Зеpттеy жумысыныц кезендеpi
Зеpттеyдiц кypылымы - бшм aлyшы кoлдaнылFaн мaтеpиaлдapды, бeлiмдеpiн, кестелеpiн, K0сымшa мaFлyмaттapды oныц сaнын кepсетедi.
Fылыми жацалыщ - бaскaлapмен aшылмaFaн кaндaйдa iс iстелгенiн жэне oдaн ^ц^й нэтиже aлынFaнын Kepy.
Kß3aK, Yлmmъщ щыi3dap педaгогuкaлъщунuверсumеmiнiц Хaбaршысы № 1(S1), 2020
1с ЖYзiндегi мaцызы - aлынFaн ¥сыныстapдьщ rçaндaй m^a^i 6ap екендiгi жэне оны о^у - тэpбие ж¥мысындa rçолдaнyFa болaтындыFы [5; 72].
Зерmmеу жумысы орындaлу мерзiмiне бaйлaнысmы еюге бвлiнедi;
• ¥зarç меpзiмдi (дипломдьщ ж^мыс, диссеpтaцияльщ ж^мыс)
• ^ыс^ меpзiмдi (пэнге бaйлaнысты зеpтxaнaльщ, ^aKircKami^ ж¥мыстap) [6; 75].
Эдiсmемелiк эдiснaмa, эдiс пен mеорuя эрщaшaн 6ip - 6ipi мен mыгыз бaйлaнысmы. Теория педaгогuкaлыщ ЩYбылысmaдыц кез келген эдiснaмaныц негiзi болып maбылaды жэне сол эдiсmеменiц квмегiмен maбылгaн фaкmiлер aрщaсындa кецейедi. Теория - maным процесШц нэmuжесi, aл эдiснaмa осы maнымгa жеmу мен оны щуру mэсiлi болып maбылaды. Бул mеорuялъщ жэне прaкmuкaлыщ гылыми-maнымдыщ iс-эрекеmmi Yйымдaсmыру мен ЩYрaсmырудыц негiзi мен mэсiлдер ЖYйесi, бул - осы ЖYйенi maну жолы [7; 42].
Сmуденmmердiц гылыгми - зерmmеу жумысmaрыныц mYрлерiне: реферam жумысmaры, гылыми бaяндaмaлaр, гылыми мaщaлa, кур^ыщ жумысmaр, эссе, дипломдыщ жумысmaр, aнноmaцuя жaзу, mэжiрuбе ЖYргiзу жумысmaры жamaды [4; 13].
Зеpттеy ш^еке^н ¥Йымдaстыpy технологиясы стyденттеpдiц шыFapмaшыльщ дaFдылapын, зеpттеyшiлiк ^¥зipеттiлiгiн rçaлыптaстыpaды.
Зеpттеyшiлiк к¥зыpеттiлiк дегенiмiз - б¥л о^ушыньщ жaцa бiлiмдi eз бетшше мещ^е aлyы, тYpлi бшм кeздеpiмен ж^мыс iстей бiлyi, мэселенi шешу жолдapын ¥сынуы, жобaлapды шешудщ ец ¥тымды н¥с^aлapын iздеy нэтижесiнде идеялapды, болжaмдapды ¥сыну кдбше'п мен дaйындыFыныц болуы жэне К^ндыльщ бaFдapды игеpyi [8;186].
ИндонезиядaFы Джокьякapтa мемлекеттiк yнивеpситетiнiц Faлымдapы Б.Е.Янто, Б.Сибaли мен C.Cyarn« «Зеpттеyдiц Yш децгеш aprçылы стyденттеpдiц Fылыми ойлay дaFдылapын жетiлдipy» arra мarçaлaсындa зерmmеу жумысы еpкiн зеpттеyдi жYзеге aсыpaды, Fылыми ойлay дaFдылapын, Fылыми iзденiстеpiн, шыFapмaшыльщ ойлay мен коммунистов™ дaFдылapын apттыpaды деп кepсетедi [8; 698].
ОсыFaн бaйлaнысты бiз стyденттеpдiц Fылыми ойлay дaFдылapын, зеpттеyшiлiк к¥зipеттiлiгiн rçaлыптaстыpy мarçсaтындa, зеpттеy ш^еке^н ¥Йымдaстыpy теxнологиясынa негiзделiп жaсaлFaн, «Жapaтылыстaнy» пэнi бойыншa ^ысс меpзiмдi «^¥pFarç слдьщты arni^ray» зеpтxaнaльщ ж^мысымыздьщ дидaктикaльщ мaтеpиaлын ¥сынaмыз.
Сабактыц typí: Зеpтxaнaльщ ж^мыс
Такырыбы: «K^pFarç слдьщты arni^ray»
Сабактыц максаты: 9 aптaныц отцында дейiн стyденттеp rç^pFarç слдьщты aньщтayлapы тиiс.
^^ралдар: интеp белсендi тaкгa, сeз ж¥мбarç rapa^a^.
Эдiс - тэсшдер: Зеpттеy iс-эpекетiн ¥Йымдaстыpy технологиясы.
Кез - келген зеpтxaнaльщ сaбarç жYpгiзбес б¥pын стyденттеpдiц теоpияльщ бiлiмдеpiн тексеpiп, бaFaлaп aлaмыз.
1- кезец. Теориялыщ бiлiмдерiн сурaу. Бшм aлyшылapдыц теоpияльщ бiлiмдеpiн arni^ray Yшiн жэне пэнге деген ^ызь^ушыльгеын apттыpy мarçсaтындa 10 с¥paкгaн т¥paтын «Сeз ж¥мбarç» шешуге беpемiз.
1. 1000 мг / л aprarç ^¥pFa^ rçaлдыFы 6ap су rçaлaй aтaлaды? (минеpaлдaнFaн)
2. ^¥pFa^ rçaлдьщтa_зaттap 10-15% aспaйды ^гени^ль^)
3. Судыц минеpaлдьщ к¥Paмындa 85% _, xлоpид, сyльфaт aниондapы болaды.
(гидpокapбонaт)
4. _минеpaлдaнFaн су к¥Paмындa 500 - 1000 мг/л aCTan еpитiн т¥здap болсa. (aсa)
5. _минеpaлдaнFaн су к¥Paмындa 300-500 мг/л aprarç rç^pFarç слдь^ы болсa.
(оптимaльды)
6. Сyдa химияльщ зaттap rçaндaй кYЙде кездеседi? (ион)
Судыц минеpaлдьщ к¥Paмындa 85% кaльций,_, нaтpий кaтиондapы болaды.
7. (мaгний)
8. _минералданган су курамында 100-300 мг/л туз болады. (канагаттанарлык)
9. _минералданган су курамында 50-100 мг / л туз болады. (элаз)
10. Кургак калдык курамы 1000 мг / л аспайтын суды калай атайды? (тущы)
2- кезец. Жумыстыц орындалу барысын сурау. Жумыстыц орындалуын барысын бiлу максатында студенттерге "Му ТestХ" багдарламасымен жасалган тест тапсырмасын аркылы жYргiземiз. Тест сурактарыныц жауаптары эртYрлi нускаларда берiлiп, студенттердщ байкампаздыгын, ойлауын,
10.
практикалык эрекетш калыптастыруга багытталды. Тест 10 сурактан турды, солардыц кейбiреуiне токталсак. Бiрiншi нуска бойынша бiр дурыс жауапты белгiлеу керек болды (3- суретте керсетiлгендей)
Л * * ст Настройка Справка 1> ®| »1 ш щ
Вопрос* 7из 10:
"К^ргак ^алдьщты аньщтау" зертханалык ж^мысына кажетп к^рал - жабдьщтар.
Выберите один из 5 вариантов ответа:
О! спирт шамы, эксикатор, аналитикалык таразы, фильтр кагазы, 250 мл конусты колба, фарфорлы шашка, сузп, сулы монша.
к.\ р+агкы[[| шкаф, эксикатор, аналитикалык таразы, фильтр к;агазы, 250 мл конусты колба, фарфорлы шашка, сузп, сулы монша.
1 3 спирт шамы, эксикатор, аналитикалык таразы, фильтр кагазы, 250 мл титрлеуге арналган колба, фарфорлы шашка, сузп, сулы монша.
( '4 спирт шамы, эксикатор, аналитикалык таразы, фильтр кагазы, 250 мл титрлеуге арналган колба.
! спирт шамы, эксикатор, аналитикалык таразы, фильтр кагазы, 500 мл титрлеуге арналган колба, фарфорлы шашка, сузп, сулы монша.
Сурет 3. Жауап ретшде бiр дурыс жауапты белгiлейтiн нуска
26
Екшшюшде с^ракгыц жауабы ретвде ж^мыстыц ретiмен орналастыру деген н^с^алар гана болады (4- Суретте кврсетiлгендей).
Yшiншi н^с^ада с^ракгыц жауабы ретiнде сэйкестендiру (5- суретте кврсетшгендей) Тестi ая^таганнан кейiн студенттер нэтижесiн экранда квре алады (6- суретте кврсетшгендей)
I !_Жаратылыстану.гп^ - МуТв^5Ьи1еп±
У К | V © I а | п
Сзйкестенд1р1щз
1« 3 |> - X ь) к^ргак; к;алдыгы бар шашканыц массасы (мг)
Х=(а-а1)* 1000/\^ зерттелген судьщ вэдрамындагы кздэгак; к;алдык,тыц массасы (мг/л)
га аньщтауга арналган судьщ мвлшер1 (мл)
V бос шашканыц массасы (мг)
а К¥ргак калдыктыц массасын аныктайтын формула
Сурет 4. Жауап ретiнде сэйкесш табу н^сцасы
И Жаратылыетану.ттГ - муТеязшвегл
. у к| I* ® I »]*5
Тест "" закончен... Всего заданий в тесте: 10. Вами выполнено заданий: 10. Из них правильно: 8 (80,0% выполненных заданий).
Результаты тестирования (Жанымхан Акнур 11)
Результативность: 80,0%, Всего заданий в тесте; 10 Всего заданий задано: 10 Из них правильно: 8 Результативность: 80,0%. ьалпь1 V
Пыберите дин из 5 вариант«, отита;_
о,
Набрано баллов: 8,0 из 10 возможных. \ Ваш результат: 80,0%.
о> Ваша оценка: 4
о>
Тмтидот 10/10 00; ОД;03 00; 00; 04_Ц«н» 1 балл Ж.ным».н Дкнур 11
Сурет 5. Тест нэтижес
Тест орындау барысында студенттер взара жарысып, ^ызыгушылыщтары арта тYCтi. Бiлiм алушылардыц а^паратты ^абылдау, есте са^тау ^абшетт^ сияк;ты бiлiктерiн жэне алган бшмдерш тексеруде б^л багдарламаныц ыцгайлылыгын бай^адыщ.
Студенттерден «Му ТestХ» багдарламасы ар^ылы тест алудыц тиiмдiлiгi келесiдей:
> Уа^ыт Yнемдеу (таратпа материалдарды тексерш отырганнан гврi, аз уа^ыт швде студенттi багалау мYмкiндiгi);
> Интернет желюшшз жYргiзiлуi;
> Бiлiм алушылардыц сабавда деген ^ызыгушылыгыныц артуы;
> Студенттердщ есте са^тау, ^абылдау сия^ты дагдыларын жетiлдiру жэне т.с.с.
3- кезец. Жумысты орындау. 4 студент бiрiгiп ж^мысты орындайды.
4- кезец. Жумыстыц орындалуы бойынша есебгн сурау. Жумыстыц орындалуы бойынша ecerni мынандай талаптар коя отырып жYзeгe асырамыз:
• дэптерлершщ дурыс толтырылуы,
• есептеулер,
• байкаулар,
• корытындыныц дурыс болуы
• жумыстыц нэтижес бойынша эр студентке сурактар коюды жYзeгe асырамыз.
• Жумыстыц орындалу барысын корытындылау жэне сабакты беюту максатында «Сурак -жауап» тэсш аркылы фронтальды тYрдe сурактар кою аркылы жYзeгe асырамыз.
1. Фарфорлы шашканы неге 110°С-ка койдыцыз? (абсолюттык ылгал болмас Yшiн)
2. Курга^ калдыкты калай аныктадыцыз? (Фарфорлы шашкага зeрттeлeтiн суды куйып, сулы моншада буландыру аркылы аныктаймыз)
3. Курга^ калдыкты аныктау Yшiн кандай суды жэне кайдан алдыцыз? ( ауыз суы жэне тургылы^ты жeрдeгi езен сулары)
Корытындылай келе, зерттеу ic-эрекетш уйымдастыру технологиясын колдана отырып бiз, «Жаратылыстану» пэнi бойынша «Курга^ калдыкты аныктау» та^ырыбындагы зертханалык сабакта «My TestX» багдарламасын алгаш рет колданып, «Жаратылыстану» пэнi бойынша «Курга^ калдыкты аныктау» та^ырыбындагы зертханалык сабагыныц келес тYрдe дидактикалык жYЙeciн жасадык.
1. Сабак барысында бiлiм алушылардыц теориялык бiлiмдeрiн аныктау Yшiн жэне пэнге деген ^ызыгушылыгын арттыу максатында 10 сурактан туратын «Сез жумбак» тапсырмасын усындык.
2. Жумыстыц орындалу барысын сурау максатында «Жаратылыстану» пэнiндe «My TestX» багдарламасын алгаш рет колданып, 10 сурактан туратын тест тапсырмасын бшм алушыларга кeрi байланыс ретшде усындык. «My TestX» багдарламасыныц бiр eрeкшeлiгi интернет жeлiciнciз жумыс ютейпш, уакыт жагынан тиiмдi, бiлiм алушылардыц бшмш багалауда жэне болашакта муFалiмдeргe сабак барысында колдануFа утымды болатынын алFа тарттык.
3. 4 студент бiрiгiп жумыска кажетп курал - жабдыктарды жинап, жумыска кiрiciп, судыц KурамындаFы курFак калдыкты аныктайды.
4. Жумыстыц орындалуы бойынша есебш «Сурак - жауап» тэciлi аркылы фронтальды тYрдe сурактар коя отырып жумысты корытындыладык. Осы баFдарламаларды пайдалана отырып, зерттеу ic-эрeкeтiн уйымдастыру технологиясыныц тиiмдiлiгi жоFары eкeнiн аныктадык. Зерттеу ic-эрекетш уйымдастыру технологиясы окыту YPДiciндe бiлiм алушылардыц шыFармашылык, зeрттeушiлiк ку^реттшшн, жеке жэне топпен жумыс ютеу кабiлeттeрiн дамытады, экологиялык сауатты болуFа тэрбиeлeйдi.
^олданылFан эдебиеттер
1. Сазанова Т. В. (2013) Естествознание: учебное пособие. Тюмень: Изд-во Тюменского государственного университета. - 288 с.
2. Дуйсембекова Ш. (2012) Педагогика (дэрютер курсы). Семей мемлекетпк педагогикалык институт, Семей. - 130 б.
3. Эбенов С., Эбиев Ж. (2009) Педагогика: оку куралы. Астана: «Фолиант».
4. Тайболатов К. М. (2016) Fылыми - зерттеу ic-эрекетше шрюпе: эдктемелж курал. Семей.
5. Аубакирова Р., Нурбекова М. (2011) Педагогикалык зерттеу эдютемесг оку куралы 2- басылым. Астана: «Фолиант».
6. Кожуха В. М. (2015) Основы научных исследований. М.: Дашков и Ко. - 216 с.
7. Педагогика. Дэр1с курсы. (2013) Алматы. «Нурлы Элем». - 368 б.
8. Алдамбергенова Г. Т., Шынтаева Р. Ж. (2019) Окушылардыц зерттеушшк кузыреттшпнщ даму удерюг //Казак улттык кыздар педагогикалык университетшщ Хабаршысы. №4(80). Алматы.
9. Yanto, Subali & Suyanto I. (2019) Improving Students' Scientific Reasoning Skills through the Three Levels of Inquiry// International Journal of Instruction. Vol.12, No.4
Использование технологии организации исследовательской деятельности на уроках естествознания
А.К. Сапакова, А.А. Скакова Государственный университет имени Шакарима города Семей, Казахстан sapakova.aygul@mail.ru, Ajar.baian@mail.ru
В статье изложены общие сведения о технологии организации исследовательской деятельности, типах и требованиях к ним. Представлена информация об этапах выполнения исследовательской работы. Речь идет о разделении исследовательской работы в зависимости от сроков выполнения. О методах научно - педагогических исследований и научно-исследовательских работах студентов. Представлены дидактические материалы лабораторной работы по теме «Определение сухого остатка».
Ключевые слова: естествознание, дидактика, технология организации исследовательской деятельности, объект исследования, гипотеза, цель исследования, научная новизна, исследовательская компетентность.
Use of technology for organizing research activities in science lessons
A. K. Sapakova, А.А. Skakova Shakarim State University, Semey, Kazakhstan, sapakova.aygul@mail.ru, Ajar.baian@mail.ru
General information about the technology of organization of research activities, types and requirements for them. Information about the stages of research work is presented. We are talking about the division of research work depending on the timing of implementation. About methods of scientific and pedagogical researches and research works of students. Didactic materials on the topic of laboratory work «Determination of dry residue» are presented.
Key words: natural science, didactics, technology of organization of research activity, object of research, hypothesis, purpose of research, scientific novelty, research competency.
Редакцияга 23.12.2019 XYOxi.
