CC BY
6Ключевые слова: местоимение, лицо, число, личное, вторичное, множественное число, категория;
A PLACE OF THE USAGE OF THE PERSONAL PRONOUNS IN
"JAME'-UT-TAWARIKH"
In the article the author tries to show the place of the usage of the personal pronouns in the treatise «Jame'-ut-tawarikh» (The compendium of chronicles) of Rashidaddin Fazlullah Hamadani. On the basis of the numerous examples, extracted from the text of the treatise, the usage of the said pronouns is analyzed in comparison with modern Tajik literary language.
Key words: pronoun, person, number, personal, plural number, category;
Сведения об авторе:
Шохин Юсупов - докторант кафедры теории и практики языкознания Таджикского государственного педагогического университета им. С. Айни. Тел: (+992) 93309 99 83. E-mail: usufov90@mail.ru
About the author:
Shohin Usupov - doctoral student of the Department of theory and practice of linguistics, Tajik State Pedagogical University named after S. Aini. Tel: (+992) 93309 99 83; E-mail: usufov90@mail.ru
ВАЛЕНТНОКИИ ФЕЪЛ^ОИ ОБЪЭКТИВИ ДАР ЗАБОЩОИ ТОНИКИ ВА АНГЛИСИ
Ма%мадсоле%и М.
Донишгоуи давлатии омузгории Тоцикистон ба номи С. Айни
Асосёбии назарияи ибора яке аз дастоварддои мудими забоншиносии рус ва Шуравй мебошад, чунки дануз аз аввалдои асри XVIII сар карда ин мавзуъ мавриди тадкики олимони ватаниву хоричй мавриди таджик; гаштааст.
Хусусан забоншиносони шуравии асри XX дар ин сода, садми эшон хеле бузург буда, назарияи илмии ибораро чун яке аз водиддои надвии забон донистанд. Ин назария бо номи олимони машдури рус Ф. Ф. Фортунантов, А. А. Шахматов ва А. М. Пешковский алокманд аст. То солдои 50-уми асри ХХ равияи дарки хеле васеъи ибора дукумрон буд, ки мувофики он ибора новобаста аз намуди муносибатдои надвии байни таркибдои он чун дамагуна ба гуруддои аз чидати синтаксисй сохторёфта тасниф дода мешуд.
Бояд ироа намуд, ки аз солдои 50-уми асри ХХ дар забоншиносии маънидодкунии нави ин масъала амал намуд, ки мувофики он истилоди «ибора» факат нисбати он водидои таркибие истифода бурда мешуд, ки аз калимадои мустадкилмаъно иборат буда, дар асоси муносибати тобеи алокаманд мебошанд. Гуруддои предикативй ва пешоянд (пешоянд+исм ва гайра) аз доираи назарии ибораи бароварда шудаанд.
Дамин тавр, доир ба модияти иборадои озоди синтаксисй дар забоншиносй ду равия маълум аст. Равияи якум ба забоншиноси рус тааллук дорад. Мувофики он таълимот дар бораи ибора дануз дар аввалин грамматикаи забони русй пайдо шудааст, вале мафдуми ибора фадмиши хеле васеъ дошт ва бо ин истилод дама гуна якчоягии надвии гуруди калимадоеро меноманд, ки бо муносибати надвии мавчуда асос ёфтааст. Дар ибтидои солдои 20 тавассути асардои В. В. Виноградов, ки ба масъалаи ибора бахшида шудааст, ин масъала фадмиши конкретй пайдо кард [8, с. 187].
Аз ин хотир, мувофики назарияи В. В. Виноградов тадти мафдуми ибора гуруди надвиро меноманд, ки он камаш аз ду калимаи мустакилмаъно иборат буда, тибки алокаи тобеъ дамбастагй пайдо мекунад [9, с. 99].
Мутобикан ба ин акида таркибдои предикативй, инчунин гуруди калимадои бо алокаи пайваст дамбасташуда, аз катори иборадои озоди надвй бароварда мешавад.
Вокеан, гуруди калимадои пайваст, ки аз ду чузъ таркиб ёфтаанд, годо чун иборадои озоди надвй эътироф карда мешаванд.
1. Иборадои эндосентрикй.
2. Иборахои экзосентрикй.
Вале новобаста аз он ки ин назария дар забоншиносии рус ва шуравй аз тарафи кулли забоншиносон тарафдори пайдо кард, гурухи дигари забоншиносони рус бо сарварии академик В. М. Жирмунский ва пайравонаш тахти мафхуми ибора якчоягии хама гуна ду калима фахмида мешавад [13, c. 53].
Чуноне ки мебинем ихтилофот байни ду равия пеш аз хама ба он вобаста аст, ки хусусияти хоси ибора чун вохиди нахвии чи хеле муайян карда мешавад ва онхо ба кадом вохидхои дигари забон вобаста карда мешаванд. В. В. Виноградов ва тарафдории у дар мадди аввал хусусиятхои номинативии ибораро ба назар гирифта, ба вобастагии бештари он ба калима (назар ба чумла) эътибори зиёдтаре дода мешавад. Чунин фахмиши ибора хатто аз таснифоти ибора маълум мегардад, ки дар он чун калима вохиди номинативии забон (номинативная единица) таъкид меёбад [5, c. 164].
Равияи дуюм дар забоншиносии Амрико ба вучуд омадааст. Таълимот дар бораи ибора дар ин равия аз асари Л. Блумфилд, ки соли 1968 тахти унвони «Забон» нашр шудааст, ба миён омадааст. Мувофики акидаи Л. Блумфилд, ки у вохиди ба ибора шаходат доштаро фраза (Phrase) меноманд, ибора ё phrase - ин хама гуна якчоягии синтаксисии гурухи калмахо мебошанд, ки аз чихати раванди сохторй ва пайвастагии худ (линеная структура) муайян карда мешаванд [6, c. 168]
Блумфилд даъво менамояд, ки ибораро на танхо дар забони англисй, балки дар хамаи забонхои дунё ба ду гурухи калон чудо кардан лозим аст.
Иборахои эндосентирикй ва иборахои экзосентрикй: Принсипи ба ин ду гурух чудо намудани иборахо аз принссипи дар боло нишондодашуда, ки аз тарафи В. В. Виноградов ва Вжирмунскийй пешкаш карда шудааст, комилан фарк мекунад [9, c. 72].
Принсипи таснифоти В. Виноградов ва В. М. Жирмунский ба созмони дохилии ибора асос ёфта бошад, принсипи чудо кардани иборахо аз тарафи Л. Блумфилд ба рафтори гурухи калимахои ба хам алокаманд ва хар яки онхо дар таркибхои васеътар асос ёфтааст. Мувофики акидаи Блумфилд гуруххои эндосентрикй чунин якчоягии калимахое мебошад, ки яке аз калимахои таркибашон дар чумла тамоми гурухро иваз карда метавонад.
Добили зикр аст, ки дар забоншиносии хозира акидае пайдост, ки мувофики он вохиди забонй (хусан номинативй) будани ибора инкор карда мешавад: «Словосочетание - это не единица языка, а свободная комбинация единиц (слов) в процессе порждения фразы (высказывания)»- таъкид менамояд [6, c. 86].
Ба акидаи Л. Блумфилд мушахассе вучуд надорад, ки у аз тарафи хамаи забоншиносон пазируфта шуда бошад. Ба гайр аз истилох, ки маънои ягона надошта ходисахои гуногуни дигари забонро низ ном мегирад, ибора ба воситаи истилоххои Word cluser ва гайра ифода карада мешавад. Мисол: Калимахои - poor - John ва Tom and Mary-po Л. Блумфилд ба як хел чун гурухи эндосентирикй калам дод мекунанд, зеро дар гурухи poor -John Tom and Mary яке аз кисмхои таркибиашон John дар чумлаи томи ибораро иваз карда метавонад [6, c. 67].
Poor John ran away - John ran away[19, c. 87].
Дар гурухи John and Mary яке аз таркибхояш дар чумла тамоми гуруххоро иваз карда метавонад.
1. John ran away - Цо^н аз ин цо дур шав.
2. Mary ran away- Мерий нопадид шав аз ин цо [19, с. 50].
Дар гуруххои экзосентрикй, ки баракси гуруххои эндосентрикй мебошанд, ягонтои аъзоёни гурух дар созмонхои васеътар чои гурухро иваз карда метавонад.
Мисол: Jon ran away ё ин ки beside John [10, c. 76].
Таснифоти иборахо ба гуруххои эндосентрикй ва эндосентрикй, ба рафтори гуруххи калимахо дар таркибхои васеътар асос ёфта, сохтори онро ба инобат намегирад.
Лекин чуноне ки маълум аст, аз чихати сохтори таркибй ва муносибати нахвии худ гуруххои poor and Mary ба намудхои гуногун тааллк доранд.
Гуруххои экзосентрикй ба гуруххои предикативй (шаклхо Mary thinks ва шаклхои пешояндии to Mary) чудо намояд. Дар навбати худ, гуруххои эндосентрикй ба гуруххои тобеъ poor-John, ва гуруххои пайваст John and Mary чудо мешаванд.
Чуноне ки мебинем, таснифоти ибора (phrase) дар таълимоти Л. Блумфилд аз камбудихои орй нест, ки он пеш аз хама ба хамчинс ва хамсифат донистани гуруххои калимахое вобастагй дорад, ки аз муносибати нахвй (синтаксисй) ва шакли тобеият ба пайвандакхои гуногун тааллук доранд: дар гурухи пешоянди beside John-гайр аз Ч,охн калимахо бо алокаи тобеии худ аз хам фарк мекунанд.
Бунёди назариявии макола доир ба ибора дар асоси афкору андешаи забоншиносони рус тааллук ёфтааст, ки у вохидхои ба ибора шабохат доштаро фраза (phrase) меноманд. Дар забоншиносии англисии хоричй оиди ибора истилохи мушаххасе вучуд надорад, ки у аз чониби тамоми дастандкорон ва забоншиносон пазируфта шуда бошад хам то хол ин масоили марбута ба омузиши амик ниёз дорад. Ба гайр аз ин, ки ин истилох маънои ягона надошта бошад хам ходисахои гуногуни дигари забонро низ ном мегирад, ибора ба воситаи истилохи word - group, word - clauser ва гайра ифода карда мешавад.
Ибора ё (phrase) ин хамагуна якчоягии нахвии гурухи калимахо мебошад, ки аз чахати раванди сохторй ва пайвастагии худ (линейная структура) муоина ва мушаххас карда мешавад.
Аз чумла хамон гурухи вожахои мустакилмаънои ба хам наздикро ибора меномем, ки онхо ядро ва адъюнкт дошта бошанд, яъне дар байни чузъхои ибора алокаи тобеъ мавчуд бошад. Мисол:
Китоб харидан- to buy a book.
Хонаи нав - a new house.
Алалхус, мавзуи бахси мо иборахои тобеъеи хоханд буд, ки ядроашон феъл буда, адъюнкташон бо ягон хиссаи номии нутк, (одатан исм ё чонишин) ифода шудаанд. Дар байни чузъхои ибора муносибати объэктй мавчуд аст.
Метавони иброз намуд, ки вижагихои асосии ибора дар он аст, ки зиёда аз ду калимаи мустакилмаъно ташикл меёбад, ки мавкеи мухими калимаи асосй аломатхои конструктивй ва семантикии ибора алокаманд аст. Феъл дар иборахои объектй пайваст шавандагии калимахои дигарро дар аспекти нахвй бо худ муайян намуда, вобаста ба маънои семантикии худ тарзи муайяни алокаи тобеи онхоро низ хоста мегирад. Ташакулёбии иборахои объектй ва валентнокии синтаксисй ва семантикии феъл ба вобастагй дорад.
Чуноне ки маълум аст, ибора шакли муайянро дорад, ки он ба сохтори лексики грамматикии калимаи асосй (ядро) алокаманд мебошад. Шаклхои гуногуни ибора имконият медихад, ки он чун маводи сохторй дар чумла истифода бурда шавад. Лекин чуноне ки В. В. Виноградов кайд мекунад, ки иборахо аз категорияхои мутаносибияти шакли формалии мубтадо, хабар ва дигар аъзохои чумла махруманд [8, c. 76].
Новобаста аз ин шаклхои предикативии феъл дар чумла амал намуда, имконият медихад, ки ин бора чун маводи сохтории чумла истифода бурда шавад ва чун ифодаи аломатхои предикативй онхо танхо дар чумла вучуд дорад. Аз ин ру, аломати сохтори ибора, чун вохиди мустакили нахв (синтаксис) истифодаи он дар шакле мебошад, ки он шакли аввалаи (ибтидоии) феъл ном мегирад. Ин шакл дар забонхои точикй ва англисй масдар (инфинитив) шуморида мешавад. Дар катори он дар ин ду забон иборахои сифати феъли хол чудо менамоянд, хоси забони англисй иборахои герундий мебошад.
Дар хар ду забон асоси чузъи асосии иборахои объектии феълиро гуруххои гуногуни лексикй-семантикии феълхо ташкил менамояд, ки амали ифода намудаи онхо аз чихати маъноии семантикй хелхои гуногуни муносибати обеъктиро ташкил медиханд. Феълхое, ки иборахои объектй месозанд, аз руи маънои лугавй- семантикии худ ба гуруххои зерин таксим мешаванд:
Феълхое, ки амали онхоро харакати чисмонй ташкил медихад. Ба ин гурух феълхое дохил мешаванд, ки амали мушаххаси чисмониро ном мебаранд:
Санг бардоштан, нушидан, гирифтан, духтан, кушодан, гузаштан, супурдан, дучор гаштан, истондан, пур кардан ва гайра. [17, с. 62].
Бо вучуди оне, ки мавзуи иборахои феълй аз тарафи А. Мирзоев дар забоншиносии точик тадкик шудааст, ба талаби забоншиносии имруза пурра чавоб дода наметавонад, зеро он дар соли 1965 навишта шудааст. Дар он оиди масъалахои конуниятхои асосии бо хам пайвастшавй компонентхо чизе гуфта нашудааст, хол он ки валентнокй асосан
ташаккулёбии иборадои феълй буда, назарияи валентнокй бо масъалаи сохторёбии иборадои феъли - объектй зич вобастагй дорад.
Чуноне ки маълум аст назарияи валентнокиро аввалин шуда намояндаи равияи структуралистй олими фаронсавй Л. Тенер дар китоби «Elements de syntax structural назарияи валентнокиро кор карда, пешнидод намудааст [17; c, 147].
Аз ин ру, мувофики акидаи Тенер, феълдо, ки у дар асоси ин гурудй лексикию грамматикй назарияи валентнокиро пешнидод карда баромадааст, хусусиятдои хоси пайвастшавй зодир менамояд, ки мувофики маънои мундаричаи худ метавонад, микдори муайянии чузъдои тобеъ, яъне иштирокчиёни амалро кабул намоянд. Л. Тенер валентнокиро тандо ба феълдо нисбат менамуд ва худи валентнокй дар назарияи у ин микдори муайяни актантдо (иштирокчиёни амал), ки ба феълдо пайваст мешавад, маънидод карда мешавад [17, c. 208].
Аз руи он, ки феъл кобилияти актантгиро дорад ё надорад, ондоро ба гуруддои зерин таксим менамоянд:
1. Феълдои авалентй ё ки феълдое, ки актант надоранд.
2. Феълдои яквалентй, ки тандо як актант гирифта мешаванд.
3. Феълдои дувалента, ки ду актант доранд.
4. Феълдои севалента, ки се актант доранд.
Феъли to give - додани чизе се валента аст, зеро ки он се иштирокчиро дар назар дорад.
1. Касе, ки медидад.
2. Чизе, ки дода мешавад.
3. Касе, ки ба у дода мешавад.
Муайян намудани шумораи актантдо ба Л. Тенер имконият дод, ки у хелдо ва намуддои ибораидои аз чидати сохтор тавзеъ сохта, имконияти феълдоро дар ташаккулёбии иборадо тадкик намояд [17, c. 169].
Дар тадкики хусуиятдои пайвастшавии водиддои забон ва конуниятдои ташаккулёбии ибора додисаи забонии валентноки мавкеи калон дорад.
Мувофики акиаи Теньер феълдо, у дар асоси ин гурудй лексикию грамматикй назарияи валентнокиро пешнидод карда баромадааст.
Хусусиятдои хоси пайвастшавй зодир менамояд, ки мувофики маънои мундаричавии худ метавонад микдори муайяни чузъдои тобеъ, яъне иштирокчиёни амалро кабул менамоянд. Л. Тенер валентнокиро тандо ба феълдои менамуд ва худи валентнокй дар назарияи у ин микдори муайяни актантдо (иштирокчиёни амал), ки ба феълдо пайваст мешавад, маънидод карда мешавад [17, c. 76] ранг кардан - to point сохтан - to built тарсонидан - to be afraid тоци духтан - to sew the hat дарро кушодан - to open the door
имтиуон супоридан ва гайра - to pass the exam [17, c. 22].
Ин гуруди феълдоро аз руи маънои конкретии амал ба зергуруддои гуногун таксим кардан мумкин аст. Масалан: 1) феълдои даракат, ки чойгиркуни ва чойивазкунии предмет (объект)- ро ифода менамояд: партофтан - to desert уавола кардан - to throw овехтан - to hang гузоштан - to put on habg афтодан - to drop
гелондан ва гайра - to push and so on [17, c. 22].
Феълдое, ки амали мутлак ё натичаи амалро ифода менамоянд.
Шикастан - to brake
Сафед кардан - to white wash
Сохтан - to make
Оташро хомуш кардан ва гайра - to mow the grass [10, c. 96]. Феълдое, ки дар амалиёти риёзй истифода бурда мешаванд:
Шумурдан - to count Тару кардан - to dimish Гирифтан - to take
Маводро шумурдан - o count [18, с. 68].
Адади оддиро ба таркибй тацсим кардан - to devide
Аз 150 70-ро тару кардан ва гайра - de minish from 150 - 70
Ин гурухи феълхо зергуруххои маъноии дигарро низ ташкил медиханд.
Ч,узъи асоси бо феълхои гуфтор, холат ва кайфият, эхсос ифода меёбад:
а) феълхои гуфтор:
гуфтан - to say
суубат кардан - to have a talk
нацл кардан - to tell
уикояи ацибе нацл ккардан - to tell the wonderful story [18, с. 69].
Ч,узъи тобеъшаванда дар чунин иборахо объекти гуфтор, сурога ё ахборро ифода менамояд:
Ба касе гапи ростро гуфтан - to tell the truth
Дар хусуси вокеахои Ч,умхури сухбат кардан - to talk around Republic new" s.
Феълхои идрок: шунидан
Дарк кардан - to consider
%ис кардан - to feel
Пай бурдан - to notice
Фикр каран - to think
Фикр рондан - to think
Андешиндан - to consider
Мулоуиза кардан - to have talk [18, c. 28].
Ин гурухи феълхо ибораи объектие месозанд, ки дар онхо объекие, ки дар онхо обект предмети тафаккурро ифода менамояд: Дар бораи цисмати миллат фикр кардан Фикр рондан - to think Андеша рондан - to consider Феълуои кайфият ва эусос:
Рами касеро хурдан - to think about somebody[18, c. 30].
Дар бораи вацти беууда гузашта афсус хурдан - to be sorry for spending time
Ба касе газаб кардан - to be angry with somebody [10, c. 86].
Дар боло мо хангоми таснифоти феълхо аз чихати маъно танхо ба маъноии умуми категориявии феълхои объектй бо чудокунии зергуруххои семантикии боз хам хурдтар мумкин аст. Чунон таснифот дар забоншиносии точик факат дар тадкикотхои типологй рох ёфта, хануз тадкики мукаммали худро наёфтааст. (пильницкий г. г 1973, 979;391) лекин дар забоншиносии точик факат тадкикотхои типологй рох ёфта, хануз тадкики мукаммали худро наёфтааст. [16. с, 147].
Муайян намудани шумораи актантхо ба Л. Тенйер имконият дод, ки у хел ва намудхои иборахои феълиро аз чихати сохтор тавзеъ сохта, имконияти феълро дар ташаккул намудани иборахо тадкик намояд. Мисол: I give a flower
Ман ба у гул медиуам [10, c. 176].
Назарияи валентнокии Л. Тенйер дар забоншиносии хозира мавкеи мустахкам гирифта ташаккули гунонгунчабхахои худро пайдо намуд, ки он пеш аз хама ба мушахскунии маънои худи мафхуми валентнокии калима, кобилияти валентнокй, конуниятхои мантикй, семантикй ва грамматикаи валентнокии калима, кобилияти валентнокии хиссахои гуногуни нутк, маънои шакл ва зарурияти валентнокии калимаи пайваст вобаста аст.
Дар забоншиносии имруза мафхуми валентнокй чунин маънидод карда мешавад. Валентнокй ин кобилияти феъл ё баъзан дигар хиссахои нуткест, ки барои дар атрофи худ пайдо намудани чойхои муайян, ки бояд ишголи карда шавад, имконият фарохам меоварад (Степанов, Хельбич 1978, 151). Одатан ду навъи валентнокиро чудо мекунанд. 1. Семантикй ё семантикию математикй.
2. Валентнокии синтаксисй.
Дар валентнокии семантикй аъзодои валентнок, ки чойдои чумларо пурра мекунанд, аргумент номида мешаванд ва дамаи структура (калимаи валентнок ва аргумент) созмони предикативию аргументй номида мешавад. Дар сатди валентнокии синтаксисии аргументдо ва актантдои мувофик меоянд. Агар дар назарияи Л. Теньер мафдуми «актант» ин ду сатди номбурдаро тачассум кунад, дар назарияи нав ба ду сатд семантикию синтаксисй чудо кардани валентнокй падидаи нав дар илми забоншиносист [17, c. 186].
Дар интидо даминро мебоист хулоса намуд, ки чуноне дар боло зикраш рафт валетнокии феълдои объэктивии забондои точикй ва англисй хело серистеъмол буда накши мудимеро адо менамоянд.
Даминро бояд кайд намуд, ки хусусиятдои созмонии иборадои объекти дар забондои киёсшаванда бошад, мавкеи нидоятан мудим дошта, ин чунин дар созмонёбии иборадои объекти валентнокии фелдо низ назаррасанд.
АДАБИЁТ
1. Абдуллоходжаева К. Определение в таджикском и английском языках. Автореф. дисс. канд. филол. наук - Душанбе, 1972. - 21 стр
2. Аракин В. Д. Типология объективных словосочетаний в скандинавских языках // Типология германских литературных языков М., 1976. -124 с.
3. Аракин В. Д. Сравнительная типология английского и русского языков-М., 1979. 136 с.
4. Белошапкова В. А. Сложное предложение в современном русском языке. М., 1967. - 137 с.
5. Белошапкова В. А. Современный русский язык. Синтаксис. М., 1977. -213 с.
6. Блумфильд Л. Язык. М., 1968. - 227 с.
7. Виноградов В. В. Основные типы лексических значений слова // В Я, 1953, № 5. -стр 5.
8. Виноградов В. В. Вопросы изучения словосочетания // В Я, 1954. -стр 9.
9. Виноградов В. В. Основные вопросы синтаксиса предложения // «Вопросы грамматического строя». -М., 1955. -216 с.
10. Войнич E. Л. Замбур Коммент Н. К. Матвеева М. Нашриёт. Ада-биёти бадей бо забони англисй. 1954. 304 с.
11. Джамшедов П. Дж. Очерки по сопоставительной типологии английского и таджикского языков. - Душанбе. 1988. - 126 с.
12. Есперсен О. Философия грамматики. М., 1958. -255 с.
13. Жирмунский В. М. О границах слова. // Морфологическая структура слова в языках различных типов. М. - Л., 1963. -292 с. 53.
14. Золотова Г. А. О синтаксической форме слова // Мысли о современном русском языке». М., 1969. -147 с.
15. Поченцов Г. Г. Конструктивный анализ структуры предложения, дис., доктор филол. наук. -М, 1968, 36 с.
16. Поченцов Г. Г. Синтагматика английского языка. Киев, 1976. -229 с.
17. Теньер Л. Основы структурного синтаксиса. M., 1988. - 270 с.
18. Ходжаева С. О. Иборадои феъли бо муносибати объектй дар забони точикй ва англисй. -Душанбе, 2002. - 186 сад.
19. E. l. Voynich. The Gadfly (NY: Henry Holt and Compony). - 1897, 245p
ОБЪЕКТНЫЕ СЛОВОСОЧЕТАНИЯ В ТАДЖИКСКОМ И АНГЛИЙСКОМ
ЯЗЫКАХ
В данной статье автор рассматривает о проблеме валентности объектных глаголов и особенности построения объектных. Глагольных словосочетаний в таджикском и английском языках, некоторые теоретические вопросы образования свободных глагольных словосочетаний с объектными отношениями.
Кроме того, отдельные вопросы синтаксической организации объектных словосочетаний в таджикском языке требуют более углубленного изучения и осмысления с точки зрения достижений современного синтаксисоведения (выявление системных отношений и установление моделей словосочетаний, валентность слова и
её роль в структурной организации словосочетаний, типы семантических отношений в словосочетаниях и др. ).
Теоретические основы словосочетания и его прикладное исследование, как любой синтаксической единицы, в современном языкознании связаны с именами русских, а затем и советских лингвистов.
Основоположник современной теории словосочетаний В. В. Виноградов определяет словосочетание, как синтаксическую единицу, образуемую соединением двух или более знаменательных слов на основе подчинительной связи.
Ключевые слова: объект, словосочетание, язык, способ, проблема валентность, глаголы и особенности, анализ, исследование, определения, фраза, предложения, метод.
THE WAY OF CONNECTION OF OBJECTIVE WORD COMBINATION IN TAJIK AND ENGLISH LANGUAGES
In the given article the author searched about the problem of the way of connection of objective word - combination in Tajik and English languages. Verbal word-combinations are in Tajik and English languages, which were preceded by some theoretical questions of the syntactical formation of free verbal word combinations with, object relations. In addition, certain issues of the syntactic organization of object phrase in Tajik language require more in-depth study and comprehension from the point of view of the achievements of modern syntax (the identification of the syntactic relations and the establishment of word combinations models, the valence of the word and its role in the structural organization of word combinations, type of semantic relations in word combinations, etc. ).
The theoretical faundations of the words - combination and applied research of it, as any syntax unit, in modern linguistics are associated with the mane of Russian and later of Soviet linguistics. The founder of the modern theory of word combinations V. V. Vinogradov defines the phrase as a syntactic sac, formed by combining two or more significant words on the basis of subordinate communication.
It should be noted that the main connection verbial phrases organization in comperative languages are basic and plays the main role in linguistic.
Keywords: connection, objective word - combination, language, meaning, search, the problem of valence, verbs, pecuarity, analyse, phrase, sentence, method.
Сведения об авторе:
Махмадсолехи Махмадсодик - докторант (Ph. D) третьего курса английского кафультета, Таджкикский Государственный педагогический университет. E-mail: msoleh_90@mail.ru.
About the author:
Mahmadsolehi Mahmadsodiq - the third year of (Ph. D), Tajik Government State Univrrcity, after named S. Ayni. E-mail: msoleh_90@mail.ru
УДК+92(точик+42)
ПАЖУ^ИШЕ ДАР ЭТИМОЛОГИЯИ ЧАНД НОМВОЖАИ ^УГРОФИИ САДАИ
МИЁНАИ КУ^ИСТОНИ МАСЧО^
Одинаев А.
Донишго^и давлатии Хуцанд ба номи академик Бобоцон Fафуров
Х,арчанд оид ба номвожах,ои чугрофии манотик;и мухталифи Точикистон чанд тадк;ик;от ба анчом расида бошад х,ам, вале тах,лили этимологии топониму микротопонимх,о ба тарзи дилхох, сурат нагирифта, дар ин замина пажух,иши чиддие руи кор наомадааст. Мах,з кам таваччух, намудан ба ин масъала боиси он гардидааст, ки то кунун як даста топониму микротопонимх,о барои мардум номафх,ум мебошанд. Номвожашинос Ч,. Алимй менависад,
