CC BY
2EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz
^ DEVELOPMENT OF QUALITY ASSESSMENT METHODS OF
"UGRINOL" SOLUTION Iminova I.M1. Turgunov D.M2.
1Tashkent Pharmaceutical Institute, Tashkent, Uzbekistan 2Andijan State Medical Institute, Andijan, Uzbekistan https://doi.org/10.5281/zenodo.11090682
ABSTRACT
In the article, the YuSSX method of qualitative and quantitative analysis of the main bioactive substances in its composition was developed to evaluate the quality of the "Ugrinol" solution obtained on the basis of local raw materials, chamomile and aloe. Based on the conducted practical experiments, the mentioned chemical and chromatographic methods were selected as the most optimal method for use in the quality analysis of the solution and are used in the preparation of the regulatory document.
РАЗРАБОТКА МЕТОДИКИ ОЦЕНКИ КАЧЕСТВА РАСТВОРА "UGRINOL"
Иминова И.М.1 Тургунов Д.М2
Ташкентский фармацевтический институт, Ташкент, Узбекистан
2Андижанский государственный медицинский институт, Андижан, Узбекистан
https://doi.org/10.5281/zenodo.11090682
ARTICLE INFO__ABSTRACT
Received: 23th April 2024 В статье разработан метод ВЭЖХ качественного и
Accepted: 29th April 2024 количественного анализа основных биоактивных
Online: 3°th April 2024 веществ в его составе для оценки качества
KEYWORDS
—-—- раствора Ugrinol, полученного на основе местного
Ugrinol, раствор, сырье,
сырья, ромашки и алоэ. На основании проведенных
ромашка, алоэ, метод ВЭЖХ.
практических экспериментов указанные химические и хроматографические методы выбраны как наиболее оптимальные для использования при анализе качества раствора и используются при составлении нормативного документа.
"UGRINOL" ERITMASI SIFATINI BAHOLASH USULLARINI ISHLAB CHIQISH
Iminova I.M1. Turg'unov D.M2.
1Toshkent farmatsevtika instituti, Toshkent, O'zbekiston ^ndijon davlat tibbiyot instituti, Аndijon, O'zbekiston https://doi.org/10.5281/zenodo.11090682
ARTICLE INFO
Received: 23th April 2024 Accepted: 29th April 2024 Online: 30th April 2024
KEYWORDS "Ugrinol", solution, raw material, chamomile, aloe, YuSSX method.
ABSTRACT
Maqolada mahalliy xom ashyo romashka va aloe o'simligi asosida olingan "Ugrinol" eritmasini sifatini baholash uchun uning tarkibidagi asosiy biofaol moddalarni sifat va miqdoriy tahlil usullarining YuSSX usuli ishlab chiqildi. O'tkazilgan amaliy tajribalarga asoslangan holda keltirilgan kimyoviy va xromatografik usullarni eritmani sifat tahlilida qo'llash uchun eng maqbul usul sifatida tanlandi va me'yoriy hujjat tuzishda foydalaniladi.
Dolzabligi. Bugungi kunda aholini bezarar, samarador tabiiy dori vositalari bilan ta'minlash dolzarb masalalardan biridir. Farmatsevtik korxonalarda aksariyat sintetik preparatlar ishlab chiqarilmoqda. Mahalliy xom ashyo asosida yuzdagi husnbuzarlarga qarshi dori vositasini olish uchun biofaol moddalarini o'rganishni maqsad qilib qo'ydik. O'simlik xom ashyosi asosida arzon, xorijdan keltirilgan dori-darmonlarni o'rnini bosa oladigan va biosamaradorligi yuqori bo'lgan preparatlarni ishlab chiqarishda asosiy masalalardan biri ilmiy asoslangan sifat - nazorat tahlil uslublarini ishlab chiqish va standartlashdan iborat. Fitopreparatlar tarkibida xilma-xil biofaol moddalarni ko'p miqdorda saqlaganligi sababli, bunday dori vositalarini standartlash ma'lum qiyinchiliklarga olib keladi. O'simliklarning boy kimyoviy tarkibi butun organizmga umumlashgan holda ta'sir qilib, uning komponentlari metabolik jarayonlarini egallab yoki to'ldiribgina qolmay, fiziologik oqim tezligini o'zgartirmaydi, balki nozik patologik o'zgarishlarni boshqaradi [1,2].
Tadqiqot maqsadi. Yuqoridagilarni inobatga olgan holda mahalliy xom ashyolar moychechak (Matricaria chamomilla) gullari va aloe (Aloe vera ) o'simligi er ystki qismi asosida olingan yuzdagi xusunbuzarlarni davolash uchun qo'llaniladigan "Ugrinol" eritmasining sifatini aniqlash usullarini ishlab chiqishni maqsad qilib olindi.
Tadqiqotning ob'ektlari va usullari. Tadqiqot ob'ekti sifatida mahalliy ishlab chiqaruvchi korxona talabiga ko'ra mahalliy xom ashyo moychechak (Matricaria chamomilla) gullari va aloe (Aloe vera ) o'simligi er ystki qismi asosida olingan "Ugrinol" eritmasi olindi. Olingan "Ugrinol" eritmasini sifatini baholash uchun uning tarkibidagi asosiy biofaol moddalarni sifat tahlil usullarining YuSSX usulida optimal sharoitlari ishlab chiqildi. O'tkazilgan amaliy tajribalarga asoslangan holda quyida keltirilgan kimyoviy va xromatografik usullarni eritmani sifat tahlilida qo'llash uchun eng maqbul usul sifatida tanlandi va me'yoriy hujjat tuzishda foydalaniladi.
"Ugrinol" eritmasining chinligini aniqlash usulini ishlab chiqish
"Ugrinol" eritmasining chinligini aniqlashda
1. Alyuminiy xlorid bilan reaksiya;
2. Temir (III) xlorid eritmasi bilan reaksiya bajarildi va ijobiy natija olindi. eritmada flavooidlar saqlashi aniqlandi.
3. Yupqa qatlam xromatografiyasi usuli uchun "Silufol" markali xromatografik plastinka olinadi. Start chizig'iga eritmadan shisha kapillyar yoki maxsus tomizg'ich yordamida bir necha tomchi tomiziladi va yoniga 2 sm masofada guvoh sifatida apigenin tomiziladi va
Received: 23th April 2024 Accepted: 29th April 2024 Online: 30th April 2024
KEYWORDS "Ugrinol", eritma, xom ashyo, moychechak, aloe, YuSSX usuli.
EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz
havoda quritiladi. So'ngra plastinkani ichiga benzol : atseton (4:1) quyilgan xromatografik kolonkaga joylashtirilib, ma'lum vaqt (30-40 daqiqa) davomida xromatografiya qilinadi. Keyin plastinka olinib, havoda quritiladi va ultrabinafsha (UB-254 nm) nurida ko'rib, dog'lar aniqlanadi (Rf - 0.34 apigenin)[2,3,4].
YuSSX usulida biofaol moddalarni aniqlash.
Bunda xromatografiyalash AgilentTechnologies -1260, USA rusumli YuSSX dan foydalanildi. Xromatografiyalash uchun optimal sharoit: to'lqin uzunligini o'zgartirish uchun UB detektorli suyuqlik xromatografi, kolonka - Nucleosil 100-5, C18 HD, 125 mm x 4 mm, 5mkm, Macherey-Nagel yoki ekvivalentli, oqim tezligi - 1,0 ml/min, kalonka harorati - 40°C, to'lqin uzunligi -220 nm, yuboriluvchi namuna miqdori -20 mkl. A-qo'zg'aluvchi faza -atsetonitril (YuSSX uchun), B-bufer eritma 1% li muz holidagi sirka kislota.
IfleieKTop A220hm
1-rasm. Propilenglikol standartining xromatogrammasi
2-rasm. Metilparaben standartining xromatogrammasi
EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz
2,5 5,0
3-rasm. Azulen standartining xromatogrammasi
4-rasm. Aloin standartining xromatogrammasi
1-jadval
Standart moddalarda aniqlangan ko'rsatkichlar
№ Ta'sir etuvchi modda nomi Ushlanish vaqti Cho'qqi maydoni
1 Azulen 3,358 3404866
2 Aloin 5,659 2056858
3 Metilparaben 3,998 1816426
4 Probilparaben 6,657 4197230
EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz
5-rasm. "Ugrinol" eritmasining xromatogrammasi
"Ugrinol" eritmasini YuSSX usulida 220 nm to'lqin uzunligida aniqlanganda, xromatogrammada 4 ta cho'qqi yuzaga chiqdi. Ta'sir etuvchi moddalarning ushlanish vaqti va miqdorini quyidagi jadval orqali bilib olishimiz mumkin: 2-jadval
Tekshiriluvchi eritma (Ugrinol) da aniqlangan ko'rsatkichlar
№ Ta'sir etuvchi modda nomi Ushlanish vaqti Pik maydoni
1 Azulen 3,366 3555288
2 Aloin 5,646 2056858
3 Metilparaben 3,997 1737380
4 Probilparaben 6,661 3901820
Eritma tarkibidagi Azulen, Aloin va yordamchi moddalar metilpraben va propilparabenlarning xromatogrammalardagi ushlanish vaqtlari, biz foydalangan standart moddalarning ushlanish vaqtlari bilan bir xil ekanligini ko'rishimiz mumkin.
YuSSX usulida flavonoidlar miqdorini aniqlash
Tajribada Agilent Technologies -1260, USA rusumli YuSSX dan foydalanildi. Xromatografiyalash uchun optimal sharoit: to'lqin uzunligini o'zgartirish uchun UB detektorli suyuqlik xromatografi, kolonka - Nucleosil 100-5, С18 HD, 125 mm х 4 mm, 5mkm, Macherey-Nagel yoki ekvivalentli, oqim tezligi - 1,0 ml/min, kalonka harorati - 40°C, to'lqin uzunligi -220 nm, yuboriluvchi namuna miqdori -20 mkl. А-qo'zg'aluvchi faza - atsetonitril (YuSSX uchun), В-bufer eritma 1% li muz holidagi sirka kislota. Na'muna sifatida 1:5 nisbatda tayyorlangan eritmadan foydalanildi. Standart namuna miqdori 0,1 mg/ml. Eritma tarkibida flavonoidlar yig'indisi 0,066mg/ml ekanligi YuSSX usulida aniqlandi.
EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz
6-rasm. "Ugrinol" eritmasining xromatogrammasi 3-jadval
"Ugrinol" eritmasining YuSSX usulida olingan natijalarning metrologik xarakteritikasi
(n=5; P=95%; t(p,f)=2,78)
Xi, mg/ml x, mg/ml f S2 S Sx s%
X1=0,065 X2=0,065 Xs=0,066 X4=0,067 X5=0,067 0,066 4 0,00000100 0,001000 0,0004472 1,88
"Ugrinol" eritmasi tarki bidagi flavonoidlar miqdori 0,066 mg/ml ni tashkil qilc
tahlilning o'rtacha nisbiy xatoligi.- 1,88 % ni tashkil qildi. Xulosa:
1."Ugrinol" eritmasi tarkibidagi asosiy ta'sir etuvchi moddalarning YuSSX usulida sifat va miqdoriy tahlil usullari ishlab chiqildi.
2. Tahlil natijalari shuni ko'rsatdiki, "Ugrinol" eritmasi tarkibidagi o'simliklarning ta'sir etuvchi Azulen va Aloin moddalari YuSSX usulida aniqlandi. Eritma tarkibidagi yordamchi moddalar metilparaben va propilbarabenlarning ham borligini ko'rishimiz mumkin.
3. Ugrinol" eritmasi tarkibidagi flavonoidlar miqdori 0,066 mg/ml ni tashkil qildi; tahlilning o'rtacha nisbiy xatoligi.- 1,88 % ni tashkil qildi.
References:
1. Normativ-huquqiy hujjatlar va metodologik ahamiyatga molik nashrlar. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947-sonli "2017-2021 yillarda O'zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo'nalishi bo'yicha Harakatlar strategiyasi to'g'risida"gi Farmoni.// www.lex.uz
2. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 14 fevraldagi PQ-3532-sonli «Farmatsevtika tarmog'ini jadal rivojlantirish bo'yicha qo'shimcha chora-tadbirlar to'g'risida»gi Qarori.// www.lex.uz
EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz
3. Государственная фармакопея - Изд. XI. - Вып. 1. Общие методы анализа. Лекарственное растительное сырье. - М.: Медицина, 1990., 134 с;
4. S.A. Rudenko / Xromatografik jarayonlar 2010. - T.10. Vbip.2 S. 223-230s.
5. N.X. Xolmatov, O.A. Ahmedov Farmakognoziya 1-qism (darslik)
