14Tashkent Medical Academy Integration of Science, Education and Practice in Modern Psychology and Pedagogy: Problems and Solutions
Volume 4 | TMA Conference | 2023 Zamonaviy psixologiya, pedagogikada fan, ta'lim va amaliyot integratsiyasi: muammo va yechimlar
PEDAGOGIK TA'LIM INNOVATSION KLASTER YONDASHUVINI BO'LAJAK MUTAXASSISLARNING KASBIY KOMPETENSIYALARINI RIOVJLANTIRISHDAGI AHAMIYATI
Javlonbek Abdukaxor o'g'li Zulxaydarov
Oliy ta'limni rivojlantirish tadqiqotlari va ilg'or texnologiyalarni tadbiq etish markazi
tayanch doktoranti JavlonbekPhD@gmail .com
Ushbu maqola bo'lajak mutaxassislarni tayyorlashda ta'limni klasterlashning ahamiyati, pedagogik ta'lim innovatsion klasteri orqali bo'lajak mutaxassislarni kasbiy faoliyatga samarali tashkil etish imkoniyatlari haqida so'z yuritiladi. Pedagogic ta'lim innovatsion klaster yondashuvida maktab-laboratoriya tajribasining tarmoqlararo o'zaro hamkorligi asosi sifatida ko'rsatilgan.
Kalit so'zlar: pedagogik ta'lim innovatsion klasteri, maktab-laboratoriya, bo'lajak mutaxassislar, kasbiy kompetensiya, mehanizm, hamkorlik.
В данной статье говорится о значении образовательной кластеризации в подготовке будущих специалистов, возможностях эффективной организации будущих специалистов к профессиональной деятельности через инновационный кластер педагогического образования. Педагогическое образование показано как основа межотраслевого взаимодействия школьно-лабораторного опыта в инновационно-кластерном подходе.
Ключевые слова: инновационный кластер педагогического образования, школа-лаборатория, будущие специалисты, профессиональная компетентность, механизм, сотрудничество.
This article discusses the importance of educational clustering in the training of future specialists, the effective organization of future specialists for professional activities through the innovative cluster of pedagogical education. Pedagogical
ANNOTATSIYA
АННОТАЦИЯ
ABSTRACT
Tashkent Medical Academy Integration of Science, Education and Practice in Modern Psychology and Pedagogy: Problems and Solutions
Volume 4 | TMA Conference | 2023 Zamonaviy psixologiya, pedagogikada fan, ta'lim va amaliyot integratsiyasi: muammo va yechimlar
education is not shown as the basis of inter-organizational cooperation between school and laboratory in the production of innovative cluster.
Keywords: innovative cluster of pedagogical education, school-laboratory, future specialists, professional competence, mechanism, cooperation.
Bugungi zamonaviy ta'lim tizimi boshqa soxalar bilan o'zaro hamkorlikni rivojlantirish asosiy ustuvor vazifa bo'lib qolmoqda. Fan va texnikaning jadallik bilan rivojlanish natijasida barcha soxalarda joriy qilinayotgan innovatsiyalarning maqsadi mamlakatni iqtisodiy va ijtimoiy salohiyatini oshirishga qaratilgan. Bugungi kunda O'zbekiston sharoitida oliy ta'lim tizimida shunday yangi mehanizm yaratilishi xayotiy zaruratga aylandiki, unga ta'lim turlari o'rtasidagi o'zaro nazorat ham, raqobat ham, manfaatlarning qondirilishi ham ta'minlanishi zarur. Oliy ta'limning jamiyat barqaror rivojlanishidagi yuqori ijtimoiy ahamiyatidan kelib, chiqqan holda zamonaviy ta'lablar, tizimdagi muammolar va ularni xal qilishda ta'lim, fan va ishlab chiqarish tarmoqlari o'rtasidagi tarqoqlik bugungi kunda uzluksiz pédagogie ta'limni klaster rivojlanish modelida o'tkazish zaruratini taqazo etmoqda.[1]
Soxalardagi innovatsiyalarni joriy qilish mavjud ish uslublariga nisbatan yangicha yondashuvlarni talab qiladi. Pedagogik ta'lim innovatsion klaster modeli ham ana shunday innovatsion yangiliklardan biri hisoblanadi. Butun dunyoda bo'lgani kabi klaster tizimi yurtimizda ham dastlab agrar sohada qo'llanila boshladi va bir qator avzalliklarga ega ekanligi namoyon bo'ldi. Natijada bu innovatsiyani ta'lim soxasida joriy qilish ishlari amalga oshirilmoqda. Bunga ta'lim sohamizni rivojlantirish uchun qabul qilingan qarorlarda ham alohida e'tibor berilgani bu tizimni ommalashtirish dolzarb yo'nalishlardan biri ekanligini bilib olsak bo'ladi. Jumladan, O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 8-oktabrdagi PF-5847-son Farmoni bilan tasdiqlangan "O'zbekiston Respublikasi Oliy ta'lim tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish Konseptsiyasi"[1], O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2021-yil 14-apreldagi "Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti faoliyatini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi 213-sonli qarorida[2] Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti faoliyatini yanada rivojlantirish ishlari belgilanganda asosiy ustuvor strategik reja sifatida pedagogik ta'lim innovatsion klaster tizimi belgilanib klaster yondashuvini ta'lim tizimimizda
KIRISH
Tashkent Medical Academy Integration of Science, Education and Practice in Modern Psychology and Pedagogy: Problems and Solutions
Volume 4 | TMA Conference | 2023 Zamonaviy psixologiya, pedagogikada fan, ta'lim va amaliyot integratsiyasi: muammo va yechimlar
y
joriy etish va ommalashtirish ishlari belgilab qo'yilgan. Pedagogik ta'limni klasterlashtirishning ilmiy-nazariy asoslari va uning amaliy jihtlari tadbiq qilinmoqda.
ADABIYOTLAR TAXLILI VA METODOLOGIYASI
Ilmiy adabiyotlarda "klaster" tushunchasi borasida bildirilgan fikrlar orqali "Pedagogik ta'lim klasteri- muayyan geografik xududning raqobatbardosh pedagog kadrlarga bo'lgan extiyojlarini qondirish maqsadida bir-biri bilan uzviy aloqadagi teng xuquqli alohida subyektlarning, texnologiya va inson resurslarining integrasiyalashuvini kuchaytiruvchi mexanizm" deya ta'riflash mumkin.[4]
O'zbekiston sharoitida pedagogik ta'lim klasteri modelining subyektlari sifatida quyidagilarni qayd etish mumkin:
- talabalar, magistrantlar va doktorantlarning ta'limiy, ilmiy tadqiqotchilik, innovatsion va loyihalashtirish faoliyatini olib boradigan, pedagogik amaliyotlar olib boriladigan, o'quv va tajriba- eksperimental baza vazifasini o'taydigan barcha turdagi maktabgacha, umumiy o'rta, o'rta maxsus, oliy va qo'shimcha ta'lim muassasalari;
- pedagogik faoliyatga bevosita va bilvosita aloqador bo'lgan va uning rivojlanish tamoyillarini belgilaydigan ilmiy tadqiqot faoliyati bilan shug'ullanuvchi ilmiy va ilmiy-metodik tuzilmalar, markazlar, ilmiy tadqiqot institutlari;
- pedagogik hamjamiyatlar , tashabbuskor jamoalar, jamoat birlashmalari, davlat va nodavlat tashkilotlar;
- xorijiy oliy ta'lim muassasalari va ilmiy tadqiqot markazlari.
Pedagogik ta'lim innovatsion klasteri bo'lajak mutaxasssislarni kasbiy kompetensiyalarini shakllantirish ularda bo'lg'usi kasb faoliyati bilim, ko'nikma va malakalarini shakllantirishda ahamiyatlidir. Chunki, o'rganilgan bilimlar amaliyotda qo'llanilsa, ularni o'zlashtirilish darajasi bir muncha samaraliroq bo'ladi. Ta'lim klasteri esa uzluksiz ta'lim tizimining turli komponentlarini o'zaro bog'lab beradi. Buni Chirchiq davlat pedagogika instituti ustuvor strategik bosh maqsadi sifatida qaralgan pedagogik ta'lim klasterini amaliyotda joriy qilish maqsadida 22 ta "maktab-laboratoriya" innovatsion tajriba maktablari yaratildi. [4] "Maktab -laboratoriya" innovatsion tajriba maydonchalarining maqsadi uzluksiz ta'lim jarayonida ta'lim turlari o'rtasidagi ilmiy, uslubiy va ta'lim voistalarini rivojlantirish, pedagogik ta'lim innovatsion klasterini amaliyotga tadbiq etish bilan bog'liq ilmiy -pedagogik loyihalarni tajriba-snovdan o'tkazishdan iborat.
Bundan tashqari maktabda yangi ta'lim standartlarini jo"" etilishi endigina pedagogic faoliyatni boshlagan o'qituvchilar y
boshlash arafasida turgan bo'lajak pedagoglaming kas
Tashkent Medical Academy Integration of Science, Education and Practice in Modern Psychology and Pedagogy: Problems and Solutions
Volume 4 | TMA Conference | 2023 Zamonaviy psixologiya, pedagogikada fan, ta'lim va amaliyot integratsiyasi: muammo va yechimlar
y
moslashuvida qo'shimcha qiyinchiliklar tug'diradi, "maktab-laboratoriya" esa ana shunday qiyinchiliklarni oldini oladi.[6] MUHOKAMA Pedagogik ta'lim innovatsion klaster tuzish maqsadlari: -Bo'lajak o'qituvchilarni tayyorlash sifatini oshirish;
-Xududdagi oliy ta'lim muassasasi va maktablarning turli faoliyatlarini rivojlantirishning innovatsion xususiyatlarini ta'minlash.
-ta'lim va fan integratsiyasi. Maktab-laboratoriya tajriba maydonchasi asosida o'zaro hamkorlik quyidagi modellar asosida tashkil etiladi:[3]
1. information-anglash ijtimoiy faoliyati.
2,Muammoli-taxliliy yoki munozalari faoliyat. 3.Ijtimoiy rolli modeli.
4.sport faoliyati.
Pedagogik ta'lim innovatsion klasterini joriy etish zamonaviy o'qituvchi kasbiy tayyorgarligining eng muhim vazifasi- mutaxassislarni massreproduktiv ishlab chiqarishdan ularning individual va ijodiy tayyorgarligiga o'tish, o'qituvchining ijodiy raqobatbardosh shaxsini shakllantirishga ham yechim topadi, klasterda kasbiy tayyorgarlikning o'zgaruvchanligi, yangi istiqbolli mutaxassislarni kashf etish, yangi fanlarni, innovatsion ta'lim texnologiyalarini joriy etish masalasini xal qilish mumkin bo'ladi.
REFERENCES
1. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 8-oktabrdagi PF-5847-son Farmoni bilan tasdiqlangan "O'zbekiston Respublikasi Oliy ta'lim tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish Konseptsiyasi".
2. O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2021-yil 14-apreldagi "Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti faoliyatini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi 213-sonli qarori.
3. T.S.Achilov, SH.M.Jurayev. Pedagogik ta'lim innovatsion klaster yondashuvida maktab-laboratoriya tajribasining tarmoqlararo o'zaro hamkorligi asos sifatida // Academic research in educational sciences // VOLUME 1, ISSUE 3, 2020.
XULOSA
May 6
Tashkent Medical Academy Integration of Science, Education and Practice in Modern Psychology and Pedagogy: Problems and Solutions
Volume 4 | TMA Conference | 2023 Zamonaviy psixologiya, pedagogikada fan, ta'lim va amaliyot integratsiyasi: muammo va yechimlar
y
4. U.N. Xodjamqulov. Pedagogik ta'lim innovatsion klasteri (O'zbekiston ta'lim tizimi misolida) // Academic research in educational sciences // VOLUME 1, ISSUE
4. 2020.
5.Жавлонбек Абдукахор угли Зулхайдаров. Футболчиларни тайёрлаш жараёнидаги мусобакалар фаолияти курсаткичларини тахлил килишнинг ахамияти. Academic research in educational sciences (ares), volume 2, issue 10, 2022. 764-770.
6. J.A.Zulxaydarov, S.D.Abduraximov. Ayollar futbolini rivojlantirishning istiqbollari. Academic research in educational sciences (ARES), volume 3, issue 11, 2022. 588-593.
7. Xabibullayeva N.X, Zulxaydarov J.A. Ayollar o'rtasida o'zbekiston chempionati 2022-yilgi birinchi davra baxslarida "Sevinch", "So'g'diyona " va "Bunyodkor" jamoalarining texnik usullari aniqligi taxlili // academic research in educational sciences // Volume 4, Issue 4, 2023. 140-146 bb.
