CC BY
13FТАХР 14.25.09
БС!: 10.52512/2306-5079-2021-87-3-58-66
ШЕТ Т1Л1 САБАЦТАРЫНДА ОЦУШЫЛАРДЬЩ Б1Л1М1Н БАГАЛАУДАГЫ ЗАМАНАУИ КРИТЕРИЙЛЕР
А. Саламат
Абай атындагы Казак ^лтты^ педагогикалык университетi, Алматы к., Казахстан
astana2407@mail.ru
Макалада каз1рп замангы багалау технологияларын тэжiрибеге белсенд1 енпзу аркылы агылшын тш сабактарында б1л1мд1 багалау жYЙесiнiн тшмдшпн арттыру мэселеа карастырылады. Багалау кезещнщ бшм беру жYЙесiндегi негiз калаушы ретщдеп маныздылыгына баса назар аударылады. Ка^рп кезде мектеп окушыларынын бiлiмiн багалау мэселеа ен кеп талкыланатын аса езекп такырып болып саналады. Критериалды багалау кезiнде окушынын Yлгерiмi алдын-ала аныкталган багалау критерийлерiнiн жиынтыгына сэйкес багаланады. Бiлiм денгейi бiрдей, ал оку кызметше деген кезкарас эр тYрлi. Багалау эдiсi окушылардын Yлгерiмiн диагностикалау эдiсi гана емес, сонымен бiрге жалпы бiлiм беру сапасын арттырудын тиiмдi к¥ралы екендiгi баса айтылады. Осыган орай макала авторы агылшын тш окытушысынын танымал эрi гылыми негiзделген багалау жYЙелерiн белсендi колданыска енгiзуi аркылы баланын шет тiлiн YЙренуiн тиiмдi жолга кою мYмкiндiгiн атап етедi. Сонымен катар, сабакты ^йымдастырудын б^л тэсiлi окушылардын педагогикалык ыкпал ету объектiсi ретщдеп белсендiлiгiн арттыруга мYмкiндiк беретiндiгi айтылады. Б^дан баска макалада критериалды багалаудьщ калыптастырушы багалау, жиынтык багалау, диагностикалык багалау жэне керi байланыс сиякты тYрлерi жан-жакты карастырылады. Эрбiр тэалдщ оку YPДiсiндегi манызы мен ерекшелт сипатталады.
ТYЙiн сездер: багалау, багалау жуйеа, критериалды багалау, езара багалау YPДiсi, окытушы к¥зыреп.
К1ркпе
Ел1м1зд1н бшм беру жYЙесiндегi даму ю-эрекет - бшм мазм^ны мен сапасын арттыру, бшм беруде жанаша педагогикалык кезкарас калыптастыру сек1лд1 кешенд шараларга тшелей тэуелдь Колдауды кажет ететш, бYгiнгi бшмнщ орнына ел1м1зд1 алга тартатын, жастарымызды д^рыс жолга багыттайтын инновациялык бшм керек. Осы орайда бшм беруде инновациялык технологиялармен катар жасалып жаткан багдарламалардын манызы зор. Б^л заманауи багдарламалар окушылардын ез бетшше окып, YЙренiп, нэтижешнде ез птрш еркш жетюзе алатын, дамыган, ынталы, бшмге к^штарлы, максат коя бшетш т^лганын калыптасканын кYтедi [1; 5-6]. Казiргi танда кYнделiктi сабактарда эр окушыны багалау ол бшмнщ нэтижес ретшде кабылданады. Окушылардын сабакка деген к¥штарлыгы жэне даярлыгы мен кабшет непзшен багамен елшенедь ДэстYрлi сабактарда окушылардын бшмш тек м^гал1м гана багалайды, ал окыту Yшiн багалау - б^л бшм алушылар ездершщ окудын кандай сатысында т^рганын, кандай багытта даму керек екенш жэне кажетп денгейге калай жету керек екендшн аныктау Yшiн окушылар жэне олардын м^гал1мдер1 колданатын мэл1меттерд1 ¡здеу жэне тYсiндiру YДерiсi. Багалаудын барлык тYрлерi темендег1лерд1 камтиды:
• бакылау;
• алган мэл1меттерд1н интерпретациясы;
• б^дан аргы ю-эрекетп аныктау Yшiн колданылуы мYмкiн шеш1мдерд1 корытындылау.
Жалпы айта кетсек, галымдардын пайымдауынша «Багалау» немесе «Багалау жYЙесi» деген
тYсiнiктер тYрлi магыналарда колданылады жэне тутынушылар Yшiн тYрлi магынаны б1лд1ред1. Ал осы багалау жуйес дегендi калай тYсiнемiз? Ен алдымен осы ею тYсiнiктер жайлы кыскаша токталып кетсек.
Багалау - бшм беру процесшщ манызды к¥рамдас белiктерiнiн бiрi жэне окытуды жоспарлау мен уйымдастыруды тYзету Yшiн бiлiм алушынын практикалык нэтижесiн оку багдарламалары бойынша кYтiлетiн оку нэтижелерiмен салыстыру тетiгi болып табылады. Бул YPДiсте окытушы окушынын агымдагы жэне корытынды Yлгерiмi туралы акпаратты жинактайды жэне оны талдайды. Багалаудын максаты, мiндеттерi, пэнi, нысаны, принциптерi, эдютер^ тYрлерi жэне к¥ралдары бiлiм беру YPДiсiнiн барлык катысушыларына (мектептiн эюмшшгше, окытушыларга, ата-аналар жэне окушыларга) тYсiнiктi болуы керек.
Окытушы жагдайында багалаудын кемепмен:
- окушылардын шет тшнде не бiлетiнiн жэне тYсiнетiнiн аныктау;
- окушылардын жеке жетютштерш бакылау;
- окытушылор, окушылор жэне aтa-aнaлap Yшiн кеpi комтомосыз етy;
- жYзеге aсыpылып жоткон оку бaFдapлaмaсыньщ тиiмдiлiгiн бокылоу жYзеге aсыpылaды.
БaFaлayдыц мaцыздылыFынa TO^a^m eтсек, oлap:
- оку процесшщ эр кезещнде эр окушыныц дойындык децгешн оныктоу;
- o^4aFbi пpoгpестi бокылоу жэне окушыныц жеке дaмy тpaектopиясын тYзетy;
- окушылорды оку бaFдapлaмaсын мецгерудеп олкылыкторды жoюFa ынтaлaндыpy;
- оку бaFдapлaмaсыньщ тиiмдiлiгiне мониторинг жYpгiзy.
БaFaлayдыц e3i^4iK жoлдapын кaлыптaстыpy, эрине, жеке т¥ЛFaныц кaлыптaсyы мен оныц к^зыреттшгш дaмытyFa экелетiн жaлпы педaгoгикaлык т¥жыpымдaмaны такты бекiтyмен бaйлaнысты. М^ныц бэpi 6aF^ay жYЙесiндегi ^ipri тенденциялордыц пaйдa болуыш экелдi. Нэтижесiнде 6Í3 критериглды 6aF^ay технoлoгиясынa тoктaлдык. Б^л жYЙенiц тaFы 6ip aспектiсi -б^л окушыныц aлдын-aлa жoспapлaнFaн жетiстiктеpге кaншaлыкты жэне кaндaй децгейде сэйкес келетiнiн сaлыстыpyFa мYмкiндiк беpедi, яFни тушстой aлFaндa моцызды к¥зыреттерге ие болгды жэне aлынFaн нэтижелер мен жoспapлaнFaн мaксaгтapды сaлыстыpyFa бейiм болгды.
БaFaлay жYЙесi - б^л окыту мэселелеpiн болжоудыц жэне жетiстiктеpiн eлшеyдiц негiзгi к^р&лы болып тaбылaды. Б^л к¥рзл бшм берудщ сaпaсын, оныц элемдiк стaндapгтapFa сэйкестiгiн aныктayFa, бiлiм беру сaлaсындaFы зaмaнayи мiндегтеpге сэйкес бoлмaFaн жaFдaйдa оны бiлiм беру стpaтегиясы мен тaктикaсы бoйыншa тYбегейлi шешiмдеpдi кaбылдayFa, бiлiм берудщ мгзм^нын, бiлiм берудщ кYтiлетiн нэтижелеpiн бaFaлayдыц тYpлеpiн жетiлдipyге мYмкiндiк беpедi [2; 190-191].
БaFaлay жYЙесi педaгoгикaлык эзipлемелеpде стaндapттap тaлaптapыныц жетiстiктеpiн жэне шет тiлi бaFдapлaмaлapын зерделеудщ жoспapлaнFaн нэтижелеpiн нaктылay кезвде ерекше орын опады. Ол бaFдapлaмaныц негiзгi компоненттершщ 6ípí жэне оныц pегтегiшi pетiнде кызмет етедi. Шын мэнiнде, б^л - жглпы бшм беpyдiц вapиaтивтiк жYЙесiндегi тэсiлдеpдiц бipлiгiн кaмтaмaсыз ететiн бaFaлay тетiгi. Tamm пpoцесiнiц eзiн де, оныц нэтижелерш де бaFaлay oкытyшыFa бiлiм aлyшылapды тaнымныц дaмyынa жэне oдaн эpi кaлыптaсyынa ынтaлaндыpaтын окытудыц ерекше тиiмдi технoлoгиялapы мен к¥Paлдapын тaцдayFa кeмектесетiн мaцызды тэyелсiз оку мaксaгтapыныц 6ÍPÍ pетiнде кapaстыpылaцы. БaFaлay жYЙесi:
- oкyшылapFa тaбысты оку мYмкiндiгiне сешм apтyFa;
- aтa-aнaлapFa e3 бaлaсыныц окуы мен дaмy Yдеpiсiн бaкылayFa;
- oкытyшылapFa окыту бaFдapлaмaсыныц тшмдшп турглы пaйымдayFa, сoндaй-aк эр бaлaныц жеке жетiстiктеpi тypaлы сapaптayFa мYмкiндiк беpедi.
Ал бaFaлay тэжipибесiнiц непзп кoмпoненгтеpiне тoктaлсaк, oлap:
- aшык жэне жеке т¥ЛFaFa бaFыгтaлFaн с^роктормен бaстaлaтын сыныптaFы диaлoг apкылы eздеpiнiц тYсiнiктеpi мен дaFдылapын бiлдipy;
- oкyшылap e3 ж^мысыныц мaксaгтapын тYсiнy YPдiсi;
- oкyшылapмен кеpi бaйлaныс;
- oкyшылapдыц eзiн-eзi бaFaлayы [3; 111].
Материалдар мен эдктер
Бшм беру сaпaсын apгтыpyдыц Yлкен сипaттaмaлapыныц 6ípí - ол бaFaлay. БaFaлayдыц тиiмдi болуы Yшiн эр тYpлi тaктикaлap мен тиiстi к¥Paлдapды кoлдaнy кaжет.
Жaлпы окытудыц сэгтiлiкке эсеpi eте Yлкен немесе бaскa стpaтегияны кoлдaнa отырып, 6Í3 оныц не нэрсеге бaFыгтaлFaнын тYсiнyiмiз керек. БaFaлayдыц тYpлеpiне тoктaлa кетсек, oлap -фopмaтивтi бaFaлay, сyммaтивтi бaFaлay, критериолды бaFaлay, диaгнoстикaлык бaFaлay жэне ^pi бaйлaныс деп бeлiнедi. Фopмaтивтi жэне суммотивт бaFaлay теpминдеpi - бшм берудеп бaFaлayды тYсiнy Yшiн тYбегейлi моцызды. БaFaлay к¥рзлдорыныц iшiндегi ец тшмдю, ол фopмaтивтi бaFaлay немесе окыту Yшiн бaFaлay болып тaбылaды. Фopмaтивтi бaFaлay бiлiм беру процес кезiнде окытуды колдойды. Атоп ойткондо, бaFaлayдыц б^л тYpi окыту мен процесшщ ожыромос бeлiгi болып тaбылaды, ол кaлыптaстыpyшы бaFaлay кYн сойын эр сaбaктa колдонылады. Б^л эр окушыныц бшмш жaксapтyFa жaFдaй жосойды, ол окыту туролы бiлiм формотивт бaFaлayдыц эр тYpлi эдiстеpiн енпзе отырып, 6íp собо^та бipнеше рет тексершед1 Ец бостысы, бaFaлay ол шортты белгiлеpдi кою моксотындо жYpгiзiлмеyi керек. Боскошо ойткондо, с^рок^рды оныктоу Yшiн бiлiм беру пpoцесiн жостарлоу кезiнде кaлыптaстыpyшы бaFaлay кepсеткiштеpi колдонылоды. Kaлыптaстыpyшы бaFaлayдыц моцызды элеменгтеpiне бшм олушылордыц e3 бiлiм беру процесше белсендi котысуы, бiлiм беру процесш тYзетy, бaFaлayдыц бiлiм олушылор уэждемесше эсеpi, ойнолым бойлонысы, ^ыну жэне e3apa бaFaлay жaтaды [4; 15-16].
Формотивт бaFaлay oкытyшыFa эр окушыныц оку мaксaгтapынa жетyдегi Yлгеpiмiн бaкылayFa мYмкiндiк беpедi, OFaн ж^мысты ертерек тYзетyге кeмектеседi жэне oкyшыFa оку жоуопкершштн сезiнyге жэpдемдеседi. Фopмaтивтi бaFaлay тэсшнщ 6эсты еpекшелiктеpiнiц 6ípí, ол бшм беру пpoцесiнде окушыныц дому децгешн, сонымен кэтэр пpoгpесiн eлшеy Yшiн aнaлитикaлык к^рзлдор мен эдiстеpдi колдону болып тобылоды жэне окушылордыц к¥зыреттшгш кaлыптaстыpy жэне apnbipy Yшiн пaйдaлaнy пpoцесi pетiнде aныктaлaды [5; 5-6]. Осы тэсшмен окытушыныц peлi eзгеpедi, яFни оку пpoцесi оныц котысушылоры apaсындaFы ынтымоктостык негiзiнде к¥рылады. БaFaлay Yздiксiз жYзеге осырылады, кoзFaлыс процес сополы нэтижеге бaFaлaнaды. вкiлегтiктеpдiц 6íp бeлiгi oкyшылapFa оуысоды, осылэйшэ e3rn-e3i бокылоу мен eзiн-eзi бaFaлay тэсшне ойнолоды.
БaFaлayдыц критериолдык жYЙесi формотивтш бaFaлayдaн (aFымдaFы бaFaлayлap) жэне корытынды бaFaлayдaн (оку бaFдapлaмaсыныц бeлiмдеpi бойыншо бaFaлay, токсондык жэне жылдык корытынды бaFaлay) тирады [6]. Б^л тэсшде окытушыныц peлi эр тYpлi болып ерекшеленед^ яFни оку пpoцесi оркылы к^рылоды жэне котысушылор apaсындaFы e3apa ынтымоктостык кYшейедi. БaFaлay Yздiксiз жYpгiзiледi жэне нэтижеге корой кoзFaлыс процес pетiнде бaFaлaнaды. Kaлыптaстыpyшы бaFaлay окытудыц aжыpaмaс 6íp бeлiгi болуы керек, яFни косымшэ жaгтыFyлap немесе сытактор pетiнде кapaстыpылмayы тиiс. Критершлдык бaFaлay кYтiлетiн кepсеткiштеp мозм^нын эныктойды. Осыныц бэpiмен фopмaтивтi бaFaлay пpoцесi стaндapгтaлмaйды, яFни эр окытушы e3 тэжрибесш e3i эныктой ana^i, сол тэpiздi бaFaлay мен оныц кepсеткiштеpiне жэуэп бере опады. Б^л процесс кaлыптaстыpyшы бaFaлayды жYзеге осыруды то^п ететш окытушы ж¥мысындaFы келесi кезендеpдi коростыроды: 1) кaлыптaстыpyшы бaFaлay тэсiлдеpiн тэцдэу; 2) кaлыптaстыpyшы бaFaлay нэтижелеpiн зерттеу; 3) кеpi бойлонысын ^сыну [7; 2].
Келес бaFaлayдыц тYpi - ол суммотивт немесе жиынтык бaFaлay. Окушыныц жетiстiктеpi туролы дэлелдер келиретш жэне оныц к¥зыpегтiлiгi немесе бaFдapлaмaныц тиiмдiлiгi туролы корытынды жaсayFa мYмкiндiк беpетiн бaFaлay тэсiлi. Жиынтык бaFaлayдыц кoлдaныстaFы тэжipибесi эр тYpлi бокылоу-тексеру ж^мысторын жYpгiзyдi кэмтиды. Бокылоу-тексеру тaпсыpмaлapын эзipлеy кезiнде с^роктор мемлекегтiк ж^пы^ мiндегтi бiлiм беру стондорты жэне бшм беретш оку бaFдapлaмaлapыныц мэзм^ны негiзiнде жосолоды. Жиынтык бaFaлay б^л жэй фopмaтивтi емес, олор кол жетюзшен жетiстiк децгейi туролы хоборлоу Yшiн эр тYpлi мaксaгтapFa ^мтылоды. Сондыктэн олорды фopмaтивтi деп aтayFa негiз жок [8; 14-15].
Окыту YДеpiсiнде жиi колдонылотын бaFaлay тYpi, ол - диогностиколык бaFaлay. Окушылордыц децгейiн aныктayFa жэне м¥Faлiмнiц жоспорлорыно (кYнтiзбелiк, сэ6эк жостры жэне т.с.с.) тYзетyлеp енгiзyге мYмкiндiк беpедi.
Ал бaFaлayдыц тaFы 6íp тYpi - repi бойлоныстыц мэцызын aïïrnay мYмкiн емес. Окуды aлFa жылжытудо oкyшылapFa тиiмдi болу Yшiн жoFapы оку нэтижелерше кол жеткiзyге кeмектесy Yшiн кеpi бойлоныс оуэдэй кожет. Kaлыптaстыpyшы бaFaлay шецбеpiнде окытушылор бiлiм беру Ypдiсiндегi олкылыкторды жою моксотындо окушылордыц тобысты eлшемiне мен жетiстiктеpiне котысты окушылор Yшiн сипaгтaмaлык кеpi бойлоныско ыкпэл етедi. Кейбip зеpгтеyшiлеp œpi бойлоныс сипaтындaFы: «Мен окудэ кэйдэ жYpемiн?» (оку моксотым кэндой?); «Мен окудэ кэлой ж^мыс ютеймш?» (мэксоткэ жету Yшiн кэндэй эрекет жэсэдым?) жэне «Болошокто не YЙpенy керек?» (жэксы оку нэтижесiне жету Yшiн кэндэй iс-шapaлapды жYзеге осыру кожет?) деген с^рокторды окушылор eз-eздеpiне жт коюы тиiстi деп есептейдi, яFни кеpi 6эйлэныс оку YPДiсiн жоксорту Yшiн мiндегтi шэрэ деп тYсiндipедi [9; 2].
Сэ6эк 6эрысындэ нэтижеге кол жеткiзyге эсер ететш мэцызды Фэкторлэрдыц 6ípí - œpi 6эйлэныс болып тобылады жэне бaFaлayдыц б^л тYpi окушылордыц эр тYpлi кeздеpден aлынFaн aкпapaгтapды тYсiнy жэне e3 ж^мысын немесе оку токтикосын жоксорту Yшiн колдэнэтын к¥ралы ретшде сипaгтaлaды. Б^л эныктомэ окушылордыц мaFынaсын эзipлеyдегi кеpi бaйлaныстыц мaцыздылыFын жэне одэн эpi ж^мысты жоксорту Yшiн тYсiндipмелеpдi колдонуды кepсетедi, боскошо эйткэндо окытушылор окушылорды кYштi жэне элаз жэктэры туролы жэне оны кэлэй жaксapтyFa бoлaтындыFы туролы хобордор етедь Эрине, acaparra эр тYpлi ^здерден aлyFa 6олэды, мысэлы, сыныптaстapынaн, окытушылэрдэн, досторышн, отбосы мYшелеpiнен немесе окушылордыц Yлгеpiмiн eзiн-eзi бaFaлayды колдоу Yшiн aвтoмaгтaндыpылFaн кoмпьютеpлiк жYЙелеpден кaлыптaсaды [10; 3-4]. Б^л бaFaлayдыц негiзгi мэксэты окушылордыц кеpi 6эйлэныс сaлaсындaFы сayaгтылыFын кaлыптaстыpyFa бaFыгтaлFaн эдiс pетiнде окушылормен кеpi 6эйлэныс кaлыптaстыpy болып тобылады.
Tиiмдi кеpi 6эйлэныс жoлындaFы непзп кедеpгiлеpдiц 6ípí, эдетте, окушылордыц œpi 6эйлэныс сaлaсындaFы сayaгтылыFыныц тeмен децгеш болып тобылады. Б^л окытушылорды ^pi 6эйлэныс пpoцестеpiн бaскapyFa жэне œpi бойлонысты пaйдaлaнyFa мYмкiндiк беpетiн оку
60
бaFдapлaмaсын жaсay Yшiн жayaпкepшiлiктeн босaтпaйды, TCK окyшылapдыц оку Yлгepiмiн жaксapтy ушш эpeкeт eтe aлaды.
Нэтижeлeрi
БaFaлayдыц бapлык тYpлepi, эсipeсe фоpмaтивтi 6aFanay окyшылapдыц жумысын бaFaлayды уйымдaстыpy Yшiн мукият зepттeлгeн кpитepийлepдi колдaнyды бiлдipeдi. Кaлыптaстыpyшы бaFaлay эдiснaмaсын пaйдaлaнy окытушыньщ жумысын бaFaлay жYЙeсiнщ мaцызды кpитepийлepiнщ бipiнe aйнaлды, сондaй-aк мeктeптepдeгi aFылшын тiлi сaбaктapындa осы бaFaлay тэсiлдepiн пaйдaлaнa отыpып, окyшылapдьщ eз бeтiншe жумыс iстeyiнe, топтa жумыс ierey дaFдылapын кaлыптaстыpyFa, сондaй-aк олapдьщ окyFa, eзapa кeмeккe, ужымшылдыккa дeгeн кызыFyшылыFын aprтыpyFa Yлкeн Yлeс косты. O^ бaFдapлaмaлapы бойыншa окыту мaксarтapынa сэйкeс сыныптa кYндeлiктi жумыс пpоцeсiндe бшм мeн дaFдылapды игepyдщ aFымдaFы дeцгeйiн aйкындaйды жэнe окyшылapFa жaцa м&змунды зepдeлey кeзeщндe тaпсыpмaлapды кaншaлыкты д^ыс оpындaйтынын тYсiнyгe мYмкiндiк бepeдi [11; 91]. БaFaлayдьщ бул тYpi окушыныц кYштi жэнe элсiз жaктapын ami^ay Yшiн, яFни болaшaктa кepсeткiштepдi жaксapтy Yшiн колдaнылды жэнe мaцызды aкпapaтпeн кaмтaмaсыз eтy apкылы оку ^овдст жaксapтaды.
Mысaлы,aFылшын тiлi сaбaFыныц бapысындa «6зapa бaFaлay» тэсiлiн колдaнсaк болады. Бул тэсiл окyшылapFa 6ip-6iprniq жумысын eзapa бaFaлay apкылы eткeн мaтepиaлды бeкiтyгe мYмкiндiк бepeдi. Бaскa окyшылapдыц жумыстapын бaFaлaй отыpып, окyшылap олapдыц кYштi жэнe элсiз жaктapын aтaп eтeдi. Mэсeлeн, «Ekí жулдыз жэж 6ip ^eK» тexникaсы шыFapмaшылык жумыстapды, эссeлepдi т.б. бaFaлay кeзiндe бeлсeндi колдaнылaды. OpындaлFaн жумыс мгзмуныныц жaFымды тустapы eKi жулдызшaмeн aтaп e^œ, aл eзгepтyдi нeмeсe жeтiлдipyдi кaжeт eтeтiн жepi 6ip тiлeк peтiндe aтaп eтiлeдi. Hэтижeсiндe ap окушы eзiнщ iстeгeн жумысынa 6aFa aлaды жэнe «oMe^e»» бeлгiлeнгeн жepiн eзгepry Yшiн олapFa бeлгiлi 6ip ya^n бepiлeдi. Кeлeсi reксepyдi окытушыныц eзi жYpгiзeдi жэнe бeлгi коятын болaды.
Кaлыптaстыpyшы бaFaлay кeзiндe окытушы ap6ip окyшыFa «Kepi бaйлaныс» 6epe отыфып, олapдыц шeбepлiктepi шыцдaлyынa eлeyлi ыкпгл eтe глады. Cондaй-aк бул тэсiлдi колдaнy бapысынa окытушы eз шэкipттepiн бaкылaп, тындaп, кaжerтi KeqeCTep 6epyre мYмкiндiгi болaды.
Кaлыптaстыpyшы бaFaлay пpaктикaсындa колдaнылaтын элeмeнrтep, соныц iшiндe окытудыц бaсымдылыFы жэнe бaFaлayдьщ оpнынa кeмшiлiктepдi толтыpy, жeкe кYш-жiгepдщ оpнынa бeлiсyдi жэнe бipлeсiп жумыс iстeyдi кaжeт eтeтiн оку топтapы жэнe окyшылapды бip-бipiмeн сaлыстыpyдьщ оpнынa жeкe дaмy дeцгeйiнe сэйкeс бaFaлay стyдeнrтepгe сaбaккa дeгeн оц кeзкapaсты дaмытyFa кeмeктeсeдi дeп коpытынды жaсayFa болады.
Шeтeлдiк бiлiм бepyдe, яFни aFылшын тш сaбaктapындa бaFaлay кeлeсi постyлarтap бойыншa жYзeгe aсыpылaды: олap бiлiм aлyшыныц нaзapын окыту мaксarтapы мeн жeтiстiккe жeтy eлшeмдepiнe ayдapyFa бaFыrтaлFaн. Oкытyшы окyшыFa api кapaй оку тypaлы шeшiм кaбылдayFa кaжerтi aкпaparты усынады (КYш-жiгepiн нe нэpсeгe бaFыrтay KepeK? Heнi iздey KepeK? Heнi жaксapтy KepeK жэнe нeнi тYзeтy KepeK? He iCTey KepeK?). Бул Yшiн eq aлдымeн кeлeсi мiндerтep койылады: окушыныц eзiн-eзi бaFaлay дaFдылapын кaлыптaстыpy; окyшылapмeн Yнeмi Kepi бaйлaныс оpнaтy; окушыны одaн api мaксarты окытyFa ынтaлaндыpy; окyшылapFa жумыстapыныц сaпaсы тypaлы aкпapaт 6epy; окытyшылapFa окyшылapдыц Yлгepiмi тypaлы; aтa-aнaлap мeн коFaмдaстыккa оку нaтижeлepiнe кол жeткiзy дapeжeсi тypaлы [12; 44].
АFылшын тiлi сaбaктapындa бaFaлayдыц aтaлFaн нeмeсe eзгe дe тexнологиялapын колдaнa отыpып, окытушыныц жпзп мaксaты, eq aлдымeн, мeтaпaн дaFдылapын кaнaFarтaнapлыксыз кaлыптaстыpy мaсeлeлepiн yaкытындa ami^ay жaнe осы мaсeлeлepдi шeшy Yшiн бapлык мYмкiн кaдaмдapды жaсay eкeнiн eстe устayы KepeK. Oсы оpaйдa бaFaлay сeзiмтaлдык пeн iзгiлiктiц Kepimti болуы KepeK eкeнiн eстe устaFaн жeн. Жaцa бaFaлay жYЙeсi бaлaлapдыц тынышсыздыFын жояды, окyFa дeгeн ынтасын aprтыpaды, мeктeптeгi жeтiстiк динaмикaсын кaдaFaлaйды.
Бaкылay жYЙeсi стyдeнrтepдiц eзiн-eзi 6a^rnay жaнe бaкылay кaбiлeтiн кaлыптaстыpy, олapдыц кызмeтiн сыни бaFaлay, кaтeлepдi ami^ay жaнe олapды жою жолдapын iздey тapiздi мaцызды aлeyмerтiк мiндerтepдi ami^a^^i. АFылшын тiлi сaбaFындa кaлыптaстыpyшы бaFaлayдыц жeмiстi пpоцeсiн жYpгiзy Yшiн окытушы eзiнe eKi позицияны тaFaйындayы KepeK. Бipiншiдeн, ол сaбaк бapысындa окушыны rnepyi KepeK жaнe бaFaлayдыц ^ц^й фоpмaлapы оFaн ыкпaл eтe arara^m aныктay KepeK. БaFaлay койылFaн мaксaттapFa кaншaлыкты кол жeткiзiлгeнiн тYсiнyгe бaFыттaлFaндыктaн, нaкты мaксarтapFa сaйкeс кeлeтiн 6aFanay фоpмaлapы мeн aдiстepiн тaндay кaжeт. БуFaн мысгл peтiндe стyдeнтrepмeн сатп Kepi бaйлaнысты кaмтaмaсыз eтeтiн 6aFanay aдiстepi
61
болады. Мысалы, «Багдаршам техникасы»: эр окушыныц багдаршамныц TYCTepi сиякты 3 тYрлi картасы болады: жасыл - TYciH^M, сары - анык емес, ал кызыл-туиткиз. Бул техника езара багалау жYpгiзу кeзiндe де cэттi колданылады.
Жаца стандартка сэйкес бiлiм беру жетютштерш багалау жYЙeci окушылар жоспарланган нэтижелерге байланысты болып кeлeдi. Ец алдымен, жеке нэтижeлepдi багалау кезшде iшкi курылымныц калыптасуына диагноз койылады, окушыныц езiнe деген жэне коршаган ортага эмоционалды жэне кундылык катынастарында кеpiнeтiн позиция аныкталады. КYндeлiктi бшм беру пpоцeciндe жеке нэтижeлepдi багалап отырылуы мiндeттi тYpдe кажет. Окытушы моральдык тургыда айтканда, окушы ецбегш ecкepуciз немесе багалаусыз калдыра алмайды, ягни окушыныц ic-эpeкeттepiнe пшр бiлдipуi шарт. Бул жерде багалау: «you are right», «your choice is correct» сипатында, окушы тулгасына кауш тендipмeйтiн тYpдe болуы кажет.
Мета-пэндш нэтижeлepдi багалаудыц нeгiзгi объекта peттeушi, коммуникативтi, танымдык эмбебап эрекеттердщ калыптасуы болып табылады. Мысалы оку барысында «кабылдау»,«есте сактау кабiлeтi» жэне «акпараттык iздecтipудi жYзeгe асыру кабшетЬ» бойынша дагдылардыц калыптасуын тексеруге болады. Мысалы, мундай дагдылар cepiктecпeн езара жумыс жасауы немесе эpeкeттecуi, эр тYpлi пiкipлepдi ескеру жэне Yйлecтipу, ынтымактастыктагы позициялар т.б. деп айтсак болады.
Казipri тацда мeктeптi шю баскарудыц теориясы мен практикасында окытушылык бакылаудыц бipнeшe тYpлepi бар. Багалау жYЙeciн дамытудагы заманауи багдарлар окушыныц жеке жетютштерш аныкталган критерийлермен салыстыруга байланысты. Ал критерийлер, ез кезегшде, кузыреттермен жэне жаца бiлiм беру парадигмасымен байланысты. Осы багыттарды ескере отырып, бiлiм беру стандарттары эзipлeнeтiн болады. Мундай бiлiм беру стандарттары бiлiм беру уйымдарыныц педагогикалык шеберлшнщ критериалды жYЙeciн eнгiзугe бeлгiлi бip талаптар кояды. Критериалды багалау бiлiмдi жeтiлдipу немесе бiлiм беру процесшщ барлык катысушыларына алдын-ала курылган команда аныктаган жэне тYciнeтiн критерийлер бойынша окушыныц жетютштерш салыстыру пpоцeci ре^нде тYciндipiлeдi. Бул критерийлер бiлiм берудщ максаты мен мазмунына сэйкес келедь
Критериалдык багалаудыц функциялары [1; 27]
№ Функциялар Мазмуны
1 нормативтш Бip жагынан, бектлген мeмлeкeттiк эталонга катысты алганда накты окушыныц жeтicтiктepiн тipкeу. Бул жерде оку барысында сэйкес табыстарга жетуде жэне оку орнын аяктауда окушы Yшiн барлык кукыктык эрекеттер орындалганын аныктайды. Екiншi жагынан окушылар Yлгepiмiн, олардыц дайындык дeцгeйi жэне окытушы жумысы сапасыныц экiмшiлiк тарапынан кадагалануы. Бул кызмeттiц iшiндe бакылау функциясы да байкалады. Ол жумыстыц орыцдалу дeцгeйi мелшepiн жэне сапасын тексеруге мYмкiндiк бepeдi.
2 диагностикалык Окушылар бiлiмдepi жэне бшктшктершщ мацызды дeцгeйлepiн, сонымен бipгe кузыреттшктердщ дeцгeйiн аныктау.
3 окыту Окытудыц себеп-салдарын жогарылату жэне жылдамдыгын жеке тулгага багыттау
4 уйымдастырушылы Оку YPДiciн уйымдастыруды окытудыц тиiмдi формаларын, эдicтepiн жэне куралдарын тацдап алу ececiнeн жeтiлдipу.
5 тэрбиелш Кундылыкты багыттар курылымын жасау.
6 багыттаушы Нэтижeлepдi жаксарту жолдарын аныктау.
7 акпараттык Эз жумысыныц сапасы туралы мэлiмeттepдi алу нeгiз болып табылады. Мугатм Yшiн окушылардыц есу^ ата-аналар жэне когам Yшiн оку жетютштершщ дэpeжeci туралы акпарат алу Yшiн нeгiз болады.
Талкылау
Kaîipri ya^irra мектептеpдегi бaFaлay жYЙесiн жэн-жэкты жетiлдipy кэжет. Тек кэш мектептерде Farn емес, сонымен кэтэр ЖОО-дэ кoлдaныстaFы бaFaлay жYЙесiн жетiлдipy керек деп пaйымдaлaды. Жэлпы мектептеpдегi окытушылэрды бaFaлay жYЙесiне кэтысты келесi тaлaптap зэцдылыккэ эйнэлуы кэжет:
- окушыныц кэншэлыкты тэбысты окып, бiлiм элып жэткэнын aныктayFa мYмкiндiгiнiц
болуы;
- окушыныц тэжipибелiк дaFдылapды кэншэлыкты игергенш эныктэй any мYмкiндiгi;
- кэндэй тэнымдык кaсиегтеpi жэне кэншэлыкты дaмыFaндыFын эныктэй any;
- бaFaлay жYЙесiнде окушыныц eзiн-eзi дэмуын бaFaлay;
- окушыны тобысторы Yшiн мapaпaгтay жэне колдэу мехaнизмдеpiнiц болуы;
- «педогогиколык ^жым жэне эюмшшк» бойлонысторы кapaстыpылyы керек.
Окытушы оку бaFдapлaмaсыныц бэрлык мaксaгтapын кэмтуымен кэтэр, кaлыптaстыpyшы бaFaлay пpoцесiнде де кaлыптaстыpy кэжет. Б^л дегенiмiз кaлыптaстыpyшы бaFaлayFa apнaлFaн тaпсыpмaлap жинaFы, оку мaксaгтapы бойыншэ бaFaлay жэне дескрипторлэры бор тaпсыpмaлapдыц Yлгiлеpi. Kaлыптaстыpyшы бaFaлay пpoцесiн тиiмдi ету Yшiн окытушы жинэктордо ¥CынылFaн тaпсыpмaлapды сэбэк бэрысындо колдэнэ элады. Ол Yшiн жоспэрлэу кезецiнде oкытyшыFa оку бaFдapлaмaсын жэне оку жоспэрын окып, мaксaгтapFa тэлдэу жэсэу, оку жоспэры негiзiнде бaFaлay кpитеpийлеpiн к¥рэстыру, бaFaлay кpитеpийлеpiн окушылэрдыц ойлэу дaFды децгейлеpi бойыншэ бeлy, бaFaлay кpитеpийлеpiне сэйкес тaпсыpмaлap к¥рэстыру, эр тaпсыpмaFa сипот-гамо беpетiн дескрипторлэрды эзipлеy жэне оныц жYзеге эсырудыц негiзгi кезецдеpiн кэрэстыру ¥сынылады[13; 12-22].
ЖoFapыдa aйтылFaндaй, бшм беру кaсиетiн орттырудыц Yлкен кepсеткiштеpiнiц 6ípí -бaFaлay пpoцесi. Сонымен кэтэр, бaFaлayдыц осы тYpлеpiн aFылшын тiлi сaбaктapындa дэ колдэну керек. Б^л фopмaтивтi бaFaлay тYpiне жиынтык бaFaлay, критериэлды бaFaлay, диэгностикэлык бaFaлay жэне кеpi бэйлэныс тYpлеpiн жaткызyFa болэды. Kaлыптaстыpyшы жэне жиынтык бaFaлay теpминдеpi бiлiм беpyдегi бaFaлayды тYсiнy Yшiн эсэ мэцызды жэне бaFaлayдыц б^л тYpлеpi aFылшын тiлi сaбaктapындa ерекше peл aткapaды. Kaлыптaстыpyшы бaFaлay кeбiнесе окушылэрдыц жoFapы Yлгеpiмiне ыкпэл ететiн тиiмдi стpaтегиялapдыц 6ípí болып сaнaлaды. Б^л окушылэрды окыту нэтижелершщ oбъективтiлiгiн эрттыру жэне олэрдэ «окуды окыту» дaFдылapын кaлыптaстыpy Yшiн эсэ мэцызды. Сонымен бipге, кaлыптaстыpyшы бaFaлay диогностикэлык Yлгеpiмдi эрттырады, бiлiм беру стaндapгтapы эркылы стyденгтеpдiц eзiн-eзi реттеу дaFдылapы мен метaкoгнитивтi дaFдылapын дaмытyFa ыкпэл етедi.
Зерттеулер кepсеткендей, кaлыптaстыpyшы бaFaлay сынып тэжipибесiнiц мэцызды к¥рэмдэс бeлiгi болып тэбылэды. Kaлыптaстыpyшы бaFaлay д^рыс кoлдaнылFaн жaFдaйдa оку децгешн кeтеpyге кaбiлегтi бiлiм беру к¥рэлы pетiнде кapaстыpылaды [14; 9-11].
Окытушы Yшiн де кaлыптaстыpyшы бaFaлay мэцызды peлге ие жэне окушыныц окуын жaксapтyFa кeмектесе элэды. Tиiмдi кoлдaнылFaн бaFaлay мектептегi оку сэпэсыныц жaксapyынa экелyi мYмкiн [15; 2].
Корытынды
Корытындылэй келе, теориялык т¥pFыдaн к^рп бaFaлay кpитеpийлеpiн белсендi колдэну, бшм беру YPДiсiнiц бэрлык кaтысyшылapынa, оныц rni^^ яFни aFылшын тiлi oкытyшылapынa оку сaбaFындa окушыныц бiлiмiнiц кэлэй бaFaлaнaтындыFы турэлы тYсiнiк aлyFa мYмкiндiк беpетiнiн этэп eткен жeн. Сонымен кэтэр, критерийлер бaFaлayдыц oбъективтiлiгiне ыкпэл етедi. БaFaлayдыц ец Yздiк эдю, ол - бiлiм элушылэрмен бipге бaFaлay кpитеpийлеpiн дэйындэу, этэп эйткэндо, бaFaлay кpитеpийлеpiн окытушы кYнi б^рын, an функционэлдык соуэттылыкты дэмыту мэксотындо окушылэрмен бipлесiп дэярлэуы тиiс. Мысэлы, окытушы сынэк ж^мысын бэстэмос б^рын окушылэрмен ж^мыс бaFaлaнaтын кpитеpийлеpдi (топтэрдэ немесе ж^птэрдэ) кэрэстыруды с^рэйды. АтaлFaн кpитеpийлеpдiц нэтижелеpi бойыншэ окытушы окушылэрмен бipге бэсым кpитеpийлеpдi тэцдэйды. Ол кpитеpийлеpдi окушылэрмен тaлкылaп, тYсiндipyi керек екенш есте ¥CтaFaн жeн. Критерийлердщ мэзм^ны тYсiнiктi жэне кол жетiмдi тiлде кepсетiлyi керек. Олэрды oкyшылapFa кeзбе-кeз (тaктaFa, плэкоткэ жэзу) гарсету керек. Б^л жaFдaй oкyшылapFa тиiмдi ыкпэл етедi. АFылшын тiлi бойыншэ бiлiм децгейiн эныктэу Yшiн, яFни бaFaлay кpитеpийлеpiне тeмендегiлеp ескеpiледi:
S толык д¥рыс жэуэп;
S дурыс, 6ipa^ толык емес немесежауап дэл емес;
S ^ате жауап;
S жауап жок.
Белгiлеу кезiнде кателштердщ жiктелуi жэне олардыц сапасы ескерiледi:
S ерескел кателер;
S 6ip типтi кателер;
S кемшiлiктер.
Осылайша, критериалды багалау - тутас процесс жэне окушылардыц оку-танымдык кузыреттшгш калыптастыруга ыкпал ететiн, бiлiм беру максаттары мен мазмунына сэйкес келетш, бiлiм беру процесшщ барлык катысушыларына алдын-ала белгiлi, накты аныкталган, ужымдык дамыган критерийлермен окушылардыц оку жетютштерш салыстыруга негiзделген аса тиiмдi технология деп тужырымдалады жэне бiлiм беру мекемелершщ кYнделiктi тэжiрибесiне кец колданыска енгiзу кажет деп есептелiнедi.
na^a4aHbWFaH эдебиеттер
1. Урмашев, Б.А. (2016). Критериалды багалау технологиясы. Оку куралы. Алматы: «ССК» баспасы. -140 б.
2. Gultom, E. (2016). Assessment and evaluation in EFL teaching and learning. Proceedings of the Fourth International Seminar onEnglish Language and Teaching (ISELT-4). Pp. 190-191. http://ejournal.unp.ac.id/index.php/selt/article/viewFile/6928/5462
3. Amos, I. (2014). Formative and Summative Assessment in Educational Enterprise. Journal of Education and Practice, 5(20), Pp.111-117. https://www.iiste.org/Journals/index.php/JEP/article/viewFile/14252/14560
4. Black, P., Wiliam, D. (1998). Inside the black box: raising standards through classroom assessment. Phi Delta Kappan80(2), pp. 139-148
5. Regier, N. (2012). Book Two: 60 Formative Assessment Strategies; OCPS Curriculum Services. Regier Educational Resources.
6. Булатова, И.К. (2014). Развитие навыков самооценки учащихся при формативном оценивании. Цит. по: Кохаева Е.Н. (2014) Формативное (формирующее) оценивание: методическое пособие. Астана: АОО «Назарбаев Интеллектуальные школы», Центр педагогического мастерства. - 66 c.
7. James, D., Schraw, G., &Kuch, F. (2019). Assessment & evaluation in higher education. Using the margin of error statistic to examine the effects of aggregating student evaluations of teaching. Assessment & Evaluation in Higher Education, 44(7), 1042-1052. https://doi.org/10.1080/02602938.2019.1570482
8. Кохаева Е.Н. (2014). Формативное (формирующее) оценивание: методическое пособие. Астана: АОО «Назарбаев Интеллектуальные школы», Центр педагогического мастерства. - 66 c.
9. Lahrichi, A. (2019). Study on the Effectiveness of Formative and Summative Assessment Techniques in Education. University of Sunderland. https://www.researchgate.net/publication/333809381
10. Carless, D., Boud,D. (2018). The Development of Student Feedback Literacy: Enabling Uptake of Feedback. Assessment & Evaluation in Higher Education, 43:8, 1315-1325, DOI: 10.1080/02602938.2018.1463354
11. Palmiero, C., Cecconi, L. (2019).Use of learning analytics between formative and summative assessment. Journal of e-Learning and Knowledge Society, 15(3), pp. 89-99
12. Камалова, С.Т. (2014). Сыныпта окушылардыц оку нэтижелерш багалау: оку -эдютемелж курал. Астана: «Назарбаев Зияткерлж мектептерЬ) ДББ¥. Педагогикалык шеберлж орталыгы.- 44 б.
13. Непзп жэне жалпы орта мектеп муFалiмдерiне арналган критериалды багалау бойынша нускаулык: Оку-эдютемелж курал./О.И.Можаева, А.С.Шилибекова, Д.Б.Зиеденованыц редакциясымен. Астана: «Назарбаев Зияткерлш мектептерЬ) ДББ¥, 2016. - 66 б.
14. Система критериального оценивания учебных достижений учащихся. Методическое пособие. - Астана: Национальная академия образования им. И. Алтынсарина, 2013. - 80 с.
15. Rawlusyk, P.E. (2018). Assessment in Higher Education and Student Learning. Journal of Instructional Pedagogies. Vol 21.https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1194243.pdf
16. Allal, L. (2021). Involving primary school students in the co-construction of formative assessment in support of writingAssessment in Education: Principles, Policy & Practice, DOI: 10.1080/0969594X.2021.1951164
References
1. Urmashev, B.A. (2016). Kriterialdybagalautekhnologiyasy. OKUKuraly. Almaty: «SSK» baspasy. -140 b. [Technology of criterion assessment. Textbook. Almaty: SSK Publishing House.140 p.] [In Kazakh]
2. Gultom, E. (2016). Assessment and evaluation in EFL teaching and learning. Proceedings of the Fourth International Seminar on English Language and Teaching (ISELT-4). Pp. 190-191. http://ejournal.unp.ac.id/index.php/selt/article/viewFile/6928/5462
3. Amos, I. (2014). Formative and Summative Assessment in Educational Enterprise. Journal of Education and Practice, 5(20), Pp.111-117. https://www.iiste.org/Journals/index.php/JEP/article/viewFile/14252/14560
4. Black, P., Wiliam, D. (1998). Inside the black box: raising standards through classroom assessment. Phi Delta Kappan 80(2), pp. 139-148
5. Regier, N. (2012). Book Two: 60 Formative Assessment Strategies; OCPS Curriculum Services. Regier Educational Resources.
6. Bulatova, I. K. (2014). Razvitie navykov samooczenki uchashhikhsya pri formativnom oczenivanii [Development of students' self-assessment skills in formative assessment. Cited by: Kokhaeva E.N. (2014) Formativnoe (formiruyushhee) oczenivanie: metodicheskoeposobie. Astana: AOO «Nazarbaev IntellektuaFnye shkoly», Czentr pedagogicheskogo masterstva. - 66 s. [In Russ.]
7. James, D., Schraw, G., &Kuch, F. (2019). Assessment & evaluation in higher education. Using the margin of error statistic to examine the effects of aggregating student evaluations of teaching. Assessment & Evaluation in Higher Education, 44(7), 1042-1052. https://doi.org/10.1080/02602938.2019.1570482
8. Kokhaeva E.N. (2014). Formativnoe (formiruyushhee) oczenivanie: metodicheskoe posobie. Astana: AOO «Nazarbaev IntellektuaTnye shkoly», Czentr pedagogicheskogo masterstva. - 66 s. [Kokhaeva E. N. (2014) Formative (formative) assessment: a methodological guide. Astana: AOO "Nazarbayev Intellectual Schools" , Center of Pedagogical Excellence. - 66 p.] [In Russ.]
9. Lahrichi, A. (2019). Study on the Effectiveness of Formative and Summative Assessment Techniques in Education. University of Sunderland. https://www.researchgate.net/publication/333809381
10. Carless, D., Boud, D. (2018). The Development of Student Feedback Literacy: Enabling Uptake of Feedback. Assessment & Evaluation in Higher Education, 43:8, 1315-1325, DOI: 10.1080/02602938.2018.1463354
11. Palmiero, C., Cecconi, L. (2019).Use of learning analytics between formative and summative assessment. Journal of e-Learning and Knowledge Society, 15(3), pp. 89-99
12. Kamalova, S.T. (2014). Synyptaokushylardynokunatizhelerinbagalau: oku-adistemelikkural. Astana: «Nazarbaev Ziyatkerlik mektepteri» DBBU. Pedagogikalyk sheberlik ortalygy. - 44 b. [Kamalova, S. T. (2014). Evaluation of students' learning outcomes in the classroom: an educational and methodical manual. Astana: AEO "Nazarbayev Intellectual Schools". Center for pedagogical excellence. - 44 p.] [In Kazakh]
13. Negizgi zhane zhalpy orta mektep mugalimderine arnalgan kriterialdy bagalau bojynsha nuskaulyk: Oku-adistemelik kural /O.I. Mozhaeva, A.S. Shilibekova, D.B. Ziedenovanyn redakcziyasymen. Astana: «NazarbaevZiyatkerlikmektepteri» DBBU, 2016. - 66 b. [In Kazakh]. [Guidelines for criterion-based assessment for teachers of basic and general secondary schools: educational and methodical manual /Ed. by O.I. Mozhaeva, A.S. Shilibekova, D.B. Ziedenova. Astana: AEO "Nazarbayev Intellectual Schools", 2016. - 66 P.] (In Kaz.)
14. Sistema kriteriaFnogo oczenivaniya uchebnyh dostizhenii uchashihsja. Metodicheskoe posobie. Astana: NaczionaTnaya akademiya obrazovaniya im. I. Altynsarina, 2013. - 80 s. [A system of criteria-based assessment of students' academic achievements. Methodical manual. Astana: I. Altynsarin National Academy of Education, 2013. -80 p.] [In Russ.]
15. Rawlusyk, P.E. (2018). Assessment in Higher Education and Student Learning. Journal of Instructional Pedagogies. Vol 21. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1194243.pdf
16. Allal, L. (2021). Involving primary school students in the co-construction of formative assessment in support of writing. Assessment in Education: Principles, Policy & Practice, DOI: 10.1080/0969594X.2021.1951164
Современные критерии оценки знаний учащихся на уроках иностранного языка
А. Саламат
Казахский национальный педагогический университет имени Абая, г. Алматы, Казахстан
astana2407@mail.ru
В статье показана значимость системы оценки знания обучающихся на уроках английского языка путем внедрения современных оценочных технологий. Акцентируется внимание на важность этапа оценивания как основополагающего в системе образовательного процесса. Автором подчеркивается, что метод оценивания является не только способом диагностики успеваемости учеников, но и действенным инструментом повышения качества образовательного процесса в целом. В этом плане, активность учителя английского языка в применении популярных, научно обоснованных систем оценивания является залогом достижения конечной цели - быть главным мотиватором и обучить ребенка иностранному языку. Кроме того, такой подход организации урока позволяет повышать активность учеников как объектов педагогического воздействия. Также подчеркивается, что метод оценивания является не только методом диагностики успеваемости учащихся, но и эффективным средством повышения качества общего образования.В статье подробно рассматриваются такие виды критериального оценивания, как формативное оценивание, суммативное оценивание, диагностическое оценивание и обратная связь. Каждый подход характеризуется значимостью и специфичностью в учебном процессе.
Ключевые слова: оценивание, система оценивания, критериальное оценивание, процесс взаимооценки, компетентность преподавателя.
Modern criteria for assessing students' knowledge in foreign language lessons
Ayaulym Salamat
Kazakh National Pedagogical University named after Abai, Almaty, Kazakhstan
astana2407@mail.ru
The article shows the importance of the system of assessing the knowledge of students in English lessons through the introduction of modern assessment technologies. Attention is focused on the importance of the assessment stage as a fundamental one in the educational process system. The author emphasizes that the assessment method is not only a way to diagnose students ' academic performance, but also an effective tool for improving the quality of the educational process as a whole. In this regard, the activity of an English teacher in the application of popular, scientifically based assessment systems is the key to achieving the ultimate goal - to be the main motivator and teach a child a foreign language. In addition, this approach to the organization of the lesson allows you to increase the activity of students as objects of pedagogical influence. It is also emphasized that the assessment method is not only a method of diagnosing student performance, but also an effective means of improving the quality of general education. The article discusses in detail such types of criteria assessment as formative assessment, summative assessment, diagnostic assessment and feedback. Each approach is characterized by its significance and specificity in the educational process.
Keywords: assessment, assessment system, criteria-based assessment, mutual assessment process, teacher competence.
АВТОР ТУРАЛЫ АППАРАТ
Саламат Аяулым, 6М011900- Шетел тш: еш шетел тш мамандыгыныц 2 курс магистранты. Абай атындагы Казак улттык педагогикалык университет^ Алматы к., Казакстан, astana2407@mail.ru
ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ
Саламат Аяулым, магистрант 2 курса специальности 6М011900- Иностранный язык: Два иностранных языка, Казахский национальный педагогический университет имени Абая, г. Алматы, Казахстан, astana2407@mail.ru
INFORMATION ABOUT THE AUTHOR
Ayaulym Salamat, 2nd year master's student of specialty 6M011900- Foreign language: Two foreign languages, Kazakh National Pedagogical University named after Abai, Almaty, Kazakhstan, astana2407@mail.ru
Редакцияга тусп / Поступила в редакцию / Received 25.04.2021 Жариялауга кабылданды / Принята к публикации / Accepted 30.09.2021
