CC BY
8
РЕПРОДУКТИВТ1К ЖАСТАFЫ ЭЙЕЛДЕРДЩ ДЕНСАУЛЫК МЭСЕЛЕЛЕР1
ПРОБЛЕМЫ ЗДОРОВЬЯ ЖЕНЩИН РЕПРОДУКТИВНОГО ВОЗРАСТА
Токкулиева Бахыт Болатовна
Кандидат медицинских наук, и. о. доцента Южно-Казахстанская Медицинская Академия Республика Казахстан, г. Шымкент Султанбеков Касымхан Адильханович Кандидат медицинских наук, и.о. доцента Южно-Казахстанская Медицинская Академия Республика Казахстан, г. Шымкент Сагындыкова Эльмира Серикбаевна, магистрант
Южно-Казахстанская Медицинская Академия Республика Казахстан, г. Шымкент
REPRODUCTIVE WOMEN'S HEALTH PROBLEMS
Tokkulieva Bakhyt Bolatovna
Candidate of Medical Sciences, acting associate professor South Kazakhstan Medical Academy Republic of Kazakhstan, Shymkent Sultanbekov Kasymkhan Adilkhanovich Candidate of Medical Sciences, acting associate professor South Kazakhstan Medical Academy Republic of Kazakhstan, Shymkent Sagyndykova Elmira Serikbaevna, undergraduate
South Kazakhstan Medical Academy Republic of Kazakhstan, Shymkent
АННОТАЦИЯ
На основании результатов скрининговой оценки репродуктивного здоровья женщин детородного возраста, выявлено влияние экологических, социальных, экономических, медицинских и организационных факторов на репродуктивное здоровье женщин в Каратауском районе.
Данные и результаты, полученные в ходе исследования, обеспечат более эффективную профилактическую помощь населению, а также пациентам с заболеваниями сердечно-сосудистой системы и другими сопутствующими заболеваниями, чтобы улучшить продолжительность жизни и качество жизни.
ABSTRACT
Based on the results of a screening assessment of reproductive health of women of childbearing age, the influence of environmental, social, economic, medical and organizational factors on the reproductive health of women in the Karatau region was revealed.
The data and results obtained during the study will provide more effective preventive care to the population, as well as patients with diseases of the cardiovascular system and other concomitant diseases, in order to improve life expectancy and quality of life.
Ключевые слова: репродуктивное здоровье женщин, исследование, заболевания, рождаемость, здоровье, детородный возраст.
Key words: women's reproductive health, research, diseases, fertility, health, childbearing age.
Зерттеудщ езектшМ. Репродуктивп денсаульщ проблемалары элемнщ барльщ елдерi Yшiн езекп. Алайда, эр тYрлi елдер Yшiн басымдыктар халык денсаулыгыныц агымдагы жай-кушне, жеке алынган мемлекеттщ медициналык-элеуметпк проблемаларыныц
улттык ерекшелiктерi мен шеш^ дэрежесше карай эртYрлi. Буган коса, Казакстанныц орасан зор аумагын, экономикалык ахуалдыц ерекшелжтерш жэне ел саласындагы экологиялык факторларды ескере отырып, репродуктивп денсаулык проблемасын шешуге аймактык кезкарас кажет.
Каратау ауданы Шымкент каласынын iрi мегаполисiнiн кеп елдi аудандарыньщ бiрi болып табылады, онда сонгы уакытта iшкi миграция каркынды каркынмен журш жатыр жэне осынын есебiнен осы аудандагы тургындар саны артып келедг Осыган байланысты жэне баска да кептеген себептермен катар осы мекен жервде эйелдердщ репродуктивтi денсаулыгын медициналык-элеуметтiк жагынан зерттеу мен багалау эйелдердiн емiр суру сапасын жаксарту жэне елде он демографиялык жылжуды камтамасыз ету максатында езектi жэне кажетп болып табылады .
Зерттеу мшдеттерк
1. Каратау ауданыньщ демографияльщ Yдерiстерi мен репродуктивтж денсаулык проблемаларына бага беру жэне жагдайын зерттеу.
2. Каратау ауданында фертильдi жастагы эйелдер арасында скрининггiк зерттеу жYргiзу денгейiн багалау.
3. Репродуктивтiк денсаулыкты сактау саласында багдарламаларды енгiзудiн медициналык-элеуметпк жэне экономикалык тиiмдiлiгiне багалау жYргiзу.
Элеуметпк жагдайлар мен колайсыз негативтi вмiр CYPУ салты барлык жастагы эйелдерiн, соныц iшiнде студенттердiн де репродуктивтiк денсаулык жагдайына керн эсер етедi. Осыган байланысты медицина кызметкерлершщ гана емес, сонымен катар оку орындарындагы дене шыныктыру сабактарынын окытушылырынын алдын алу шараларынын кешендерi де манызды болып келедi. Б^л жагдай окытушылар физиология, психология, сонымен катар казiрri жше болашак шактагы репрдуктивтiк денсаулыкты сактау мен ныгайту мэселелерi бойынша теория мен дене шыныктыру эдiстерiн саналы тYрде менгерулерi болтан кезде гана мYмкiн болады [1].
Денсаулык -б^л адамнын Yйлесiмдi дамуын камтамасыз ететш ен манызды кажеттiлiгi. О л тек бiр адамнын гана емес, сонымен катар бYкiл когамнын игiлiгi болып табылады. Б^л адамзаттын басты к¥ВДылыктары ретiнде толыккынды вмiрiн камтамасыз ететш эмбебап игшп [2, 3, 4].
Эйелдердщ бала туу кабiлетiн орындауына олардын денсаулык жагдайы, сонын швде репродуктивтiк денсаулыгы эсер етедi. Эйелдердщ репродуктивтж денсаулыгын твмендедетiн факторларга тYсiктердiн айтралыктай жогары саны, олардан кешнп аскынулар, гинекологиялык аурулардын квп болуы, жыныс жолдары аркылы жYFатын аурулардын таралуы, жYктiлер мен босанган эйелдердiн денсаулык жаFдайларынын твмендеулерi, заманауи контрацепция эдютершщ жеткiлiксiз кенiнен таралуы, абдоминалды босану болуынын жиiлеуi жэне т.б. жатады.
Сонгы жылдары жасвспiрiмдердiн сексуалдык бшмшщ эдiстерi мен жана тYрлерiнiн iзденулерiне аса квнiл аударылуда.
Адамдардын денсаулыгында вмiрдiн манызды биологиялык жэне элеуметпк кырлары болып репрдуктивтiк функция табылады. Онын iске асуында агзанын тек анатомиялык физиологиялык ерекшелiктерi гана емес сонымен катар элеуметпк факторлар да манызды рвльдi аткарады. Эйелдiн репродуктивп денсаулыгы ананын к¥рсагында калыптасады. Кыз iште дамыганда, осы сэтте болашак жыныстык жасушалар пайда болады. Осы
кезенде канша адам калыптасады, сонша эйел вмiрiнiн репродуктивтi кезенiнде шсед^
Болашак ана кызынын жыныстык жYЙесiн калыптастыру Yшiн жауапта. Туылганнан кешн жэне ересек жастагы эр эйел взшщ денсаулыгына, онын iшiнде репродуктивп, он немесе терiс эсер етуi мумкш Бала кезiнен бастап ана CYтiмен кыздарда гигиена мен взiн-взi кYтудiн д¥рыс негiздерiн тэрбиелеу жэне YЙрету кажет. Кейде аналар б^л мэселеге тиiстi назар аудармайды, сондыктан жыныстык жэне бвлiп шыгару саласынын квптеген аурулары элi жас кыздарда. Репродуктивп денсаулыкты к¥раушылар вмiр бойы бiздiн агзамызга эсер етедi. Бала туылганнан кешн, бала взшщ ата-аналарынан генетикалык денгейде денсаулыктын кейбiр кврсетшштерш, зат алмасудын ерекшелiктерiн, кандай да бiр мэселелерге бейiмдiлiгiн алады.
Казiргi уакытта отбасынын репродуктивтi денсаулыгына терю эсер ететiн аурулардын Yлкен пзбеа бар.
Ж^кпалы аурулар арасында бедеул^е экелуi мYмкiн, мысалы, жел шешеп, эсiресе ^лдарда. Соз инфекциясы туралы мYлде айтатын нэрсе свзсiз.
Жалпы соматикалык аурулар. ЖYрек-кантамыр жуйеа, бYЙрек, бауыр, кант диабетi проблемалары бар агзанын жай-кYЙiн нашарлатып кана коймай, гормоналды фонды да б^зуы мумкш, бул репродуктивтi денсаулыкка эсер етед^
Квптеген дэрiгерлер туа бггкен аурулардан бедеулiктiн ерте балалык шактан басталатынына сенiмдi. Бул улдарга да, кыздарга да катысты.
Дэрiлiк препараттарды кабылдауда кейбiреулерi репродуктивтi функцияга айтарлыктай кYштi эсер етедi.
ЦОЛДАНЫЛГАН ЭДЕБИЕТТЕР
1. Скрининговая оценка репродуктивного состояния здоровья в физическом воспитании студенток. И.Н. Шевелева, Ж.Б. Сафонова. Вестник НВГУ, 2018г. №2. Стр 129.
2. Калалык жэне ауылдык жерлервдеп тургындарынын фертильдi жастагы эйелдердiн медициналык элеуметтiк сипаты. Г.С.Будревич, Е.М. Тищенко. Вопросы организации информатизации здравоохранения. 2014 г. №4. Стр 38
3. Наумов И.А. Укрепление репродуктивного здоровья женщин с воспалительными заболеваниями половых органов в рамках системы перинатальных технологий. / И.А. Наумов -Гродно. 2010 г.- 316 с.
4. Сурмач М.Ю. Поведение молодежи: от демографических угроз к национальной безопасности / Минск, 2009.- 266 с.
