CC BY
11"RAQAMLI TA'LIMNING ZAMONAVIY TENDENTSIYALARI VA ULARNI TA'LIM-TARBIYA
JARAYONIGA TADBIQ QILISH YO'LLARI" MAVZUSIDAGIRESPUBLIKAILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
25-oktabr 2023-yil
TIBBIYOT TEXNIKUMI TALABALARINING KOMMUNIKATIV KOMPETENTLIGINI RIVOJLANTIRISH JARAYONIDA ZAMONAVIY RAQAMLI TA'LIM VA SIMULYATSIYA TEXNOLOGIYALARIDAN FOYDALANISHNING
AFZALLIKLARI Tojiyeva O'ktamxon Xurshidovna Professional ta'limni rivojlantirish instituti mustaqil izlanuvchisi Elektron pochta manzili: [email protected] Telefon: +998 91 147 38 00 Farg'ona viloyati, 150700, Qo'qon shaxar, SARBOZ ko'chasi, 41uy https://doi.org/10.5281/zenodo.10035943
Annotatsiya. Hozirgi zamonaviy ta'lim jarayonida raqamli va simulyativ ta'lim texnologiyalarikengjoriy etilmoqda. Ushbumaqola tibbiy ta'limdaqo'llaniladiganraqamli ta'lim va simulyatsiya texnologiyalarini o'rganishga qaratilgan. Maqolada raqamli va simulyativ texnologiyalarni talqin qilishning o'ziga xos jihatlari, zamonaviy tibbiy ta'limda raqamli texnologiyalardan foydalanish muammosi, bo'lajak tibbiyot xodimlarini tayyorlash tizimida simulyatorli texnologiyalarning ahamiyati, simulyativ o'qitishning asosiy bosqichlari tadqiq etilgan.
Kalitso'zlar: ta'lim resurslari, o'quv-uslubiy tayyorgarlik, ta'limniraqamlashtirish, tibbiy ta'lim, simulyatsiya texnologiyalari, raqamli transformatsiya.
Аннотация. В современный образовательный процесс широко внедряются цифровые и симуляционные образовательные технологии. Данная статья посвящена исследованию технологий цифрового обучения и моделирования, используемых в медицинском образовании. В статье рассматриваются конкретные аспекты интерпретации цифровых и симуляционных технологий, проблема использования цифровых технологий в современном медицинском образовании, значение симуляционных технологий в системе подготовки будущих медицинских работников, основные этапы симуляционного обучения.
Ключевые слова: образовательные ресурсы, учебно-методическая подготовка, цифровизация образования, медицинское образование, симуляционные технологии, цифровая трансформация.
Abstract. In the current modern educational process, digital and simulation educational technologies are widely introduced. This article focuses on the study of digital learning and simulation technologies used in medical education. The article examines the specific aspects of the interpretation of digital and simulation technologies, the problem of using digital technologies in modern medical education, the importance of simulation technologies in the training system of future medical workers, the main stages of simulation training.
Keywords: educational resources, educational and methodological training, digitalization of education, medical education, simulation technologies, digital transformation.
Kirish
Bugungi kunda yangi axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining jadal rivojlanishi bilimlarni egallash xarakterini o'zgartirdi. Yetakchi zamonaviy texnologiyalar tibbiyotning yangi yutuqlariga tez javob berish qobiliyatini oshirdi, yangilangan mazmun va ta'lim usullarini va ta'lim olish imkoniyatini sezilarli darajada kengaytirdi. Raqamli innovatsiyalardan foydalanish,
"RAQAMLI TA'LIMNING ZAMONAVIY TENDENTSIYALARI VA ULARNI TA'LIM-TARBIYA
JARAYONIGA TADBIQ QILISH YO'LLARI" MAVZUSIDAGI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
25-oktabr 2023-yil
o'qituvchilarning rolini o'zgartirdi, xususan, ularning kommunikativ rolini kengaytirdi. Ta'lim texnologiyasining hozirgi tendentsiyalari o'rganishning raqamli elementlaridan foydalanishni o'z ichiga oladi. Ushbu usullarni o'zlashtirish bugungi tibbiyot yo'nalishi bo'yicha talaba-yoshlar tayyorlashda muhim o'rin tutadi. An'anaviy ta'lim va raqamlashtirishni qo'llash va uyg'unlashtirish amaliyotlari har xil, ammo keyingi rivojlanishning asosiy yo'nalishlari o'xshashdir. To'g'ri, tibbiyot sohasida ta'limni raqamlashtirish va avtomatlashtirishning hududiy o'ziga xosliklarini o'rganish to'liq yo'lga qo'yilgani yo'q, chunki ko'pgina elementlar hali ham ilmiy tasnif va tekshirishga qarshi. Binobarin, tibbiy ta'limda qo'llaniladigan raqamli o'qitish va simulyatsiya texnologiyalarini tahlil qilish, butun dunyoda taklif etilayotgan hodisalarni tavsiflash va ularning innovatsion salohiyati imkoniyatlarini tahlil qilish uchun ishlatiladigan ta'riflarni batafsilroq aniqlashdir. Shu bilan birga, asosiy e'tibor tibbiyot texnikumi talabalarini tayyorlashda raqamli texnologiyalardan foydalanish istiqbollariga qaratilgan. Bu texnologik yutuqlarga asoslangan eng yangi zamonaviy tibbiy vositalar imkoniyatlarini namoyish etish imkonini beradi. Raqamli texnologiyalarning tarqalishi va jamiyatning keng ko'lamli raqamlashtirilishi, raqamli o'quv platformalari va resurslarining ko'payishi ta'limning ko'plab sohalarida, shu bilan birga tibbiyotda ham o'zgarishlarga olib keladi. Mehnat bozoridagi zamonaviy tendentsiyalar bo'lajak shifokorlarning ma'lumotni qabul qilish, to'g'ri talqin qilish va undan foydalanish qobiliyati bilan bog'liq axborotlashtirishning texnologik taraqqiyot sifatida foydalanuvchilarni va bo'lajak shifokorlarni individual axborot vazifalarini yoki dolzarb ehtiyojlarni amalga oshirish va hal qilishning turli usullarini ochib beradi. Aloqa, raqamli, axborot texnologiyalarini to'g'ri qo'llash jismoniy va ruhiy salomatlikni saqlash bilan bog'liq bir qator muhim ijtimoiy muammolarni hal qilishga yordam beradi. Shu sababli, mehnat bozoridagi talab va tibbiyot mutaxassislariga qo'yiladigan asosiy talablar o'zgardi. "Umrbod ta'lim", uzluksiz ta'lim, STEM-ta'lim va boshqalar kabi ta'lim tendentsiyalari raqamli jamiyat muhitida zaruriy ehtiyojdir, chunki oliy ta'lim davomida talabalar barcha asosiy muhim va zarur kompetensiyalarni egallashlari kerak []. Aynan elektron ta'lim muhitida bu tushunchalar raqamli axborot texnologiyalari va resurslari asosida amalga oshiriladi. Xususan, Covid-19 sharoitida esa o'qituvchilar va talabalar ta'lim faoliyatida muloqotni qo'llab-quvvatlash va tashkil etish uchun mo'ljallangan raqamli o'quv resurslarining turli xususiyatlaridan foydalanadilar. Ta'limda kompyuter texnologiyalaridan foydalanish ta'lim sifatiga ta'sir ko'rsatadigan, o'qituvchilar va talabalarning hisoblash texnologiyalari bilan o'zaro munosabatini yaxshilashga, yangi o'qitish va ta'lim vositalarini shakllantirishga ta'sir ko'rsatadigan yangi raqamli ta'lim texnologiyalarining paydo bo'lishiga olib keldi [].
Zamonaviy ekspertlar elektron ta'lim vositalarini joriy etish ta'limni tashkil etish xarajatlarini kamaytirishga yordam berishini isbotlamoqda, chunki u binolarni ijaraga olish, o'quv joylariga sayohat qilish va hokazolarni talab qilmaydi. Bundan tashqari, ma'ruza va seminar mashg'ulotlarida ko'p sonli shaxslar, Internet resurslaridan foydalanish orqali o'qitish sifatini oshirish, darslarga tayyorgarlik vaqti va davomiyligini individual rejalashtirish, o'quvchilarda mustaqillikni rivojlantirish, fanlararo muhokama qilish imkoniyatlarini shakllantirishga samarali hissa qo'shadi. (1-jadvalga qarang).
Jadval 1.
Ta'limda raqamli texnologiyalardan foydalanishning afzalliklari
Har qanday joydan reklama, ma'lumot
Ta'limni tashkil etish uchun xarajatlarni qisqartirish
"RAQAMLI TA'LIMNING ZAMONAVIY TENDENTSIYALARI VA ULARNI TA'LIM-TARBIYA
JARAYONIGA TADBIQ QILISH YO'LLARI" MAVZUSIDAGI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
25-oktabr 2023-yil
Maqsadli auditoriyani kengaytirish
Turli interaktiv internet resurslari orqali ta'lim sifatini oshirish Ta'lim platformalarining keng assortimenti Shaxsiy vaqtni rejalashtirish
Muhim vakolatlarni rivojlantirish: raqamli, axborot va tanqidiy fikrlash Fanlararo munozarani shakllantirish Axborot olishning yuqori tezligi
Metodologiya Ushbu tadqiqot empirik bo'lmagan (oldingi tadqiqotchilarning ma'lumotlarini qayta ishlash va qo'llash, tizimli sharhlar bilan ishlashni o'z ichiga oladi), fundamental (maqolada yangi natijalar keltirilgan, kelajakda tadqiqotchilarning yangi avlodi uchun foydali bo'ladi) nazariy pedagogik tadqiqot usullari qo'llaniladi. Xususan, tahlil asosida tadqiqotning asosiy predmeti kichikroq elementlarga bo'linadi (tibbiy ta'limda raqamli texnologiyalardan foydalanish holati bo'yicha tadqiqotlar, simulyatsiya texnologiyalarini joriy etish xususiyatlari, simulyatsiya o'qitishning asosiy bosqichlarini tahlil qilish). Sintezdan foydalanish orqali bu elementlar birlashtirilib, o'z xulosalarini hosil qiladi. Aksiologik usulga asoslanib, umumiy bayonotlardan o'zlarining maslahatlariga o'tish mumkin edi. Tadqiqotning bashoratli usuliga asoslanib, raqamli tibbiy ta'limdagi ba'zi muammolarni hal qilishning mumkin bo'lgan usullarini tavsiflandi. Kontent tahlili asosida Internetda joylashtirilgan yozma va vizual ma'lumotlarning asosiy materiallarini batafsil o'rganildi. Konkretlashtirishdan foydalanib, tibbiyot muassasalarida vaziyatni mashq qilishning asosiy bosqichlarini ajratib ko'rsatildi. Shu bilan birga, o'quv jarayonini takomillashtirish uchun mos bo'lgan ba'zi o'quv simulyatsiya sharoitlarini modellashtirish va tavsiflash uchun abstraktsiya usuli qo'llanildi.
Natijalar va munozaralar
Zamonaviy tibbiyot mutaxassislarini tayyorlash tizimida simulyatsiya mashg'ulotlari asosiy amaliy ko'nikmalarni o'zlashtirish va mustahkamlash uchun sharoitlar, shifokorlarning haqiqiy ishiga iloji boricha yaqinroq, texnik simulyatsiya o'rganish vositalari yordamida yaratiladi. Zamonaviy texnikumlarda simulyatsiya ta'lim metodologiyasi sifatida tushuniladi, u oliy ma'lumotli abituriyentlarni haqiqiy kasbiy holatlar va qiyinchiliklarni o'rnatish orqali interfaol ishlarga "cho'mdirishga" qaratilgan, ammo bemorlarning hayoti yoki sog'lig'ini xavf ostiga qo'ymaydi. Simulyatsiya mashg'ulotlari zamonaviy simulyatsiya texnologiyalaridan foydalanishga asoslangan. Biz simulyatsiya texnologiyalaridan shoshilinch tibbiy yordamni o'qitishda, ya'ni shoshilinch tibbiy yordamga asoslangan stsenariylarni amaliyotda qo'llashda eng maqbul deb hisoblaymiz. To'g'ridan-to'g'ri bunday hollarda, aniq vaziyatda to'liqroq va real tarzda taqlid qilish, asosiy nazariy va amaliy ko'nikmalarga ega bo'lish, boshqa odamning sog'lig'iga zarar yetkazmasdan olingan bilimlarni amaliyotda qo'llash mumkin. Simulyatsiya mashg'ulotlarining asosiy yo'nalishlari mutaxassislikka qarab - jarrohlik, pediatriya, ginekologik, terapevtik yordam ko'rsatish kardiopulmoner reanimatsiya, shoshilinch tibbiy yordam, tibbiy manipulyatsiyalarni o'zlashtirish, sterilizatsiya ishlari bo'lishi kerak. Kardiopulmoner reanimatsiya simulyatsiyasi asosida turli xil zamonaviy usullardan foydalangan holda yuqori nafas yo'llarining o'tkazuvchanligini ta'minlash bo'yicha ko'nikmalarni batafsil o'rgatish tashkil etiladi. Talabalar, shuningdek, CPR texnikasini o'zlashtirish, avtomatik defibrilator yordamida asosiy reanimatsiya choralarini sinab ko'rish va hokazo ko'nikmalarini mashq qilishlari mumkin. Simulyatsiya texnologiyasiga asoslangan tibbiy manipulyatsiyalar tomir ichiga, mushak ichiga, teri ichiga yoki teri ostiga yuborishning amaliy mashg'ulotlarini tashkil qilishni o'z ichiga oladi. Bunday tibbiy manipulyatsiyalar venoz tarmoqli kattalar yoki bolaning qo'li orqali maxsus
"RAQAMLI TA'LIMNING ZAMONAVIY TENDENTSIYALARI VA ULARNI TA'LIM-TARBIYA
JARAYONIGA TADBIQ QILISH YO'LLARI" MAVZUSIDAGI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
25-oktabr 2023-yil
simulyatsiya simulyatorlarini talab qiladi. Bunday simulyatorlarda simulyatsiya qilingan qondan foydalanish ham realizmni qo'shadi. Tug'ruq simulyatorlari akusherlikning muhim nazariy va amaliy manipulyatsiyalarini o'rganishga imkon beruvchi maxsus funktsional manekenlardan iborat. Bu anatomik tuzilmalarni tekshirish, dilatorlar va ko'zgularni kiritish va palpatsiya orqali umumiy diagnostika jarayonlarida amaliy bilimlarni olishga yordam beradi. Alohida-alohida, pediatriyada odatiy va atipik vaziyatlarni simulyatsiya qilish bilan yurak-qon tomir va nafas olish tizimlarini tekshirish ko'nikmalarini mashq qilishga yordam beradigan maxsus kompyuterlashtirilgan simulyatorlar mavjud. Bunday simulyatorlar turli xil nafas olish va yurak patologiyalari bilan simulyatsiya qilingan manekenlardan iborat bo'lishi kerak. Jarrohlik simulyatorlari virtual operatsiya xonalaridan iborat bo'lib, u yerda operatsiyadan oldingi xonalarning asosiy fazilatlarini o'rganish tashkil etiladi. Travmatologiya talabalari turli xil simulyatsiya qilingan haqiqiy inson tanasi suyaklari bilan sinishining sinishi variantlari bilan ishlashi kerak. Simulyatsiyada alohida ahamiyatga ega bo'lgan ta'lim virtual simulyatsiya texnologiyalari bo'lib, materialni mustahkamlash uchun boshqaruvni tashkil qilish uchun tegishli miqdordagi kompyuterlar tomonidan tashkil etilgan o'qitishni o'z ichiga oladi. Bunday virtual texnologiyalar turli xil kompyuter simulyatsiyasi dasturlarini qo'llash orqali simulyatsiya o'quv jarayoniga ta'sir qiladi. Simulyatsiya mashg'ulotining tuzilishi Zamonaviy mutaxassislar simulyatsiya mashg'ulotlari tuzilmasida bir necha bosqichlarni ajratib ko'rsatishadi, ularning har biri alohida binobarin, har bir bosqichda talabalar ma'lum kompetensiyalarga ega bo'lishlari mumkin.
2-jadval.
Ta'limda raqamli texnologiyalardan foydalanishning asosiy afzalliklari
Simulyatsiya darsining asosiy bosqichlari
Sahna nomi Tushuntirish
Oldindan sinov Bilimlarni dastlabki baholash amalga oshiriladi
Brifing Brifing o'tkazish
Simulyatorlarda ishlashga o'rgatish Talabalarni simulyatorlar, jihozlar, tushuntirishlar bilan tanishtirish
Simulyatsiya mashg'ulotlari Stimulyatorlarda asosiy manipulyatsiya ko'nikmalarini batafsil ishlab chiqish mavjud. Ushbu bosqich guruhlarda yoki individual ravishda o'tkazilishi mumkin.
Jamoaviy ish (barcha tadqiqotchilar alohida bosqichga ajratilmagan) Sahnalashtirish
Debrifing Olingan natijalarni to'liq tahlil qilish
Testdan keyingi Yakuniy sinov
Yakuniy bosqich Natijalarni umumlashtirib, talabalarni anonim so'roq qilish mumkin
Simulyatsiya ta'limining asosiy bosqichi ko'nikmalarni amaliy qo'llashdir. Binobarin, zamonaviy ilmiy adabiyotlarda simulyatsiya ta'limining alohida mas'uliyatli bosqichi deb hisoblanadi. Ushbu atama asosiy simulyatsiya tadbirlari tugagandan so'ng barcha stsenariylarni mazmunli muhokama qilishni anglatadi. Ko'pincha tibbiy ta'limda de-brifing atamasi o'qituvchi tomonidan shakllantirilgan bir qator savollarga asoslanib, o'quv jarayonini batafsil tahlil qilishni ham anglatadi. Debrifingning asosiy maqsadi talabalarni konstruktiv savolga turli nuqtai nazardan
"RAQAMLI TA'LIMNING ZAMONAVIY TENDENTSIYALARI VA ULARNI TA'LIM-TARBIYA
JARAYONIGA TADBIQ QILISH YO'LLARI" MAVZUSIDAGI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
25-oktabr 2023-yil
yondashishga majbur qilishdir, shuning uchun u turli harakatlarni tanlash uchun ko'proq imkoniyatlar yaratadi. Bu bosqich shunday shakllanadiki, o'quvchilar diqqatini asosiy masalalarga qaratadi va hodisalarning sabab-natija munosabatlarini aniqlaydi.
Xulosa
Raqamli texnologiyalar va simulyatsiya o'qitish usullaridan foydalanish, zamonaviy o'quv jarayonining majburiy qismidir. Shu bilan birga, bunday vositalardan foydalanish muayyan pedagogik usullarga rioya qilishni, zarur shart-sharoitlarni yaratishni ham talab qiladi. Ushbu texnologiyalar foydalanishda bir qator aniq afzalliklarga ega bo'lib, ular birinchi navbatda zarur amaliy ish ko'nikmalarini egallash, bemorlarning hayoti va sog'lig'i to'liq xavfsizlik bilan ta'minlanadi. Shu bilan birga, simulyatsiya texnologiyalaridan malakali foydalanish talabalarning nazariy tayyorgarligiga, o'qituvchilar tomonidan o'quv-tarbiya ishlarini to'g'ri tashkil etishga bog'liq bo'lgan alohida shartlarni talab qiladi.
REFERENCES
1. Ali, S. (2022). The effectiveness of immersive technologies for future professional education. Futurity Education, 2(2), 13-21. https://doi.org/10.57125/FED/2022.10.11.25
2. Andersone, R. (2020). Innovations in the improved curriculum content of the competence approach:A case study in Latvia. Rural Environment. Education. Personality. (REEP) Proceedings of the 13 th International Scientific Conference. Latvia 60 www.amazoniainvestiga.info ISSN 2322 - 6307 University of Life Sciences and Technologies. Faculty of Engineering. Institute of Education and Home Economics. https://doi.org/10.22616/reep.2020.025
3. Banic, B., Banic, I., Sinisa, J., Andevski, M., & Stojanovic, P. (2020). Competence and media competence in the age of the internet. Proceedings of the International Scientific Conference - Sinteza 2020. Beograd, Serbia: Singidunum. https://doi.org/10.15308/sinteza-2020-112- 119
4. Chen, K. K., & Banerjee, A. (2021). The digital transformation of medical education. Obstetric Medicine, 14(1), 3. https://doi.org/10.1177/1753495X21100779 4
5. Gosai, J. (2017). Simulation in medical training. University of Sheffield. http://etheses.whiterose.ac.uk/16225/ Han, S.-W., Sung, S.-K., & Shin, B.-S. (2022). Virtual reality simulation of high tibial osteotomy for medical training. Mobile Information Systems, 1-9. https://doi.org/10.1155/2022/3055898
6. Mansurjonovich, J. M., & Botirov, M. M. (2023). Characteristics Of Teaching Programming Based On Different Principles. Eurasian Journal of Engineering and Technology, 17, 85-90.
7. Mansurjonovich, J. M., & Sattorovich, Y. S. (2023). IMPORTANT ADVANTAGES OF ORGANIZING THE EDUCATIONAL PROCESS USING SPECIAL APPLICATIONS. Open Access Repository, 4(3), 126-133.
8. Mansurjonovich, J. M. (2023). DESIGNING THE STRATEGY OF STUDENT INDIVIDUALITY IN INDEPENDENT RESEARCH ACTIVITY. Galaxy International Interdisciplinary Research Journal, 11(4), 1048-1055.
9. Mansurjonovich, J. M., & Sattorovich, Y. S. (2023). MAXSUS IZLAMALARDAN FOYDALANISH TA'LIM JARAYONINI TASHKIL ETISHNING MUHIM AVTOZYATLARI. Ochiq kirish ombori, 4(3), 126-133.
10. Kryvoshein, V., Vdovenko, N., Buriak, I., Saienko, V., & Kolesnyk, A. (2022). Innovative educational technologies in management training: experience of EU countries. International
"RAQAMLI TA'LIMNING ZAMONAVIY TENDENTSIYALARI VA ULARNI TA'LIM-TARBIYA
JARAYONIGA TADBIQ QILISH YO'LLARI" MAVZUSIDAGIRESPUBLIKAILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
25-oktabr 2023-yil
Journal of Computer Science and Network Security, 22(6), 45-50. https://doi.Org/10.22937/IJCSNS.2022.22.6. 8
11. Juraev, M. M. (2021). Pedagogical conditions for the development of vocational education through interdisciplinary integration into the vocational education system. In НАУКА, ОБРАЗОВАНИЕ, ОБЩЕСТВО: АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ, ДОСТИЖЕНИЯ И ИННОВАЦИИ (pp. 110-112).
12. Mansurjonovich, J. M. (2022). Methodological foundations for improving the content of training future ict teachers in the conditions of digital transformation of education. Актуальные вопросы современной науки и образования, 9.
13. Jacob, S. (2020). The New Face of Medicine - care flow strategies developed during COVID: Care Flow Strategies during COVID. International Journal of Integrative Pediatrics and Environmental Medicine, 5. https://doi.org/10.36013/ijipem.v5i1.83
14. Jena, B. M., Gupta, S. L., & Mishra, N. (2021). Effectiveness of online learning and face-toface teaching pedagogy. In Transforming Higher Education Through Digitalization (pp. 2143). CRC Press.
