CC BY
14NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Original peper
© M.A. Junaydullayev1^_
1Buxoro davlat universiteti, Buxoro, O'zbekiston
Annotatsiya
KIRISH: mazkur maqolada xorijiy davlatlarda harbiy oliy ta'lim muassasalarida bo'lajak harbiy ta'lim mutaxasislarini harbiy kasbiy-amaliy ta'lim sifatini ta'minlashning pedagogik tizimi, o'zining ko'p asrlik tarixiy tajribasi va strategik talablarga moslashuvi, bo'lajak harbiy kadrlarni tayyorlash maktablari hamda ularning faoliyat bosqichlari haqida tarixiy va zamonaviy ma'lumotlar o'z aksini topgan. Shungdek xorijiy harbiy oliy ta'lim muassasalarida tahsil olayotgan bo'lajak harbiylarning o'ta murakkab vazifalarni ijodiy hal qila olishda qo'llaydigan metodikalari, kursantlarni taktik va tezkor tayyorlash tizimlari yoritilgan.
MAQSAD: xorijiy davlatlarda bo'lajak harbiy ta'lim mutaxasislarini tayyorlash tizimi va metodikasini pedagogik tahlil qilish.
MATERIALLAR VA METODLAR: xorijiy davlatlarda bo'lajak harbiy ta'lim mutaxasislarini tayyorlash tizimi va metodikasi bo'yicha bo'lajak harbiy ta'lim mutaxasislarida kasbiy-amaliy kompetensiyalarini shakllantirishni ta'minlovchi me'yoriy hujjatlar, tadqiqot davomida pedagogikaning umume'tirof etilgan qonuniyatlari, tamoyillarga asoslangan, mahalliy va xorijiy manbalarning tahlillari asosida aniqlanishi hamda bu jarayonning mazmuni, metodikasi, qo'llaniladigan pedagogik texnologiyalarning amaliy asoslari, ularning samaradorlik darajalari eksperimental tadqiqotlar natijalariga asoslangan ilmiy xulosalar ishlab chiqilganligi bilan ta'minlangan. Shuningdek ishda ilmiy va ilmiy-uslubiy adabiyotlarni tahlil qilish va umumlashtirish, pedagogik testlash, pedagogik tajriba kabi tadqiqot metodlaridan foydalanilgan.
MUHOKAMA VA NATIJALAR: ko'p asrlar davomida kursantlar barcha muhim harbiy kompaniyalarda harbiy harakatlarda eng faol ishtirokchilar bo'lib kelgan. Amaliyot shuni ko'rsatadiki, harbiy tashkiloti tomonidan o'tkaziladigan kasbiy-amaliy tayyorgarlik tizimi asosan o'xshash va universaldir. Shu bilan birga, bu Qirg'iziston, Qozog'iston, Turkmaniston, Tojikiston va O'zbekistonning hali juda yosh armiyasida harbiy ta'lim sifatini ta'minlaydigan muhim elementlarning mavjudligini talab qilmaydi.
XULOSA: so'nggi besh yillikda yurtimizdagi oliy harbiy ta'lim muassasalari devorlarida Xalqaro ilmiy anjumanlar doirasida yangi operatsion va strategik sharoitlarda bo'lajak harbiy kadrlarni tayyorlashning yuqori sifatini ilmi-pedagogik qo'llab-quvvatlashning asosiy masalalari bo'yicha munozaralar bo'lib o'tmoqda. Tarixiy ilmiy manba'larni tahlil qilish
natijasida aniqlanishicha bugungi kunda dunyo mamlakatlari ichida eng ko'p va jangovar tayyor bo'lgan davlatlar AQSh, Germaniya, Rossiya, Xitoy, Hindiston, Buyuk Britaniya, Janubiy Koreya, Pokiston, Yaponiya, Fransiya, Italiya va boshqalari hisoblanadi. [2,3] Biz tadqiqotlarimiz davomida har bir davlatda bo'lajak harbiylarni tayyorlash tizimini alohida xususiyatlarini ko'rib chiqdik. Jumladan, AQSh, Buyuk Britaniya, Fransiya kabi yetakchi davlatlarning bo'lajak harbiy talim mutaxasislarini tayyorlash tizimini ko'rib chiqdik.
Kalit so'zlar: NATO, Qurolli Kuchlar, bo'lajak harbiy ta'lim mutaxasislari, harbiy kasbiy-amaliy tayyorgarli, AQSh, Germaniya, Buyuk Britaniya, Fransiya, Italiya, Sharl De Goll.
Iqtibos uchun: Junaydullayev M.A. Xorijiy davlatlarda bo'lajak harbiy talim mutaxasislarini kasbiy tayyorlash sifatini ta'minlashning ayrim xususiyatlari. // Inter education & global study. 2024. № 3(2). B.31-40.
НЕКОТОРЫЕ ОСОБЕННОСТИ ОБЕСПЕЧЕНИЯ КАЧЕСТВА И ПРОФЕССИОНАЛЬНАЯ ПОДГОТОВКА СПЕЦИАЛИСТОВ ОБРАЗОВАНИЯ БУДУЩИХ ВОЕННЫХ В ЗАРУБЕЖНЫХ СТРАНАХ_
© М.А. Жунайдуллаев1Н
1 Бухарский государственный университет, Бухара, Узбекистан_
Аннотация
ВВЕДЕНИЕ: в данной статье отражена историческая и современная информация о педагогической системе обеспечения качества военного профессионально-практического образования будущих специалистов военного образования в высших военных учебных заведениях зарубежных стран, о своем многовековом историческом опыте и адаптации к стратегическим требованиям, о школах подготовки будущих военных кадров и этапах их деятельности. Также освещаются методики, применяемые будущими военнослужащими, обучающимися в зарубежных военных высших учебных заведениях, для творческого решения чрезвычайно сложных задач, системы тактической и оперативной подготовки курсантов.
ЦЕЛЬ: педагогический анализ системы и методики подготовки будущих специалистов военного образования в зарубежных странах.
Материалы и методы: нормативные документы, обеспечивающие формирование у будущих специалистов военного образования профессионально -практических компетенций по системе и методике подготовки будущих специалистов военного образования в зарубежных странах, основанные на общепринятых законах педагогики, принципах, определяемых в ходе исследования на основе анализа отечественных и зарубежных источников, а также содержания, методики этого процесса, практических основ применяемых педагогических технологий., уровни их эффективности обеспечиваются тем, что на основе результатов экспериментальных исследований разработаны научные выводы. Также в работе использованы такие
методы исследования, как анализ и обобщение научной и научно-методической литературы, педагогическое тестирование, педагогический эксперимент.
ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: на протяжении многих веков кадеты были наиболее активными участниками боевых действий во всех важных военных компаниях. Как показывает практика, система профессионально-практической подготовки, проводимой военной организацией, во многом схожа и универсальна. При этом он не требует наличия существенных элементов, обеспечивающих качество военного образования в еще совсем молодой армии Кыргызстана, Казахстана, Туркменистана, Таджикистана и Узбекистана.
ЗАКЛЮЧЕНИЕ: за последние пять лет в стенах высших военных учебных заведений нашей страны в рамках международных научных конференций проводятся дискуссии по основным вопросам научно-педагогического обеспечения высокого качества подготовки будущих военных кадров в новых оперативно-стратегических условиях. Анализ исторических научных источников показал, что сегодня среди стран мира наиболее многочисленными и боеспособными являются США, Германия, Россия, Китай, Индия, Великобритания, Южная Корея, Пакистан, Япония, Франция, Италия и другие. [2, 3, 2] В ходе нашего исследования мы рассмотрели отдельные особенности системы подготовки будущих военных в каждой стране. В частности, мы рассмотрели систему подготовки будущих специалистов военной подготовки ведущих стран, таких как США, Великобритания, Франция.
Ключевые слова: НАТО, вооруженные силы, будущие специалисты по военному образованию, военно-профессиональная подготовка, США, Германия, Великобритания, Франция, Италия, Шарль де Голль.
Для цитирования: Жунайдуллаев М.А. Некоторые особенности обеспечения качества и профессиональная подготовка специалистов образования будущих военных в зарубежных странах. // Inter education & global study. 2024. №3(2). С.31-40.
SOME PECULIARITI ES OF QUALITY ASSURANCE AND PROFESSIONAL TRAINING
OF FUTURE MILITARY EDUCATION SPECIALISTS IN FOREIGN COUNTRIES
© Mels A. Junaydullayev1H
1Bukhara State University, Bukhara, Uzbekistan_
Annotation
INTRODUCTION: this article reflects historical and contemporary information about the pedagogical system of ensuring the quality of military professional-practical education of future military education specialists in foreign military higher educational institutions, their centuries-old historical experience and adaptation to strategic requirements, schools of training of future military personnel and stages of their activity. Also highlighted are the techniques used by future military personnel studying in foreign military higher education institutions to creatively solve extremely complex problems, the system of tactical and operational training of cadets.
AIM: pedagogical analysis of the system and methods of training future specialists of military education in foreign countries.
MATERIALS AND METHODS: normative documents that ensure the formation of future specialists of military education professional-practical competences on the system and methodology of training of future specialists of military education in foreign countries, based on generally accepted laws of pedagogy, principles determined in the study based on the analysis of domestic and foreign sources, as well as the content, methodology of this process, the practical foundations of the applied pedagogical technologies. Also in the work used such research methods as analysis and generalisation of scientific and scientific-methodological literature, pedagogical testing, pedagogical experiment.
DISCUSSION AND RESULTS: for many centuries cadets have been the most active participants of combat operations in all important military campaigns. As practice shows, the system of vocational and practical training conducted by a military organisation is similar and universal in many respects. At the same time, it does not require essential elements to ensure the quality of military education in the still very young armies of Kyrgyzstan, Kazakhstan, Turkmenistan, Tajikistan and Uzbekistan.
CONCLUSION: over the last five years, discussions on the main issues of scientific and pedagogical provision of high-quality training of future military personnel in the new operational and strategic conditions have been held within the walls of higher military educational institutions of our country in the framework of international scientific conferences. The analysis of historical scientific sources has shown that today among the countries of the world the most numerous and combat-ready are the USA, Germany, Russia, China, India, Great Britain, South Korea, Pakistan, Japan, France, Italy and others. [2, 3, 12] In the course of our research we have considered certain features of the system of training future military in each country. In particular, we considered the system of training of future military training specialists of leading countries such as the USA, Great Britain, France.
Key words: NATO, armed forces, future military education specialists, military professional training, USA, Germany, UK, France, Italy, Charles de Gaulle.
For citation: Mels A. Junaydullayev. (2024) 'Some peculiarities of quality assurance and professional training of future military education specialists in foreign countries', Inter education & global study, (3(2)), pp. 31-40. (In Uzbek).
Ma'lumki, har bir davlatning armiyasini tayyorlashning o'ziga xos xususiyatlari mavjud, shuningdek har bir davlat o'zining bo'lajak harbiy ta'limi tizimini rivojlantirish va tayyorgarlik tizimini yaratishda, bo'lajak harbiy kadrlar tayyorlashda boshqa mamlakatlar armiyalarida bu yo'nalishda amalga oshirilayotgan barcha ishlarni tahlil qilmasdan hal qilish mumkin emas. Shu munosabat bilan harbiy ta'lim tizimlari uzoq va yaqin xorij mamlakatlarida ham qiziqish uyg'otmoqda.
Amerika Qo'shma Shtatlarida bo'lajak harbiy talim mutaxasislarini tayyorlash mexanizmlari: Amerika Qo'shma Shtatlarining oliy harbiy ta'lim tizimining paydo bo'lishi 19-
© intereduglobalstudy.com
2024, ISSUE 3(2)
NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
asrda Evropada mavjud bo'lgan oliy harbiy maktablar bilan bog'liq. U piyoda va otliq askarlarning taktikasini o'rgatish tajribasiga va Frantsiya va Germaniyaning oliy harbiy tizimlarining boshqa xususiyatlariga asoslanadi. 1885 yilda AQSh harbiy xizmatchisi podpolkovnik Talbot o'zi o'tkazgan tadqiqotlari natijasida mamlakat harbiy rahbariyatiga hisobot tayyorladi va unda u shunday xulosa qildi: "AQShda bo'lajak harbiylar korpusini tayyorlash Germaniya va Frantsiyadagi ofitserlarni tayyorlashdan sezilarli darajada ortda qolmoqda, shuningdek Evropa mamlakatlari soni." oliy harbiy ta'lim tizimining faoliyatining boshlanishi 1887 yilda piyoda va otliq qo'shinlar maktablari va nemis turiga ko'ra yaratilgan harbiy kollejning ochilishi bilan bog'liq. Shu bilan birga, harbiy maktablarda diviziya (korpus) komandiri bo'lish uchun ofitserlar tayyorlandi. AQSHda oliy harbiy ta'lim muammolari bo'yicha yetakchi ekspert, Garvard universiteti professori S. Xantingtonning fikricha, ofitserlar korpusining paydo bo'lishining aniq sanasini ko'rsatib bo'lmaydi. Bu asta-sekin va notekis sodir bo'ldi, lekin 1800 yilgacha u mavjud emas edi va 1900 yilda bunday guruhlar deyarli barcha yirik mamlakatlarda mavjud edi[2, 3, 5, 8].
Ilmiy - uslubiy adabiyotlarni o'rganish va tahlil qilish jarayonida ma'lum bo'ldiki, AQShning zamonaviy harbiylashgan oliy ta'lim tizimi Qurolli Kuchlar uchun umumiy bo'lgan 4 ta o'rta, 2 ta oliy va 2 ta universitet negizida faoliyat yuritadi.
AQSh harbiy oliy ta'lim tizimi ko'p bosqichli, besh bosqichli. Bo'lajak harbiy kadrlarning boshlang'ich tayyorgarligi harbiy maktabda, so'ngra ixtisoslik kurslarida, harbiy bo'linmalar va xizmatlar maktablarida malaka oshirish kurslarida, qo'mondonlik va shtab kollejlarida (armiya, dengiz floti, havo kuchlari, deputatlar, harbiy-dengiz kuchlari qurolli kuchlari) o'qitilishi paytida amalga oshiriladi: 1-bosqich - Vest-Poyntdagi Armiya akademiyasi, yiliga 200 ga yaqin kishini harbiy akademiyaga qabul qiladigan ikkita tayyorgarlik bosqichga ega maktab. 17-22 yoshli o'g'il yoki qizlar ingliz tilidan (insho), matematika va ijtimoiy fanlardan kirish imtihonlarini muvaffaqiyatli topshirgandan so'ng, oddiy armiya va uyushgan zaxiradagi oddiy askar va serjantlar qabul qilinadi. Har yili akademiyaga 2000 ga yaqin abituriyent jalb qilinadi, ularning to'rtdan bir qismi turli xil sabablarga ko'ra sinov o'quv sikli davomida o'qishdan chetlatiladi. Universitet bitiruvchilari o'qish oxirda o'rta va oliy harbiy ta'lim to'g'risidagi diplom oladilar. Ularga "ikkinchi darajali leytenant" asosiy zobit unvoni va bakalavr ilmiy darajasi beriladi; 2-bosqich - barcha zobitlar lavozimga tayinlanishdan oldin harbiy bo'linmalar va xizmatlar maktablarida o'qishlari shart bo'lgan mutaxassislik kursi. Fort Braggdagi Maxsus urush markazida maxsus kuchlar zobitlari uchun professional mashg'ulotlarni o'tashlari talab etiladi; 3-bosqich - malaka oshirish kurslari. Harbiy unvondagi barcha zobitlar, shu jumladan kapitangacha bo'lgan harbiy xizmatchilarning 30 dan ortiq o'quv markazlari va maktablarida (armiya aviatsiyasi, zirhli, piyoda, harbiy razvedka, elektron razvedka, dala artilleriya, havo hujumidan mudofa, kimyoviy) o'z bilimlarini oshirishlari mumkin. Ushbu bosqichda harbiy oliy ta'lim tizimining ishlashi quruqlikdagi qo'shinlarning harbiy mutaxassislarga bo'lgan ehtiyojlariga qarab maktablar va markazlar sonini o'zgartirish tendentsiyasi bilan belgilanadi; 4-bosqich - 10-15 yildan keyin qo'mondonlik va shtab kollejlarida (armiya, quruqlikdagi qo'shinlar, havo kuchlari, dengiz floti, deputat, Buyuk Britaniya
NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
qurolli kuchlari) "mayor-polkovnik" unvoniga ega zobitlarni tayyorlash. Batalyon-brigada" darajasidagi va tashkiliy shtab zobitlari. Zobitlar havo hujumidan mudofa, elektron urush, xavfsizlik siyosatini rejalashtirish, Sharqiy va Markaziy Evropaning davlat-siyosiy tizimi va qurolli kuchlarini tashkil etish va o'tkazish, logistika muammolarini o'rganadilar. To'liq kunlik o'qitish uchun ofitserlarni tayyorlash muddati 40 hafta, sirtqi ta'lim uchun esa 4-yildan ortiq emas. Ushbu darajadagi tizimning yillik ishlab chiqarishi 300-500 zobitni tashkil qiladi; 5-bosqich - Qurolli Kuchlar qo'mondonlik-shtab kolleji, Milliy harbiy va harbiy-sanoat kollejlari hamda Axborot resurs kollejini birlashtirgan oliy o'quv yurtlari tizimi - Milliy mudofaa universitetida katta va katta ofitserlarni tayyorlash. Talabalar harbiy rejalashtirish, harbiy strategiya, mamlakatning ichki va tashqi siyosati, milliy qurolli kuchlar va NATO ittifoqdosh kuchlarining qo'shma jangovar operatsiyalarida AQSh harbiy kuchlaridan foydalanish masalalarini o'rganadilar. To'liq kunlik o'qitish uchun ofitserlarni tayyorlash muddati 42 hafta, sirtqi ta'lim uchun esa 2-yilgacha. Bundan tashqari, universitetda Mudofaa vazirligi markaziy apparati va boshqa bo'linmalarida ishlash uchun oliy kasbiy malakaga ega davlat xizmatchilari tayyorlanadi. Universitet har yili 550-600 nafar zobitni tugatadi.
Fransiyada bo'lajak harbiy talim mutaxasislarini tayyorlash tizimi: Dunyo miqyosidagi global o'zgarishlar Fransiyadagi zamonaviy oliy harbiy ta'lim tizimining tubdan o'zgarishiga olib keldi, bu Sharl De Gollning 1932 yilda aytgan mashhur bayonotiga asoslanadi: "Armiya biz ko'nikkan emas, balki armiya bo'lishi kerak", 1777 yilda qurolli kuchlar vaziri va islohotchi graf Klod Lui De Sen-Jermen tashabbusi bilan Fransiyada yigirmata qirollik harbiy maktablari tashkil etildi, buning natijasida u chirigan armiyani isloh qilishga umid qildi. "Keyin biz urush san'atida kam mashq qildik va harbiy vatanparvarlik shu qadar pasayib ketdiki, qirol fransuz zobitlarini Prussiyaga yubordi, ular u erda qo'shinlarni shakllantirish va tayyorlashni o'rganishlari uchun". Maktabga kirish uchun bo'lajak kursantdan to'rt avlod olijanob ajdodlari borligini isbotlash va o'qish uchun to'lovlarni to'lash talab qilingan. Bundan tashqari, o'quvchi yozish va o'qishni bilishi kerak edi. Olti yil davomida maktablar matematika, tarix, geografiya, chet tillari va chizmachilik, qilichbozlik va raqsni o'rgandilar [2, 5, 8, 11, 11; 12].
Fransuz oliy harbiy ta'lim tizimining paydo bo'lishi 1878 yil 15 iyunda Leval rahbarligida Oliy harbiy maktab tashkil etilgan paytdan boshlanadi.
Qayd etilgan manbalar va olib borilgan tadqiqotlarni tahlil qilish jarayonida Frantsiyaning ikki jahon urushi oralig'idagi oliy harbiy ta'lim tizimi quyidagi xususiyatlar bilan tavsiflanganligi aniqlandi: zobitlarning individual intellektual intizomini shakllantirish, ularning bilimlarini ushbu sohaga yo'naltirish. mohiyatini izlash va fantaziyani tarbiyalash, ularning umumiy madaniy saviyasini har tomonlama yuksaltirish. Buning uchun oliy harbiy ta'lim tizimida taktika, harbiy tarix, qo'mondonlik falsafasi, sotsiologiya va chet tillarini o'rgangan, ammo harbiy geografiyani o'rganmagan. Zamonaviy siyosiy va harbiy vaziyatni tahlil qilish natijasida Fransiya harbiy qo'mondonligi universitet oliy harbiy ta'lim tizimlarini integratsiya qilish to'g'risida qaror qabul qildi. 1993 yilda uch turdagi qurolli kuchlarning birlashgan kollejlari va jandarmeriya oliy shtab kurslari negizida, Parij markazida yaqin atrofida, Eyfel
NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
minorasidan 500-metr uzoqlikdagi Ecole Militaire (harbiy maktab) hududida. Mudofaa vazirligi va Bosh shtabga yaqin joyda Kollej interarmees de defense kolleji tashkil etildi.
O'shandan beri Kollej Interarmees De Defense kolleji zamonaviy oliy harbiy ta'lim tizimining asosi bo'lib kelgan. Tizimning universitetlararo integratsiyalashuvini rivojlantirish tendentsiyasini amalga oshirgan holda, Kollej Interarmees De Defense kolleji yil davomida armiya, dengiz floti, havo kuchlari va jandarmeriya uchun zobitlarni tayyorlaydi. Kollejda o'qishga nomzodlarni kasbiy tanlash "mayor" va "podpolkovnik" harbiy unvonlariga ega bo'lgan ofitserlar tomonidan tanlov asosida kirish imtihonlarini o'tkazishni nazarda tutadi. Universitetning yillik qabuli 320 nafar zobitni tashkil etadi (ulardan 110 nafari dunyoning 70 davlatidan, shu jumladan Rossiyadan kelgan harbiy xizmatchilardir) [2, 3, 5, 18; 12].
BMT va NATO kuchlari va vositalari yordamida dunyo va Yevropada xavfsizlikni ta'minlash bilan bog'liq. O'qishni tugatgandan so'ng, Kollej Interarmees De Defense kolleji bitiruvchilari "Polkovnik" - "General" harbiy unvonlarida ofitserlik lavozimlarida ishlash huquqiga ega bo'ladilar.
O'quv quyi tizimini rivojlantirishning asosiy tendentsiyasi uning kursga yo'naltirilganligidir. Ta'lim dasturi "Tezkor tayyorgarlik" va "Umumiy mudofaa masalalari" fanlariga bo'lingan. Mashg'ulotlar uzluksiz usulda va o'quv guruhlari tarkibida amalga oshiriladi. Shunday qilib, Fransiya oliy harbiy ta'lim tizimining rivojlanishining asosiy tendentsiyalari quyidagi7-muhim jihatni etiborga oladi: tarixiy o'zlikni saqlash; zamonaviy jangovar harakatlarni o'tkazish shakllari va usullarining o'zgarishiga tezkor javob berish; yangi ta'lim texnologiyalari asosida o'qitishning shakl va usullarini takomillashtirish; ta'limni individuallashtirishga e'tibor berish; universitetlararo integratsiyani chuqurlashtirish; oliy harbiy ta'lim kursining tabiati; yetakchi fuqarolik mutaxassislarini o'qitishga keng jalb etish; siyosiy va harbiy muammolarni hal qilishning xalqaro mohiyatiga e'tibor qaratish.
Buyuk Britaniyada bo'lajak harbiy talim mutaxasislari ta'lim tizimi: Ko'p asrlik tarix davomida Britaniya oliy harbiy ta'lim tizimi Britaniyaning orollari va xorijdagi mulklarini zarur darajada harbiy himoya qilishni ta'minlashga qaratilgan bo'lib, u hatto urush davrida ham o'z xarajatlarini ma'lum chegaralardan tashqariga kengaytirishga intilmagan. Natijada oliy harbiy ta'lim tizimiga maxsus, inglizcha yondashuv shakllandi. Uni yangi operatsion va strategik talablarga moslashtirish 1990-yillarning o'rtalarida boshlangan.
Olib borilgan tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki ingliz zobitlarini tayyorlash quyi tizimining faoliyati asosiy kontseptual komponent - fikrlash jarayoni, ta'limotni ishlab chiqish va qo'llash, shuningdek, ma'naviy tarkibiy qism - zobitning qobiliyatlarini ta'minlaydigan qo'l ostidagilarni jangga majburlash ma'naviy quyi tizim bilan bevosita bog'liq. O'quv va ma'naviy quyi tizimlarning ishlashi harbiy-professional va ijtimoiy-psixologik tamoyillarga asoslanadi (1-jadval).
Britaniya zobitlarini tayyorlash va oqitish quyi tizimlari faoliyatining asosiy
Jadval 1
tamoyillari
Tamoyillar Dastlabki tushunchalar
Mohiyat
Ratsionalizm 1 Ratsionalizm va ilm-fan Tashkiliy faoliyatning, asosan, pragmatik yo'nalishning maqsadga muvofiqligini asoslash
Ilmiylik Ilmiylik va kognitivizm Ta'lim jarayoniga ilmiy-tadqiqot xarakterini berish, o'qitishning yangi samarali usullarini izlash
Tizimlilik Ilmiylik Harbiy pedagogik jarayonning elementlarini tizimlashtirish, o'quv tizimining tarkibiy qismlarining funktsiyalarini tahlil qilish va muvofiqlashtirish.
Ishlab chiqarish qobiliyati Ilmiylik va pragmatizm TSE va ularni qo'llashning yangi usullarini joriy etish asosida o'quv jarayonini faollashtirish
Umumlashtirish Ratsionalizm va kognitivizm O'quv maqsadlarini shakllantirish, uning intensivligi va motivatsiyasini ta'minlash
Amaliylik Pragmatizm va bixeviorizm Intensiv tayyorgarlik asosida kasbiy mahorat, malaka va sifatlarni shakllantirish
Ijtimoiylashtirish Neobexeviorizm va interaktivizm Ofitserlarda zarur ijtimoiy-siyosiy va axloqiy-psixologik fazilatlarni ularning ijtimoiy muhitdagi mavjud munosabatlarga moslashishi asosida ularning ijtimoiy muhiti orqali shakllantirish uchun shart-sharoit yaratish.
Insonparvarlik Neofreydizm Tarbiyaviy ta'sirlar shaxsiy xususiyatga ega, ma'naviy va jangovar ruhni shakllantirish jarayonini individuallashtiradi
Binobarin, oliy harbiy ta'lim tizimini rivojlantirish tendentsiyasi ofitserlarning kasbiy faoliyatini davom ettirish uchun barqaror motivatsion munosabatlarni ta'minlash, ishonchli boshqaruv va boshqaruv fazilatlarini shakllantirishdan iborat. Ma'lumotnomalar va hisobotlarni o'rganish jarayonida Buyuk Britaniyaning zamonaviy oliy harbiy ta'lim tizimini rivojlantirishning umumiy tendentsiyasi universitetlararo integratsiyaga qaratilganligi aniqlandi.
Shunday qilib, Buyuk Britaniyaning zamonaviy oliy harbiy ta'lim tizimini rivojlantirishning asosiy tendentsiyalari: bo'lajak harbiy talim mutaxasislari tayyorlashni tashkil etish va amalga oshirishga tizimli yondashuv; ularni tayyorlashda bo'lajak harbiy talim mutaxasislarning yaqin va uzoq kelajakdagi kasbiy vazifalarni muvaffaqiyatli bajarish qobiliyatiga e'tibor qaratish; yuqori texnologiyali kadrlar tayyorlash; o'quv jarayonining ilmiy tadqiqot xarakteri; eng muhim davlat hujjatlarini ishlab chiqishda bo'lajak harbiy talim mutaxasislarning faol ishtiroki; o'qitishning vazifa-modul yo'nalishi; tizim rivojlanishini o'z-o'zidan tuzatish.
Eng ilg'or xorijiy oliy harbiy ta'lim tizimlarini o'rganish ularning tizimlari va quyi tizimlarini tavsiflovchi bir qator xususiyatlarni aniqlash va tizimlashtirish imkonini berdi. Jumladan AQSh, Fransiya va Buyuk Britaniya zobitlari uchun oliy ta'lim quyi tizimlarining qiyosiy tahlili 2-jadvalda keltirildi.
Jadval 2
AQSh, Fransiya va Buyuk Britaniya zobitlari uchun oliy ta'lim quyi tizimlarining
qiyosiy tavsifi
Bir mamlakat Quyi tizimlarning asosiy xususiyatlari
Boshqaruv Trening Ta'lim Ta'minlash
AQSH Harbiy ta'limni boshqarish organ-larining o'z vazifa-larini Ta'limning besh darajasining mavjudligi; Ofitserlarning o'qish Ofitserlarni NATO Qurolli Kuchlari va zamonaviy dunyo- Moliyaviy, ta'lim, moddiy va moddiy-texnik ta'minot
quyi tuzilma-larga o'tkazishda oliy harbiy ta'lim organlari mavjud bo'lmaganda muvozanat.
davrida yuqori malakaga va ularning hayotiy faoliyatida qat'iy
korporativlikka erishish; professor-o'qituvchilar va talabalar o'rtasidagi kollegial hamkorlik; mansabdor shaxslarning xizmat tashabbusi va qabul qilingan qarorlarning asosliligi uchun
javobgarligini rivojlantirish
da milliy ustunlik va ustunlik, mam-lakat Qurolli Kuch-larining yengilmas qudrati ruhida tarbiyalash; shu asosda Amerika harakat uslubini singdirish
balansi, ta'lim
faoliyatini yaxshi yo'lga qo'yilgan huqu-qiy ta'minlash, boshqa HOT tizim-larining ma'lumotlar bazalariga kirish
Fransiya mamlakat oliy
mansabdor
shaxslarining oliy kasbiy ta'limini
boshqarishda faol ishtirok etish; HOTga qo'yiladigan talablarni aks ettiruvchi ommaviy muhokama qilingan va qabul qilingan harbiy doktrinaning mavjudligi; fuqarolik ruhini yangilash uchun mamlakat mudofaa va xalq ta'limi sohalarini yaqinlashtirish
Birlashgan qurolli mudofaa kollejining ko'p bosqichli maxsus o'quv-ilmiy kompleksini yara-tish; Qurolli Kuchlarning barcha bo'g'inlari va harbiy bo'linmalari ofitserlarini tayyorlash-ning o'ziga xosligi va zaruriyatini e'tibordan chetda
qoldirmagan yoki
buzmagan holda
armiyalararo hamkorlik; harbiy va fuqarolik boshqaruvining oliy tuzilmalari salohiyatidan faol foydalanish; jamiyat va uning armiyasining intellektual birligi; 2015 yil oxirida ofitserlar tayyorlash yo'nalishi; harbiy ta'lim sohasida millatlararo hamkorlik
jamoatchilik fikrini hisobga olish va xabardor qilish asosida aniq mafkuraviy yo'na-lishlarni shakl-lantirish; ofitserlar ongida de Gollning "Frantsiya armiyasi uning dahosining haqiqiy aksidir" tamoyilini tas-diqlash; ofitser-larning umumiy madaniy darajasini oshirish; ofitserlar tayyorlashda millatlararo xususiyatlarni hisobga olish
HOT tizimini aniq huquqiy qo'llab-quvvatlash; ta'lim, moddiy, moliyaviy va moddiy-texnik ta'minot balansi;
HOT tizimini axborot, ilmiy va uslubiy ta'minlashga zamonaviy ta'lim texnologiyalarini keng joriy etish
Buyuk Ofitserlarni Britaniya tayyorlashga tizimli yondashish; ta'lim dasturlari mazmuni va bitiruvchilarga qo'yiladigan talablar bo'yicha aniq
konseptual ko'rsatmalar
Turli o'quv modullari va yangi axborot texnolo-giyalarini qo'llash; noa-niqlik sharoitida ofitser-larda analitik fikrlash qobili-yatlarini rivojlan-tirishga asoslangan; guruh mashg'ulotlarining kollegialligi; aniq belgi-langan ta'lim tamoyillari
Ofitserlarning qo'l ostidagilarni majburlash qobili-yatini shakllantirish kurash, yuksak ma'naviyat va jangovar ruh; qat'iy intizom; HOT, harbiy qismlarning tarixiy an'analariga sodiqlik_
Oliy ta'lim
muammolari bo'yicha tadqiqot markazining xulosalari asosida HOT tizimini yuqori darajadagi ilmiy qo'llab-quvvatlash ta'limga borish; moli-yaviy, moddiy va boshqa turdagi qo'llab -quvvatlash balansi
Bundan tashqari, rivojlanish tendentsiyalarini bilish va hisobga olish, xorijiy oliy harbiy ta'lim tizimlarining mohiyati va tuzilmalari, ularning quyi tizimlari va asosiy elementlari -
NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
professor-o'qituvchilar va talabalar - O'zbekiston Qurolli Kuchlarining istiqbolli oliy harbiy
ta'lim tizimining kontseptual asoslarini yanada rivojlantirishga yordam beradi.
ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES
1. Белая книга по вопросам обороны [Текст]. М.: Посольство Франции в России. 1994.
2. Баридж Б.К. Адаптация системы военной подготовки и образования к новым стратегическим и оперативным требованиям [Текст] // Международная конференция, 28 февраля - 2 марта 2001 г. М.: ОВА, 2001. С. 111;
3. За профессиональную армию [Текст] / А.К. Быков, И.В. Домнин, С.Н. Климов и др./ Российский военный сборник. М.: ВУ, 1998. № 14. 567 с.
4. Геймер Х.Г.Р. Система высшего образования в Германии - камо грядеши? // Bildung und Wissenschaft: на русском языке. 1999.
5. Основные направления военного строительства в Европейских странах // Материалы международной конференции,28февраля-2марта: М.: Межрегиональный общественный фонд поддержки военной реформы, 2001. С. 126.
6. Система высшего образования в Германии - камо грядеши? // Bildung und Wissenschaft: на русском языке. 1999. №
7. Ушакова В.М. Организационно-педагогические основы обеспечения подготовки специалистов нового поколения в многоуровневой системе высшего образования Республики Беларусь: автореф. дис. ... д-ра пед. наук. М., 2000;
8. Фильков С.М. Психолого-педагогическая теория и практика подготовки личного состава Вооруженных Сил Великобритании [Текст]:Дис. ... канд. пед наук. М., 1990. С. 76.
9. Феденко Н.Ф., Фильков С.М. Система подготовки личного состава Вооруженных Сил Великобритании [Текст].М.: ГУ ГШ РФ, 1993;
10. Хантингтон С. Солдат и власть [Текст]. Гарвард - Кембридж: 1985. С.11-18.
11. Шарль де Голль. Франция и армия. Париж: Издательство «Плон», 1971. С. 99.
MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]
Junaydullayev Mels Asliddin o'g'li, mustqil izlanuvchi [Джунайдуллаев Мелс Аслиддин оглы, соискатель], [Mels A. Junaydullayev, applicant]; manzil: O'zbekiston, Buxoro M.Iqbol 11 [адрес: Узбекистан, Бухарская М.Икбол 11], [address: Uzbekistan, Bukhara M.Iqbol 11]; E-mail: junaydullayevmels @gmail.com
