CC BY
32Google scholar www.carjis.org
ISSN:2181-2454 VOLUME 1 | ISSUE 2 | 2021
YILLIK TAYYORGARLIK MASHG'ULOTLARIDA UZUNLIKKA SAKROVCHILARNI JISMONIY TAYYORGARLIGINI TAKOMILLASHTIRISH
I.A. Davronova
O'zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti
Z.Rahimova
O'zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti
D.Xolbekova
O'zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti
Sh.Meliqulova O'zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti
O.Xomidova
O'zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti
Uzunlikka sakrovchilarni yillik tayyorgarlik mashg'ulotlarini tuzilishi va mazmuni, Uzunlikka sakrovchilarni jismoniy tayyorgarligini takomillashtirishda vosita usullari, Uzunlikka sakrovchilarni antropometrik ko'satkichlarini jismoniy tayyorgarlikka bog'liqligi, Yillik tayyorgarlik mashg'ulotlar rejasini qo'llanishi, Uzunlikka sakrovchilarni pedagogik tajribada ishtiroki va jismoniy tayyorgarligini takomillashtirish samaradorligiga ta'siri kabi masalalarga qaratilgan.
Kalit so'zlar: uzunlikka sakrash, musobaqa, yuklama, metr.
IMPROVING THE PHYSICAL TRAINING OF LONG JUMPERS IN
ANNUAL PREPARATIONS
I.A. Davronova
Uzbek State University of Physical Culture and Sports
Z.Rakhimova Uzbek State University of Physical Culture and Sports
D.Kholbekova Uzbek State University of Physical Culture and Sports
Sh.Melikulova Uzbek State University of Physical Culture and Sports
O.Khomidova Uzbek State University of Physical Culture and Sports
ANNOTATSIYA
Google scholar www.carjis.org
ISSN:2181-2454 VOLUME 1 | ISSUE 2 | 2021
ABSTRACT
The structure and content of the annual training of long jumpers, the methods of improving the physical fitness of long jumpers, the dependence of anthropometric indicators of long jump on physical training, the use of the annual training plan, the participation of long jumpers in pedagogical practice and physical fitness focuses on issues such as the impact on efficiency.
Key words: long jampers, competition, , load, meter.
Mavzuning dolzarbligi: Mamlakatimizda jismoniy tarbiya va sportni ommaviylashtirish ijtimoiy siyosatning muhim yo'nalishlaridan biri etib belgilangan. Chunki sport aholi salomatligini mustahkamlash, yosh avlodni sog'lom va barkamol etib tarbiyalash orqali jamiyatda sog'lom turmush tarzini qaror toptiradi. Turli kasalliklar, yoshlar o'rtasida zararli odatlarning oldini oladi. Sport yuksak madaniyat, vatanparvarlik tuyg'ularini shakllantirishda ham muhim o'rin tutadi. Bu sohada erishilgan yutuqlar mamlakatni dunyoga tanitadi, barcha yurtdoshlarga g'urur-iftixor bag'ishlaydi. Mustaqillik yillarida bu borada keng ko'lamli ishlar amalga oshirildi. Aholining, ayniqsa, yosh avlodning jismoniy tarbiya va ommaviy sport bilan muntazam shug'ullanishi uchun zarur sharoitlar yaratildi. SHahar va qishloqlarda zamonaviy sport komplekslari bunyod etildi. "Umid nihollari", "Barkamol avlod" va "Universiada" musobaqalari yoshlarni ommaviy sportga, sog'lom turmush tarziga oshno qilish vositasiga aylandi. Istedodli bolalarni tanlash va professional sportchilarni tayyorlash bo'yicha uzluksiz tizim yaratildi. Umumtalim maktablari va bolalar sport majmualaridagi mashg'ulotlarda qobiliyati ko'zga tashlangan o'g'il-qizlar bolalar va o'smirlar sport maktablari, sport kollejlariga olinib, professional yondashuvlar asosida tarbiyalanmoqda. Oliy o'quv yurtlari va o'quv-yig'in mashg'ulotlarida mahoratini oshirmoqda.
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA
Ishning maqsadi: Uzunlikka sakrovchilarini yillik tayyorgarlik mashg'ulotlarida jismoniy tayyorgarligini takomillashtirish.
Tadqiqot vazifalari: Biz oldimizga qo'yilgan maqsadni amalga oshirishda quyidagi vazifalarni hal etdik:
1. O'zDJTSU talabalarining yengil atletika SPMO mashg'ulotlarida uzunlikka sakrovchilarni antropometrik ko'rsatkichlarini jismoniy tayyorgrlikka bog'liqligini o'rganish;
2. Yillik tayyorgarlik mashg'ulotlar rejasini qo'llanishini o'rganish;
KIRISH
Google scholar ISSN:2181-2454
www.carjis.org VOLUME 1 | ISSUE 2 | 2021
3. Uzunlikka sakrovchilarni pedagogik tajribada ishtiroki va jismoniy tayyorgaligini takomillashtirish samaradorligiga ta'sirini o'rganish.
MUHOKAMA VA NATIJALAR
Uzunlikka sakrashda birinchi darajali sakrovchilarni tayyorlash uchun
bir yillik o'quv rejasi
1-jadval
ï-flïi l'as 0 a C II i - a 2 Vosita Hajmi Noyabr Dtkabr Y invar Ftvral Mai t Apre] May Iyun Iyul Avgnsi Sentyabr Qktyabr ïil bo'yi
Jismoniy yukkma Mashg'ulatlar som Oyi^a iami soat 1 "0:rtichamaiii2:iLot davomiylisi 30111 loat loat 13 21 21 2! 21 6! Si 93 90 Si 4,0 A3 45 45 A! is is is 1S 63 45 54 54 53 3 3 3 is is is 22; 54 54 45 733 5 3 3
Musobaqa tajyorgarligi Musobaqalar soni Unmlitka sakiash Qokirj TjilifQi lOlli lOlli 1 1 1 1 1 2 2 2 2 1 2 5 3 2 2 2 -14 2 2 2 2!
I M il S Chidamlilik. ChaqiqcmlLk;. egiluvdianlilc Selarj ^ugurisb. kroE3 yugunsh. o'ymlai Egilnvchanlilcni l'a cliaqqonliliL liv oi 1 ETitiiuv ^ hi miEhqlari loat loat i 5 5 5 5 5 7 S 7 7 L l L L 6 5 5 5 3 3 3 14 6 6 S 76
Kuch Shtinga bilan mashq qilish Drirlit bilan saba^h Vu]: bilan mas&q qilish Uloqtirish mi&hqlaii GimijastilcE. atiubatika torina torina loat loat loat » 10 » 10 10 15 2; 25 30 30 2 3 5 3 2 5 S 6 S i 2 3 5 3 2 S S S S 2; 2; 2; 2; 2 2 2 2 5 5 5 3 2 2 2 2 6 6-3! 2; 2; 10 25! 2 2 2 27 5 3 2 « 2 2 2 27
1 g1 1 ä 8 . HJ Î H Tezlam^hli. Yugurish mashqlari St=rtian 60 metrgacba yuguriEli Biihlirjishidan 1SC - 2SC m sacli= vjrjiiEli O'zganrvchaii yuguridi 1 50 (1[)0)]J Tepaiitta va pastliliia yugurish (Î- 5) 30 m ywislida yuguriah ïvLiicfa bo'ylab yugurish lan lan lan Im lan km bir necha majli 5 S S 6 6 3 i 5 12 12 10 10 I! 3 3 33 5 1111 1 10 2; 3; S 6 S S S S 10 10 1; S S 6 1111 5! 5! 3; 3! 5 S 6 SI 10 10 4 72 6 6 4 IOO 15 5 11-6 5; 3; 10 25;
i i ■=■; It^ IMl rf o To'liq yugurib kelishdan "depsirush" ni b=iaiiEli Yugurib ke]:b uzurj]ili:i ï =krash bir necha majli bir necha majli 40 40 40 3; s; s; s; s; 40 40 40 40 7; s; s; s; 40 40 40 400 6; 6; - 7;;
Uzunlikka sakruvchi talaba-sportchilarning jismoniy tayyorgarligining
dinamikasi
2-jadval
Google scholar ISSN:2181-2454
www.carjis.org VOLUME 1 | ISSUE 2 | 2021
№ Nazorat testlan TG NG
TO TK t P TO TK t P
1. 30 metrga start oldidan yugui : (s) 3,92±0,46 3,3ftt0.36 3.14 <0,01 3.90i0.26 3.75t02S 1,36 >0,1
2. 100 metrga yugurish (s) 11,S5±0.56 ll,38i0,37 2.43 <0,05 11.90t0.25 ll,6SiO,45 1,48 >0,1
3. Olti yugui ish qadami bilan besh hatlab sakrash (m.) 21.76tl.16 23.37il.07 3.53 <0,01 21.78t0.25 21.9fttO.4K 1,34 >0,1
4. Ovoqdan oyoqqa sakrash 60 m: (inarta) 26.08i2.03 28.05t2.25 2.73 <0,05 25,3±3,15 27.5t3.15 2,03 >0,05
5. Joyidan turib sakrash (m) 2,78i0,15 3.05i0.25 3.21 <0,01 2,67±0,45 2.90t0.15 1,68 >0,1
6. 60 kg shtanga bilan o'tirib turish 16,2i2,25 19.Si3.05 3.29 <0,01 16,li3.5 19.4t4.25 2,16 >0,1
XULOSA
1. Tadqiqotga ko'ra tezkor-kuch sifatini aniqlashda 30 metr masofaga start oldidan yugurish testini qo'lladik. Tadqiqotda ishtirok etgan tajriba guruhi sinaluvchilari tadqiqot boshidan o'tkazilgan pedagogik testlashda 30 metrga start oldidan yugurishda o'rtacha 3,92±0,46 s. natijani qayd etgan bo'lsa, tadqiqot yakunida 3,39±0,36 s.ga teng bo'ldi. Nazorat guruhi sinaluvchilari ushbu masofani bosib o'tishda tadqiqot oldidan 3,90±0,26 s. vaqt sarflagan va tadqiqot yakunida bu ko'rsatkich 3,75±028 s.ga teng bo'ldi.
2. 100 metr standant masofani yugurib o'tishda tadqiqotdan oldin tajriba guruhi sinaluvchilari va tajriba guruhi sinaluvchilarida 11,85±0.56 hamda 11,38±0,37 s. ekanligi o'tkazilgan tajriba davomida aniqlangan bo'lsa, bu ko'rsatkich tadqiqot yakuniga kelib o'zgarishga ya'ni nazorat guruhida o'rtacha 11,90±0,25 s.ga nazorat guruhida esa 11,68±0,45 s.ga teng bo'ldi.
3. Olti qadam yugurib kelib besh hatlab sakrash orqali tezkor portlovchi kuchni rivojlanganlik darajasini aniqlashga qaratilgan ushbu testda tajriba guruhi sinaluvchilari tadqiqot oldidan 21,76±1.16 m. tadqiqot yakunida 23,37±1.07 m. natijani qayd etishdi. Nazorat guruhi sinaluvchilarining ushbu mezon bo'yicha tadqiqot oldidan o'rtacha ko'rsatkichi 21,78±0,25 m.ga tadqiqotdan keyin 21,99±0,48 m.ga teng ekanligini ko'rsatdi.
4. Oyoqdan-oyoqqa sakrab yugurish orqali qadamlar uzunligini aniqlashga qaratilgan navbatdagi testimizda tadqiqotdan oldin tajriba va nazorat guruhlari mos ravishda 26,08±2,03 marta va 28,05±2,25 martaga teng ekanligi kuzatilgan edi.
Google scholar www.carjis.org
ISSN:2181-2454 VOLUME 1 | ISSUE 2 | 2021
Tadqiqotdan so'ng bu ko'rsatkich mos ravishda 25,3±3,15 va 27,5±3,15 martaga teng bo'ldi.
5. Portlovchi tezkor kuchni aniqlash bo'yicha o'tkazilgan joyidan turib uzunlikka sakrash testida tajriba guruhi sinaluvchilarining o'rtacha ko'rsatkichi tadqiqotdan oldin 2,78±0,15 m.ga teng bo'lgan bo'lsa, tadqiqot yakunida bu ko'rsatkich 3,05±0,25 m.ga teng bo'ldi. Nazorat guruhi ushbu test bo'yicha tadqiqotdan oldin 2,67±0,45 m.ni tashkil etgan bo'lsa, tadqiqot yakunida 2,90±0,15 m.ni tashkil etdi.
6. Kuch sifatini rivojlanganlik darajasini aniqlashda o'tkazilgan
60 kg teng bo'lgan shtanga bilan o'tirib turish nazorat mashqida tajriba guruhi sinaluvchilarida tadqiqotdan oldin o'rtacha 16,2±2,25 martani tadqiqotdan keyin esa 19,8±3,05 martani tashkil etdi. Nazorat guruhida bu mezon bo'yicha tadqiqot oldidan 16,1±3,5 martaga teng bo'lgan bo'lsa tadqiqotdan keyin 19,4±4,25 martani tashkil etdi. Tadqiqot natijalaridan kelib chiqib, biz tomonizdan olib borilgan dastur asosida uzunlikka sakrovchilarni jismoniy tayyorgarligini takomillashganini ko'rishimz mumkin.
REFERENCES
1. O'zbekiston Respublikasining "Jismoniy tarbiya va sport to'g'risida"gi qonuni. Yangi tahrir. Toshkent 2015 yil.
2. R.Qudratov. Engil atletika. Darslik. Toshkent 2012 y.
3. Qudratov R.Q., G'aniboev I.D, Soliev I.R., Baratov A.M. "Engil atletikachilarning maxsus mashqlari" Uslubiy qo'llanma. O'zDJTI nashriyot-matbaa bo'limi. Toshkent 2011 y.
4. Olimov M.S., Soliev I.R., Xaydarov B.Sh. Sport pedagogik mahoratini oshirish. 139-160 bet. Darslik T.: 2017 y.
5. Ozolin N. G., Yengil atletika. Darslik. Moskva 1965.
6. Исламов, И. С. (2021). Влияние тренировки на иммунитет пловца. Academic research in educational sciences, 2(6), 1451-1461.
7. Islamov, I. S., & Ikramov, B. F. (2021). Starting actions of rowers on kayak and canoe. Academic research in educational sciences, 2(6), 1442-1450.
8. Ikramov, F. T., & Azimov, Z. N. (2021). Features of use rowing pool. Academic research in educational sciences, 2(6), 1154-1159.
9. Хамидуллаева, Г. А. (2021). Императив как средство воздействия в рекламных текстах. Academic research in educational sciences, 2(8), 518-525.
