7Chirchik State Pedagogical University Effectiveness of Introduction of Digital Technologies in the Educational Process
Volume 4 | CSPU Conference 1 | 2023 Ta'lim jarayonida raqamli texnologiyalarni joriy etish samaradorligi
g
TA'LIM TIZIMIDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VA ULARNING
SAMARADORLIGI
Ta'lim sohasida raqamli texnologiyalarni rivojlantirish kasbiy ta'limning etakchi maqsadi bo'lib, bu talabalarning yuqori malakali mutaxassis bo'lish yo'lida raqobatbardosh fazilatlarini rivojlantirish imkonini beradi. Shu munosabat bilan o'qituvchining asosiy vazifasi o'quvchining individual imkoniyatlarini hisobga olgan holda ta'lim jarayonida raqamli texnologiyalardan foydalanish hisoblanadi. Zamonaviy mehnat bozori yuqori malakali kadrlar tayyorlash zaruriyatini yuzaga keltirdi, shu munosabat bilan ta'lim sohasida innovatsion texnologiyalardan foydalanish yangilanmoqda. Hozirda raqamli texnologiyalar bilan ishlash qobiliyatiga ega bitiruvchilar kerak. Ta'lim muassasasining ustuvor vazifalaridan biri o'quvchining nafaqat nazariy bilimlarni egallashi, balki axborot texnologiyalaridan foydalanish, axborotni mustaqil ravishda ajratib olish va tahlil qilish qobiliyatini rivojlantirishdir.
Universitetlar yuqori texnologiyali darsliklar va darsliklar bilan bir qatorda raqamli texnologiyalarni keng yoyishlari kerak. Raqamli ta'lim texnologiyalari - bu ko'rinishni ta'minlaydigan elektron tizimlardan foydalanishga asoslangan o'quv jarayonini tashkil etishning innovatsion usulidir. Raqamli texnologiyalardan foydalanishdan maqsad o'quv jarayonining sifati va samaradorligini oshirish, shuningdek, talabalarni muvaffaqiyatli ijtimoiylashtirishdir [2].
Raqamli texnologiyalardan foydalanish ta'lim mazmunini yangilash bilan birgalikda u amalga oshirilishi kerak. Bunday yondashuv ta'lim sifatini keskin oshiradi.
Ta'lim tizimida raqamli texnologiyalarni rivojlantirish sabablari orasida ko'plab tadqiqotchilar sinf yukining kamayishi va mustaqil ishlar ulushining ko'payishini bildiradi. Shu bois, ta'lim sifatini saqlab qolish va oshirish maqsadida o'quvchilarning bilim olishidagi kamchiliklarni o'z vaqtida bartaraf etish maqsadida o'qituvchi va talabaning o'zaro hamkorligini ta'minlaydigan raqamli ta'lim texnologiyalari faol joriy etilmoqda. [1]
Talabalarni tayyorlashda raqamli texnologiyalarning
M. K. Djurayev
Termiz davlat universiteti murotalidjurayev@gmail .com
https://cspi.uz/
imkoniyatlari orasida quyidagilarni qayd etish mumkin:
Republican Scientific and Practical Conference
October 20, 2023
Chirchik State Pedagogical University Effectiveness of Introduction of Digital
Volume 4 | CSPU Conference 1 | 2023 Ta'lim jarayonida raqamli texnologiyalarni
etish samaradorli
¿L
S topshiriqlarni bajarish va o'quv materiallarining harakatchanligini oshirish;
S talabalarning motivatsiyasini oshirish;
S o 'quv jarayonini individuallashtirish;
S materiallarning korinishini oshirish;
S o'qituvchidan tezkor fikr-mulohazalarni amalga oshirish;
S talabalarga topshiriqni bajargandan so'ng darhol natijalarga kirishni ta'minlash.
Raqamli texnologiyalar jamiyat hayotining ajralmas qismidir, shuning uchun ularni oquv jarayoniga osongina integratsiya qilish mumkin bo'ladi, chunki talabalar o'z hayotlarida turli xil elektron vositalardan foydalanishga odatlangan va bu ularga turli xil texnologiyalar bilan ishlashni osonlashtiradi, elektron vositalar va ma'lumotlarni osonroq qabul qilish va materiallarni o'zlashtirish imkoniyatini beradi.
Raqamli texnologiyalar o'quv jarayonini differentsiallashtirish, uni har bir o'quvchining ehtiyojlariga mos ravishda qurish, tayyorgarlik darajasiga mos keladigan vazifalarni berish va shu bilan ta'lim sifatini oshirish imkonini beradi. Raqamli vositalardan foydalanish talabaning o'quv jarayonining faol sub'ektiga aylanishi uchun sharoit yaratishga yordam beradi. Passiv idrokdan u faol harakatlarga o'tadi va vazifalarni bajarishga kirishadi.
Maqolaning maqsadi yuqori malakali mutaxassislarni tayyorlashda raqamli ta'lim texnologiyalarining imkoniyatlarini ochib berishdir. Ushbu maqsadga erishish uchun quyidagi vazifalarni hal qilish kerak:
S ta'lim sohasida raqamli ta'lim texnologiyalarining rolini aniqlash;
S raqamli ta'lim texnologiyalarining asosiy turlarini va ularni o'quv jarayoniga qo'llashni ko'rib chiqish.
S Olingan ilmiy natijalarni to'liq asoslagan holda tadqiqotning asosiy materialini taqdim etish.
Raqamli texnologiyalarning asosiy turlari orasida quyidagilarni ajratib ko'rsatish mumkin: mobil ta'lim, bulutli texnologiya, onlayn kurslar, gamifikatsiya va veb-kvest . Mobil ta'lim texnologiyasi ta'lim sohasida eng ko'p talabga ega. Undan foydalanish tufayli eng qulay va samarali hamkorlik, bilim almashish imkoniyati mavjud. O'quv jarayoni sub'ektlari simsiz tarmoqlar, cho'ntak shaxsiy kompyuterining infraqizil funktsiyalaridan foydalangan holda masofadan turib material almashishlar, mobil qurilmalarni talabalar guruhiga o'tkazishlari mumkin. [2]
Bulutli texnologiyalar tarmoqqa qulay kirish imkoniyatiga ega, foydalanuvchiga katta hajmdagi ma'lumotlarni saqlash
https://cspi.uz/
October 20, 2023 Republican Scientific and Practical Conference
383
Chirchik State Pedagogical University Effectiveness of Introduction of Digital Technologies in the Educational Process
g
Volume 4 | CSPU Conference 1 | 2023 Ta'lim jarayonida raqamli texnologiyalarni joriy etish samaradorligi
g
imkonini beradi va undan minimal boshqaruv harakatlari bilan foydalanish imkoni mavjud, ya'ni bulut ma'lumotlarni tarqatish, qayta ishlash va saqlash imkoniyatiga ega.
Ta'limda raqamli texnologiyalarni qo'llash , misol uchun, uy guruhidagi tadqiqot loyihalari, hisobotlar, taqdimotlar yarating, bu erda har bir talaba o'quv ishlarining o'z bo'limi uchun javobgardir, lekin ayni paytda boshqa bloklarni tahrirlashi va o'zgartirishi mumkin. Har bir talaba tomonidan kiritilgan o'zgartirishlar umumiy hujjatga sinxronlashtiriladi. Bulutli texnologiya masofaviy ta'lim asosida qo'llanilishi mumkin. Masalan, o'qituvchi universitetning elektron tizimiga topshiriqlar, amaliy ishlar va boshqa yozma topshiriqlarni joylashtirsa, bunda talabaning vazifasi o'qituvchi tomonidan tuzilgan hujjatdagi mashqlarni bajarishdir. Bular quyidagi turdagi vazifalar bo'lishi mumkin: jadval yoki matndagi bo'shliqlarni to'ldirish, savollarga javob berish yoki fikrni davom ettirish. Ish davom etar ekan, o'qituvchi topshiriqlarni tekshiradi, chunki u hujjatga kirish huquqiga ega. Keyingi raqamli ta'lim texnologiyasi talabalarga masofadan turib foydalanish uchun taqdim etiladigan onlayn kurslardir. Ushbu texnologiyaning o'ziga xos xususiyati va afzalligi - bu shaxsga yo'naltirilgan yo'nalishdir. O'qitish talaba uchun qulay bo'lgan istalgan vaqtda amalga oshiriladi, talaba uchun eng qulay shaklda turli yo'nalishlarda malakali ta'lim olish imkonini beradi.
Onlayn ta'lim sinxron va asinxron ta'lim kabi ikki shaklda amalga oshirilishi mumkin. Sinxron ta'lim o'qituvchi va talabaning ma'lum bir vaqtda mashg'ulotini nazarda tutadi va asinxron ta'lim talabaning o'zi uchun qulay bo'lgan istalgan vaqtda o'rganishini anglatadi, ya'ni, o'qituvchi kursni ishlab chiqadi va uni Internet saytiga yuklaydi, talabalar esa taqdim etilgan material bilan tanishadilar va topshiriqlarni bajaradilar.
REFERENCES
1. Abdullayev, M., Gulamov S.S, Ayupov, R. (2020). Ракамли иктисодиёт -кадрлар тайёрлашнинг долзарб йуналишлари. Архив научных исследований, 1(23). извлечено от https://journal.tsue.uz/index.php/archive/article/view/2702.
2. Блинов В.И. Образовательный процесс в профессиональном образовании: учебное пособие для вузов / В. И. Блинов [и др.]; под общей редакцией В. И. Блинова. — Москва: Издательство Юрайт, 2021.
https://cspi.uz/
Republican Scientific and Practical Conference
October 20, 2023
