ОТБАСЫ МЕН МЕКТЕП - БЕРіК ОДАқ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

ЩЦ

s

X

ш

4

о

«

о с о

1-4

W

3

2

<

н

о

£ п о

с *

5

X

<с н s с о о m

ш

ч

W О о. С

ш ¡3 X -а

£

н *

С

УДК 373.1.02

ОТБАСЫ МЕН МЕКТЕП - БЕР1К ОДАЦ Авдатпа

Бершген мацалада автор мектепте eткiзiлетiн сыныптан тыс iсшаралар жYЙесiн царастырады, ата-аналармен бiрлесе eткiзiлген iсшаралар тYрi усынылып, сыныптан тыс шшаралардыц мацы-здылыгы жайлы айтады.

Аннотация

В данной статье автор рассматривает школьное воспитание через систему внеклассных мероприятий, проводимых в школе. Подчёркивает значимость внеклассных мероприятий в воспитании подрастающего поколения. Приводит примеры разнообразных внеклассных мероприятий, отмечает высокую эффективность проведения совместных с родителями мероприятий.

Annotation

In the article the author considers school education through the system of the out-of-class events held at school. Emphasizes the importance of extracurricular activities in education of younger generation. Gives examples of various out-of-class events, notes high efficiency of the events held together with parents.

«Тепнде адам баласы адам баласынан ацыл, бшм, ар, мшез деген цасиетт^мен озады», -деп Абай атамыз айтцандай, озыц ойлы бшмдар адамдар заманныц, цогамныц дамуына, eзгеруiне Yлесiн цосып келедг Осындай цогамдыц элеумет-тж мэдени eзгерiстер, дамулар мектептщ оцыту процесше эсер ететiнi сeзсiз. Кез келген оцыту белгiлi мeлшерде адамды дамытады. Оцитын пэн цаншалыцты жаца, багалы болса да, м¥Fалiмнщ шеберлiгi цандай жогары болсын, мp,алiм мен оцушыныц eз белсендiлiгiн тугыза алмаса, берген бшм куткен нэтиже бермейдо. Оцушыныц адам ретщде цалыптасуы белсендiлiк арцылы жYзеге асады. Сол Yшiн мектеппен отбасы бiргiп жумыс жасауымыз керек.

Н.Б. Милацатов,

Шоцан Уэлиханов атындагы Эулиеквл орта мектебШц география пэншц мугалгмг Эулиеквл ауданы

Нег1зг1 свздер: тэрбие беру, ата-аналармен жумыс, б1рлесе ж^мыс жасау, коллаборативт1 орта

Ключевые слова: воспитание, работа с родителями, совместная работа, коллаборативная среда.

Keywords: education, work with parents, collaboration, collaborative environment.

К^рп танда Елбасынын, биылгы жол-дауындагы тапсырмасы бойынша МуFалiм мэртебесi бойынша зан жобасы цолга алы-нып жатыр. Бул зан тeнiрегiнде ата ана мен мектеп арасындагы байланыс ете жогары рел атцарады. Мунда мугал1мтц мэртебесi тура-лы жэне мектептiн отбасымен байланысы туралы сез болды. ЭртYрлi багдарламалар-да мектеп пен ата ана арасындагы байланыс туралы багдарламаны жиi кeрiп отырамыз, заманымыздын, зантар жазушысы Мухтар Эуезовтщ «Адам мен адамды тецестретш бшм» деген сeзi ерiксiз ойга оралды [1, 125 б]. Оцушы алдында турып беделщ болмаса, ол м^г^мнщ бiлiмсiздiгi. Ол цазiргi заман м^г^мнщ мыцты болуын талап етедi.

Мугал1м - барлыц бiлiм беру жуйесшн, негiзi, жаны жэне жYрегi. Мугал1мнщ непз-гi басты мацсаты - рухани бай, iзденiмпаз, адамгершiлiгi мол адамды цалыптастыру болып табылады. Бул Yшiн мугал1м ата-ана-мен тыгыз байланыста болу керек. Мектеп пен ата-ана ынтымацтаса жумыс жYргiзсе, балага тиiстi кещл беле бiлсе, олармен сана-са бiлсе, келешектщ шын жанашыры, елдщ арца CYЙер азаматтары мен азаматшалары тэрбиелен1п шыгары сезшз.

Бала - Отанымыздын, келешегi, бiздщ жалгасымыз. Сондыцтан бала тэрбиесi - бар-шамызга ортац iс. Эр ата-ана ез баласын ель не, халцына шын берiлген, халцын цурмет-тей алатын, ден1 сау, бшмд^ ецбексуйгiш, жан-жацты жетшген азамат етш тэрбиелеудi борышым деп есептеуi керек.

Отбасы мен мектеп бiрi-бiрiнен белек алып царауга келмейтш егiз угым секiлдi. Ол — саналы урпац тэрбиелеуде зор жетютш-ке жеттазетш берiк одац. Осы ею одац бiр-лесiп, ынтымацтасцанда гана кYрмеуi циын талай мэселелердщ тYЙiнi шешшетш аныц. Бул орайда ек1 жацты царым-цатынастар-дын, ныгаюына уйытцы болатын жандар ус-таздардын, атцарар рeлi орасан зор. Себебi, мYFалiм - шэюрт тэрбиелеушi гана емес, ул-тынын, халцынын, кемел1не кел1п толысуына,

рухани eсуiне, эдеби-мэдени дамуына басты ыцпал жасаушы негiзгi трек. «Балапан уяда не керсе, ^шцанда соны iледi» — демекшi, бала экеден ацыл, анадан мейiрiм алады [2, 201 б.].

Береке^рлш мол улгim отбасында тэр-биеленген баланын, таным жYЙесi мей1л1нше ауцымды, болашац еркениетке цосар Yлесi бар. Тэрбиенщ бастауы болтан отбасы мYше-лерi тэрбие мен оцу жоспарын iске асыруда мектептщ ен, басты одацтасы бола алады.

Мектеп пен отбасы мYшелерi езара бiр-лесiп жумыс ютегенде гана ынтымацта-стыцпен царым-цатынас жYзеге асып, арада тYсiнiстiк пен YЙлесiмдiлiк орнамац. Себебi, баланын, eмiр CYPуге цуштарлыгынын, оя-нуы тэлiм-тэрбиедегi бiр жYЙелiлiкпен, eзiн цоршаган ортамен, бiрге оцыган цурбы-до-старымен, олардын, кYнделiктi iс-эрекетiмен, сейлеген сeзi, журiс-т¥рысы тагы басца ца-сиеттерiмен тыгыз байланысты. Орынды тэрбие арцылы адам баласынын, тагдыры шешiледi, онын, бiлiмдi тулга болып цалып-тасатынын, елдщ берш тiрегi болатынын керсетедо.

¥рпац тэрбиесше цай кезенде, цай елде болмасын улкен мэн берiлген. ¥лы педагог В.А.Сухомлинский: «Тек ата-аналармен бiр-ге жалпы кYш-жiгердi бiрiктiру арцылы гана мугал1мдер балаларга улкен адамдыц бацыт беруi мYмкiн» деген утымды ой айтцан. ¥л-тымыздын, улагатты дэстурлерiн кещнен пайдаланып, тэрбие iсiне арцау ету де ез пай-дасын тигiзедi.

Отбасы - белгiлi бiр дэстурлердi, адамшылыц бейнен1, идеалды, жацсы сез, унамды мiнез, ыстыц ыцылас, цуаныш арцылы, ашыц эцгiмелесу арцылы баланын, кецшн тауып, iшкi сырын ашуга болады. Дегенмен, жумыс барысында кептеген ата-а-налардыц бала тэрбиесше деген кезцараста-рынан елеулi цателштерда байцап цаламыз.

Кейбiр отбасылар баланы киiм-кешекпен, тамацпен цамтамасыз етуд гана ез мщдет-терiне алып, тэрбие мен бшм беру iсiн мек-

к к

ш Ч

О

«

о с о

1-4

м к?

2

с н

о «

о с

к

X

<с н

с о о т

ш

ч

РЧ

О о. С

ш

X -а

н *

с

1

теп мойнына жYктейдi. Ен,щ бiреулерi ба-ласын орынсыз сeгiп, кещлше цаяу тYсiрiп жатса, бiрi «адам болар бала ездтнен оцып YЙренедi» дегендi алга тартады. М^ндай терiс тYсiнiктер баланын келешегiне зиян келтiредi. Ал, орынсыз балагаттап, баланын абыройына н^цсан келтру ата-ананын бала алд^1ндагы, цогам алд^1ндагы беделiн темен-детедi.

БYгiнгi тандагы бала тэрбиесiндегi кез-десетш м^ндай олцылыцтардын алдын алу Yшiн ата-ана, мектеп, цогамд^1ц ^йымдар цай кезде де бiрлесе отырып ж^мыс жасауы ке-рек.

Адамнын адамшылдыны жацсы ата-ана мен бiлiктi тэрбиешiден. Тэрбиенщ таразы секiлдi екен1н ескерсек, ей басынын тен тY-суiне кеп кещл белген абзал. Тэрбие iсiндегi ен басты жауапкершiлiк eздерiнде екендь гiн ^мытып, баласынын мшез-ц^лцы Yшiн цогамга кшэ артатын ата-аналардын кездесш § жататыны еютштьац.

и БYгiнгi кейбiр жастарымыздын бойын-о дагы келенсiз цасиеттер мен жагымсыз то нез-ц^лыцтардын цалыптасуына осындай жа-о уапсыз ата-аналардын кемшшп де ез эсерiн Щ типзбей цоймайды дер едiм. Жас ^рпацты 2 тэрбиелеу жYЙесi жана заман талабына сай ь цогамд^1ц eмiрде болып жатцан ^лы езгерь стерге байланысты. Оган цойылар талап — о жан-жацты жетглген адамды тэрбиелеу. ¡5 Ойлы ^рпац тэрбиелегiмiз келсе, ата-ана, Я мектеп пен бала ынтымацтастыцта отырып, £ бiлiм ордас^1ндагы тэрбие отбасында жалга-о сын табатындай етш ^штастыра бiлгенiмiз § жен. Казац зиялыларынын бiрi М. Ж^мабаев-тьщ: «Тэрбиедеп мацсат баланы тэрбиешiнiн ® дэл eзiндей етш шы^ару емес, келешек ез

РЧ

о заманына лайыц цылып шын'ару» деп айтуы ^ бала тэрбиесiндегi ата-ана, мектеп, цогам ал-^ дында Yлкен жауапкершiлiктiн т¥рганд^1г^1н дэлелдейда.

^ Эрине отбасы eзiнiн дербес эрекет арцылы ^ тэрбие саласында ауцымды мэселелердi ше-шуде элсiздiк танытады. Ол Yшiн отбасы мен

мектептщ езара ынтымацтастынын ныгайту ете мацызды. Ал, тэрбие цогамд^1ц ц^былыс болгандыцтан, оны цогам талаптарынан тыс ^йымдастыру мYмкiн емес. Б^л т^ста Yштiк одац: мектеп, отбасы жэне цогамдыц мекеме-лер ж^мыс^1ндагы езара сабацтастыц жэне ынтымацтастыц ез YЙлесiмiн табуы тиiс.

Казацтын бiртуары ЖYсiпбек Аймауытов: «Сабац беру YЙреншiктi жай гана шеберл1к емес, ол жанадан жананы табатын енер», - деп iзденiмпаз м^гал1мге кYнделiктi са-баг^1н тYрлендiрiп eткiзуiн, eзiнiн жанашыл-дынымен оцушынын жYрегiне жол таба бiлуiн ескерткендей.

Сондыцтан болса керек кез-келген ^стаз сыныптаты оцушыларды оцуга тарту Yшiн ез тэжiрибесiне eзгерiс енгiзiп отырады. «Эрбiр шэкрт бiр ж^лдыз, жарцырауына онын жэр-дем ет» — деген Эл-Фарабидщ т^жырымына сэйкес келешек ^рпац ^стаздардын цолында болгандыцтан кез-келген ^стаз оцытудагы ез тэжiрибесiн езгертуге мiндеттi деп есептей-мiз.

Казацтын ациыц ацыны М^цагали Маца-таев: «Адам eмiрiнде ешцандай eзгерiс бол-маса, онда онын eмiр CYPУ сатысы тоцыра-уга ^шырайды», - деп iзденбеген м¥Fалiмнщ оцыту эрекетше сын айтса, мектеп пен ата-а-на тэрбиесiн болашацта жас ^рпац арцылы eмiр мектебi сынамац. [3] Бiлiмдiлердi бiлiм бесiгiнде аялап тербетер ^стаздар болса,о-ларды баптайтын,тэрбие беретш ата-ананын мiндетi екен1н ^мыт цалдырмайыц.

ЭДЕБИЕТ

1.Эбиев Ж, Бабаев С, К¥диярова А. Педагогика / Ж.Эбиев, С.Бабаев, А.Кздиярова.-Алматы, 2004.- 125 б.

2.Сыздыцов Н., Табылдинова А. Педагогика. Психология / Н.Сыздыцов, А.Таб^1лдино-ва.- Алматы 2005. - 201 б.

3.Мектеп оцушыларынын функционалд^1ц сауатт^Iл^IFан дамыту жeнiндегi 2012-2016 жылдарFа арналFан ^лттыц iс-цим^Iл жоспа-ры.

1

УДК 374.02

РОЛЬ народной хореографии

В СОВРЕМЕННОЙ СИСТЕМЕ ОБРАЗОВАНИЯ КАЗАХСТАНА

Ацдатпа

Автор балаларды Yйлeciмдi дамытуда хоре-ографиянын рeлiн суреттейдi. Халык бтнщ рeлi окушылардын психофизикалык денсау-лыгына, эмоционалды жэне рухани-eнегелi ортага acepi секiлдi аспектiлер аркылы кара-стырады. Эскелен урпакты окыту мен тэрби-елеу багдарламасына халыктык хоеография-ны eнгiзу усынысына нeгiздeмe бepeдi.

Аннотация

Автор описывает роль хореографии в гармоничном развитии детей. Роль народного танца рассматривается в статье через ряд аспектов: влияние на психофизическое состояние здоровья учащихся, на их эмоциональную и духовно-нравственную сферу. Обосновывается предложение органичного включения народной хореографии в программы обучения и воспитания подрастающего поколения.

Annotation

The author describes a choreography role in harmonious development of children. The role of folk dance is considered in the article through a number of aspects: influence on the psychophysical state of students' health, on their emotional and spiritual and moral sphere. The offer to include national choreography in educational programs to teach and bring younger generation up is proved.

Социальная значимость развития творческих способностей детей чрезвычайно актуальна в свете программы «Рухани жангы-ру», инициированной Н.А. Назарбаевым в апреле 2017 года. Ребенок, участник создания танцевального таинства, постигает мир

К.А.Чеботарь,

школа детского творчества, г. Костанай, Костанайская область

Нег1зг1 свздер: халыцтыц хореография, Yйлесiмдi даму, мэдениет-т1 тэрбиелеу.

Ключевые слова: народная хореография, гармоничное развитие, воспитание культуры.

Keywords: national choreography, harmonious development, cultural education.

t* К

x

ш

4

О

«

о с о

1-4

W

3

2

с н о

п о

с. *

5

X

<с н s с о о m

ш

ч

w О о. X

ш

X -а

Н *

С