CC BY
11вызывает ваши симпатии?» - повышает у школьников чувство ответственности в оценке того или другого героя. Появляется и желание высказать своё мнение.
Таким образом, педагогическая инновация входит в задачи условия, или исходные данные, и вопрос, фиксирующий внимание на том главном, в чём заложены истоки противоречия, которое должно быть разрешено. Так на уроке литературы уже при работе над текстом главы I повести Н. В. Гоголя «Тарас Бульба» выделенные из текста портретные характеристики двух братьев могут стать исходными данными познавательной задачи.
Литература:
1. Иванов С. И. Педагогическая деятельность студентов. - М.: Наука, 2006. - 342 с.
2. Рахматов И. Р. Особенности развития активизации школьников. - М.: Высшая
школа, 1998. - 453 с.
3. Сергеев А. Н. Изучение русского языка в школе. - М.: Наука, 1997. - 231 с.
4. Деменьтева О. В. Характеристика изучения русского языка. - М.: Наука, 1998. -
342 с.
АКТИВИЗАЦИЯ ПЕДАГОГИЧЕСКОЙ ИННОВАЦИИ УЧЕБНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ НА УРОКАХ РУССКОГО ЯЗЫКА
Аннотация. В этой статье автор исследует активизацию педагогической инновации учебной деятельности на уроках русского языка. На основе обширного материала автор показывает развитие активизации педагогической инновации учебной деятельности на уроках.
Ключевые слова: русский язык, изучение, развитие, студент, проблема, ученик.
ACTIVIZATION OF PEDAGPGIC INNOVATION OF ACADEMIC ACTIVITIES IN THE LESSONS OF RUSSIAN LANGAUGE LESSONS
Abstract. In this article the author researches activization of pedagogical innovations of academic activities in the lessons of Russian language. On the basis of extensive data, the author shows the development of pedagogical innovation of academic activities in the lessons.
Key words: Russian language, learning, development, student problem, student.
Сведения об авторе: Кулиев Абди Алакулович - ассистент общеуниверситетской кафедры русского языка Таджикского государственного педагогического университета имени Садриддина Айни, e-mail: sattori1990@mail.ru
Information about the author: Kuliev Abdi Alakulovich - assistant, chair of general-university of Russian language, Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Aini
КОР БО ХОНАНДАГОН ДАР САМТИ ЦОБИЛИЯТИ НУТЦИ-КОММУНИКАТИВИ - ЯКЕ АЗ МАСЪАЛА^ОИ ПЕДАГОГИИ ИМРУЗ
Мавлонова И. Т.
Донишгоуи давлатии омузгории Тоцикистон ба номи С. Айни
Ма^сади асосии рушди низоми муосири таълим гузариш ба гояи таълими бефосила буда талаб мекунад, ки дар кишвар сифати нави таълим дар чах,орчубаи азнавкунии мундаричаи таълим суратгиранда таъмин карда шавад. Ин бошад пеш аз хама тах,сили чах,орсола дар мактаби ибтидой огози барвак;тии омузиши забонх,ои хоричй (аз чумла, забони англисй) аз синфи 2 ва тах,силоти сохдвй дар синфх,ои болоии мактаби тах,силоти хамагони ифода меёбад. Вобаста ба ин принсипи тах,силоти
мактабии забонии бефосила дар сохаи омузиши забонхои хоричй амали карда мешавад ,ки он бо талаботи шахсияти инкишофёбанда ва чомеа мувофик аст. Ба накшаи таълимии мактаби ибтидои фанни таълимии забонхой хоричй дохил карда шудааст,ки он асоси конунии таълими барвактии забонхои хоричиро мустахкам менамоям .Вобаста ба ин таълими барои он дар мактаби ибтидой 204 соатхои дарсй (2 соат дар як хафта аз синфй 2 то 4 ) чудо карда шудаанд. Хдмин тавр, барои таълими он дар синфхои 5 ва 6 102 соат дар синфхои 7, 8 ва 9 68 соат чудо карда шудааст .
Еояи мактаби ибтидоии чахорсола дар асоси нуктаи назари башардустона сохта шуда вай таъмини саломатии чисмонй ва равонии (писихикии) талабагони синфхои поёнй, ташкили шароитхои бехтарини инкишофи онхоро дар назар дорад .
Максади инкишофдихии таълим тибки барномаи таълими амалкунанда буда, хамчун инкишофи фикрии талабагон фахмида мешавад, зеро он инкишофи тафаккури мантикй, мушохидакунии кобилиятхои нуткй ва функсияхои дигари психикиро дарбар мегирад. Амалигардонии максади мазкури таълим тибки диференсиатсия ва индивидуализатсияи таълим ва истифодабарии техналогияи таълимии нав дар назар дошта мешавад.
Вазифаи мухимтарини тамоми курси таълимии забони англисй дар мактаби ибтидой аз ташаккулдихии майорату малакаи талабагон оид ба халли мустакилонаи масъалахои оддитарини робитавию маърифатй дар нутки дахонии хониш ва хат иборат аст.
Дангоми интихобии техналогияхои педагогй ва таълимии забони англисй дар мактаби ибтидой омузгор бояд донад, ки онхо бояд барои эчоди хайрхохй, мухит барои кудак барохат мусоидат намояд, хаваси омузиши фанро пайдо намояд. Интихоби технологияи таълим бо бахисобгирии хусусиятхои психикй ва синусолии талабагони синфхои поёнй амали карда мешавад, ки ин тагйири шакли методхо ва усулхои таълимро тез-тез талаб менамояд.
Барои самаранокии таълим мухим аст ки:
а) шахсияти хар як талаба ва коллективи талабагон, бо рохи мушохида, ба пуррагй омухта шавад (дар рафти дарс ва берун аз он, табодули фикр бо хамкорон, сухбат бо падару модарон);
б) хангоми ташкили муошират бо талаба ба кадри имкон чунин вазъиятхоро истифода намоянд ва инчунин масъалахоеро пешниход намоянд, ки онхо хаваси талабагонро ки бо тачрибаи шахсияшон алокаманди дорад, ки дар талабагон бедор намудани истифодабарии маводи омухташаванда дар ифодаи фикри худ вобаста ба ин ё он вазъи муошират вобастабуда, дахл кунанд;
в) хднгоми ташкили шаклхои кори чуфтй ё гурухй талабагони вазъи нуткиашон сустро хавасманд кардан лозим аст;
г) диккати коллективро ба низом ва ба муваффакиятхои талабагони чудогона дар фаъолияташон чалб намудан лозим аст.
Воридкунии таълими хатмии забони англисй дар мархилаи ибтидоии тахсилоти мактабй ва тайёрии касбии омузгорони он талаботхои баланд мегузорад. Азбаски, фанни мазкурро дар мактаби ибтидой омузгорони мактаби асосй таълим медиханд, бинобар ин зарур аст, ки онхо диккати асосиро ба шиносой бо хусусиятхои синнусолии талабагони хурдсол ва хислатхои хоси методикаи таълим дар мактаби ибтидой равона намоянд. Пеш аз хама хамкории омузгори фанни забони англисй омузгори мактаби ибтидоиро, ки хусусиятхои синнусолии талабагон, дарачаи инкишоф ва максади онхоро медонад, ба рох мондан зарур аст. Факат дар чунин шароит талаботи стандарти тахсилоти умумии таълими ибтидой забонй англисиро амали намудан мумкин аст. Раванди таълимро тавре ташкил кардан лозим аст, ки хонандагон забони хоричиро аз худ карда истода, фаъолияти маърифатй ва мустакилятнокй низ нишон диханд, чамъбасту хулосабарорй кунанд, нисбат ба омузиши забони хоричй муносибати эчодкорона намоянд. Барои амали гардонидани ин максад мухим аст, ки дарсхои забони хоричй характери инкишофдихй дошта бошанд, то ки ба инкишофи зехнии
эмотсионалй ва ба доираи шахсият ноил гашта имконпазир гардад. Як воситаи мухими фаъолияти иртиботй (коммуникатсия) ин тавассути омyхтани фарханги кишвари хоричй ба рох мондани раванди таълим мебошад. Аз ин лихоз методи коммуникативй ба таълими адабиёти кишвари омyхташаванда, адабиёти Англия ва Америка эътибори хоса медихад.
Методикаи мазкур чунин маъно дорад, ки муаллим тавассути истифодаи усули методхои самарабахши таълими забони хоричиро хамчун воситаи муошират ва гуфтугу амалй мегардонад ва талабагон мутобики талаботи барномаи таълимй дониш ва майорату малакахои амалй истифода бурдани забонро хосил мекунанд. Дар шароити муносибати коммуникативии таълими забони хоричй, таълим ба шахсияти талаба ру меоварад. Акнун мавзуъ хушку холй баён карда намешавад.
Кор бо хонандагон дар самти кобилияти нутк бо хонандагон он ба муоширати зиндаи байни шогирдон табдил меёбад, ки дар он талаба фикру акида шавку хавас, хиссиёту хохишхои худро баён карда метавонад ва бо методхои гуногун омузонида мешавад:
а) Дар доираи садошунавой: Талабагон бояд нутки ба забони англисй садододаро бояд ба суръати маълум, аз чониби омузгор ва дар сабти овозй пешниход шудааст шунида ва онро дарк кунанд. Ин мавод бояд дар асоси маводи барномаи забонии синфхои яку -чор тархрезй шуда бошад. Муддати садодихии матни тасвирии дубора бояд дар муддати се дакика бошад.
б) Дар доираи нутк:
1. Нутки диалогии талабагон бояд бе тайёрии пешакй сухбат кунанд, саволхои намудхои гуногуни фармон, ва хохиш, чавобхои намуди ризоият, эътироз, афсус ва монанди онхоро бо иловаю аниккунй дар доираи маводи барномавии забонии синфхои яку -чор вобаста ба мавзуъ ба матни хондаву шунида мавриди истифода карор диханд. Баёни хар як мусохиб накамтар аз шаш хафт лукмаи аз чихати забонй дуруст истифодашударо дарбар гирад.
2. Нутки диалогй: Талабагон бояд бе тайёрии пешакй мантикан ва пайихам мутобики вазъият фикри худро баён намоянд. Ахбори шифохй бо унсурхои киссагуй аз руи мавзуъ фикри шахсии худро оиди ин баён кунанд. Хдмчунин бо суханхои хеш мазмуни асосии матни шунида шуда, ё хондаро дар доираи маводи барномавии забонии синфхои яку -ду дода тавонанд. Хдчми гуфтугу на бештар аз нух-дах ибора аз чихати забонй дуруст ифодаёфтаро дарбар гирад.
в) Дар доираи хониш: Талабагон бояд матнхои кутохи бори аввал пешниходшударо бо овози баланд ва хомушона бо фа^миши мазмуни пурраи онх,о, ки дар асоси маводи барномавии забон сохта шудааст ва дар худ ду фоизи калимах,ои ношиносро дорад, хонда тавонанд. Онх,о дар маводх,ои маълумоти шарх, ёфта ё дарк мешаванд. Суръати хониш бо овози баланд ва хомушона бояд на камтар аз сесад аломати чопй дар як дакика бошад. Онхо бояд хамчунин иттилооти барои онхо шавкманду лозимиро дарёфт намуда тавонанд.
г) Дар доираи хат: Талабахо бояд намудхои гуногуни диктанти кутох, тасвири хаттии ходисахо (дар хачми 8-9 чумла ) навишта тавонанд. Онхо бояд табрикоти кутох, таманиётро ифода кунанд. Аз маводхои омухта истифода намуда мактуб нависанд, лифофаро ба тартиб дароранд ва дар он суроFахоро бо тартиби мукарраршуда нависанд. Талабагон бояд накшаи матни хондагиашонро тартиб дода навишта тавонанд, аз матн иктибос нависанд.
f) Дар доираи луFавй (лексика): ЛуFати забони англисй дар мактаби ибтидой аксаран фаъолона аз худ карда мешавад. Захираи фаъоли луFавй дар ин чо панчсаду панчох вохиди луFавй ва хафтсад вохиди Fайри фаъолро ташкил медихад. Талабагон бояд чамъ дар тули хониш дар мактаби ибтидой шашсад вохиди луFавиро аз худ кунад.
д) Дар доираи фонетика: Талабагон бояд овозхои забони англисиро дар мачрои нутк, такоммули чумлахои нуткй ва бо риояи талаффузи суръат ва тартиби катори калимахо, вазни иборахои наклй ва саволй аз худ кунанд. Заддаи мантикй дар иборахо,
оханги фармон ва хохиш чумлахои мураккаби пайвастро аз худ кунанд. Дар талабагон бояд майорату малакаи калимасозй ташаккул ёбад.
е) Дар доираи грамматика: Талабагон бояд чумлахои тасдикй, саволй ва инкориро хангоми истифодаи замонхо донанд: замони хозираи давомдор ва ояндаи давомдор. Сохторхои феълхои асосй дар замонхои ояндаи номуайян ва гузаштаи давомдор, сохторхои феълии модалии can, may, must-ро аз худ кунанд. Сохторхои бо феълхои асосй дар замонхои гузаштаи номуайян ва хозираи мутлак бо феълхо ва иборахои to be, going to шаклхои тасдикй, инкорй ва саволии сохторхои мазкур ва инчунин сохтори саволхои чудоиро аз худ кунанд. Шаклхои тасдикй, инкорй ва саволии сохторхои зикршуда, чумлахои холи сабаб ва то сад чумлахои мураккаби пайвастро аз худ кунанд.
Ч,онишинхои саволй, нисфй ва номуайянии much, many, little, few, neither ва гайрахо сифатхои дарачаи оддй, зарфхо дар дарачахои киёсй ва олй, шуморахои микдорй ва тартибии зиёда аз сад пешояндхо барои ишораи мавзуъ, ибораи there is (are), пайвандакхои and, but-ро истифода бурда тавонанд.
Адабиёт:
1. Андешахо оиди сухан суханпарварй ва баъзе бозёфтхои он. - Душанбе, 1994.
2. Масъалаи методикаи таълим дар синфхои ибтидой / Мачмуи маколахо. -Душанбе, 1965.
3. Методикаи инкишофи нутки мураттаб / Нишондихандаи методй. -Душанбе, 1982.
4. Нишондодхои методй оид ба инкишофи нутки шифохии талабагон дар дарсхои хониш / Дастури методй барои муаллимон ва донишчуён. - Душанбе, 1981.
5. Супоришхои таълимй оид ба хониш ва инкишофи нутки эксприментй. -Душанбе, 1982.
РАБОТА С УЧАЩИМИСЯ В СФЕРЕ РЕЧЕВЫХ КОММУНИКАТИВНЫХ СПОСОБНОСТЕЙ, КАК ОДИН ИЗ ПЕДАГОГИЧЕСКИХ ПРОБЛЕМ НАШЕГО
ВРЕМЕНИ
Аннотация. Данная статья рассматривает актуальность формирования речевых коммуникативных способностей на начальном этапе обучения. Также рассматриваются методы и способы ведения занятий в данном этапе для формирования речевых коммуникативных навыков.
Ключевые слова: речевые навыки, коммуникативная компетенция, устная речь, начальный этап обучения.
WORK WITH PUPILS IN SPHERE OF SPEECH-COMMUNICATIVE ABILITIES AS ONE OF THE PEDAGOGICAL PROBLEMS OF OUR TIME
Abstract. This article deals with urgency of formation of speech communicative abilities at the training initial stage. Also it is considered methods and ways of introduction of employment in the given stage for formation of speech communicative skills.
Key words: speech skills, the communicative competence, oral speech, the training initial
stage.
Сведения об авторе: Мавлонова Интизор Тоджиддиновна - старший преподаватель кафедры методики преподавания английского языка Таджикского государственного педагогического университета имени С. Айни, e-mail: declane@mail.ru
Information about the author: Mavlonova Intizor Tojiddinovna - Senior teacher of the chair of English Teaching Methodology, Tajik State pedagogical University named after Sadriddin Ayni
