Научная статья на тему 'ОҲАНГАРОН СУВ ОМБОРИ ТЎҒОНИГА КЎЧКИ ЖАРАЁНЛАРИНИНГ ТАЪСИРИНИ ТАҲЛИЛ ҚИЛИШ'

ОҲАНГАРОН СУВ ОМБОРИ ТЎҒОНИГА КЎЧКИ ЖАРАЁНЛАРИНИНГ ТАЪСИРИНИ ТАҲЛИЛ ҚИЛИШ Текст научной статьи по специальности «История и археология»

331
73
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Сув омбори / физика / математика / озиқ-овқат / гидротехника.

Аннотация научной статьи по истории и археологии, автор научной работы — Д. Т. Қодиров, С. Б. Кадиров, М. Р. Шербаев, Р. А. Эрманов

Ушбу мақолада Оҳангарон сув омборининг иқлими, вазифаси, лойиҳавий кўрсатгичлари, Оҳангарон сув омборидан фойлаланишда иншоотларнинг хавфсиз ва ишончли ишлашини таъминлаш мақсадида силжишлар ва чўкишларни аниқлаш учун ўрнатилган назорат-ўлчаш асбобларининг бугунги кундаги ҳолати бўйича олиб борилган дала кузатув тадқиқотлар натижалари келтирилган. Янада кенгроқ ёритиб айтадиган бўлсак, Оҳангарон сув омборидаги иншоотларнинг статик турғунлигини кузатишда муҳим аҳамиятга эга бўлган геодезик белгилар, уларнинг вазифалари, эксплуатация қилинаётган даврдаги ҳолати, Юқори-Турк кўчкиси бўйича геодезик белгилардан олинган тадқиқот натижалари, геодезик белгиларда аниқланган носозликлар ва уларни ўз вақтида тузатиш бўйича ишлаб чиқилган чора-тадбирлар ҳамда хулосалар берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по истории и археологии , автор научной работы — Д. Т. Қодиров, С. Б. Кадиров, М. Р. Шербаев, Р. А. Эрманов

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ОҲАНГАРОН СУВ ОМБОРИ ТЎҒОНИГА КЎЧКИ ЖАРАЁНЛАРИНИНГ ТАЪСИРИНИ ТАҲЛИЛ ҚИЛИШ»

ОХДНГАРОН СУВ ОМБОРИ ТУГОНИГА КУЧКИ ЖАРАЁНЛАРИНИНГ

ТАЪСИРИНИ ТАХЛИЛ КИЛИШ

Д. Т. Кодиров

Ирригация ва сув муаммолари илмий тадкикот институти докторанти

dilmurod.qdt@mail.ru

С. Б. Кадиров

Талимаржон сув омборида фойдаланиш ва таьмирлаш буйича мухандис

mirsadulloxoja.kadirov@mail.ru

М. Р. Шербаев

Ирригация ва сув муаммолари илмий тадкикот институти докторанти

murod709@mail.ru

Р. А. Эрманов

Уз. Рес. Сув хужалиги вазирлиги Ахборот-тахлил ресурс маркази Ахборот-

тахлил булими бош мутахассиси raxmatulla87@mail.ru

АННОТАЦИЯ

Ушбу маколада Охангарон сув омборининг иклими, вазифаси, лойихавий курсатгичлари, Охангарон сув омборидан фойлаланишда иншоотларнинг хавфсиз ва ишончли ишлашини таъминлаш максадида силжишлар ва чукишларни аниклаш учун урнатилган назорат-улчаш асбобларининг бугунги кундаги холати буйича олиб борилган дала кузатув тадкикотлар натижалари келтирилган. Янада кенгрок ёритиб айтадиган булсак, Охангарон сув омборидаги иншоотларнинг статик турFунлигини кузатишда мухим ахамиятга эга булган геодезик белгилар, уларнинг вазифалари, эксплуатация килинаётган даврдаги холати, Юкори-Турк кучкиси буйича геодезик белгилардан олинган тадкикот натижалари, геодезик белгиларда аникланган носозликлар ва уларни уз вактида тузатиш буйича ишлаб чикилган чора-тадбирлар хамда хулосалар берилган.

Калит сузлар: Сув омбори, физика, математика, озик-овкат, гидротехника.

КИРИШ

Ахолининг озик-овкат хавфсизлиги барча мамлакатларнинг асосий муаммоси хисобланади. Шу максадда дунёнинг куплаб мамлакатларида сув омборлари курилиши амалиёти маълум. Уларнинг туFOнлари эса асосан кутармада ва турли хил тузилишларга эга. Улар уз навбатида турли хил хавфларни содир килиб туради. Маълумотлар тахлили буйича (Н. Розанов и др. 1986) Гидроузелларнинг фалокатсиз ишлаши дунё гидротехник жамоатчилигининг доимо диккат марказида булиб келган. Дунёдаги барча туFOнлардан 15 фоизининг мустахкамлиги доимо шубха остида булиб келган. ТуFOнларда фалокатлар (авариялар) содир булиши йилига уртача 5 фоизни ташкил этади.

АДАБИЁТЛАР ТАХЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Маълумотларга караганда, ХХ асрда жахонда гидротехник иншоотлар билан боFлик 20 дан ортик фалокатлар (авариялар) ва 30 га якин зарарланишлар кузатилган.

Гидротехника иншоотларининг фалокатга (аварияга) учраши ва зарарланишининг асосий сабаблари, уларни нотуFри лойихалаш, максадли фойдаланмаслик, курилиш, фойдаланишдаги хатоликлар ва кирFOк кучиши натижасида туFOнга катта босимнинг таъсири хисобланади. Х,ар кандай сув омборида фалокат (авария) руй бериш эхтимоли ер кимирлаганда, тошкин вактида ва бошка фавкулотда шароитларда хам ортади [3]. Шу билан бирга уларни доимий назорат килиш, визуал (куздан кечириш) ёки асбоб-ускуналар (геодезик ва бошка) ёрдамида улчаш ишларини олиб бориш ва куриклаш хам гидротехника иншоотларининг баркарор ишлаши учун мухим омиллардан бири хисобланади.

Сув омборида кирFOклар кучиши ходисаларини кузатиш уларни уз вактида аниклаш, уларнинг кучиш тезлигини кайд этиш ва шу билан бирга уз вактида олдини олиш буйича зарурий тадбирларни амалга ошириш максадга мувофик. Маълумки, хозирги пайтда Узбекистон Республикасида сув омборларининг ишончли ва хавфсиз ишлашини таъминлаш буйича бир канча чора-тадбирлар амалга оширилмокда. Жумладан, Охангарон сув омборидан фойлаланишда хам иншоотларнинг хавфсиз ва ишончли ишлашини таъминлаш максадида силжишлар ва чукишларни аниклаш учун урнатилган назорат -улчаш асбобларининг бугунги кундаги холати буйича олиб бориладиган дала кузатув тадкикотлари мухим ахамият касб этади. Шу сабабли, Охангарон сув

омборидан фойлаланишда иншоотларнинг хавфсиз ва ишончли ишлашини таъминлаш буйича чора-тадбирлар ишлаб чикиш долзарб масалалардан биридир.

Охангарон сув омбори "Средазгипроводхлопок" (Узгипромелиоводхоз) институтининг лойихаси асосида 1957 йилда курилиш ишлари бошланиб, 1971 йил тугатилди ва шу йилнинг 28 июлида эксплуатацияга топширилди. 1987 йилда кайта куриш ишлари олиб борилди ва 1989 йилда эксплуатацияга топширилди.

Охангарон сув омбори Узбекистон Республикаси Тошкент вилояти Охангарон тумани худудида жойлашган булиб, Охангарон дарёсининг юкори кисми, Ангрен шахар якинида "Ангрен кумир кони" дан 1,5 км шимолда жойлашган.

Охангарон сув омбори иклими тез узгарувчан булиб, куп йиллик уртача маълумотларга карайдиган булсак декабр-январ ойларида харорат -300С гача, июл-август ойларида +400С гача узгариб туради. Уртача йиллик харорат +120С ни ташкил этади. Хдвонинг намлиги уртача 51% дан 3-6% гача узгариб туради.

Охангарон дарёси кор ва ёмFир сувларидан хосил булади. Асосан сув сатхи кутарилиши март ойидан бошланади. Май ойи сувнинг энг куп келиш даври булиб, уртача йиллик хажмининг 30% га туFри келади. Энг кам сув келиш ойи январ ойи булиб, йиллик сув хажмининг 2% гача тушиб кетади. Охангарон дарёси суFориш учун энг нокулай дарё хисобланади. Сув хажми тулиши апрел-июн ойларида 68% ни, суFориш мавсумида (июл-сентябр) эса умумий сув хажмининг 14% ни ташкил этади холос. Шу муносабат билан суFориладиган ерларни сув билан меъёрий таъминлашни ташкил этиш максадида Охангарон сув омбори курилиб фойдаланишга топширилган.

Охангарон Сув омбори иншоотлар мажмуаси Охангарон дарёсини Ангрен кумир кони атрофидан утказиб юбориш ва К,ишлок хужалик ерларини сув билан таъминлаш учун лойихалаштирилган булиб, шу билан бирга сел сувларини талофатсиз утказиб юбориш учун хам хизмат килади [1]. Куйида Охангарон сув омборининг асосий параметрлари келтирилган (1-жадвал).

1-жадвал

Охангарон сув омборининг асосий параметрлари

Тулик хажми Лойиха буйича 260 млн.м3

2019 йил буйича 194,98 млн.м3

Фойдали хажми Лойиха буйича 185 млн.м3

2019 йил буйича 179,5 млн.м3

Улик хажм Лойиха буйича 13 млн.м3

2019 йил буйича 9,5 млн.м3

Максимал димланган сатхи МДС (МПУ) 1080,5 м

Нормал димланган сатхи НДС (НПУ) 1070,5 м

Улик хажм сатхи УХС (УМО) 1010,0 м

НДСдаги майдон юзаси Лойиха буйича 8.2 км2

2019 йил буйича 5,35 км2

УХСдаги майдон юзаси 0,96 км2

НДСдаги саёзлик майдони 0,2 км2

Узунлиги 6 км

Кенглиги 1,1 км

Охангарон сув омбори туFOни, туFOн танаси грунти, туFOн кияликлари, туFOн ва унинг атрофидаги геодезик белгилар, сув омбори кирFOFидаги кучки, сув омбор хавфсизлиги ва ишончлилиги.

Дала кузатувлари натижалари буйича Охангарон сувомборидан фойдаланишда иншоотларнинг хавфсиз ва ишончли ишлаши буйича чора-тадбирлар ишлаб чикиш.

Дала тадкикотларида геодезик улчов асбобларидан фойдаланган холда иншоотларнинг техник курсатгичлари лойихавий курсатгичлари билан таккосланиб тавсиялар ишлаб чикилган хамда статистик ишлов бериш усулларидан фойдаланилган.

МУХОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Иншоотларнинг ишлаши туFрисидаги дастлабки тассавурни куз билан кузатиб чикиш ишлари беради, шунинг учун хам улар иншоотларни бевосита кузатиш ишларининг бир кисми хисобланади ва капиталликнинг барча синфларига мансуб иншоотларда утказилади. Уларнинг асосида кейинги назорат-улчаш асбоблари ёрдамидаги кузатиш ишларининг таркиби аникланади. Кузатиш ва тадкикотлар олиб боришда фойдаланиладиган назорат-улчаш асбоблари, пикетлар, створ белгилари ва бошка назорат мосламалари, дренаж сувлари окизиб юбориладиган каналчалар, кирFOклар, гидроузел жойлашган худуддаги жарликларнинг холатини куриб чикиш хам мухимдир. Баъзи холатларда фильтрация окими келтириб чикарган кутилмаган жараёнларга дуч келиш мумкин.

Сув омбори лойихасининг таркибий кисми хисобланган табиий тадкикотлар лойихасига: табиий тадкикотлар ва назорат-улчаш асбобларини

максади, вазифаси, давомийлигини асослаб берувчи бош дастур; назорат-улчаш асбобларини жойлаштириш чизмалари ва кабеллар трассалари; кузатишни автоматлаштириш лойихаси; назорат-улчаш асбобларини урнатиш ва кузатишни олиб бориш буйича йурикнома; урганилаётган катталиклар назорат параметрлари ва смета киради.

Гидротехника иншоотларида чукишларни кузатиш даврий равишда маркаларни нивелировка килиш, чукишларни аниклаш ва натижаларни тахлил килишдан иборат. Даврий нивелирлаш туFOн ва асоснинг геологик тузилиши, эксплуатация муддати давомийлиги, иншоотларни ишлаш шароитлари ва бошка шунга ухшаш омилларга боFлик. Грунтли иншоотларни ишлатиш тажрибаси ишлатишнинг дастлабки йилларида - ойига 2 марта, ундан кейин хар кварталга - 1 марта чукишини улчаб боришни тавсия килмокда. Ишлатишнинг иккинчи йили утгандан сунг Бахор ва кузда, чукиш турFунлашгандан сунг эса йилига 1 марта чукиш улчаб борилади. Кумли грунтлардан килинган иншоотларда чукиш асосан курилиш даврида кечади, глина грунтли иншоотларда чукиш жудаям секин кечади [2].

Гидротехника иншоотларининг хавфсиз ишлашини таъминлаш, ишончлилигини оширишда назорат-улчаш асбобларининг урни катта. Биз Охангарон сув омборидан фойлаланишда иншоотларнинг хавфсиз ва ишончли ишлашини таъминлаш максадида силжишлар ва чукишларни аниклаш учун урнатилган назорат-улчаш асбобларининг бугунги кундаги холати буйича дала кузатув тадкикотларини олиб бордик.

Олиб борилган кузатувлар натижаси шуни курсатдики, Х,ажми 20,0 миллион м3, узунлиги 370-690 м ва кенглиги 1600 м булган Юкори-Турк кучкиси, Охангарон сув омбори туFOн зонасининг чап кирFOFида жойлашган. Блокли кучкининг силжиши 1972 йилги сув омбори курилишидан 18 йил олдин, 1954 йилда шаклланган. Бугунги кунда, яъни 2020 йилда унинг ташкил топганига 66 йил булиб, унинг Охангарон сув омборининг таъсир зонасида булганига 48 йил тулди. Блокли кучкининг силжиши 1954 йилда Охангарон дарёсининг чап кирFOFида 0,65 км2 майдон катталигида, сув омбори курилишидан олдин хосил булган. 1958 ва 1964 йилларда кучкида кайта фаоллашув кайд этилган ва янги силжишлар эса серсув булган 1969, 1979, 1991 ва 2009 йилларда кайд этилган. Йилига 2-4 марталик частотали кучкиларнинг ривожланиш динамикасини геодезик кузатув ишлари 1972 йилда бошланган. 2018 йил 18 ноябр холатига кура 126 та даврий кузатувлар утказилган. Утган 46 йил давомида турли зоналардаги кучкилар горизонтал равишда 15 м дан 51 м

гача сурилиб, вертикал равишда 3,0 м дан 17,7 м гача чуккан. Блок туридаги кучкилар серсув йилларда максимал тезликда харакатланувчи пульсацияланувчи характерга эга доимий харакат билан тавсифланади. Кучкиларнинг ривожланиш механизми турли хил тезлик ва умумий горизонтал харакатланиш кийматларига эга булиб, улар уч хил Fарбий, марказий ва шаркий генерацияларда содир булади. Кучки киялигининг юзаси кенгайиш, сикилиш, силжиш ва чукишдан хосил булган грабен шаклига ухшаш куплаб ёриклар билан бузилган. Бутун худуд буйлаб кучкининг ягона силжиши кузатилмайди. Горизонтал силжишнинг уртача тезлиги 1,2-4,3 мм/кун булиб, бахорда баъзи курсаткичлар буйича улар 10-12 мм/кунга ва максимал тезликлари 25,5-38,6 мм/кунга етади. Йил давомида уртача горизонтал силжишлар 0,4-1,2 м ва вертикал силжишлар 0,1-0,2 м гача узгариб туради. Кучкиларнинг харакатланиш тезлигининг усиши турли йилларда кучкилар массивининг бир неча генерацияларга булиниши билан боFлик булиб, бу ерда хажмнинг пасайиши туфайли силжиш тезлиги ошади. Мазкур конуният бахорда атмосфера ёFинлари микдорига худуднинг сув босиши ва сув омборидаги сув сатхининг узгармас холатини давомийлиги хисобига массивнинг сув кесимининг купайиши билан боFлик. Бугунги кунда 60 йилдан ортик вакт давомида ривожланиб келаётган Юкори Турк кучкиси механизми янада мураккаб, хавфли ва олдиндан башорат килиб булмайдиган булиб колмокда.

2002 ва 2017 йилларда бутун кучки майдонлари рельефи буйича такрорий топогеодезик тадкикотлар утказилди ва 44 йиллик муддат учун, 1973 йилда руй берган асосий кучкининг топографик тадкикотларига нисбатан таккосланди. Таккослаш натижаларига кура уч хил майдон аникланди. Биринчи кизил рангли энг куп таркалган булиб, бу ерда кучкиларнинг рельеф юзаси 5 -7 м дан 10-17 м гача тушган, иккинчиси яшил ранг булиб, кучкилар 5-10 м гача кутарилган, учинчиси эса кучкиларнинг рельефи нисбатан бир хил булиб сарик ранг билан белгиланган. Биринчи зона майдон жихатидан энг кенг таркалган булиб, шаркий ва Fарбий генерациянинг юкори ва пастки зоналарида купрок учрайди. Шу билан бирга, хозирги кунда энг фаол булган шаркий зонадир, бу ерда 1969 йилги кучки 1954 йилги кучкига нисбатан фаол ривожланиб бормокда; Fарбий генерацияда ушбу кучки харакатлари кузатилмади. Шаркий ва Fарбий генерациялар булиниш зонасида учинчи сарик марказий зона мавжуд булиб, у хозирда энг кам харакатланувчи хисобланади. Бундан ташкари, шаркий ва марказий зоналарнинг куйи кисмида иккинчи гурухнинг майдонлари мавжуд

булиб, у ерда кучкилар юзаси рельефи 2-3 м дан 7-10 м гача кутарилган булиб, бу ушбу зонани потенциал хавфли деб тавсифлайди [4].

Сув омбори хавзасидаги tof жинсларининг асосий силжиши кучкининг Fарбий ва шаркий чегараларининг куйи зоналарида содир булади. Юкори-Турк кучки асоси 1050-1120 м отметкалари оралиFида жойлашган булиб, Fарбий соха 1050-1090 м отметкада, марказий соха 1050-1100 м отметкада, шаркий соха эса 1087-1120 м отметкада жойлашган. Дарё узани томон 4-12° ли бир оз кияликка эга. Гидрологик шароит кучки ён баFрининг кучишига асосий сабаблардан бири булиши мумкин.

Юкори-Турк участкасида 2018 йилнинг 6 сентябридан 2019 йилнинг 17 февралига кадар 164 кун олиб борилган топогеодезик улчов натижаларига кура куйидагилар аникланган (2-жадвал).

2-жадвал

№ Горизонтал силжиш, Srop, см Горизонтал силжиш тезлиги, Vr>p, мм/сутка Вертикал силжиш, heep, см Вертикал силжиш тезлиги, Vвep, мм/сутка

Шаркий генерацияда

Rp 35 8,6 0,5 -4,7 0,3

Rp 36 5,7 0,3 -8,0 0,5

Марказий кисмида

Rp 3 15,1 0,9 -4,7 0,3

Rp 4 12,8 0,8 -1,9 0,1

Rp 34 11,2 0,7 -3,8 0,2

Rp 37 10,4 0,6 -5,1 0,3

Fарбий генерацияда

Rp 8 9,5 0,6 -2,9 0,2

Rp 9 12,7 0,8 -3,6 0,2

Rp 13 16,0 1,0 -3,7 0,2

Rp 14 15,1 0,9 -3,8 0,2

Rp 21 1,1 0,1 1,2 0,1

Rp 23 3,4 0,2 0,7 0

Rp 30 5,6 0,3 -5,9 0,4

Rp 32 5,5 0,3 -2,7 0,2

Хрзирги кунда Охангарон сув омборидан максимал даражада фойдаланишнинг имкони йук. Бунга сабаблардан бири сув омбор тубида 3,5 млн.м3 сув сотадиган ховузни лойка босганлиги булса, иккинчиси 1080,5 м отметкагача сувни максимал йотадиган булсак, Юкори-Турк кучкисининг харакатланиши тезлашади ва бу сув омборига катта хавф туFдиради. Юкори-Турк кучкиси харакатланишининг олдини олиш учун тегишли ишларни олиб

бориш лозим. Сув омбори сатхини 1070,50 м дан ва хажмини 185 млн.м3 дан ошрилмаслик керак.

Вазирлар Махкамасининг 1992 йил 7 апрелдаги № 174 сонли карорига асосан Охангарон сув омборидан фойдаланиш бошкармаси тассарруфига киритилган кирFOк буйи минтакалари ва сувни мухофаза килиш зоналари худудида "Ангрен-Поп" электрлашган темир йул линияси курилган. Бизга маълум булган камчиликлардан бири электрлашган темир йул линияси курилиши натижсида унг томон фундаментал реперлари бузилиб кетган.

Дала кузатув тадкикотларимизда аникланган Юкори-Турк кучкиси хавфини ва фундаментал реперлардаги бузилишларни бартараф этиш буйича куйидаги чора-тадбирлар ишлаб чикилди.

Ишлаб чи^илган чора-тадбирлар:

Юкори-Турк кучкиси хавфини бартараф килишнинг жиддий чораларини куриш;

сув омбори сатхи 1070,5 м (НДС)дан, хажми 185 млн.м3 дан ошмаслигини таъминлаш;

Охангарон сув омборидаги мавжуд лойка чукиндиларини тозалаш ишлари буйича режа ишлаб чикиш ва уни амалга ошириш;

эксплуатация килинаётган гидротехника иншоотларида назорат-улчаш асбобларининг белгиланган тартибда соз холатда булишини таъминлаш;

иншоотларнинг техник холатини кузатиш буйича мухандис уз вазифаларидан келиб чикиб, назорат-улчаш асбобларини созлаш буйича талаблар такдим этишни тезлаштириш;

бузилиб кетган фундаментал реперларни кайта урнатиб, нивелирлаш ишларини ташкил этиш;

назорат-улчаш асбоблар тизимини янгилаш ва автоматлаштириш;

назорат-улчаш асбоблари ва автоматик бошкарув тизими ишончлилигини таъминлаш керак.

ХУЛОСА

Хулоса килиб айтганда юкорида кайд килинган чора-тадбирлар уз вактида ва самарали утказилса, Охангарон сув омборидаги иншоотларнинг хавфсиз ва ишончли ишлаши таъминланади ва унинг хизмат муддатини узайишига эришилади.

Узок муддатли техноген таъсирга эга булган ривожланиш механизмининг аникланган конунияти купрок сув омборидаги узок (2-3 ой) сув сатхининг

узгармаслиги билан боFлик булиб, бу кучкининг бутун массасини бир вактнинг узида харакатланишига олиб келмайди, лекин тез-тез махаллий силжишлар ёки харакатларнинг даврийлик табиати билан тавсифланади. Гидротехник иншоотлардан фойдаланишда шунга ухшаш кучкиларни урганишда, белгиланган сув омбори таъсирида кучкини узок муддатли ривожланиши механизмидан фойдаланиш тавсия этилади.

REFERENCES

1. Охангарон сув омборидан фойдаланиш бошкармасининг"Узсувтаъмирфойдаланиш" Республика бошкармасига 2018 йил буйича топширган хисоботи.

2. М-Г. А. Кадирова. Дарё гидроузелларидан фойдаланиш. ТИМИ. Тошкент -2008 йил. 354 бет.

3. Гаппаров Ф. А., Содиков А., Нарзиев Ж. Сув омборлари эксплуатацияси ишончлилик элементларини бахолаш // САНИИРИ институтининг 85-йиллигига баFишланган илмий ишлар туплами. Тошкент - 2010 йил. 135 бет.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

4. Бимурзаев Г. А. Охангарон дарёсининг юкори окимидаги техноген таъсир туфайли замонавий кучкиларнинг шаклланиши ва ривожланиш механизми // Геология-минералогия фанлари буйича фалсафа доктори (phd) диссертацияси автореферати. Тошкент - 2020.

5. К,одиров Д.Т., Маткаримов О. Охангарон сув омборидан фойдаланиш шароитларини яхшилаш чора-тадбирлари // "Сув хужалигининг замонавий муаммолари" мавзусидаги анъанавий XVII - ёш олимлар, магистрантлар ва иктидорли талабаларнинг илмий - амалий анжумани маколалар туплами. Тошкент. 12-13 апрел 2018 йил. Б. 325-327.

6. К,одиров Д.Т., Кадиров С.Б., Улашов К,.Ч. Талимаржон сув омбори дренаж насос станцияси ва унинг хозирги холати // "ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES (ARES)" илмий журналининг 2-том 4-сони. ( https://doi.org/10.24411/2181-1385-2021-00721).

7. К,одиров Д.Т., Кадиров С.Б., Улашов К,.Ч. Охангарон сув омбори ва унинг техник холати // "Сув хужалигининг замонавий муаммолари" мавзусидаги анъанавий XVIII - ёш олимлар, магистрантлар ва иктидорли талабаларнинг илмий - амалий анжумани маколалар туплами. Тошкент. 28-29 март 2019 йил. Б. 499-502.

8. К,одиров Д.Т., Кадиров С.Б. Охангарон сув омборида урнатилган пьезометрларнинг хозирги холати // "Сув хужалигининг замонавий

муаммолари" мавзусидаги анъанавий XVIII - ёш олимлар, магистрантлар ва иктидорли талабаларнинг илмий - амалий анжумани маколалар туплами. Тошкент. 28-29 март 2019 йил. Б. 502-505.

9. Д.Т. Кодиров, Н.Н. Урунов, С.Б. Кадиров. Результаты натурных исследований статической устойчивости Ахангаранского гидроузла // Сборник материалов семинара молодых учёных XXII Международной научной конференции "Строительство - формирование среды жизнедеятельности" (г. Ташкент, 18-21 апреля 2019 г.). Ст. 408-413.

10. Крдиров Д.Т., Янгиев А.А., Кадиров С.Б. Охангарон сув омборининг ишончли ва хавфсиз ишлаши буйича чора-тадбирлар ишлаб чикиш // Ер ресурсларини бошкариш ва мухофаза килишда инновацион ёндашувлар: муаммо ва креатив ечимлар" мавзусидаги республика илмий - амалий анжумани маколалар туплами. Тошкент. 22-23 апрел 2019 йил. Б. 131-135.

11. Крдиров Д.Т., Улашов К,.Ч. Охангарон сув омборидаги пьезометрларнинг самарали ишлаши буйича чора-тадбирлар // "Узбекистон Кишлок ва сув хужалиги" журналининг 2019 йил махсус сонида (ноябр) чоп этилган.

12. Хожиев А., Муртазаева Г., Хайдаров Т. Гидротехник иншоотлар хавфсизлигини ошириш масалалари // "Агро илм" журналининг 2019 йил 3(59) сони (май-июн). Тошкент 2019. Б. 77.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.