CC BY
0ZAHARLI MЕTALL KATIONLARINI MINЕRALIZATDAN ANIQLASH.
SURMA VA UNI BIRIKMALARI
1Axmedova Maxpirat Lapasovna, 2Tashanov Odilboy Safar o'g'li, 3Chorshambiyev
Abdimalik Anvarovich
1SamDTU akademik litsey Bosh o'qituvchi, 2Samarqand davlat tibbiyot universiteti, Samarqand, O'zbekiston, 3Samarqand davlat tibbiyot universiteti talabasi https://doi.org/10.5281/zenodo.14295376
Annotatsiya: Tibbiyotda surmin, salosurmin, neostibazin va qayd qildiruvchi toshlar (rvotno y kamen), (KOOC - CHOH - CHOH -COO SbO) ishlatiladi. Organik birikmalarini zaharli ta'siri kamroq. SbH3 - eng zaharli ta'sirga ega. Qonga tushgach surma birikmalari yurak mushaklari va jigarni ishdan chiqaradi.
Kalit so'zlar: HSbO2, KOOC - CHOH - CHOH -COO SbO, N2SO4
ОПРЕДЕЛЕНИЕ КАТИОНОВ ТОКСИЧНЫХ МЕТАЛЛОВ ИЗ МИНЕРАЛИЗАТА. СОЕДИНЕНИЯ СУРЬМЫ И МУКИ
Аннотация: В медицине применяют сурмин, салосурмин, неостибазин и записывающие камни (рвотный камень), (KOOC - CHOH - CHOH -COO SbO). Токсическое действие органических соединений меньше. SbH3 является наиболее токсичным. Попадая в кровь, соединения сурьмы разрушают сердечную мышцу и печень.
Ключевые слова: HSbO2, KOOC - CHOH - CHOH -COO SbO, N2SO4.
DETERMINATION OF TOXIC METAL CATIONS FROM MINERALIZED MATTER. ANTIMONY AND ITS COMPOUNDS
Abstract: In medicine, antimony, salosurmine, neositbazin and recording stones (urinary stone), (KOOC - CHOH - CHOH -COO SbO) are used. Organic compounds have a less toxic effect. SbH3 - has the most toxic effect. Antimony compounds, when they enter the blood, cause heart muscle and liver failure.
Keywords: HSbO2, KOOC - CHOH - CHOH -COO SbO, N2SO4
KIRISH
Toksikologik ahamiyati. Surmaning uch valentli birikmalari 5 valentli birikmalariga nisbatan zaharliroq ta'sirga ega. Surma ayrim tur oyna va bo'yoq tayyorlashda, rezina sanoatida qo'llaniladi.
Sb2S5 - pirotexnikada, gugurt ishlashda, rezinalarni yamashda, SbCl3 metallarni zanglashdan saqlovchi qoplama sifatida ishlatiladi.
Emal idishlar, sopol, o'tga chidamli brezentlar olishda ishlatiladi. Engil qotishmalar tarkibida, tipografiya shriftlari olishda ham ishlatiladi.
Tibbiyotda surmin, salosurmin, neostibazin va qayd qildiruvchi toshlar (rvotno'y kamen), (KOOC - CHOH - CHOH -COO SbO) ishlatiladi. Organik birikmalarini zaharli ta'siri kamroq. SbH3 - eng zaharli ta'sirga ega. Qonga tushgach surma birikmalari yurak mushaklari va jigarni ishdan chiqaradi.
Patologik tekshiruvda o'pka to'qimalari va qizil o'ngachdan qon quyilishi seziladi.
Organizmdan buyrak orqali chiqarilgani sababli nefrit kasalligiga sabab bo'ladi.
SIFAT TAHLILI
Malaxit ko'ki bilan reaktsiyasi. 5 ml mineralizatga 1 ml N2SO4, 3 ml 5n HCl, 2 tomchi 5% NaNO2 qo'shib chayqatilgach, 5 daqiqadan so'ng ajratgich voronkasidagi aralashma ustiga 1 ml to'yingan mochevina eritmasi, 7 tomchi malaxit yashili (0,5%), 2g Na2SO4 (suvsiz tuzi) va 5 ml toluol solib chayqatilsa, toluol qatlamida zangori rang hosil bo'ladi. Reaktsiyani Fe+3 berishi mumkin, uni farqlash uchun 25% H2SO4 bilan chayqatilganda rang yo'qolishi mumkin. Oltin, talliy esa surmaning ikkinchi reaktsiyasini bermaydi.
HSbO2 + 2NaNO2 + 2HCl = HSbO3 + 2NO + 2NaCl+H2O Ortiqcha NaNO2 - mochevina bilan parchalanadi.
2№N03 + 2HC1 + 0=C —> 2№ + C02 + 2№C1 + 3H20
HSb03 + 6HC1 = H[SbCl6] + 3H20 H[SbCl6 ]- atsidokompleksi malaxit ko'ki bilan birikadi.
Ushbu reaktsiya surmani atsidokompleksi (SbCk) Sb+5 malaxit yoki brilliant yashili bilan toluol yoki ksilolda yaxshi ekstraktsiyalanuvchi ko'k havo rang birikma hosil qilishga asoslangan. 2. Natriy tiosulfat bilan reaktsiyasi.
5 ml mineralizatga 5 tomchi natriy tiosulfatning to'yingan eritmasi qo'shib, 1-2 daqiqa qaynatilganda zarg'aldoq rangli cho'kma hosil bo'ladi (talliydan farqi).
2Sb+3 + 3Na2S2O3 + 3H2O = Sb2S3 + 2Na2SO4 + 6H+ Ortiqcha kislota qo'shilsa, tiosulfatdan erkin oltingugurt ajralishi reaktsiyaga xalaqit
beradi.
Na2S2O3 + 2HCl = S + SO2 + 2NaCl + H2O Temirni ftoridlar qo'shib, mis esa (DDTK)2 Pb bilan ekstraktsiyalab yo'qotiladi. Miqdori. Malaxit yashili bilan hosil qilgan toluolli rangli eritmani FEK usulida aniqlanadi.
ADABIYOTLAR RO'YXATI
1. Kuchkarov O. A. et al. Investigation of particular parameters of a semiconductor ammonia gas analyzer //IOP Conference Series: Materials Science and Engineering. - IOP Publishing, 2020. - T. 862. - №. 6. - C. 062101.
2. Mamadiyeva M. I., Ruziyev E. A., Mamirzayev M. A. Analitik kimyoni o'qitishda mustaqil ta'limni tashkil etish //O'zbekistonning iqtisodiy rivojlanishida kimyoning o'rni" mavzusidagi respublika ilmiy-amaliy anjumani materiallari, III qism.-SamDU. - 2018. - T. 124.
3. Файзуллаев Н. И., Мамирзаев М. А., Асроров Д. А. Исследование процесса образования дефектов, образующихся В МЕЗОПОРИСТОМ УГЛЕ //Universum: химия и биология. -
2023. - №. 5-3 (107). - С. 10-19.
4. Ташанов O. С., Саветов К. Т. Лекарственные растения, используемые в качестве средств для лечения слизистой оболочки рта //Research and Publications. - 2023. - Т. 1. - №. 1. -С. 42-45.
5. Ташанов O. С. СТОМАТОЛОГИЧЕСКИЕ ГЕЛИ //Лучшие интеллектуальные исследования. - 2024. - Т. 31. - №. 1. - С. 67-70.
6. Абдураззокова Х. Г. и др. Medicinal plants used as remedies for the oral mucosa //Proceedings of International Conference on Educational Discoveries and Humanities. - 2024. - Т. 3. - №. 5. - С. 29-32.
7. Zarxol B., Mamirzayev M. A., Tashanov O. S. Vitaminlar ishlab chiqarish vitaminlarning biologik ahamiyati moddalar almashinuvi //Лучшие интеллектуальные исследования. -
2024. - Т. 21. - №. 5. - С. 154-159.
8. Anvarovich C. A., Razhabboevnason A. R., Safarovich T. O. Medicinal Plants used as Remedies for the Treatment of the Oral Mucosa //American Journal of Pediatric Medicine and Health Sciences (2993-2149). - 2024. - Т. 2. - №. 2. - С. 491-494.
9. Хамдамкулов Д. Х. и др. ПОЛУЧЕНИЕ ВЫТЯЖКИ ИЗ АИРА ОБЫКНОВЕННОГО (Acorus calamus, Linnaeus, 1753) //Proceedings of International Conference on Educational Discoveries and Humanities. - 2024. - Т. 3. - №. 5. - С. 21-24.
10. SHomurodov S. H. S. H., Tashanov O. S. Zaharli metall kationlarini mineralizatdan aniqlash. Qo'rg'oshin kationini tahlili //образование наука и инновационные идеи в мире. - 2024. -Т. 55. - №. 4. - С. 17-20.
11. Lapasovna A. M. et al. Tarkibning doimiylik qonuni va materiyaning o'zgarmas mohiyati //International Journal of Education, Social Science & Humanities. - 2024. - Т. 12. - №. 3. -С. 953-956.
12. Lapasovna A. M. et al. Immunitet tizimida kislorod radikallarining vazifasi //Новости образования: исследование в XXI веке. - 2023. - Т. 2. - №. 14. - С. 575-580.
13. Lapasovna A. M. et al. Immunitet tizimida kislorod radikallarining vazifasi //Новости образования: исследование в XXI веке. - 2023. - Т. 2. - №. 14. - С. 575-580.
