25Kokand State Pedagogical Institute Volume 4 | KSPI Conference 1 | 2023
Innovative Approaches in Teaching Pedagogik fanlarni o'qitishda innovatsion
Pedagogical Sciences: Problems and Solutions yondashuvlar: muammo va yechimlar
PROFESSIONAL TA'LIMDA OQUV JARAYONINI SIFATINI TAVSIFLOVCHI OMILLAR.
Nilufar Akramovna Mo'mindjanova
Qo'qon davlat pedagogika instituti Pedagogika kafedrasi stajyor-o'qituvchisi
Ushbu maqolada; Professional ta'limda o'quv jarayoni sifatini tavsiflovchi omillar, ko'nikma va mahoratlaridan o'qituvchilar o' o'rnida foydalanishi zarurligi zamonaviy yondashuvni talab etishi, pedagogik omillar talabalarga o'qitish texnikalarini o'zlashtirishga yordam berishiga oid yo'- l yo'riqlar yoritilgan.
Kalit so'zlar: pedagogik omillar, zamonaviy yondashuv, professional ta'lim, kasbiy ta'lim, umumkasbiy fanlar, texnologiyalar, mahorat.
Bugun professional ta'lim tizimida amalga oshirilayotgan islohotlarning istiqboli, samara va natijasi ish beruvchi va ta'lim muassasasining o'zaro hamkorligiga, ishlab chiqarish va o'quv jarayonining uzviyligi, milliy malaka tizimining muvaffaqiyatli joriy etilishi, mukammal professional standart va sifatli ta'limga bog'liq. Bu tizimning muvaffaqiyatli joriy etilishi yaqin istiqboldagi taraqqiyotimiz jadallashuvini ham belgilaydi. Shu bois, kadrlar tayorlash masalasiga davlat siyosati darajasida ahamiyat qaratiladi. Professional ta'lim o'quv yurtlarining asosiy vazifasi yuqori malaka talablariga javob beradigan mutaxassislar tayyorlashdir.
O'qituvchilar o'qitish jarayonida o'zlarining pedagogik bilim, ko'nikma va mahoratlar kabi omilaridan foydalanadilar. Ushbu omillar o'qituvchilar uchun muhimdir, chunki ular talabalar qobiliyat va qiziqishlarini o'rganishning zamonaviy yondashuvlarini o'rganishlariga va dars jarayonlarida ulardan foydalanishlariga yordam beradi. O'quv jarayoni sifatini tavsiflovchi omillar orqali o'qituvchilar talabalar bilan do'stona muloqotda bo'lish, talabalarning bilim darajalariga ko'ra o'qitish usullarini ishlab chiqish, talabalar bilan o'zaro aloqalarini rivojlantirish kabi jihatlari yaxshilanadi. Bu esa o'qituvchilarning o'qitish jarayonida talabalarni rag'batlantirishiga va bilimini yanada rivojlantirishga yordam beradi. Natijada esa o'quv jarayoni sifatini yaxshilanishiga olib kelinadi. O'qituvchilar talabalarning qiziqishlarini inobatga olib, ularning qiziqishlaridan kelib chiqib, yo'naltirishlari yordamida talabalar o'zlariga professional ta'lim yo'nalishlarini tanlaydilar. Pedagogik omillardan biri bo'lgan pedagogik mahorat
ANNOTATSIYA
o'qituvchilarning o'z o'qitish usullarini tanlashga yordam beradi.
June 3
Kokand State Pedagogical Institute Volume 4 | KSPI Conference 1 | 2023
Innovative Approaches in Teaching Pedagogik fanlarni o'qitishda innovatsion
Pedagogical Sciences: Problems and Solutions yondashuvlar: muammo va yechimlar
Bu esa o'qituvchilarning o'qitish jarayonida talabalar bilan do'stona muloqotda bo'lishlarida, ularning qiziqishlariga e'tibor berishganida, ular bilan o'zaro munosabatlari yaxshilanganida va talabalarning bilim darajalariga ko'ra o'qitish usullarini ishlab chiqqanlaridanamoyon bo'ladi. Shuning uchun ham pedagogik omillar o'qituvchilar uchun zarur va muhimdir, chunki ular o'qitish jarayonida talabalarni rag'batlantirish, ta'limga yo'naltirish, ularning bir-biri bilan guruh ichida o'zaro ishchanlik aloqalarini rivojlantirish va bilimlarini yanada oshirishda yordam beradi. Bundan tashqari, pedagogik omillar o'qituvchilar uchun professional ta'lim talablariga qaratilgan o'qitish texnikalarini o'zlashtirishga yordam beradi. Bu, o'qituvchilar o'zining o'qitish usullarini talabalarning bilim darajalariga, xarakteriga, psixologik xususiyatlariga qarab moslashtirish imkonini yaratadi. Professional ta'limda o'quv jarayonini tavsiflovchi omillar o'qituvchilarning o'qitish jarayonlarida kasbiy, mutaxassislik bilimlarga ega bo'lishiga yordam beradi [1:11].
Talabalar bilimni o'rganishda bir xil bo'lgan kasbiy xususiyatlarini ham o'rganish muhim ahamiyatga ega. Bunda o'qituvchilar o'zining pedagogik omillaridan foydalanishlari lozim. Misol uchun, bir xil bo'lgan kasbiy xususiyatga ega bo'lgan talabalar o'qitish jarayonida qiziqishlarini ifodalashni yo'lga qo'yishadi. O'qituvchilar talabalarning qiziqishlariga javob berish, ularning fikrlarini qabul qilish va ularning fikrlariga e'tibor qaratish yordamida talabalarning bilimini yanada oshirishadi. Talabalar o'rganish jarayonida o'ziga xos ta'sir ko'rsatadi va ularning fikrlarini qabul qilish va ularning fikrlariga e'tibor qaratishi juda muhimdir. Bu qiziqishlar talabalar o'rganish jarayonida ularga qiziqish va motivatsiya beradi. Shuning uchun o'qituvchilar talabalar bilan o'zaro maslahatlashish va ularga o'rganish jarayonida ko'rsatgan qiziqishlariga javob berish uchun ko'proq vaqt sarflashi kerak. Bu holatda o'qituvchilar bu mavzuga qiziqishni kengaytirish uchun ularga qulaylik bilan javob berishlari kerak.
Boshqa holatlarda esa pedagogik omillar o'qituvchilarning o'z o'qitish usullarini rivojlantirib borishga yordam beradi. Bu esa o'qituvchilarning o'qitish jarayonida talabalar bilan do'stona muloqotda bo'lishlariga, ularning qiziqishlariga e'tibor berishlariga, ularning o'zaro aloqalarini rivojlantirishlariga va talabalarning bilim darajalariga ko'ra o'qitish usullarini ishlab chiqishlariga yordam beradi [2:18]. Pedagogik omillar o'qituvchilar uchun juda muhim. Pedagogik omillar professional ta'lim talabalarni kasbiy bilim egallashida ularni kasbiy qiziqish va motivatsiyalarni kuchaytirishga yordam beradi. Masalan, Pedagogik omillar o'qituvchilar talabalarga kasbiy, umumkasbiy bilimlarga oid
muammoli savollar topishni o'rganishni tavsiya qilishi mumkin.
June 3
Kokand State Pedagogical Institute
Innovative Approaches in Teaching Pedagogical Sciences: Problems and Solutions
Volume 4 | KSPI Conference 1 | 2023 Pedagogikfanlarni o'qitishda innovatsion yondashuvlar: muammo va yechimlar
Bunda talabalar o'z fikrlarini ifodalaydi va fikrlashni o'zlashtirishadi oq'ituvchi esa ularni rag'batlantiradi. O'qituvchilar o'qitish jarayonida talabalarni qo'llab-quvvatlash va ularni rag'batlantirish orqali talabalarning qiziqishlarini va kasbiy istaklarini bilish uchun pedagogik muloqotga kirishadi. Pedagogik muloqot orqali talabalar o'zlashtirishiga qulaylik ko'rsatadi va ularni o'qishda rag'batlantiradi [3:21]. O'qituvchilar talabalarning qiziqishlarini va istaklarini bilishi, ularning qiziqishlarini inobatga olishi va ularni qo'llab-quvvatlash pedagogik jarayonda juda zarur. Bu, o'qituvchilarga talabalarning o'qishga rag'batlantirish va bilimni o'rganishga qiziqishlarini yanada oshirish imkoniyatini beradi.
Talabalarni qo'llab-quvvatlashning boshqa bir usuli esa ularning o'qib o'zlashtirishlari uchun qulaylik yaratishdir. O'qituvchilar talabalarga foydali malumotlar, o'qish va o'rganish texnologiyalari, vaqtni boshqarish usullari kabi masalalar bo'yicha ko'rsatmalarni taqdim etishlari mumkin. Buning yanada muhim ahamiyati, o'qituvchilar talabalarni yaqindan tanishi va kelajakda ish faoliyatlariga qiziqishlarini qanday qo'llab-quvvatlashi haqida ko'proq ma'lumot olishi va ularni rag'batlantirish uchun ular bilan pedagogik muloqotga kirishishadilar. Buning natijasida o'qituvchilar va talabalar o'rtasidagi hamkorlik rivojlanadi va talabalarning o'zlashtirishini oshirishga yordam beradi. Natijada: professional ta'limda o'quv jarayoni sifatini oshirishga yordam beradi [4:28].
REFERENCES
1. I.Kh. Tuychiev va S.M. Erkinov "Pedagogik mahorat" (Toshkent, O'zbekiston, 2018);
2. O.K. O'ktamova "Kasbiy ta'limni o'qitishda pedagogik texnologiyalar" (Toshkent, O'zbekiston, 2016);
3. F.Z. Abdullayeva "Pedagogik muloqot o'rnatishda multimedialarni qo'llash imkoniyatlari" (Toshkent, O'zbekiston, 2017);
4. G.B. Allamova va A.N. Burkhanova "Pedagogik innovatsiyalar asosida umumkasbiy fanlarni o'qitish" (Toshkent, O'zbekiston, 2019).
June 3
