CC BY
19Oriental Renaissance: Innovative, R VOLUME 1 | ISSUE 5
educational, natural and social sciences (~) ISSN 2181-1784
Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423
ТALABALARNING MUSTAQIL TA'ILM TOPSHIRIQLARINI BAJARISHIDA AMALIY KO'NIKMALARNI SHAKLLANTIRISH
S.B.Axmedova1, N.S.Abdullayeva2, A.I. O^ralov3 Jizzax Davlat Pedagogika instituti magistranti1 Jizzax Davlat Pedagogika instituti o^qituvchisi2 O^zMU Jizzaxfiliali kafedra mudiri3 Annotatsiya: Oliy ta'lim muassasalari biologiya yo'nalishi talabalarining kasbiy tayyorgarlik jarayonida maqsadli, metodologik, mazmunli, tashkiliy, texnologik, mezonli - baxolashli, natijali kabi o'zaro bog'liq yettita komponentdan iborat mustaqil o^zlashtirish kompetentlikni rivojlantirishning tarkibli - mazmunli modeli ishlab chiqildi va tajribali tekshirildi.
Kalit so zlar: zamonaviy ta'lim tizimi, kasbiy bilim, mustaqil ta'lim, biologik
bilim.
ФОРМИРОВАНИЕ ПРАКТИЧЕСКИХ НАВЫКОВ В НЕЗАВИСИМЫХ УЧЕБНЫХ ЗАДАНИЯХ СТУДЕНТОВ
С.Б.Ахмедова1, Н.С.Абдуллаева2, А.И. Уралов3 Магистр Джизакского государственного педагогического института1 Преподаватель Джизакского государственного педагогического
института 2
Заведующий кафедрой Джизакского филиала Национального университета Узбекистана3 Аннотация: Разработана и экспериментально апробирована комплексная модель развития самостоятельных компетенций, состоящая из семи взаимосвязанных компонентов: целевого, методологического, содержательного, организационного, технологического, критериально-оценочного, эффективного в процессе профессиональной подготовки студентов биологических вузов.
Ключевые слова: современная система образования, профессиональное образование, самостоятельное образование, биологическое образование.
FORMATION OF PRACTICAL SKILLS IN INDEPENDENT LEARNING TASKS OF STUDENTS S.B.Akhmedova1, N.S.Abdullayeva2, A.I. Uralov3 Master of the Jizzakh State Pedagogical Institute1 Lecturer at Jizzakh State Pedagogical Institute 2 Head of the Department of the Jizzakh branch of the National University of
Uzbekistan3
738
Scientific Journal Impact Factor
O
Abstract: Comprehensive model of competency development in the process of professional training of students of higher education in the field of biology. developed and tested experimentally.
Keywords: modern education system, vocational education, independent education, biological education
Bugungi kundagi zamonaviy ta'lim tizimida nazariy dars mashg'ulotlari va amaliy mashg'ulotlardan tashqari mustaqil ta'lim orqali talabalar biologik kompetentliligini rivojlantirish o'ta dolzarb masalalardan biri xisoblanadi. Oliy ta'lim muassasalari Biologiya yo'nalishlarida taxsil olayotgan talabalarning kasbiy bilim ko'nikma va malakalarini oshirishda talabalardagi Biologik mustaqil ta'lim kompetentligini shakillantirish bilan bog'liq. Xozirda biologiya soxalari bo'yicha mavjud o'quv rejalarida auditoriya soatlariga nisbatan mustaqil ish soatlari miqdori ko'paytirilgan. Shunday ekan amaldagi o'qitish jarayoniga yangi pedagogik shartlarni ishlab chiqish kerak. pedagogika yo'nalishidagi oliygoxlarda taxsil olayotgan bulajak muxandistlarga, o'z soxalari bo'yicha mutaxassislik fanlar xam nazari xam amaliy jixatdan kelgusi ish faoliyatlarida duch keladigan kasbiy bilimlar o'rgatiladi. Shu jarayonda xar bir mashg'ulotdagi qaralayotgan masala negizida biologiyaning o'rnini talaba yoshlarga uqtirib, namunaviy ijtimoiy misollar orqali tushuntirib o'tish dars samaradarligini oshirishga xizmat qiladi. Bunday tushunchalarni mashg'ulot olib borayotgan professor-o'qituvchi xam etibordan chetta qoldirmasligi zarur. Demak biologia fani va mutaxassilik fanlarining uzviyligini anglashi bilan bir qatorda talabalarning biologik kompetentligi shakillanadi. Natijada bo'lajak mutaxassislarning kasbiy bilim ko'nikma va malakalari rivojlanadi. Iqtisodiyotimizda keng ko'lamli isloxatlarni yo'lga quyishda ishlab chiqarish soxasi asosiy obekt xisoblanadi. Glaballashuv jarayonidagi murakkab texnika bilan jixozlangan zamonaviy ishlab chiqarishning tezkor rivojlanishi, oliy o'quv muassasalari biologiya yo'nalishi bitiruvchilaridan umumiy ma'lumotlilik, ijodiy mustaqil ta'limga qobiliyatliliklar bilan bir qatorda asosiy qismidan biri mustaqil fikirlash kompetentlilik bo'lgan yuqori darajadagi kasbiy kompetentlikni talab etadi.
O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947-son "O'zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo'yicha Harakatlar strategiyasi to'g'risida" Farmoni, 2018-yil 5-iyundagi O'zbekiston Respublikasi prezidenti Sh.Mirziyoevning "Oliy ta'lim muassasalarida ta'lim sifatini oshirish va ularning mamlakatda amalga oshirilayotgan keng qamrovli islohotlarda faol ishtirokini ta'minlash bo'yicha
KIRISH
MUHOKAMA VA NATIJALAR.
Scientific Journal Impact Factor
o
qo'shimcha chora-tadbirlar to'g'risida"gi pq-3775 karori, 2018 yil 25 yanvardagi PF-5313-sonli "Umumiy o'rta, o'rta maxsus va kasb-hunar ta'limi tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi Farmonlari, hamda oliy ta'lim tizimiga tegishli boshqa me'yoriy-huquqiy hujjatlarda belgilangan vazifalarni amalga oshirishda ushbu tadqiqot ishi muayyan darajada xizmat qiladi.
Oliy ta'lim muassasalari biology mutaxassisliklar talabalarining biologik kompetentliligini rivojlantirish jarayonini talabalarning biologik kompetentliligini rivojlantirish metodikasi, talabalar uchun "oliygox talabalarining mustaqil ta'lim tayyorgarligi jarayonida biologik kompetentliligini rivojlantirish" metodik ko'rsatmalar, professor-o'qituvchi va talabalar uchun "oliygox talabalarining biologik tayyorgarligi jarayonida loyixali yondoshish asosida biologik kompetentliligini rivojlantirish" elektron qo'llanmadan iborat ilmiy - metodik ta'minnotini amalga oshirish natijalari bilan tasdiqlangan bunday ilmiy - metodik ta'minot talabalarning biologik tayyorgarlik jarayonini optimallashtirish, ya'ni qisqartirilgan auditoriya soati davrida yetarlicha sifatli darajadagi natijalarga erishish imkonini beradi; oliy ta'lim muassasasi xususiyatlariga moslashgan biologik sikl fanlarini o'rganish samaradorligini oshirishga yo'naltirilgan nazariy tasdiqlar, xulosalar, tadqiqotning didaktik va metodik materiallarini zamonaviy oliy ta'lim muassasasining texnik yo'nalishi mutaxassilarining kasbiy tayyorgarligi nazariyasi va amaliyotida qo'llash imkonini beradi.
Oliy ta'lim muassasalari biologiya mutaxassislik talabalarining biologik kompetentliligini rivojlantirish jarayonini talabalarning biologik kompetentliligini rivojlantirish metodikasi, talabalar uchun "oliygox talabalarining mustaqil ta'lim tayyorgarligi jarayonida biologik kompetentliligini rivojlantirish" metodik ko'rsatmalar, professor-o'qituvchi va talabalar uchun "oliygox talabalarining biologik tayyorgarligi jarayonida loyixali yondoshish asosida biologik kompetentliligini rivojlantirish" elektron qo'llanmadan iborat ilmiy - metodik ta'minnotini amalga oshirish natijalari bilan tasdiqlangan bunday ilmiy - metodik ta'minot talabalarning biologik tayyorgarlik jarayonini optimallashtirish, ya'ni qisqartirilgan auditoriya soati davrida yetarlicha sifatli darajadagi natijalarga erishish imkonini beradi; oliy ta'lim muassasasi xususiyatlariga moslashgan biologik sikl fanlarini o'rganish samaradorligini oshirishga yo'naltirilgan nazariy tasdiqlar, xulosalar, tadqiqotning didaktik va metodik materiallarini zamonaviy oliy ta'lim muassasasining texnik yo'nalishi mutaxassilarining kasbiy tayyorgarligi nazariyasi va amaliyotida qo'llash imkonini beradi.
Scientific Journal Impact Factor
O
XULOSA
Oliy ta'lim muassasalari biologiya yo'nalishi talabalarining kasbiy tayyorgarlik jarayonida maqsadli, metodologik, mazmunli, tashkiliy, texnologik, mezonli -baxolashli, natijali kabi o'zaro bog'liq yettita komponentdan iborat mustaqil o'zlashtirish kompetentlikni rivojlantirishning tarkibli - mazmunli modeli ishlab chiqildi va tajribali tekshirildi. 2) Oliy ta'lim muassasalari biologiya yo'nalishi talabalarining kasbiy tayyorgarlik jarayonida mustaqil o'zlashtirish kompetentlikni samarali rivojlantirishning pedagogik shartlari majmuasi aniqlandi va tajribada tekshirildi: talabalar tomonidan mustaqil o'zlashtirishga tayyorgalik motivatsiyasi asosi sifatida kasbiy axamiyatli biologik bilimlarni dolzarbligini ko'rib chiqadi (umulashtirilgan takrorlash; talabalar uchun murakkabligi yuqori darajadagi topshiriqlar; "shaxsiy asos"; ma'lumotlarning taqchilligi sharoitida erkin ijod; xayotiy tajribaga asoslanish) egallash; ijodiy loixa ishlarini bajarish jarayonida talabalarni mustaqil bilish faoliyatiga jalb etish; talabalarni o'qitishning suxbatli shakliga, yangi qimmatlarni topish usullari namunalarini uzatish va mustaqil faoliyatga jalb etish yordamida talabalar tomonidan biologyia fanini kasbiy axamiyatliligini anglashga imkon beradi.
1. Tolipova J.O., G'ofurov A.T Biologiya o'qitish metodikasi. Toshkent -2004. 160 b.
2. Zikriyayev A. Biologiyadan amaliy mashg'ulotlar. Toshkent -2008. 192 b.
3. Muslimov N. Ta'lim texnologiyalari. Darslik, Toshkent -2017. 11 b.
REFERENCES
