CC BY
17
dr Tomasz W^SIERSKI CNBOP-PIB
WLASCIWE STOSOWANIE OCHRON OSOBISTYCH A BEZPIECZENSTWO PRACY
Proper use of personal protection and safety at work
Streszczenie
Praca strazaka wi^ze si? z szeregiem niebezpieczenstw wyst?puj^cych na miejscu zdarzenia. Jednym z nich jest oddzialywanie bodzca termicznego, ktory moze bye przyczyn^ dyskomfortu pracy, powaznych poparzen a w skrajnych przypadkach doprowadzie do smierci ratownika. Celem niniejszego artykulu jest wykazanie, iz wlasciwe uzytkowanie ubran specjalnych posiadaj^cych odpinan^ podpink? znacznie zmniejsza ryzyko doznania uszczerbku zdrowotnego na skutek oddzialywania bodzca termicznego.
Summary
Work of firemans is connected with a lot of dangerous situations in place of work. One of them is the impact of the thermal stimulus, which can cause discomfort of work, severe burns and in extreme cases lead to the death. The aim of this paper is to demonstrate that the appropriate use of special clothing with removable lining significantly reduces the risk of suffering health prejudice as a result of the impact of the thermal stimulus.
Slowa kluczowe: bodziec termiczny, ubranie specjalne, poparzenia pierwszego stopnia, poparzenia drugiego stopnia, ryzyko pracy strazaka
Keywords: thermal stimulus, special clothing, First degree burns, second degree burns, the risk of firefighter jobs
Wst^p
Pomimo, iz % udzial pozarow w ostatnich latach w ogolnej liczbie zdarzen maleje (tabela 1) obserwuje si? wyrazny wzrost ilosci pozarow obiektow mieszkalnych, ktore to stanowi^. najwi?ksze zagrozenie nie tylko dla poszkodowanych ale i dla ratownikow. Liczb?
zdarzen obejmuj^c^ sumç pozarów domków jednorodzinnych, obiektów mieszkalnych wielorodzinnych oraz obiektów mieszkalnych w gospodarstwach rolnych na przestrzeni obejmuj^cej lata 1993-2010 przedstawiono na rysunku 1. Nachylenie prostej regresyjnej wyraznie wskazuje, iz liczba pozarów obiektów mieszkalnych rosnie rocznie przeciçtnie o 552 pozycje. Zatem prosto mozna wywnioskowac, iz ryzyko narazenia ratownika na czynniki termiczne w tego typu pozarach wzrasta. Przyjçte zalozenia nie s^. przypadkowe. Wymienione grupy pozarów stanowi^. przeciçtnie okolo 90% wszystkich pozarów obiektów mieszkalnych i s^. latwo definiowalne ze wzglçdu na miejsce wystçpowania.
Tabela 1.
Ilosc zdarzeй (F- pozary w tysiqcach, M- miejscowe zagrozenia w tysiqcach) oraz ich procentowy udzial w strukturze (%F - pozarów, %M - miejscowych zagroze^
Rok F[1000] M [1000] %F %M
2000 135,889 122,983 52,5 47,5
2001 116,602 166,912 41,1 58,9
2002 151,026 197,491 43,3 56,7
2003 220,855 169,221 56,6 43,4
2004 146,728 200,553 42,3 57,7
2005 184,316 201,781 47,7 52,3
2006 165,353 261,344 38,8 61,2
2007 151,069 274,624 35,5 64,5
2008 165,19 280,832 37,0 63,0
2009 159,122 277,887 36,4 63,6
26000
s= 20000
24000
22000
16000
18000
14000
1990
1995
2000
2005
Rok 2010
Wykres 1. Sumaryczna liczba pozarow w wybranych grupach obiektow mieszkalnych za okres 1993-2010. Sumowaniu podlegaly pozary 1. obiektow mieszkalnych wielorodzinnych 2. domkow jednorodzinne 3) obiektow mieszkalnych w rolnictwie.
Ciekawych wnioskow do analizy dostarczyc nam mog^. dane dotycz^ce smiertelnosci oraz ilosci osob rannych sposrod strazakow (tabela 2). Wartosc przedzialu ufnosci Ax oraz wspolczynnik zmiennosci Vx wyraznie wskazuje na duzy rozrzut i nieprzewidywalnosc statystyki w grupie badanej co potwierdzaj^. dodatkowo bardzo niskie wspolczynniki korelacji regresji R (tabela 3) pomi?dzy ilosciq, zdarzen (pozary, miejscowe zagrozenia), a skutkami (ofiary smiertelne, ranni). Ich wielkosc wyraznie wskazuje rowniez na zdecydowanie wi?ksz^. nieprzewidywalnosc ryzyka podczas przebiegu pozarow niz ma to miejsce w przypadku miejscowych zagrozen (0,2< R <0,3). Analiza ryzyka wyrazaj^ca skutki na 1000 zdarzen wyrazona poprzez RMs, RMr, RFs, RFr takze wyraznie wskazuje na wyzsz^. urazowosc akcji pozarowych w stosunku do miejscowych zagrozen (RFs/RMs=1,47; RFr/RMr=1,20). A zatem wlasciwa ochrona ratownika podczas akcji pozarowych wydaje si? niezwykle istotna.
Tabela 2.
Ilosc rannych oraz ofiar smiertelnych oraz ryzyko zajscia skutku na 1000 zdarzeй wsród strazaków w okresie pomiçdzy 2000 a 2010 rokiem. Oznaczenia:
Miejscowe zagrozenia Pozary
Rok smiertelne ranni smiertelne ranni RMs RMr Rfs RFr
2000 0 153 2 338 0,0000 1,13 0,0163 2,75
2001 2 181 3 238 0,0172 1,55 0,0180 1,43
2002 0 200 2 268 0,0000 1,32 0,0101 1,36
2003 2 175 5 350 0,0091 0,79 0,0295 2,07
2004 4 188 4 304 0,0273 1,28 0,0199 1,52
2005 2 162 0 315 0,0109 0,88 0,0000 1,56
2006 0 162 3 274 0,0000 0,98 0,0115 1,05
2007 0 262 1 238 0,0000 1,73 0,0036 0,87
2008 1 226 0 271 0,0061 1,37 0,0000 0,96
2009 1 183 1 284 0,0063 1,15 0,0036 1,02
D x= 12 1892 21 2880 - - - -
xsr= 1,2 189,2 2,1 288,0 0,0077 1,22 0,0113 1,46
Sx= 1,2 31,4 1,6 36,4 0,0085 0,28 0,0092 0,55
D x= 0,8 19,5 1,0 22,5 0,0053 0,17 0,0057 0,34
Vx= 104 17 75 13 111 23 82 38
RFs= ilosc ofiar smiertelnych wsród strazaków przypadaj^ca na 1000 pozarów RFr= ilosc rannych strazaków przypadaj^ca na 1000 pozarów
RMs= ilosc ofiar smiertelnych wsród strazaków przypadaj^ca na 1000 miejscowych zagrozen RMr= ilosc rannych strazaków przypadaj^ca na 1000 miejscowych zagrozen
Zx= suma; xsr = wartosc srednia; Sx = odchylenie standardowe w populacji; Ax = przedzial ufnosci na poziomie istotnosci а = 0,05; Vx = wspólczynnik zmiennosci
Tabela 3.
Wartosc wspolczynnika korelacji R wyrazajqca zaleznosc skutek-zdarzenie dla pozarow i miejscowych zagrozen. Zakres anallzy: 2000 - 2009.
Wspolczynnik korelacji pomi?dzy; R2
ilosciq, ofiar smiertelnych a ilosciq, pozarow 0,014
ilosciq, rannych a ilosciq, pozarow 0,014
ilosciq, ofiar smiertelnych a ilosciq, miejscowych zagrozen 0,229
ilosciq, rannych a ilosciq, miejscowych zagrozen 0,290
Skutki dzialania strumienia ciepla
Cz?sto stosowanym narz?dziem w celu okreslenia prawdopodobienstwa wyst^pienia urazow ponoszonych w skutek dzialania bodzcow zewn?trznych jest wykorzystanie funkcji probitowych [1,2]. Modelowanie tego typu mozna wykorzystac do obliczenia prawdopodobienstwa nie tylko dla zjawiska strumienia cieplnego ale rowniez dla okreslenia skutkow toksycznych czy tez fali cisnieniowej. Warunkiem stosowania odpowiednich funkcji jest istnienie odpowiedniej bazy literaturowej i doswiadczalnej o rozkladach statystycznych wi^z^cych prawdopodobienstwo obrazen z calkowit^. wielkosci^. przyj?tej dawki. Nalezy jednak zauwazyc, iz otrzymana wartosc okresla nam jedynie prawdopodobienstwo wyst^pienia co najmniej danego skutku opisanego funkcji gdyz u organizmow zywych nawet tego samego gatunku ze wzgl?du na ich zroznicowanie osobnicze objawy mog^. byc stanowczo odmienne. Czas ekspozycji standardowo okreslany jest dla wartosci 10 i 30 sekund zakladaj^c, iz w pierwszym przypadku osoba znajdzie w tym czasie schronienie, natomiast w drugim przypadku osoba nie ewakuuje si? natychmiastowo lub tez brak jest srodkow ochrony indywidualnej. Funkcje probitowe wyrazaj^ce efekty strumienia cieplnego przedstawione w tym artykule stosuje si? dla krotkich czasow ekspozycji. Rownanie probitu (funkcji probitowej) ma ogoln^. postac:
Pr = A + Bln(L)
przy czym;
Pr - funkcja probitowa b?d^ca miar^ procentow^ ludzi, ktorzy w wyniku ekspozycji na dany typ obci^zenia doznaj^ uszkodzenia opisanego dan^ funkcji probitow^
A - stala równania probitowego zalezna od typu urazu oraz rodzaju obci^zenia B - stala równania probitowego zalezna od typu obci^zenia L - obci^zenie (w naszym przypadku cieplny ladunek obci^zaj^cy).
Opis dzialania strumienia ciepla mozemy poczynic dla dowolnego typu urazu dla którego dysponujemy danymi eksperymentalnymi. I tak przykladowo dla opisania oddzialywania strumienia cieplnego ze skutkiem smiertelnym oraz poparzen pierwszego stopnia parametry A, B oraz L s^ nastçpuj^ce;
Tabela 4.
Wartosci parametrów równaй probitowych dla skutku a) zgon (cialo niechronione) b) oparzenia I stopnia (cialo niechronione) c) oparzenia II stopnia (cialo niechronione)
[3, 4]
Parametr Skutek A B L Postac funkcji probitowej dla stalego strumienia ciepla
Zgon (nagie cialo) -36,38 2,56 tq473 Pr= - 36,38 + 2,56ln(tq43)
Oparzenia I stopnia -39,83 3,0186 tq473 Pr= - 39,83 + 3,0186ln(tq43)
Oparzenia II stopnia -43,14 3,0188 tq473 Pr= - 43,14 + 3,0188ln(tq43)
Nalezy jednak zauwazyc, iz tak przedstawiony opis charakteryzuje jedynie obrazenia wynikle z dzialania stalego co do wartosci strumienia ciepla. W sytuacji zmiennej wartosci strumienia cieplnego obliczenia ladunku obci^zaj^cego nalezy dokonac przez calkowanie dopasowanej funkcji strumienia ciepla w czasie f=q(t) podniesionej do potçgi 473 wedlug wzoru;
t
L = J q(t )473 dt
0
Przeksztalcaj^c równanie probitu oraz uwzglçdniaj^c przelicznik miar procentowych
mozemy wyrazic procentowy udzial danego zjawiska (np. smiertelnosci, rys 1) w funkcji strumienia ciepla dla scisle okreslonego czasu dzialania. Taki opis jest latwy do zastosowania w przypadku gdy rozpatrujemy staly strumien ciepla.
Ryc. 1. Wykres zaleznosci procentu zgonow (smiertelnosci) w funkcji strumienia ciepla [W/m ] przy jego stalym strumieniu dla czasow ekspozycji rownych 1) 3 sekundy 2) 5 sekund 3) 10 sekund 4) 15 sekund 5) 20 sekund 6) 25 sekund 7) 30 sekund 8) 60 sekund. Obliczone
wartosci dotycz^. nieosloniçtego ciala.
W przypadku zmiennego strumienia ciepla poprawny odczyt daje nam wyrazenie procentowego udzialu smiertelnosci w funkcji dawki promieniowania cieplnego L (rys 2).
Ryc. 2. Wykres zaleznosci procentu zgonow (smiertelnosci) w funkcji dawki promieniowania cieplnego. Obliczone wartosci dotycz^. nieosloniçtego ciala.
Nalezy jednak przy tym pamiçtac, iz stosuj^c akurat wymienione w tym artykule funkcje probitowe otrzymane wartosci odnosz^ siç do nieosloniçtej skory. Czçsto w literaturze pojawia siç slowny opis skutkow dzialania dla danego strumienia ciepla na podstawie obserwacji powstalych w trakcie duzych pozarow. Opisy te s^. jednak czasami rozbiezne co do dzialania w porownaniu z funkcjami probitowymi, gdyz obserwacje prowadzono dla ludzi standardowo osloniçtych ubraniem. Przyklad takiej analizy przedstawilem w tabeli 5.
Tabela 5.
Opis skutkow oddzialywania dla ludzi i sprzçtu narazonego na oddzialywanie strumienia cieplnego. Dane dla ludzi sporz^dzono na podstawie obserwacji wielkich pozarow i obejmujq osoby bçdqce w ubraniu[4].
Strumien 2 cieplny kW m Skutki dla sprzçtu Skutki dla ludzi
1,2 -nie stwarza dyskomfortu dla dlugich ekspozycji
2,1 - wartosc minimalna dla przekroczenia progu bolu po czasie 1 minuty
4,7 - powoduje bol po czasie ekspozycji dluzszym niz 20 sekund - mozliwosc uszkodzenia ciala w przypadku ekspozycji dluzszej niz 30 sekund
12,6 - minimalna energia zaplonu drewna - topienie siç rur z tworzywa sztucznego - cienka stal moze osi^gn^c poziom naprçzen termicznych mog^cych spowodowac uszkodzenie strukturalne - mozliwosc ofiar smiertelnych w przypadku dluzszej ekspozycji - duze prawdopodobienstwo uszkodzenia ciala - 1% zgonow w ci^gu 1 minuty -1 stopien poparzenia
23 - spontaniczne zapalenie siç drewna po dlugim czasie ekspozycji - mozliwosc ofiar smiertelnych natychmiastowo w przypadku
- stal niezabezpieczona osi^gnie temperatura napr?zen mog^cego spowodowac uszkodzenia - nalezy dokonac upustów awaryjnych dla zbiorników znajduj^cych si? pod cisnieniem ekspozycji - 100% zgonów po 1 minucie - znaczne urazy po 10 sekundach
35 - uszkodzenie urz^dzeñ instalacji procesowej -elementy zapalaj^ si? w ci^gu 1 minuty - znaczny odsetek ofiar natychmiast po rozpocz?ciu ekspozycji - 100% zgonów po 1 minucie - 1% zgonów po 10 sekundach
Podczas analizy kilku rodzajów urazów powodowanych przez to samo zjawisko nalezy uwazac aby nie popelnic bl?du przy analizie na skutek tzw. efektu podwójnego liczenia. Z takim przypadkiem mozemy miec do czynienia dla opisu dzialania strumienia ciepla, gdy chcemy oszacowac jednoczesnie liczb? osób ulegaj^cych poparzeniom pierwszego, drugiego, trzeciego stopnia jak i równiez liczby ofiar smiertelnych. Ten sam mechanizm szkód powoduje rózne typy uszkodzen w populacji badanej. I tak omawiaj^c uszkodzenia powstale w wyniku strumienia cieplnego ofiary klasy ulegaj^cej poparzeniu ze skutkiem smiertelnym s^. wl^czeni do klas pozostalych obrazen. Wynika to z tego, iz dany strumien ciepla u jednej osoby wywola poparzenia pierwszego stopnia a u innego osobnika moze juz spowodowac smierc. Zatem np. funkcja probitowa opisuj^ca prawdopodobienstwo zajscia poparzenia pierwszego stopnia mówi nam, iz dany procent osób osi^gnie poparzenia przynajmniej tej klasy. Zasymulujmy zdarzenie w którym mamy do czynienia z nast?puj^cym rozkladem urazów wsród poszkodowanych na skutek dzialania strumienia cieplnego: 97% poparzen pierwszego stopnia, 8 % poparzen drugiego stopnia, 4% poparzen 3 stopnia oraz 1 % poparzen ze skutkiem smiertelnym. Calosciowa ilosc zdarzen dalaby nam absurdalny wynik 110%. W rzeczywistosci rozklad przedstawialby si? nast?puj^co: 97% wszystkich osób ulegaj^cych poparzeniu a w tym: 89% poparzen dotycz^cych tylko 1 stopnia, 3% poparzen dotycz^cych tylko drugiego stopnia, 4% poparzen dotycz^cych tylko 3 stopnia oraz 1% ofiar smiertelnych. Schemat obliczen funkcjami probitowymi przedstawiony w tym artykule mozemy oczywiscie zastosowac dla dowolnego rodzaju zdarzenia w których chcemy uwzgl?dnic oddzialywanie strumienia ciepla. Warunkiem jest jednak wczesniejsze okreslenie funkcji strumienia ciepla w czasie.
Czçsc eksperymentalna
Pomiarow strumienia ciepla dokonano korzystaj^c z zestawu aparaturowego przedstawionego na fotografii 1. Zestaw aparaturowy skladal siç z czujnika oraz miernika calkowitego strumienia ciepla, zasilacza promiennika ciepla oraz promiennika ciepla. Prawidlow^. pracç czujnika zapewnialo chlodzenie wod^.. Material badany przykrywaj^cy czujnik ukladany byl rownomiernie na stelazu. Pomiary przeprowadzono w kazdym cyklu pomiarowym dla nieosloniçtej oraz osloniçtej odpowiednim materialem badanym powierzchni miernika strumienia ciepla. Przed kazdym pomiarem oraz po jego wykonaniu sprawdzano, czy strumien ciepla dochodz^cy do nieosloniçtej powierzchni posiadal tç sam^. wartosc. W czasie calego cyklu badan wahania wartosci nie wynosily wiçcej niz 0,2 kW/m . Jako stabiln^. wartosc pomiarow^. okreslono natçzenie promieniowania cieplnego wynosz^ce 11,6 kW/m2 co odpowiada temperaturze 400oC. Jest to wartosc temperatury panuj^ca w odleglosci okolo 2 metrow od otwartych drzwi (1 x 2 m) pomieszczenia w ktorym panuj^ warunki pozaru rozwiniçtego [5]. Regulacjç wyjsciowego strumienia ciepla dokonywano za
pomoc^ wskazania zasilacza promiennika podczerwieni. Miernik strumienia posiadal zakres
22 pomiarowy do 50 kW/m z dokladnosci^ odczytu wynosz^c^.
0,1 kW/m2. Czas pomiaru
okreslono na 90 s z internalem odczytu wynosz^cym 5 s przez pierwsze 30 s pomiaru a nastçpnie co 10 sekund. Dla kazdego materialu wykonano po trzy serie pomiarowe celem sprawdzenia odtwarzalnosci wskazan. Kazda probka byla wazona z dokladnosci^ do 0,1 g oraz wymiarowana z dokladnosci^ do 1 mm.
Jako materialy badane uzyto:
2
a. koszulkç bawelnian^. koloru zoltego o gramaturze m+/-Am=135+/-2 g/m
b. ubranie specjalne bez podpinki o gramaturze m+/-Am=564+/-5 g/m
c. kompletne ubranie specjalne (z podpink^) o gramaturze m+/-Am=709+/-6 g/m
Fot. 1. Zestaw pomiarowy przeznaczony do okreslenia strumienia ciepla. 1. Chlodzenie czujnika 2. promiennik ciepla 3. miernik strumienia ciepla 4. zasilacz promiennika ciepla 5. stelaz z otworem na czujnik 6. doprowadzenie czujnika
Wnioski
Wyniki eksperymentalne dla wartosci strumienia ciepla przechodz^cego po czasie t w 90-sekundowym cyklu pomiarowym dla badanych materialow przedstawiono w tabelach 6-8. Calkowania powierzchni pod krzyw^. dokonano metod^ trapezow. Wartosc ladunku cieplnego dochodz^cego do nieosloniçtej termopary przy stalym strumieniu ciepla (11,6
2 2 4/3
kW/m ) wynosi 23633053 [(W/m ) s]. Wartosci odpowiadaj^ce funkcjom probitowym dla skutku smiertelnego oraz poparzeniom pierwszego oraz drugiego stopnia zestawiono w tabeli 9. Odczytane wartosci przeliczone na % skutku zestawiono natomiast w tabeli 10. Podane w niej wartosci zestawione s^. w sposob wykluczaj^cy efekt podwojnego naliczania.
Tabela 6.
2
Wartosc strumienia ciepla q [W/m ] dochodzqcego pod powierzchniç materialu bawelnianego koloru zóltego o gramaturze m+/^m=135+/-2 g/m . Cykl pomiarowy 90 s. Sumaryczna wartosc docierajqcego ladunku cieplnego oznaczono jako L^.
t [s] q [W/m2] q [(W/m2)4/3] L [(W/m2)4/3s]
0 400 2947
5 4667 77985 202330
10 6567 122968 502382
15 7000 133905 642184
20 7100 136462 675917
25 7150 137745 685516
30 7133 137317 687653
40 7167 138173 1377448
50 7167 138173 1381729
60 7133 137317 1377448
70 7100 136462 1368893
80 7167 138173 1373174
90 7133 137317 1377448
L □= 11652123
Tabela 7.
2
Wartosc strumienia ciepla q [W/m ] dochodzqcego pod powierzchniç materialu ubrania specjalnego bez podpinki (gramatura m+/^m=564+/-5 g/m ). Cykl pomiarowy 90 s. Sumaryczna wartosc docierajqcego ladunku cieplnego oznaczono jako Ls.
t [s] q [W/m2] q [(W/m2)4/3] L [(W/m2)4/3s]
0 400 2947
5 2067 26330 73194
10 2267 29781 140277
15 2500 33930 159277
20 2733 38211 180353
25 2867 40729 197349
30 3233 47805 221335
40 3567 54501 511530
50 3800 59299 568998
60 3933 62082 606903
70 3833 59986 610341
80 3867 60697 603415
90 3900 61388 610426
L □= 4483399
Tabela 8.
2
Wartosc strumienia ciepla q [W/m ] dochodzqcego pod powierzchniç materialu kompletnego ubrania specjalnego (gramatura m+/-Лm=709+/-6 g/m ). Cykl pomiarowy 90 s. Sumaryczna wartosc docierajqcego ladunku cieplnego oznaczono jako Ls.
t [s] q [W/m2] q [(W/m2)4/3] L [(W/m2)4/3s]
0 400 2947
5 1233 13222 40422
10 1367 15171 70982
15 1400 15662 77083
20 1767 21362 92560
25 2200 28613 124938
30 2400 32133 151864
40 2433 32723 324280
50 2433 32723 327232
60 2466 33316 330198
70 2433 32723 330198
80 2400 32133 324280
90 2433 32723 324280
L □= 2518318
Tabela 9.
Wartosci strumieni dochodzqcego ciepla wraz z odpowiadaj^cQ wartosci^ probitu dla skutku smiertelnego, poparzenia I oraz II stopnia.
Material badany Gramatura [g/m2] Strumieй L □ [(W/m2)4/3s] Probit Pa (zgon) Probit Pa (II st) Probit Pa (I st)
Czujnik nieosloniçty 0 23633053 7,1 8,1 11,4
Koszulka bawelniana 135 11652123 5,3 6,0 9,3
Ubranie specjalne bez podpinki 558 4483399 2,8 3,1 6,4
Kompletne ubranie specj alne 708 2518318 1,4 1,4 4,7
Tabela 10.
Wartosci % skutków dzialania badanego strumienia ciepla dla skutku smiertelnego, poparzenia I stopnia , poparzenia II stopnia oraz sumarycznej ilosci osób poparzonych.
Material badany % zgonów % poparzeй II stopnia % poparzeй I stopnia Poparzeni sumarycznie
Czujnik nieosloniçty 98,2 1,8 0,0 100,0
Koszulka bawelniana 62,0 22,5 15,5 100,0
Ubranie specjalne bez podpinki 1,5 1,4 88,7 91,6
Kompletne ubranie specjalne 0,0 0,0 38,0 38,0
Otrzymane wartosci badan symulacyjnych (dla czasu narazenia 90 s strumieniem ciepla o wartosci
11,6 kW/m2) wyraznie wskazuj^, iz uzycie podpinki podczas zdarzenia powinno zredukowac ryzyko poparzen prawie 2,5 krotnie (91,6/38). Tak wiçc stosowanie kompletnych ubran specjalnych zwlaszcza w przypadku pozarów obiektów mieszkalnych jest czynnikiem koniecznym zapewniaj^cym wlasciw^. ochronç termiczn^.
Potrzeba stosowania wlasciwych ubran chroni^cych przed oddzialywaniem strumienia cieplnego uwidacznia si? nie tylko w przypadku dzialan PSP. 18 wrzesnia 2009 roku w wyniku wybuchu metanu w kopalni „Wujek-Sl3.sk" w Rudzie Sl^skiej doszlo do poparzenia 30 górników z których 20 zmarlo na skutek obrazen termicznych. Analiza wykazala, iz jedn^ z przyczyn wysokiej smiertelnosci byl sposób pracy górników, którzy ze wzgl^du na wysok^. temperatura i wilgotnosc cz^sto pracuj^ w spodniach lub tylko nawet w samej bieliznie [6]. Efekt braku stosowania jakichkolwiek ochron osobistych mozna równiez zauwazyc analizuj^c wyniki otrzymane dla nieosloni^tej czujki i dla osloni^tej materialem pochodz^cym z koszulki bawelnianej o gramaturze 135 g/m . Symulacja wskazuje, iz ubranie zwyklej koszulki bawelnianej zmniejsza ryzyko wyst^pienia smierci w analizowanym przypadku prawie o 30% w porównaniu do ciala nieosloni?tego.
Literatura
1. Borysiewicz M., Furtek A., Potempski S., Poradnik metod ocen ryzyka zwiqzanego z niebezpiecznymi instalacjami procesowymi, Instytut Energii Atomowej Otwock - Swierk 2000;
2. Khan F. I., Abbasi S.A., Techniques and methodologies for risk analysis in chemical process industries, Journal of Loss Prevention in the Process Industries, Vol 11 Issue 4 (1998) 261 - 277;
3. van den Bosch CJ.H,.Weterings R.A.P.M, Metods for the Calculation of Physical Effects, Committee for the Prevention of Disasters, CPR 14E (TNO "Yellow Book"), The Hague, 2005 (Third edition);
4. Borysiewicz M., Furtek A., Potempski S., Poradnik metod ocen ryzyka zwiqzanego z niebezpiecznymi instalacjami procesowymi, Instytut Energii Atomowej Otwock -Swierk 2000;
5. Grabski R., Brein D., Pasch U.,. Neske M, Kunkelman J., Brandschutzforschung der Bundesländer. Bericht Nr. 161. Anforderungen und Prüfmethoden für die Persönlichen Schutzausrüstungen der Feuerwehreinsatzkräfte im Brandeinsatz. Abschlussbericht. Teilschritt 1;
6. http://katowice.gazeta.pl/katowice/1,35063,7163298,Gornicy_z_holdingu_beda_testo wac_zaroodporna_bielizne.html.
Recenzenci
dr hb. Marzena Polka, prof. SGSP dr inz. Waldemar Jaskolowski
