Научная статья на тему 'Reflection of the reality of time in the journal “al-Isloh”'

Reflection of the reality of time in the journal “al-Isloh” Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
93
16
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
САДАИ БИСТ / МАҷАЛЛАИ «АЛ-ИСЛОҳ» / А.СОДИқОВ / САРВАР / М.АҳМАДИ ШОШӣ / ДВАДЦАТОЕ СТОЛЕТИЕ / ЖУРНАЛ «АЛ-ИСЛОХ» / А. САДИКОВ / М. АХМАД ШОШИ / З. ДЖАВХАРИ / THE TWENTIETH CENTURY / “AL-ISLOH” JOURNAL / A. SADIKOV / SARVAR / M. AHMAD SHOSHI / Z. JAVHARI

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Шехов Абдуқодир Абдурауфович

Дар мақола дар бораи яке аз маҷаллаҳои маъруфи огози садаи ХХ “ал-Ислоҳ” ки то ба имрӯз мавриди омӯзиш қарор нагирифтааст, маълумот дода шудааст. Тибқи иттиллои муаллиф, маҷаллаи “ал-Ислоҳ” бори нахуст январи соли 1915 дар шаҳри Тошканд нашр гардидааст. Муаллифи мақола дар боби маҷалла андешаҳои хешро баён намуда, ҳамзамон аз гуфтаҳои муҳаққиқони кишвар ва хориҷ аз он ёдовар шудааст. Бо такя ба сарчашмаҳои мавҷуда муаллиф андешаҳои бархе донишмандонро перомуни мазмуну мундариҷаи маҷалла рад менамояд. Дар бораи мазмун ва мундариҷаи маҷалла дар мақола маълумот дода шуда, ҳамзамон саҳми он дар баёни воқеияти зиндагӣ ва баёни масоили динӣ таъкид гардидааст. Бо овардани чанд намунаи порчаҳои назмӣ муаллиф инъикоси воқеияти замонро дар назми он давра тасвир намудааст. Муаллиф ҳамчунон нақши маҷалларо дар шаклгирии журналистикаи тоҷик алоҳида таъкид менамояд.В статье приводятся сведения об одном из широко известных журналов XX века «ал-Ислох», который до сегодняшнего дня остается неизученным. Согласно существующим сведениям, журнал «ал-Ислох» впервые был издан в январе 1915 года в городе Ташкенте. Автор статьи, рассматривая точку зрения отечественных и зарубежных исследователей относительно этого журнала, вместе с тем, высказывает о нем и свои суждения. С опорой на существующие источники, автором опровергаются некоторые выводы ученых о тематике и содержании журнала. Сообщая сведения о содержании и тематическом диапазоне журнала, подчеркивается его вклад в изложении событий времени и рассмотрении вопросов религии. Автор статьи, на основе анализа нескольких стихотворных примеров, относящихся к числу материалов журнала, доказывает отображение реальности времени в поэзии того периода и особо отмечает о роли журнала в формировании таджикской журналистики.I

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

n his article the author adduces the information concerned with one of the well-known journals of the XX-th century titled “al-Isloh”, which hasn't been explored completely up to nowadays yet. According to existing information one can say that the relevant journal was published in January 1915 in Tashkent-city for the first time. Considering the point of view of both home and foreign researchers linked with the relevant journal, at the same time, the author of the article expresses his judgments on the theme explored. Proceeding from the existing sources, the author refutes some scientists' conclusions targeted at the subject and contents of the journal. Presenting the information dealing with the journal's contents and thematic range the author lays an emphasis upon its contribution into the reproduction of the events of time narration and consideration of religious issues being taken into account as well. Designing on the premise of the analysis related to several poetic examples belonging to the number of materials out of the journal, the author of the article proves the veracity of the reflection of the reality of the time referring to the poetry of that period and underscores the role of the journal in reference to the Tajik journalism formation.

Текст научной работы на тему «Reflection of the reality of time in the journal “al-Isloh”»

10.01.10. РУЗНОМАНИГОРИ 10.01.10. ЖУРНАЛИСТИКА 10.01.10. JOURNALISIM

УДК 8Т A. A.ШЕХОВ

ББК 83.3

БОЗТОБИ ВОЦЕИЯТИ 3AMOH ДAР МAЧAЛЛAИ «^Л-НСЛО^»

ОFOЗи садаи бист бо шиддати хаводису во;еоти сиëсивy ичтимой дар сафахоти таърихи кишвар на;ш бастааст. Дар ин мархалаи сарнавиштсози миллат талоши равшанфикрон барои ислохи чомеа аз мухимтарин вазоифи эшон ба шумор мерафт. Аз ин лихоз барои ин ;ишри маърифатноки чомеа барои тарFиби хадафхои волояшон василаи мухиме зарур буд ва матбуот ин рисолати мухимро дар он замон ичро менамуд.

Яке аз он мачаллахое, ки дар он даврон дар фаросyи Осиëи Марказй маълуму машхур буд, «ал-Ислох» ба шумор мерафт, ки он дар шахри ^шканд чоп мегардид. Ин мачаллаи динй, илмй, ахло;й, таърихй ва адабй буда, нахустин шумораи он мохи январи соли 1915 руйи чопро дид. Сардабир ва муассиси ин нашрия Абдурахмони Cайëх (Соди;ов) яке аз чехрахои намоëни он замон буд, ки тули 25 сол кишвархои Осиë ва Афри;оро саëхат намуда, танхо пас аз бозгашт ба ватан ба нашри ин мачалла OFOЗ намуд. Бояд ;айд намуд, ки то ба имруз шахсияти ин нафар ва мазмуну мухтавои мачаллаи «ал-Ислох» мавриди омузиш ва тад;и; ;арор нагирифтааст. Дар таърихи матбуоти точик ва илми адабиëтшиносй на;шу ма;оми ин мачалла хануз тад;и; нашудааст, аз ин лихоз он имруз омузиши чиддй ва ами;ро хохон аст.

Ба андешаи мо, яке аз сабабхои аслии ин гуна амал нисбат ба ин мачалла дар замони Шуравй он буда метавонад, ки чун он ба рухияи замона созгор набуд ва бештар масоили диниро тарFиб менамуд, аз ин лихоз он ба гушаи фаромушй партофта шудааст. Шукронаи замони исти;лол ки бо тачдиду ислохи назархо нисбат ба баъзе масъалаи илмй, заминаи мусоиде фарохам омад, ки имруз ин мачалла ба таври бояду шояд мавриди омузиш ;арор бигирад ва бахои во;ей ба он дода шавад.

^б;и мушохидахои мо рочеъ ба мачаллаи «ал-Ислох» ва мазмуну мундаричаи он донишманди узбек T.Вохидов дар асари хеш <^ояи маорифпарварй дар Tyркистон» маълумоти мухтасар додааст (1, 65) ва онро мачаллаи иртичой ва хурофотй номидааст. Хдмзамон Fалатхое дар ин асар мавчуданд, ки онхо низ шархи зиëдро хохонанд.

Дар адабиëтшиносии точик шояд профессор А.Сайфуллоев аз нахустинхо бошанд, ки дар яке аз навиштахои хеш, ки рочеъ ба осори шоир Зуфархон Чдвхарй аст, дар боби мавчудияти мачаллае чун «ал-Ислох» дарак додаанд (7).

Бархе аз муха;;и;они хоричй чун санъатшинос Александр Ч,умаев дар чанде аз ма;олаи хеш ба масоили дину маданият, санъат ва матбуот дар Осдаи Мдана таваччух намуда, хамзамон дар бобати мавчудияти мачаллае бо номи «ал-Ислох» иттилоъ додааст. Аммо, бархе аз муха;;и;он ба иштибох рох дода, ин мачалларо соф узбекй эълом намудаанд. Чунончй, муха;;и;и рус Л. Климович дар асари хеш «Ислом дар Руссияи подшохй» дар боби ин мачалла маълумот дода, чунин таъкид намудааст, ки «он мачаллаи духафтаина буда, ягона нашрияи даврии хусусй ба шумор мерафт, ки бо забони узбекй дар ^шканди кухан нашр мегардид» (5,180). Дар ин маврид бояд таъкид намуд, ки аз гуфтахои ин муха;;и; танхо он нукта дуруст аст, ки во;еан мачалла дар ^шканди кухан нашр мегардид. Бино ба шаходати Люсиан Климович дар замони чанги якуми чахон адабиëти махсуси динй ба он равона шуда буд, ки таваччухи мардумро аз масъалахои муборизаи синфй дур намояд ва дар ин замина аз нашри мачаллаи «ал-Ислох» ëдовар шудааст. Яъне, бино ба гуфти у, ин мачалла бештар чанбаи динй доштааст, ки инро ношири мачалла дар нахустин шумора таъкид намудааст. Нуктаи дигареро бояд таъкид намуд, ки мавсуф хамзамон дар овардани унвони мачалла ба иштибох рох дода, онро «Ислох» номидааст. Дар ин замина бояд зикр намуд, ки чунин Fалат дар бештари ма;олахое, ки рочеъ ба ин мачалла маълумот додаанд, омадааст.

Тиб;и мушохидахо маълум гардид, ки пайдоиши ин галат сабабе доштааст, ки он хам бошад, дар худи мачалла дар шакли кириллй унвони нашрия чунин навишта шудааст.

Рочеъ ба мачаллаи «ал-Ислох» дар рисолаи Саодат Олимова «Эстетические взгляды С.Айни» низ маълумоти мухтасаре дода шудааст, аммо он низ ба ха;и;ат созгор нест, ба андешаи муаллиф гуё мачалла адабиёт ва санъатро инкор намуда, рушди адабиёти бадей ва санъати театр, ра;су сурудхониро барои чомеа зарур намедонист. Бо таваччух ба ин андешахо, мо дар мачалла чанд матолиберо дарёфт намудем, ки ин матлабхо дар онхо зикр гардидаанд, аммо ин навиштахо ба ;алами хонандагони мачалла тааллу; доранд, ки он наметавонад собит созад, ки мачалла пуштибони ин андешахо мебошад, зеро равшан аст, ки яке аз вижагихои хоси матбуот ин новобаста ба марому хадафи хеш нашри нома ва навиштахои муштариён мебошад. Ин нуктаро низ бояд таъкид намуд, ки дар мачалла бар чавоби ин навиштахо матолиби зиёде дарч гардидаанд, он матлабро ботил хондаанд.

Дар боби мачаллаи «ал-Ислох» донишмандони фаронсавй А.Бенигсен ва Ч.Лемерси дар яке аз навиштахояшон ишора менамоянд. Ба андешаи онхо он чун мачаллаи динй бештар матолибро аз нашрияхои тоторй гирифтааст. Ин маълумоти муха;;и;он тиб;и мушохидахои мо сахех мебошад, зеро мачалла матолиби зиёдеро аз мачаллахои тоторй чун «Ад-дин-вал-адаб»-и чопи Кдзон ва «Дин ва майишат» гирифта дар сафхахои хеш чой додаст.

Зикр намудан чоиз аст, ки дар дахаи дувуми садаи бист дар миёни мардуми минта;а бештар мачаллахои «Ойина»(1913-1915) ва «ал-Ислох» (1915-1918) маъруфу машхур буданд. Матолиби зиёди динй дар сафхахои мачаллаи «ал-Ислох» нашр мегардиданд, ки аз ин дидгох он дар фаросуи Осиёи Миёна чун нашрияи динй машхур гардида буд.

Тиб;и мушохидахои мо дар сахифахои матбуоти Руссия низ баъзе матолибе нашр гардидаанд, ки дар боби мавчудияти мачаллаи «ал-Ислох» маълумоти сахех додаанд. Чунончй, соли 2011 дар яке аз рузномахои шахри Санкт-Петербург «Петербург Уз»(№1(3)-апрел) навиштае зери унвони «Мероси адабй» ("Литературное наследие") нашр гардидааст, ки дар он муаллиф Е.Лиховсева дуруст ;айд менамояд, ки мачалла бо забонхои точикию узбекй нашр мегардид. Аз нашри мачаллаи «ал-Ислох» ёдовар шуда, муаллиф чунин таъкид менамояд, ки «Мав;еи исломи расмй дар мачаллаи назариявие,(«ал-Ислох» - дар назар аст.-А.Ш.) ки солхои 1915-1917 дар Тошканд бо ду забон - туркй-узбекй ва форсй-точикй нашр гардида, дар шахрхои Туркистон ва Бухоро пахн карда мешуд, инъикос мегардид»(6,11).

Аз мутолиаи ин навишта бармеояд, ки муаллиф дар бораи мачалла маълумоти ани;у дуруст пешниход намудааст, зеро аз мазмуну мухтавои мачалла ёдовар гардида, Е. Лиховсева аз нашри матолиби назариявии рухониён ва хамчунон чой доштани бахсу мунозарахо дар сафхахои он маълумот медихад.

Хдмзамон дар ин нигошта муаллиф дар боби мачаллаи маъруфи он замон «Ойина» ва сардабири он Махмудхоча Бехбудй маълумот дода, аз на;ши мачалла ва кору пайкори сардабири он бахри ривочу густариши нуфузи андешаи маорифпарварй дар чомеа ёдовар гардидааст.

Яке аз сарчашмахои муътамади дигаре, ки далели бо забони точикй низ нашр гардидани ин мачалларо собит менамояд, рузномаи маъруфи огози садаи бист «Тарчумон» мебошад, ки дар он дар боби нашри мачаллаи «ал-Ислох» хабаре нашр гардида, таъкид гардидааст, ки мачаллаи «ал-Ислох» бо забонхои точикию-узбекй нашр мегардид.

Рочеъ ба мухлати нашри мачалла дар шуморахои нахустин чунин таъкид гардида, ки он аввал дар понздах руз як маротиба нашр мегардад ва тавре мушохида намудем, во;еан мачалла аз огози нашр то интихо дар як мох ду маротиба нашр мегардид.

Мачаллаи «ал-Ислох» дар як муддати кутох муштариёни зиёде дар марзи Осиёи Миёна пайдо намуд, ки нашри номахо ва хамзамон саволхои аз чониби хонандагон ки аз гушаву канори минта;а ба унвонии мачалла омадаанд гувохй медиханд. Хдмчунон аз мушохидахои хеш дарёфтем, ки ношири мачалла бо дарки рисолати журналистика ва ба вижа нозукихои матбуот дар яке аз шуморахои мачалла ба хонандагони хеш мурочиат намуда, аз онхо хохиш менамояд, ки щнгоми ирсоли мацолацо ба унвонии мацалла щтман исматонро пурра бинависед ва аз навиштан ба шакли нопурра чун «Х..М» худдори намоед, мацолацо бояд аз гаразу мазамати шахсе, тащиди беасос пок бошанд.Идорадан.-(№1(7)-1-01-1916, с.6)

Дар шуморахои нахустин ношири мачалла ;айд намуда, ки мачаллаи мо исломй мебошад ва мухаррири «ал-Ислох» дар чанд шумораи дигар ин нуктаро ба хонандагон алохида таъкид намудааст. Чунончй, дар шумораи №15, ки 1-августи соли 1916 нашр гардидааст, зери

унвони «Аз мухаррири «ал-Ислох» як ричо» боз ба мухтавои мачалла дахолат намуда, таъкид менамояд, ки « ба мухтарам афандихо маълум аст, ки мачаллаи «ал-Ислох» аз тарафи уламохо мебарояд ва он мачаллаи динист».(с.618).

Дини мубини ислом ва ахкоми он дар сафхахои мачаллаи «ал-Ислох» ба таври густурда мавриди омузиш ;арор дода шудаанд, чунончй бештари матолиби уламои он замона, аз чумла Абдурахмони Сайёх, Мирзо Ахмади Шошй, Мавлавй Фахриддин, Мирсарвари Самар;андй, Васлии Самар;андй, Зуфархон Чдвхарй, Мулло Абдулло Х^очй Мударриси хучандй ва чанде дигар бештар ин масъалахоро шарх додаанд. Ношири мачалла тавре аз мушохидахо бармеояд, аз огоз ба хотири хар чй бештар ошно гардидан бо нозукихои рукнхои дини мубини ислом талош менамуд. Дар он замон равшанфикронро бархе аз тамоюли ахкоми ислом ва инсоният, ки мардум зохир мекарданд, ба изтироб меовард. Аз ин лихоз, дар бештари матолиби мачаллаи «ал-Ислох» руй овардан ба рушди хамчояи илму дониши замонавй ва донишхои исломй омили асосии рушду нумуи кишвар шуморида шудааст. Дар мачалла бартарии саволу чавоб мушохида мешавад, муштариён бо саволхои гуногуни динй ба унвони мачалла мурочиат намудаанд ва хамзамон ноширони мачалла чавобро бо зикри номи шахси чавобдиханда чой додаанд. Мачалла аз рузи нашр минбари бахсу мунозира миёни уламои маъруфи замона гардида буд.

Дар сафхахои мачалла зери гушаи назм бештар ашъори точикй оварда шудаанд, ки мавзуоти мухталифро дар бар гирифтаанд. Чунончй:

Дустон, гуш ба панди мани ношод кунед, Илм варзеду фунунро уам гауе ёд кунед. Фазлу сармояи щболи ду олам ба Шумо, Фикр дар тарбияту равнаци авлод кунед. Сайъи бисёр чи хуш баури тарацции Ватан, Мактабу мадрасаро аз уама обод кунед.

Ин порча хитобаи чолибу муассирест ба мардуми кишвар. Шоир равшан аст, ки вазъи кишварро хуб дарк намудааст. Дар идома муаллифи шеър чахлу чахолатро омили аслии таназзулу рушди кишвар дониста мегуяд:

Адабу илм чи некуст шуморо лозим,

Чаулу ин танбалии дошта барбод кунед.

Чумла агёр ацаб нашъунамо ёфтаанд,

Ин чи ид бар шумо, нолаву фарёд кунед.

Кай шунидед, ки инсон ба уаво тай мезад,

Сарфи цон дар талаби илми худодод кунед.

Ба цауон монда цафо миллати ислом зи цаул,

Равнаце дода ба илму уунар обод кунед.

Умруо панди ман аз баури тарацци ба шумо,

Эй уама уамватанон, гуфтаам идод кунед.

Гуфтаи Сарвар агар хуб бигардад мацбул,

Хама хезеду ташаббус пайиустод кунед (№13-07-1916).

Ин шеъри Сарвар саропо даъват асту хитоб ба хамдиёрон, махорати шоир дар он хувайдост, ки у бо даъвату хитоб ба амале хамзамон чомеаро хушдор дода истодааст, ки вазъият дар кишвар ислохталаб аст. Боиси зикр аст, ки ашъоре, ки дар сахифахои мачалла дарч гардидаанд, рухияи замонаро инъикос намудаанд.

Дар сафхахои мачалла хамчунон хаводиси чолиби минта;а нашр гардидаанд, ки бешак аз во;еяти он руз бозгуйи менамоянд. Дар огози садаи ХХ миёни уламои хурофатпарасту низоъчу дар бобати бисёре аз масоил ихтилофи назар ба миён меомад, ки ин гуна ходисаро дар сахфахои мачалла мушохида намудем. Чунончй, дар шумораи № 2 (15-уми январи соли 1916, сах.48) зери унвони «ходисаи ачиб» маводе нашр гардидааст, ки аз он накл менамояд, ки дар яке аз махаллахои Самарканд дар масчиде имомро интихоб кардан басо мушкил гардидааст. Мардум яке тарафдори имоми пешинаи масчид, ;исми дигаре зидди у хастанд. Хулоса, пас аз зиддиятхои тулонй мардум ба чунин хулоса меоянд, ки масчидро аз байн ду та;сим менамоянд ва хамин тавр шавад. Масчидро бо парда аз байн ду та;сим карданд, як азону як и;омат барои харду тараф гуфта мешавад, аммо имомхо хар яке бо чамоати худ намоз мехонанд. Дар ин навишта хамзамон аз он иттилоъ дода мешавад, ки хамаруза аз хар гушаи Самарканд мардум омада, аз холи ин масчид хабар мегиранду ба холи зори ин

мардум механданд. Муаллиф аз ин ходиса изхори нигарони намуда мегуяд: «Ин хам магар аз мусулмонист».

Дар сафхахои мачаллаи «ал-Ислох» марсияхои зиёде нашр гардидаанд, нашри марсияхо дар мачалла шаходати он аст, ки нафарони фавтида аз зумраи ашхоси маъруфи он замон буданд. Чунончй, дар бораи фавти маорифпарвари машхури точик Тошхуча Асирии Хучандй мачалла хабар дода, хамзамон чанд марсияе дар васфи у нашр намудааст.

Боиси зикр аст, ки тавре мушохида намудем, мачалла дар хар шумораи худ ибораи «бо ичозати сензураи харбй»- ро чой додааст, ки шаходати он аст, ки нашри мачалла ба осонй ба даст наомадааст.

Ношири мачалла дар яке аз шуморахо хонандагон мурочиат намуда, хохиш менамояд, ки навиштахое, ки ба унвони мачалла фиристода мешаванд, пеш аз хама бояд бо забони сода навишта шуда, зидди мазхаби ханафй набошанд, аз доираи одобу ахло;и инсонй берун нараванду нисбат ба хамдигар бо эхтиром харф зананд.

Мачаллаи «ал-Ислох» ки дар муддати кутох дар фаросуи Осиёи Марказй маъруфу машхур гардида буд, дар густаришу вусъати ниёзхои маънавии мардуми минта;а заминаи мусоид фарохам оварда, аз чониби шуарои давр мавриди ситоиш ;арор гирифта буд. Чунончй, дар мавриди мачалла шоир Сарвар шеъре эчод намуда, ки дар он омадааст:

Дустон, босафост «ал-Ислоц», Равшану пурзиёст «ал-Ислоц».... Маслакаш дар таррацции миллат, Мебарад роуи рост «ал-Ислоц». Доимо шуд ба фикри равнаци дин, Носеуи мулки мост «ал-Ислоц». Муштари гашта, рузу шаб хонед, Хубу гетинамост «ал-Ислоц».

Пеши цар цавм руйи сурхи мо, Боиси фахри мост «ал-Ислоц». Харчи ахборцои шаръи шариф, Медщад цумла рост «ал-Ислоц». Дар миёни мацаллаи ислом, Дар цацицат ба цост «ал-Ислоц». Ба маризицои гафлату вацшат, Хамчу дору шифост «ал-Ислоц».

Хулоса, мачаллаи «ал-Ислох» аз огоз то анчоми нашр бо он хама матолиби чолибу рангини дар вусъату густариши чахонбинй ва дониши мардуми минтака на;ши муассир гузошт. Аммо, мутаассифона нашри мачалла дер давом накард ва ин таърих гувох аст, ки дар бештари маврид рузномаву чаридот муъчиби ихтилофу зиддияте байни хокимони давр ва ахли зав; мегардид, мачаллаи «ал-Ислох»-ро низ чунин такдир насиб намуд, ки он чун нашрияи зиёновари сиёсй мохи январи соли 1918 бо карори КИМ аз нашр боздошта шуд. Имруз омузиш ва тадкику баррасии ин мачалла барои ахли илму адаб аз манфиат холй нест.

ПАЙНАВИШТ:

1.Вахидов, Т. Просветителская идеология в Туркестане/Т.Вахидов.- Ташкент, 1979. - 155 с.

2.Джумаев, А. Найдем ли мы себя в потоке времен?/А.Джумаев// Дружба народов. - 2008. -№4.- 45 с.

3.Джумаев, А. Ислам и култура в Централной Азии/ А.Джумаев// Дружба народов. - 2008. -№12. -81 с.

4.Джумаев, А. Предмет любви и почитания/А.Джумаев//Из истории распространения граммафона в Средней Азии//Иные берега- №1(25) 2012 //http://inieberega.ru/node/391

5.Климович, Л.И. Ислам в царской России/Л.И. Климович.- Казан: ИМАН, 2003.-225 с.

6.Лиховцева, Е. Литературное наследие/Е.Лиховчева. - «Петербург Уз»- №1 (3) апрел 2011.11 с.

7.Сайфуллоев А. Чдвхарй ва ашъори у/А.Сайфуллоев//Мачмуаи маколоти конфронси Х илмии олимон ва муха;;и;они чавони вилоят бахшида ба 1150-солагии Абуабдуллохи Рудакй. - Хучанд, 2009.

REFERENCES:

1.Vahidov T. Enlightening Ideology in Turkestan /T.Vahidov.- Tashkent, 1979. - 155 p.

2. Jumaev A. Shall We Find ourselves in the Stream of Times? /A.Jumaev //Friendship of Peoples. -2008. - №4. - 45 p.

3. Jumaev, A. Islam and Culture in Central Asia / A.Jumaev // Friendship of Peoples. 2008. -№12. -81 p.

4. Jumaev, A. The Subject Dealing with Love and Reverence. From the History of Gamma-Phone spread in Central Asia/ A.Jumaev//Different Banks - №. 1 (25), 2012 //http://inieberega.ru/node/391

5. Klimovich, L.I. Islam in Tsarist Russia / L.I. Klimovich .- Kazan: IMAN, 2003. - 225 p.

6. Likhovtseva, E. Literary Legacy - "Petersburg Uz"/ E.Likhovtseva - №1 (3) April, 2011. - 11 p.

7. Saifulloev A. Javhari and his Poetry/А. Saifulloev // Collection of articles of the tenth viloyat conference of scientists and young scholars dedicated to the 1150 anniversary of Abuabdullohi Rudaki. Khujand, 2009.

Бозтоби воцеияти замон дар мацаллаи «ал-Ислох»

Вожахои калиди: Садаи бист, мацаллаи «ал-Ислоу», А.Содщов, Сарвар, М.Аумади Шоши, З. Цавуарй

Дар мацола дар бораи яке аз мацаллауои маъруфи огози садаи ХХ "ал-Ислоу" ки то ба имруз мавриди омузиш царор нагирифтааст, маълумот дода шудааст. Тибци иттиллои муаллиф, мацаллаи "ал-Ислоу" бори нахуст январи соли 1915 дар шаури Тошканд нашр гардидааст. Муаллифи мацола дар боби мацалла андешауои хешро баён намуда, уамзамон аз гуфтауои мууаццицони кишвар ва хориц аз он ёдовар шудааст. Бо такя ба сарчашмауои мавцуда муаллиф андешауои бархе донишмандонро перомуни мазмуну мундарицаи мацалла рад менамояд. Дар бораи мазмун ва мундарицаи мацалла дар мацола маълумот дода шуда, уамзамон сауми он дар баёни воцеияти зиндаги ва баёни масоили дини таъкид гардидааст. Бо овардани чанд намунаи порчауои назми муаллиф инъикоси воцеияти замонро дар назми он давра тасвир намудааст. Муаллиф уамчунон нацши мацалларо дар шаклгирии журналистикаи тоцик алоуида таъкид менамояд.

Отображение реалий эпохи в журнале «ал-Ислох»

Ключевые слова: двадцатое столетие, журнал «ал-Ислох», А. Садиков, Сарвар, М. Ахмад Шоши, З. Джавхари

В статье приводятся сведения об одном из широко известных журналов XX века - «ал-Ислох», который до сегодняшнего дня остается неизученным. Согласно существующим сведениям, журнал «ал-Ислох» впервые был издан в январе 1915 года в городе Ташкенте. Автор статьи, рассматривая точку зрения отечественных и зарубежных исследователей относительно этого журнала, вместе с тем, высказывает о нем и свои суждения. С опорой на существующие источники, автором опровергаются некоторые выводы ученых о тематике и содержании журнала. Сообщая сведения о содержании и тематическом диапазоне журнала, подчеркивается его вклад в изложении событий времени и рассмотрении вопросов религии. Автор статьи, на основе анализа нескольких стихотворных примеров, относящихся к числу материалов журнала, доказывает отображение реальности времени в поэзии того периода и особо отмечает о роли журнала в формировании таджикской журналистики.

Reflection of the Reality of Time in the Journal "al-Isloh"

Key words: the twentieth century, "al-Isloh"journal, A. Sadikov, Sarvar, M. AhmadShoshi, Z. Javhari

In his article the author adduces the information concerned with one of the well-known journals of the XX-th century titled "al-Isloh", which hasn^t been explored completely up to nowadays yet. According to existing information one can say that the relevant journal was published in January 1915 in Tashkent-city for the first time. Considering the point of view of both home and foreign researchers ¡inked with the relevant journal, at the same time, the author of the article expresses his judgments on the theme explored. Proceeding from the existing sources, the author refutes some scientistss conclusions targeted at the subject and contents of the journal. Presenting the information dealing with the journals contents and thematic range the author lays an emphasis upon its contribution into the reproduction of the events of time narration and consideration of religious issues being taken into account as well. Designing on the premise of the analysis related to several poetic examples belonging to the number of materials out of the journal, the author of the article proves the veracity of the reflection of the reality of the time referring to the poetry of that period and underscores the role of the journal in reference to the Tajik journalism formation.

Маълумот дар бораи муаллиф:

Шехов Абдуцодир Абдурауфович, номзади илмуои филология, дотсенти кафедраи рузноманигори ва назарияи тарцумаи Донишгоуи давлатии Хуцанд ба номи академик Б.F.Fафуров (Цумуурии Тоцикистон, ш.Хуцанд), E-mail: bejan.80@mail.ru

Сведение об автор:

Шехов Абдукодир Абдурауфович, кандидат филологических наук, доцент кафедры журналистики и теории перевода Худжандского государственного университета имени академика Б.Г.Гафурова (Республика Таджикистан, г. Худжанд, E-mail: Bejan80@mail.ru

Information adout the author:

Shekhov Abdukodir Abduraufovich, Candidate of Philological Sciences, Associate Professor of the Department of journalism and the theory of translation of Khujand State University named after academician B.G.Gafurov, (Republic of Tajikistan, Khujand), E-mail: Bejan80@mail.ru

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.