CC BY
224TURIZM SOHASIDA BRONLASHTIRISH TIZIMLARI
Dilnoza Suyunova
QarDU talabasi
Asilbek Ahmadov
QarDU talabasi
ANNOTATSIYA
Ushbu maqolada turizm sohasida masofaviy tarzda xizmatlardan foydalanish va ularni oldindan bronlashtirish tizimlari haqida so'z yurutiladi.
Kalit so'zlar: Bronlashtirish tizimlari, mehmonxona, online to'lov, qulaylik sharoitlar, innovatsiyalar
ABSTRACT
This article discusses the use of remote services in the field of tourism and their pre-booking systems.
Keywords: Booking systems, hotel, online payment, convenience, innovation
So'nggi o'n yilliklar davomida hech narsa dunyoning turli mamlakatlari iqtisodiyotining turli xil texnologik innovatsiyalar sifatida muvaffaqiyatli rivojlanishiga hissa qo'shdi. Texnik taraqqiyot sizga turli yo'nalishdagi mavjud korxonalar ishini yangilash va takomillashtirish imkonini beradi. Endi mehmonxonalar, sanatoriyalar, motellar, sayohat firmalari va tizimlarsiz boshqa kompaniyalar qanday ishlashini tasavvur qilish qiyin kompyuter xavfsizligi. Hozirgi vaqtda ushbu tizimlar keng tarqalgan va yaxshi kelishilgan. Foydalanishning yuqori iqtisodiy samaradorligi kompyuter tizimlari Egalar egalari o'z egalariga bozorga ta'sir o'tkazishga undadi.
Bugungi kunda jaxonda to'rtta dunyo miqiyosida rezervlash tizimi (Global Distribution Sestems - GDS) mavjud. Bular: Amadeus, Galelio, Sabre, va Worldspan. Ular jami mehmonxonalar bozorining 90% dan ko'prog'ini qamrab olgan. Ularning terminallari yer yuzidagi 400 mingdan ortiq turistik agentliklarda o'rnatilgan. Bu tizimlar "oltin to'rtlik" deb atalishi bejiz emas. Jaxon mehmonxona bozorining qolgan bir necha foizi mintaqaviy rezervlash tizimlariga va yuqorida zikr etilgan tizimlarga qo'shilishi arafasida turgan tizimlarga tegishli.Rezervlash tizimlar bilan ishlashning universial resepti mavjud emas, shu bois har bir muayyan mehmonxona uchun mijozlarning strukturaviy tarkibini, narx-navo siyosatini va h,k,ni mufassal tahlil qilish lozim. "Galileo" tizimlarining yangi imkoniyatlari. Bronlashtirishning xalqaro komp'yuter tizimi "Galileo International", "The Galileo Company Ltd" kompaniyasi tomonidan yaratilgan. Bu kompaniyaga 1917 yil iyulda "British Airways", "Swissair",
BOOKING SYSTEMS IN TOURISM
"KLM" va "Covia" aviakopaniyalari tomonidan asos solingan. O'sha yili avgustda ta'sischilarga "Alitalia" va "Austrian Airlines"qo'shildilar.
1987 yil oktyabrda ta'sischilar tarkibiga "Air Linqus" va "Tap Air Portuqal" kirdilar. 1988 yilda ularga "Sabena" va "Olympic Airways" ning qo'shilishi bilan kompaniya ta'sischilari tarkibini shakllantirish yakunlanadi."Galileo" va "Apollo" tizimlari bazalarida dunyodagi barcha bronlashtirishning uchdan bir qismi amalga oshirilayapti."Galileo International" da 3 mingga yaqin menejerlar, dasturchilar va operatorlar band. Ma'lumotlarni ishlash markazi Denverdan uncha uzoq bo'lmagan Kolorodo shtatida joylashgan. U yilning 365 kuni davomida sutkasiga 24 soat faoliyat ko'rsatadi. Har kuni 200 mln. dan ziyod xabarlarni qayta ishlaydi."Galilieo" xizmatidan jahonning 107 tadan ko'p mamlakatlararo turagentlari foydalanadilar. "Galilieo" turfirmalari axborotlarga kirishni ta'minlaydi va yo'l - yo'lakay turistik xizmatlar turlarini bron qilishga imkon beradi. "Galilieo International" dasturi ishtirokchilari haqida axborot (jadvallar, mavjud o'rinlar, tariflar va boshqa)lar 100 dan ortiq mamlakatlardagi obunachilarga jo'natiladi."Galilieo" har qanday boshqa taqsimlash tizimi singari, ma'lum vazifalarni bajarish uchun mo'ljallangan va ilovada deb atalgan majmua tizimlaridan iborat. Barcha ilovalar bitta "Muqova"ga birlashtirilgan va "Focalpoint" ("Sita" tarmoqi orqali ulanishadi) yoki "Fosalpoint Net" (Internet orqali ulanganda) deb ataladi. Funktsional va boshqa variantlar imkoniyatlari bir xil o'xshash ikki ulanishmavjudligi "Galilieo International" ni ham yirik, ham uncha katta bo'lmagan turfirmalar aloqalariga mo'ljananganligi bilan bog'liqdir."Galilieo" nafaqat agentliklar uchun yuqori sifatli mahsulotga ega. "Travel Point" dasturi oddiyligi va ixchamligi bilan mutlaqo tayyorlanmagan odamga ham u yoki bu turistik xizmatni bronlashtirish imkonini beradi. Korporativ mijozning shaxsiy komp'yuteriga yoki masalan, ko'p uchuvchi yo'lovchi komp'yuteriga o'rnatilishi mumkin [1-12].
Mehmonxona biznesida axborot texnologiyalaridan foydalanishga qo'shimcha bo'lgan aniq afzalliklarga qo'shimcha ravishda, ekspluatatsiya va malakali foydalanish, shuningdek, Rossiya axborot texnologiyalari bozorida talablar tufayli ko'plab muammolar mavjud. Dasturiy ta'minotni o'rnatishda asosiy muammo, qo'shimcha ravishda texnik masalalar, Kompyuterning savodsizligi va xodimlarning malakalari etarli emas. Mehmonxonalar soni juda ko'p bo'lgan gumanitar ta'limga ega bo'lib, ular kompyuter va Internet bilan ishlashda muayyan qiyinchiliklarga olib keladi. Xodimlarni mukofotlash yoki yollash mutaxassislar qo'shimcha moliyaviy resurslarni talab qiladi. Hamma mehmonxona korxonalari ham IT mutaxassislarini qo'llab-quvvatlashi mumkin emas.
Bronlashtirishning hozirgi zamon kompyuter tizimida bronlash - KTB (Computer Reservation SyStem - CRS) ga XX asrning 1950 yillar oxiri va 1960 yillar boshlarida asos solingandi.
Axborotlar ishlab chiqish va taqsimlashda uni uzatish va ko'paytirish, ishonchligini ta'minlash (shy jumladan, sayohtlar uchun ma'lumotnomalar, prays -varaqlar, biletlar, rezervlashtirish to'g'risida axborotlar) ancha qimmat turadi. Chunki xato ham juda qimmatga tushadi. AQSHda ayrim kompaniyalar hali o'tgan asrning 1960 yillaridayoq o'z xususiy komp'yuter tizimlarini ishlab chiqqandilar. Keyinchalik ayrim firmalarni ular birlashtirishga o'rinishlari muvaffaqiyatsizlikka uchradi (1961 yil - "DEL TAMATIC" "Delta", "PANA - MAC", "Pan Am"firmalari), ikki Amerika kompaniyalari "American Airlenes" va "United Airlines" bir - biridan mustaqil yuqori unumli, raqobatbardosh rezervlashtirish tizimlari yaratdilar. "United Airlines" 1976 yilda "Apollo" tizimi bilan birinchi bo'lib bozorga chiqdi. Oradan biroz vaqt o'tib "American Airlenes" o'z "Sabre" tizimini taklif.
Fidelio tizimi. Mehmonxonalar va restoranlar uchun boshqaruv tizimlari yaratishga ixtisoslashgan dunyodagi eng yirik Micros-Fidelio korporatsiyasining kompleksi eng ko'p tarqalgan universal mahsulot hisoblanadi. Fidelio tizimi 100 dan ortiq yirik mehmonxona tarmoqlari (Sheraton, Hilton, Marriot, Kempinsky, Hyatt, va h.k) da o'rnatilgan. MDH va Boltiqbo'yi mamlakatlari hududidagi 90 dan ortiq mehmonxonalar ham o'z faoliyatidan mana shu texnologiyalardan foydalanadi. Fidelio tizimi mehmonxona ishining nomerlarni kompyuterda rezervlahtirish, mehmonlarni ro'yxatga olish, joylashtirish va ro'yxatdan chiqarishdan nomerlar fondini boshqarish, buxgalteriya va moliya ishlarini yuritishgacha bo'lgan barcha bosqichlarini qo'llab-quvvotlaydi. Tizim muomilada juda soda bo'lib, biron-bir alohida shaxsiy kompyuterlarni taqazo etmaydi va har qanday kattalikdagi mehmonxonalarda foydalanish uchun mosdir.
Lodginng Touch tizimi. mehmondo'stlik sanoati uchun dasturlar ishlab chiqish sohasidagi yetakchi tashkilotlardan biri. Aqshning MAI Hospitality kompaniyasi tomonidan yaratilgan. Bugungi kunda Lodging Touch tizimi mehmonxona biznesini kompleks avtomatlashtirish dastiriy vositalarining eng zamonaviylaridan biri hisoblanadi. Dastur to'la rusifikatsiya qilingan va MDH bozori uchun moslashtirilgan. Bosha shunga o'zshash tizimlardan farqli o'laroq Lodging Touch tizimi Windows NT operatsion muhitida faoliyat ko'rsatadiki, bu uning faoliyat diorasining ancha kengaytiradi, shuningdek u bilan, ishlash usulini oson o'zlashtirish imkonini beradi.Loding Touch - Porte tizimi modul prinsipiga asosan tuzilgan. Operatsion blok tizimining bosh bo'g'inin tashkil etadi. U nomerlarni bronlashtirish (bronni rasmiylashtirish va bekor qilish kutish varaqalarini yuritish, mehmonxona qavatlarini ko'zdan kechirish) mehmonlarni joylashtirish va ro'yxatdan chiqarish, to'lovlarini kiritish va tungi audit taomili funksiyalarini qo'llab-quvvotlaydi. Shu yerda mehmonxonadagi holat to'g'risidagi hisobotni (grafik yoki jadval variantlarida) ko'zdan kechirish, turli-tuman ma'lumotlar (mehmon kartochkalari, passport ma'lumotlari va h.k) olish mumkin.
Nimeta tizimi. Bu kichik va o'rta mehmonxonalar uchun mo'ljallangan nisbatan yangi maxsuldir. Nimeta tizima Internet-texnoligiyalari vositasida mehmonxonani boshqarish tizimini ijaraga olish va undan foydalanish imkonini beradi. Bu texnologiyaning ish prinsipi shundan iboratki, mehmonxona haqidagi barcha ma'lumotlar va mehmonxonani boshqarish tizimining dasturi mehmonxonadan tashqarida, buning uchun maxsus ajratilgan serverda joylashgan boladi. Mazkur server Internet-provayderining jixozlangan servis-markazida bo'ladi. Shunday qilib, Nimeta tizimini ulash va undan foydalanish uchun kompyuterga ega bolish va Internetga chiqish kifoyadir. Mehmonxonalarni kompyuterlashtirishning boshqa tizimlari ham juda ko'p. Amalda barcha tizimlar taxminan bir hil funksiyalar va imkoniyatlar to'plamiga ega bo'lib, ular o'rtasidagi farq juda ahamiyatsizdir.
AMADEUS -Bronlash bilan shug'ullanadigan eng mashhur kompyuter tizimidir. U boshqa izimlarga qaraganda ko'proq miqdirda xalqaro xizmarlar ko'rsatishga qodir. "AMADEUS" Hotels tizimi yer yuzidagi 35000 mehmonxona va boshqa joylashtirish vositalari haqida aniq ma'lumotlarni taklif qiladi. U mehmonxonaning joylashgan manzili, bo'sh o'rinlarning mavjudligi, ko'rsatiladigan xizmatlar to'plami va narxlar xaqida ma'lumotlar beradi. Mehmonxona xizmatlarini bronlash bo'limlari Internet tarmog'ida ham mavjud. Ularning eng mashhuri Travel Webdir. U 19996 yilda AQSHning "Pedasus Sestems" kompyuter kompaniyasi tomonidan ochilgan. Trravel Web jahonning 94 mamlakati, barcha yetakchi mehmonxona tarmoqlari va 200 dan ortiq aviakompaniya haqida axborot beradi [13-30]. Bronlashdan tashqari, u ma'qul mehmonxonalar va aviareyslarni qidirish tizimiga ham ega.
REFERENCES
1. Bozarov, E., & Babayeva, L. (2021). TURIZM SOHASIDA KLASTERLARNING SAMARASI VA AHAMIYATI. Scientific progress, 2(6), 208-212.
2. Ikramovich, R. Z. Z., Shukhratovna, Y. S., To'lqinovich, S. B., & Ibragimovna, B. L. (2021). Monetary Policy Of The Uzbekistan And Its Improvement Ways In Implementing. Journal of Contemporary Issues in Business and Government, 27(1), 1551-1557.
3. G'Ulomxasanov, E., Ruziyev, B., Lazizova, M., & Ochildiyev, B. (2022). TURIZM—MAMLAKAT IQTISODIYOTINING STRATEGIK TARMOG 'I. Scientific progress, 3(1), 458-464.
4. Gulomkhasanov, E., & Rakhmatova, N. (2022). THE ROLE OF TASHKENT IN THE DEVELOPMENT OF TOURISM. Scientific progress, 3(1), 183-188.
5. Ergashev, R. K., & Jabborova, Z. (2021). THE IMPORTANCE OF INNOVATIVE ACTIVITY IN TOURISM.
6. Jabborova, Z. O. (2019). Historical Approach Essence in Determining Pedagogical Professional Competence and Its Level. Eastern European Scientific Journal, (1).
7. Bozarov, E. B. (2021). ANALYSIS OF THE DEVELOPMENT OF TOURISM IN UZBEKISTAN. Scientific progress, 2(6), 213-216.
8. Gulomxasanov, E., Amirova, F. S. Q., & Amirov, A. S. O. G. L. (2021). IQTISODIYOTNI RIVOJLANTIRISHDA ICHKI TURIZIMNING ORNI VA AHAMIYATI. Scientific progress, 2(6), 171-174.
9. G'Ulomxasanov, E., Ruziyev, B., & Akramov, S. (2022). TURIZMDA DESTINATSIYA. Scientific progress, 3(1), 143-150.
10. Бабаева, Л. И., & Гуломхасанов, Э. М. (2022). ЛОГИСТИКА В ТУРИЗМЕ. Scientific progress, 3(1), 470-474.
11. Yakubova, S. S. (2021). ANALYSIS OF COUNTRY DEBT POLICIES AND ITS EFFECTIVE GOVERNANCE. Theoretical & Applied Science, (3), 410-413.
12. OmanovRustamFarmonovich, G., & ErgashevTohir, B. (2021). Socio-Economic Aspects of the Development of Small Enterprises in the Kashkadarya Region of Uzbekistan. Design Engineering, 6523-6531.
13. Gulomxasanov, E., Amirova, F. S. Q., & Amirov, A. S. O. G. L. (2021). IQTISODIYOTNI RIVOJLANTIRISHDA ICHKI TURIZIMNING ORNI VA AHAMIYATI. Scientific progress, 2(6), 171-174
14. Shukhratovna, Y. S. (2021). Innovative Approaches for Modeling the Impact of Monetary Policy on Economic Development. Academic Journal of Digital Economics and Stability, 311-318.
15. Наврузова, Г. Н. (2021). Махдуми Аъзам Накшбандия асоси булган турт калима хусусида. Academic research in educational sciences, 2(3).
16. Ubaydova, V. E. (2021). Bahauddin nakshband symbol of honesty. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal, 11(5), 1193-1197.
17. Убайдова, В. Э. (2020). ЦЕННОСТЬ ВРЕМЕНИ В УЧЕНИИ НАКШБАНДИЯ ПРИ ВОСПИТАНИИ СОВЕРШЕННОГО ЧЕЛОВЕКА. In СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ: АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ, ДОСТИЖЕНИЯ И ИННОВАЦИИ (pp. 79-81).
18. Адизова, Н. З., Убайдова, В. Э., & Пулатова, С. У. (2014). Исследование потребительского спроса на предметы фольклорного рынка с целью прогнозирования рационального ассортимента. Молодой ученый, (8), 125-128.
19. Наврузова, Г. Н. САЙЙИД АМИР КУЛОЛ ВА БАДОУДДИН НАКЩБАНД. FALSAFA VA HAYOTXALQARO JURNAL, 66.
20. Fattoxovna, D. D., Xamimovna, S. X., & Ergasheva, M. R. (2020). Promotion of practical trainings for the development of the creative abilities of students in special subjects using foreign methods of foreign education method. European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences Vol, <5(11).
21. Эргашева, М. Р. (2016). Конкурентоспособность как фактор качества изделий легкой промышленности. Молодой ученый, (10), 331-333.
22. Sharifovna, T. Z., Kizi, T. M. K., Khikmatovna, N. L., Ramazonovna, E. M., Narzullaevna, A. M., & Kizi, K. S. N. (2020). Opportunities for the development of creative abilities of the future teacher and student. Journal of Critical Reviews, 7(12), 103-107.
23. Эргашева, М. Р. (2017). Обеспечение условий рациональной организации рабочих мест на предприятиях легкой промышленности. Молодой ученый, (1), 9899.
24. Саидова, Х., & Эргашева, М. (2021). Талабаларда дизайнга оид билимларини креатив таълим асосида ривожлантириш методикаси. Общество и инновации, 2(5), 116-122.
25. Xamidovna, S. X., & Ergasheva, M. R. (2021). Pedagogical conditions of personal development in the educational process. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal, 11(3), 1239-1243.
26. Саидова, Х., & Эргашева, М. (2021). Метод развития знания дизайна у студентов на основе креативного образования. Общество и инновации, 2(5), 116122.
27. AZIMOVA, M., & ERGASHEVA, M. (2019). COMPOSITION AND MODERN STYLE. EURASIAN JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY, 1(2).
28. Эргашева, М. Р. ЖИЗНЕННЫЙ БЛЕСК В ОРНАМЕНТАХ БУХАРСКИХ ЗОЛОТОШВЕЙНЫХ ИЗДЕЛИЙ. УЧЕНЫЙ XXI ВЕКА, 51.
29. GI, T. (2021). Mathematical Modeling of the Stress-Deformed State of a Fur Package With a Constant Cross Section Under the Action of a Heat Field and External Forces. Eurasian Journal of Academic Research, 1(04).
30. Ташпулатов, С. Ш., Темирова, Г. И., Черунова, И. В., Расулмухамедова, Б. А., & Азимова, М. Н. (2021). РАЗРАБОТКА СПОСОБА ИЗГОТОВЛЕНИЯ МЕХОВЫХ ИЗДЕЛИЙ НА ОСНОВЕ РЕСУРСОСБЕРЕЖЕНИЯ. Universum: технические науки, (11-3 (92)), 55-59.
