CC BY
44STRUKTURA CZASOWA MECZOW PILKI SIATKOWEJ M^ZCZYZN NA PODSTAWIE BADA4
FINALOW LIGI SWIATOWEJ 2OO7
Wnorowski K., Protasewicz J.
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdaisku (Polska)
Adnotacja. Na skutek cz?stych zmian w przepisach gry, wyst?puj^cych w ostatnich kilkunastu latach, pi lka siatkowa ulegla duzym przeobrazeniom. W artykule przedstawione zostaly wyniki badan zmierzaj^cych do precyzyjnego okreslenia struktury czasowej meczow, setow, akcji, wyst^puj^cych przerw, we wspolczesnej pilce siatkowej. Badania przeprowadzone zostaly na podstawie analizy gry m?skich zespolow siatkarzy rozgrywanych spotkania w ramach finalowego turnieju Ligi Swiatowej 2007. Wyniki badai potwierdzaj^. istotn^. rol? zmian w przepisach na zmiany czasu trwania meczu i wszystkich jego skladowych.
Slowa kluczowe: Liga Swiatowa, pilka siatkowa, czas gry.
Анотація. Вноровський К., Протасевіч Я. Часова структура волейбольних матчів серед чоловіків на підставі аналізу фінального турніру Лігі Чемпіонів, 2007. За останні роки у волейболі відбувалися часті зміни у правилах змагань, що спричинило до значних змін часової структури гри. У статті наведено результати дослідження, яке було спрямоване на уточнювання часової структури матчів у сучасному волейболі Роботу виконано на підставі аналізу матчів чоловічих волейбольних команд під час проведення фінального турніру Лігі Чемпіонів у 2007 році. Результати дослідження підтверджують існування впливу змін у правилах змагань на тривалість матчів і окремих їх компонентів.
Ключові слова: Ліга Чемпіонів, волейбол, час гри.
Аннотация. Вноровский К., Протасевич Я. Временная структура волейбольных матчей среди мужчин на основании анализа финального турнира Лиги Чемпионов, 2007. В последние годы в волейболе происходили частые изменения в правилах соревнований, что привело к существенному изменению временной структуры игры. В статье представлены результаты исследования, направленного на уточнение временной структуры матчей в современном волейболе. Работа выполнена на основании анализа матчей мужских волейбольных команд во время проведения финального турнира Лиги Чемпионов в 2007 году. Результаты исследования подтверждают влияние изменений в правилах соревнований на продолжительность матчей и отдельных их компонентов.
Ключевые слова: Лига Чемпионов, волейбол, время игры.
Annotation. Wnorowski K., Protasewicz J. The time structure of men’s volleyball matches on the basis of the analysis of the world league 2007 final tournament. Frequent changes in volleyball rules, which have occurred in recent years, resulted in radical transformations in volleyball. The herein article presents the results of the study leading to a precise determination of the time structure of matches, sets, actions and time outs in modern volleyball. The study was carried on the basis of the analysis of men’s teams in the World League 2007 final tournament. The results confirm a crucial influence of changes in volleyball rules upon a duration of a match and all its components.
Key words: World League, volleyball, game time.
Wprowadzenie
W swojej historii pilka siatkowa ulegla ogromnym przeobrazeniom, staj^c si? dynamiczn^, peln^. ekspresji dyscyplin^. sportu. Poszukiwania zmierzaj ^ce do uatrakcyjnienia gry, a co za tym idzie cz?ste zmiany przepisow, mialy wplyw na ewolucj? techniki i taktyki, a tak ze nie pozostawala bez wplywu na struktur? walki sportowej [1].
W 1998 roku Swiatowa Federacja Pilki Siatkowej (FIVB) wprowadzila jedne z najbardziej radykalnych zmiany przepisow:
a) wprowadzono nowy sposOb liczenia punkt ow - kazda akcja jest punktowana (bez wzgl?du na to, kt ory z zespolow wykonuje zagrywk?), sety s^. rozgrywane do 25 punktow (z wyj^tkiem seta pi^tego-decydujcego rozgrywanego do 15 punktow) przy minimum dwoch punktach r oznicy;
b) wprowadzono zawodnika Libero - zast?puje on jednego z zawodnikow linii obrony i jest odpowiedzialny za przyj?cie zagrywki oraz gr? w obronie [5];
c) wydluzono czas, w ktorym nalezy wykonac zagrywk? z pi?ciu do osmiu sekund, przy ograniczeniu jej wykonania do jednej proby [2].
Wyniki badania prezentowane przez autorow [1, 3] bezposrednio po tych zmianach w przepisach mowily o radykalnym skroceniu czasu trwania gry. Obserwacje prowadzone w ostatnich latach zdaj^. si? zaprzeczac tym wczesniejszym tendencjom. W zwi^zku z powyzszym postanowiono precyzyjnie okreslic aktualn ц. struktur ? gry w pilce siatkowej na przykladzie zespolow m?skich.
Cel badan
Celem badan jest okreslenie czasu trwania akcji, seta, meczu oraz przerw w grze we wsp olczesnej pilce siatkowej w swietle obowi^zuj^cych przepisow na przykladzie m?skich zespolow reprezentuj^cych najwyzszy poziom mistrzostwa sportowego.
Materia І i metoda badan
Analizie poddano l0 meczow Turnieju Finalowego Ligi Swiatowej, ktory odbyl si§ w Katowicach w terminie ll-l5 lipca 2007 roku. W turnieju uczestniczyly reprezentacyjne zespoly siatkarzy Polski, Rosji, USA, Brazylii, Francji i Bulgarii. Spo srod meczow obj^tych analiz^, dwa zakonczyly si§ wynikiem 3:2, pi §c - 3:l oraz trzy - 3:0.
Wszystkich pomiarow dokonano na podstawie zapisu dokonanego za pomoc^ kamery firmy „Sony”. Do ich wykonania wykorzystano stoper marki „Selektor” [4].
Wykonane pomiary dotycz^y:
- liczby i czasu trwania kazdej akcji,
- liczby i czasu trwania przerw mi §dzy akcjami, z uwzgl^dnieniem przerw regulaminowych (zmiana zawodnik ow,
przerwa techniczna, przerwa na odpoczynek) oraz nieplanowanych d luzszych przerw zwi^zanych np. z niewlasciwym zachowaniem zawodnikow.
- ponadto oszacowano liczby zagrywek punktowych i zepsutych.
Wszystkie wyniki opracowano statystycznie obliczajc:
• srednie arytmetyczne, wartosci minimalne i maksymalne dla poszczeg olnych setow i meczow jak i calego turnieju;
• udzia l zagrywek punktowych i sum§ zagrywek w ogolnej liczbie rozegranych akcji;
• udzial przerw regulaminowych oraz przerw nieplanowanych w og olnej liczbie przerw mi §dzy akcjami.
Obliczen dokonano przy pomocy programu Microsoft Excel pakietu komputerowego Microsoft Office 2007.
Wyniki badan
Na podstawie analizy wynikow badan stwierdzono, ze srednio w secie rozegrano 47,2 akcji, z czego l9,7% stanowily akcje bardzo krotkie, skladaj^ce si§ jedynie z zagrywki (punktowej lub zepsutej). Najwi^ksz^, sredni 3 liczby akcji w secie (55) zanotowano w meczu numer б, natomiast najmniejsz 3 (43) w meczu l. Dokladne dane wraz z liczb 3 zdobytych i straconych punktow zagrywk^ oraz l^czn^, liczby akcji w kazdym meczu pokazuj^ wykres l i 2.
БО
50
, _ 40
if
ГС
Г7
ГЧ 30
U;
k_
20
10
0
«мп ■ In"nnп
7
I I
12 3 45 67Й9 10
sr. liczba as6w і zeps.
І ІГ.ІІСїЬй пкц\ po
Wykres 1. Srednia liczba akcji w secie w badanych meczach
12345673Э 10
Me сі
Wykres 2. Lqczna liczba akcji w badanych meczach
Najwi^ksz^ liczb^, rozegranych akcji (23б) charakteryzuje si § mecz numer 2, najmniejsz 3 za s obserwujemy w meczu kolejnym numer 3 (140). Srednia liczba rozegranych akcji we wszystkich dziesi^ciu analizowanych meczach wyniosla 183,4. Badane warto sci zostaly przedstawione graficznie w postaci wykresu 2.
Srednia liczba przerw waha la si§ od 42 do 54 w secie. Wsrod nich byly przerwy dluzsze: regulaminowe (dla odpoczynku, techniczne, na dokonanie zmiany zawodnik ow) oraz wydluzane przez zawodnik ow czy trenerow (np. niewlasciwe zachowanie, dyskusja z s^dziami). Stanowi ly one 20,4% wszystkich przerw mi^dzy akcjami (tabela 1).
Tabela 1.
Srednia liczba przerw miqdzy akcjami w secie w badanych meczach
Mecz przerwy mi^dzy akcjami przerwy regulaminowe i nieplanowane Odsetek przerw regulaminowych i nieplanowanych (%)
1 42,0 9,2 21,90
2 4б,2 7,2 15,б0
3 45,7 11,0 24,10
4 47,3 10,7 22,50
5 4б,5 10,0 21,50
б 54,0 9,7 17,90
7 42,3 8,3 19,50
8 4б,5 10,0 21,50
9 44,3 9,0 20,30
10 4б,8 9,0 19,30
Srednia 4б,2 9,4 20,40
Sredni czas trwania meczu dla ca lego turnieju wynosi 99,7 min. Mecze zakonczone w pi^ciu setach trwaly srednio 118,5 minut ,w czterech - 101,8 minut, a w trzech - 83,7 minut.
Z danych dotycz^cych poszczegolnych setow (bez 5-tych) wynika, ze sredni czas ich trwania to 2б min. Czas najkr otszego wynosi 21 min, najdluzszego zas 39 min. (tabela 2).
Czas trwania wszystkich 1834 rozegranych akcji byl bardzo zr oznicowany: od 2 sekund przy zepsutej zagrywce, do 35,3 sekund dla akcji , z wieloma obronami i kontratakami. Sredni czas akcji to 11,1 sek. (wykres 3).
5 Б Месг
10
- ^r-ednia ■ minimum ґґіакьіґпит
Wykres 3. Charakterystyka dtugosci akcji w badanych meczach
Zdecydowarq, wi^kszosc akcji 175б w analizowanych meczach badanego turnieju rozegrano w czasie do 20 sekund co stanowilo 95,7 % calosci. Natomiast tylko 75 akcji trwalo w przedziale od 20,1 do 30 sekund. Tylko 3 akcje podczas calego turnieju mia ly dlugosc powyzej pol minuty (wykres 4).
Б32
■■з
10-10 sek.
I ID, 1
£Url iOwb,
Wykres 4. Liczba akcji w wyznaczonych przedzidach czasowych
Przerwy mi^dzy akcjami byly znacz^co dluzsze od rozgrywanych akcji. Wartosc minimalna to 8,7 sek., a maksymalna 109,8 sek., a srednia 22,3 sek. W ka zdym z analizowanych meczow sredni czas przerwy byl dluzszy od sredniego czasu akcji (wykres 5).
зо
J
1/.
і:
Wykres 5. Powwnanie czas trwania akcji iprzerw miqdzy akcjami w meczach (s)
Dyskusja
Jak podkresla wielu teoretykow sportu, zmiana przepis ow, w kazdej zespoiowej grze sportowej poci^ga za sob^, istotne zmiany w dzia lalnosci techniczno-taktycznej i w strukturze przebiegu walki sportowej. Szczegolnie duzo, w ostatniej dekadzie, istotnych przepisow uleglo zmianie w pi lce siatkowej zmieniaj^c obraz tej dyscypliny sportu.
W konsekwencji ewolucj przeszly rozne aspekty taktyki ataku i obrony, przejawiaj^c si§ mi§dzy innymi zmniejszeniem cz§stosci wyst§powania wszystkich dzialan techniczno-taktycznych. Wyniki analizy meczow pierwszoligowych siatkarzy prowadzona w pierwszym sezonie rozgrywanym wedug nowych przepisow dowioda, ze nowe uwarunkowania wyst^puj^ce w grze w sposob bardzo istotny przyczynily si§ do ograniczenia sredniej wartosci czasu trwania seta oraz ca lego meczu.
Jak podaj^, Z. Wazny i K. Kowalczyk [1], czas meczu zespotu siatkarzy w sezonie ligowym 1998/1999, bezposrednio po zmianie przepis ow gry, skrocil si§ o 30%. Wyniki naszych badan wskazuj^, na odmiennц tendencj§ obserwowan^, w nast§pnych latach, osi ^gaj^c wartosc sprzed wprowadzenia zmian. Por ownuj^c czas gry siatkarzy uczestnicz^cych w igrzyskach olimpijskich w Monachium w 1972 roku (96 minut) z naszymi badaniami z roku 2007 (99,7minut) dochodzimy do wnioskow, ze czas trwania seta i meczu wcale nie uleg l skroceniu, a wr §cz przeciwnie nieznacznie nawet si § wydluzyl. Na podkreslenie zasluguje fakt ograniczenia czasu gry w swoich skrajnych wymiarach (nie ma meczow trwaj^cych skrajnie dlugo lub krotko). Przeprowadzone badania dowodz^, ze najkrotszy mecz rozgrywany w analizowanym turnieju trwal 74 minuty, zas najdluzszy 122 minuty.
Podaj^c za Z. Waznym i K. Kowalczykiem [1], mecze rozgrywane w systemie sprzed zmianami w przepisach trwaly od 50 do 151 minut najdluzszy. Wychodzjc z zalozenia, iz trenowac nale zy w sposob odpowiadaj^cy specyfice uprawianej dyscypliny, powytej stwierdzone fakty, musz^, zostac uwzgl§dnione w pracy szkoleniowej przez trenerow. Wnioski z badan prowadzic powinny w efekcie szkoleniowcow do dostosowania intensywnosci i czasu trwania aplikowanych cwiczen w treningu do nowej struktury czasowej meczu.
Wnioski
Sredni czas trwania meczu w analizowanym turnieju wynosi 99,7 minut a seta rozgrywanego do 25 punkt ow (od 1 do 4)- 26 minut.
Dominuj^, akcje trwaj^ce do 10 sekund oraz od 10,1- do 20 sekund. Stanowi ц one odpowiednio 48% i 47,7% wszystkich akcji . Najdluzej rozgrywane trzy akcje trwaly powyzej 30 sekund.
Sredni czas trwania przerwy jest d luzszy od sredniego czasu trwania akcji i wynosi 22,3 sekundy (minimum 8,7 s -maksimum 109,8 s )
Przerwy, techniczne, regulaminowe i wynikaj^ce z opozniania gry stanowiц 20% wszystkich przerw
wyst^puj^cych w analizowanych meczach.
Sredni czas trwania meczu zwi §kszyl si§ od 1998 roku o ponad 30% (z 66 minut do 99,7 minut).
Pismiennictwo
1. Wazny Z., Kowalczyk K. (1999), Struktura gry w pilk§ siatkow^, po zmianie przepis ow, Sport Wyczynowy, nr 910, s. 27-34
2. Wnorowski K., Skrobecki J. (2002), Ocena gry siatkarek w Swiatowym Pucharze Mistrzow Kontynentow w 2001 roku, Gdansk, Rocznik Naukowy, t. XIII, s. 71-83.
3. Wdyniec J.(1984) Charakterystyka obserwacji walki sportowej w grze w pik§ siatkow^, [w:] Wybrane zagadnienia teorii i praktyki gry w pi lk§ siatkow^,. Pod red. J. Wolynca, Wroclaw, s. 3-8.
4. Wdyniec J.(1989), Komputerowo wspomagana metoda analizy i oceny przebiegu gry w pilk§ siatkow^, z
1.
2.
3.
4.
5.
zastosowaniem elementow teorii gier wielochodowych, Wrodaw, Rozprawy Naukowe, nr 22, s.253-310.
5. Wolyniec J.(1999) Zawodnik libero a skutecznosc gry, „Magazyn Siatkowka” nr 2, s. 19.
6. Wroblewska K. (1987) Wybrane metody opisu i wnioskowania statystycznego w wychowaniu fizycznym, Gdnsk.
Artykul postupil do redakcji 19.02.2008 r.
