CC BY
21
ТДУ371
Усмонов Акмалцон Акбарцонович,
сармуаллими кафедраи электроникаи МДТ "ДДХ ба номи акад. Б.Fафуров (Тоцикистон, Хуцанд)
Усмонов Акмалджон Акбарджонович,
старший преподаватель кафедры электроники физико-технического факультета ГОУ «ХГУ им. акад. Б. Гафуров (Таджикистан, Худжанд)
Usmonov Akmaldzhon Akbardzhonovich,
senior Lecturer of the Department of Electronics of the Faculty of Physics and Technology the SEI "KhSU named after acad. B. Gafurov" (Tajikistan, Khujand), E-mail: akmali_0068@mail.ri Вожах,оикалидц: муаллим, технология, таълимимецнат, метод, омодаги, фаъолият Масъалаи омодагии муаллими фанни технология дар шароити имрузаи тацсилот яке аз самтцои муцим мацсуб меёбад. Дар мацола нацши муаллими фанни технология (таълими мецнат) дар цалли мушкилоти тацсилоти технологии хонандагон мавриди тацциц царор гирифтааст. Муаллиф цайд мекунад, ки цанбацои асосии ин фаъолияти муаллими фанни технология аз цадаф, мундарица, ташхис, истифодаи методцои муосир, робитаи мутацобала ва цавасмандкунанда арзёби мегардад. Аз ин ру мазмун ва мундарицаи таълими технологи цисми муцими тайёри ба цаёти ицтимои мебошад. Дар мацола цанбацои асосии фаъолияти омузгор, вазифацои у дар татбици равандцои таълиму тарбия, омилцои асосии самаранокии ташкил фаъолияти педагоги дар самти таълими технологии хонандагони муассисацои тацсилоти миёнаи умуми барраси гардидаанд.
Ключевые слова: учитель, технология, трудовое обучение, метод, подготовка, деятельность Вопрос подготовки учителей технологии (трудового воспитания) считается одним из важнейших направлений в современных условиях образования. В этой статье роль учителя технологии (трудовое образование) была рассмотрена с призмы решения задач технологического образования учашихся. Автор отмечает, что основными элементами этой деятельности учителя технологии (трудового обучения) являются цели, содержание, диагностика, использование современных методов, взаимодействие и мотивация. Поэтому содержание и смысл технологического образования является важной частью подготовки к общественной жизни. В статье исследуются основные аспекты деятельности учителя, его задачи в реализации образовательных процессов, основные факторы эффективности организации педагогической деятельности по направлению технологического образования учащихся средних общеобразовательных учреждений.
Key words: teacher, technology, labor training, method, preparation, activity The issue of training teachers of technology (labor education) is considered one of the most important areas in the modern conditions of education. In this articlethe role of the teachertechnology (labor education) was investigated in solving the problems of technological education of students. The author notes that aboutThe main elements of this activity of a technology teacher (labor training) are goals, content, diagnostics, the use of modern methods, interaction and motivation. Therefore, the content and meaning of technological education is an important part of the preparation for social life. The article discusses the main aspects of the teacher's activity, his tasks in the implementation of educational processes, the main factors of the effectiveness of the organization of pedagogical activities in the direction of technological education of students in secondary educational institutions.
Дар мархдлаи кунунии рушди илм ва амалияи педагогика яке аз вазифацои асосии муаллимон мушаххас кардани вижагих,ои технологие мебошад, ки хатмкунандаи муассисах,ои тацсилоти миёнаи умумй бояд дошта бошад. Шароити таълими самараноки техникй ё шароитх,ои муайянкунандаи таълими технологй кисми мухдми хдёти и^тимой мебошанд.
НАКШИ МУАЛЛИМИ ТЕХНОЛОГИЯ (ТА ЪЛИМИ МЕХДАТ) ДАР ХАЛЛИМУШКИЛОТИ ТАХСИЛОТИ ТЕХНОЛОГИИ ХОНАНДАГОН
РОЛЬ УЧИТЕЛЯ ТЕХНОЛОГИИ (ТРУДОВОЕ ОБУЧЕНИЕ) В РЕШЕНИИ ЗАДАЧ ТЕХНОЛОГИЧЕСКОГО ОБРАЗОВАНИЯ
УЧАЩИХСЯ
THE ROLE OF THE TEACHERTECHNOLOGY (LABOR TRAINING) IN SOL VING THE PROBLEMS OF TECHNOLOGICAL EDUCATION OF STUDENTS
Онхоро метавон ба беруни - аз чониби чомеа муайяншуда ва дохили - аз руи ^обилияти худи низоми маориф ба муста^илият, худтаъминкунИ ва худидоракунИ та^сим намуд:
- рушд ва ташаккули шахсияти хонанада дар раванди таълиму тарбия дар муассисахои гуногуни таълимИ: муассисахои тахсилоти миёнаи умумИ, гимназияхо, литсейхо ва г.
- раванди умумии таълим бо таълими фанхои алохида ало^аманд: математика, физика, технология (таълими мехнат) ва гайра.
Дар самти на^ши муаллимони фанни технология дар омода намудани мутахассисони оянда олимон Г.В. Белолюбцева [4], Ю.В. Горохова [5], Е. А. Строкин [12], Н.В. Кузьмина [7], С. Рахимов [10], В.И. Загвязинский [6], Л.М. Митина [9] ва дигарон тад^щоти арзанда анчом додаанд.
Тамоми фаъолияти касбии муаллими технология бо на^шагирИ ва ба амал бароварии чараёни таълим дар синфхонаи махсусгардонидашуда оид ба мехнати техникИ нигаронида шудааст. Махз хусусияти бана^шагирии чараёни таълим, хусусиятхои касбии муаллими технология ва муносибати эчодии уро ошкор мекунад. Самаранокии ташкили ин фаъолият аз омилхои асосии зерин вобаста аст:
- шароити мухити ичтимоИ, фархангИ ва истехсолИ;
- холати заминавии таълимию моддии технология (таълими мехнат);
- дарачаи инкишофи ^обилияти хонандагон.
Фаъолияти муаллими технология (таълими мехнат) дар татбщи равандхои таълиму тарбия ба инхо нигаронида шуда:
- пешниходи мунтазами маводи таълим дар раванди фаъолсозии доимии таваччух ва тафаккури хонандагон;
- идоракунии фаъолияти таълим ва маърифатии хонандагон, корхо оид ба азхудкунии донишхои назариявИ, ташаккули махорат ва малакахои амалИ;
- ташкили корхои графикИ, лабораторИ ва амалИ барои хонандагон вобаста ба истехсоли маснуот аз сохторхои гуногуни маводи табиИ;
- назорати раванд ва арзёбии фаъолияти таълимию маърифатии хонандагон;
- амалИ гардондани фаъолияти тарбиявИ бо хонандагон, ки дар онхо сифатхои асосии шахсИ ва чахонбинии дурусти хонандагон ташаккул меёбанд.
Фаъолияти касбИ ва педагогии омузгори технология (таълими мехнат) дар низоми таълими технологии хонандагон бо фаъолияти баланди равонИ ва шиддати эмотсионалИ дар заминаи риояи ^оидахои бехатарии мехнат, бехатарии сухтор ва шароити санитарию гигиении кор дар устохонахои таълимИ хос аст.
В.Д. Медовник чанбахои асосии ин фаъолияти муаллими технологияро аз хадаф, мундарича, ташхисИ, методИ, коммуникатсионИ, хавасмандкунанда ва арзёбИ иборат медонад [11, с.75]:
Цанбаи мащсаднок чунин фаъолиятро дар бар мегирад: ташкили таълим дар асоси хадафхои рушд дар дарси мушаххас, хангоми омузиши мавзуи мушаххас, инчунин тамоми фанни таълимИ; муайян кардани максадхои таълиму тарбия, инкишофи хар як хонанда ва умуман коллектив.
Цанбаи мундарица ба дониш ва махорати истифодаи омузгори технология аз мазмуни хуччатхои асосии меъёрИ (консепсияхо, стандартхои таълимИ, на^шахои таълимИ ва г.) ва адабиёти таълимиву методИ (китобхои дарсИ, васоити таълимИ, дастурхо барои омузгорону хонандагон, маводхои дидактикИ ва гайра), инчунин тачрибаи касбии муаллимони пуртачриба ва муаллимони навовар нигаронида шудааст.
Цанбаи ташхиси ба омузгори технология нигаронида шудааст, ки мунтазам сатхи таълиму тарбияи хонандагонро муайян намояд. Самаранокии таъсиррасониро ба хонандагон му^аррар намуда, сабабу омилхои ба сатхи онхо таъсиркунандаро муайян намояд. Яъне хар як холати педагогИ ташхис карда шавад. Ин чихат аз омузиши хусусиятхои инфиродИ ва синнусоли хонандагон ва к;обилиятхои маърифатии онхо, тахлили сабабхои пешрафти суст ва рафтори бади хонандагон, баррасии холатхои педагогИ иборат аст. Дар чараёни ин фаъолият барои дарёфти воситахои муассири таъсири педагогИ ба хонандагон дар низоми таълими технологИ замина ба вучуд меояд.
Цанбаи метод ба тартиб додани на^шахои та^вимии мавзуИ ва на^шахои дарсии муаллим, муайян намудани шаклу усулхои тарбияи мехнатИ, ташкили фаъолияти маърифатию эчодии хонандагон дар машгулиятхои таълимИ ва беруназсинфИ нигаронида шудааст.
Цанбаи коммуникатсиони тавассути муоширати педагогии омузгор ва хонандагон дар заминаи таълиму тарбия баррасИ мешавад. Таъсири муаллими технология, ки ба фарохам овардани фазои мусоиди ахлокию равонИ дар раванди таълим, ба рох мондани муносибатхои хуби мутакобилаи омузгор ва хонандагон, пешгуИ ва халли холатхои мушкилот ва мунокишахо, ташкили дастаи хайрхохи мактаб ва тарбияи хонандагон нигаронида шудааст.
Цанбаи хавасмандкунанда ба он нигаронида шудааст, ки муаллими технология (таълими мехнат) аз шаклу усул ва воситахои хавасмандгардонИ дар тарбия, равандхои таълим, пешниходи талаботи педагогИ ба хонандагон, махкум намудани бадИ ва ташвики корхои неки хонандагон, инкишофи доираи эхтиёчманд ва кобилиятхои эчодии хонандагон дар низоми таълими технологИ истифода бурда шавад.
Цанбаи арзёби аз мониторинга доимИ ва мунтазам иборат аст. Бахо додан ба мехнати техникИ ба рафтор ва пешравии хонандагон дар раванди таълим.
Раванди истифодаи чанбахои фаъолияти касбию педагогии муаллими технология (таълими мехнат) дар низоми таълими технологии хонандагон бо сатхи омодагии равониву педагогИ, махсус ва методии муаллим муайян карда мешавад.
- Омодагии равониву педагогии муаллимони технология дар низоми таълими технологии хонандагон ба дониши конуниятхои равонию педагогии инкишофи хонандагон, хусусиятхои синнусоли онхо асос ёфтааст. Бинобар ин ба муаллими технология (таълими мехнат) дониши умумИ оид ба равоншиносии инкишоф, равоншиносии мехнат, педагогикаи умумИ (назарияи таълим ва тарбия) лозим аст. Таълим ва тарбияи хонандагон тавассути намудхои гуногуни фаъолияти мехнатИ амалИ карда мешавад. Хднгоми аз худ кардани фанни технология хонандагонро ба фаъолияти мехнатИ вобаста ба коркарди маводи конструктивИ ва табиИ, инчунин дар фаъолияти эчодии техникИ ва бадеИ бояд хидоят намуд. Дар баробари ин ташкил ва идоракунии раванди таълим оид ба коркарди дастИ, механиконидашуда ва механикии маводхои гуногун, мухофизати мехнат, коидахои бехатарии мехнат ва бехатарИ аз сухтор, инчунин шароити бехдоштии кор талаб мекунад.
- Омодагии махсус муаллими технология дар низоми таълими технологии хонандагон раванди азхудкунии дониш, малака ва малакаи махсус, ташаккули хислатхои махсуси шахсият, эътикод ва гайраро дарбар мегирад. Хдмаи ин дар асоси низоми муайян омузиши дониши мукаммали тавсияшуда, ки аз фанхои педагогика, равоншиносИ, тамоми фанхои умуми илмИ, умуми техникИ ва махсуси технологИ ба амал бароварда мешавад. Ба фанхои махсуси технологИ маводшиносИ, технологияи коркарди чуб, технологияи коркарди филиз, методикаи таълими технология эчодиёти техникИ, коркарди бадеии мавод, ороиши бадеИ, тархрезии эчодИ, эргономика ва гайра дохил мешаванд.
- Омодагии метод муаллимони фанни технология дар низоми омузиши технологии хонандагон тайёрии равонию педагогИ ва махсусро ба хам мепайвандад. Тайёрии равониву омузишИ самти умумии фаъолияти касбию педагогии муаллимро нишон дода, равишхои асосии интихоби шаклу методхои таълимро ошкор менамояд. Омузиши махсус шаклу усулхои таълими фанни "Технология" ва хусусиятхои мазмуни онро муайян мекунад. Омузиши методИ донишу махорати ба вучуд овардан ва такмили заминаи таълимиву методИ ва моддию техникиро дарбар мегирад.
Дар фаъолияти касбию омузишИ, сифатхои шахсии муаллими фанни технология (таълими мехнат) ба сифатхои касбИ табдил меёбанд, ки бо хусусиятхои равандхои таълим ва тарбия муайян карда шуда, дар он ибрати шахсии муаллим накши калон мебозад. Ба шахсияти муаллими технология (таълими мехнат) сифатхои асосии касбии зерин марбут мебошанд:
- муносибат ба одамон: хушмуомилагИ, чавобгарИ, нармдилИ, мухаббат ба кудакон;
- муносибат ба кор: масъулиятшиносИ, максаднокИ, мехнатдустИ, бошуурИ, садокат;
- муносибат ба худ: худтанкидкунИ, эхтиром, худбаходихИ, худтахлилкунИ;
- сифатхои зехнИ: мустакилият ва хусусияти эчодии тафаккур, мантики тафаккур, кобилияти равшан кардани чизи асосИ, тасаввуроти фазоИ, тафаккури техникИ ва г.;
-фарханги нутк: боварибахшИ, далелнокИ, мувофикати мантикИ, дастрасИ, аёнИ ва г.;
- хислатхои ахлокИ ва ихтиёрИ: интизомнокИ, карзи шархвандИ, адолат, поквичдонИ, кобилияти бартараф кардани душворихо ва гайра.
Хонандагонро пеш аз хама ба кор кардан бояд хидоят кард. "МехнатдустИ, муносибат ба кор пеш аз хама дар чараёни фаъолият ташаккул меёбад. Фаъолияти мехнатИ дар тарбияи фарзанд ахамияти нихоят калон пайдо мекунад. Кор хам хамчун як навъ доруест, ки ба ташаккули
162
сифатхои зарурии шахс мусоидат мекунад ва хамчун чузъи мухимтарини ичтимоисози ва в оситаи асосии худмуайянкунИ, худидоракунИ ва худшиносИ дар зиндагИ барраси мешавад" [3, с.133].
Таълими муо сир б а тагйирот ниёз дорад, ки он пеш аз хама ба усул таълим алокаманд буда, бояд ба фаъолгардонии хонандагон, зиёд кардани шавку хавас ба раванди таълим нигаронида шавад. "Таълими технологии мухассилин танхо бо дониш ва малакаи коркарди маводи гуногун махдуд намешавад. Тахсилоти техники бояд ба мактаббачагон дониши амик ва дарки равандхои технологии дар хаёти харруза, дар истехсолот, сохтмон, санъат, иктисодиёт, сохибкорИ ва гайра додашавандаро дихад" [2, с.248].
Диккат бояд аз натича ба раванд гузарад, зеро сифати раванди таълим ба натичаи нихоИ бевосита таъсир мерасонад. Машгулиятхо бояд ба иштироки фаъолонаи хонандагон нигаронида шаванд. Раванди таълим ба хонандагон шавковар бошад, онхо бояд вазъиятро «зиндагИ» карда, хулосаю тавсияхои амалИ бароварда тавонанд. Ин тавассути истифодаи усулхои нави мухобиравии таълим имконпазир аст. Дар омузиши фанни технология (таълими мехнат) усулхои зерин самараноканд:
Усули технологиям лощат. Мохияти усул дар фаъолияти инфиродИ ё дастачамъИ барои интихоб, таксим ва ба низом даровардани мавод оид ба мавзуи мушаххас, ки дар натичаи он лоиха тартиб дода мешавад, иборат аст. Технологияи таълими лоихавИ мачмуи равишхои муосиртарини таълим мебошад [8, с.127].
Вазифаи муаллим - ба назар гирифтани хусусиятхои синнусолИ ва фардии хонандагон, шавку хавас, эхтиёчот, накшахои ояндаи онхо буда, бо назардошти он бояд мухити мехнатИ ба вучуд оварад, ки ба тафаккур, фаъолияти иртиботИ ва эчодии онхо хавасмандИ ба вучуд ояд .
Лоиха кори мустакил ва муаллифИ мебошад, ки аз чониби хонандагон мувофики мавзуъ-мушкилоти интихобкардаи онхо анчом дода мешавад. Натичаи ин фаъолият бояд хамеша як навъ махсулот бошад: барнома, мачмуи хуччатхои техникИ, брошюра, албом, асар, радиошунавонИ ва гайра.
Лоиха мачмуи амалхои муайян, хуччатхо, матнхои пешакИ, гоя барои эчоди объект, ашёи вокеИ, эчоди як намуди дигари махсулоти назариявИ мебошад.
Хонандагон дар раванди тартиб додани лоиха:
- мустакилона ва бо хохиши худ аз сарчашмахои гуногун дониш ба даст меоранд;
- истифодаи ин донишхоро барои халли масъалахои нави маърифатИ ва вазифахои амалИ ёд мегиранд;
- тавассути кор дар гуруххои гуногун малакахои муоширатро ба даст меоранд;
- малакаи тадкикотИ (муайян кардани масъала, чамъоварии маълумот аз адабиёт, хуччатхо ва гайра, мушохида, тачриба, тахлил, фарзия) инкишоф медиханд;
- тафаккури тахлилии хешро инкишоф медихад.
Вазифаи муаллим дар раванди усули лоиха:
- дар мархилаи омодагИ гояхои лоихаро огоз мекунад, ё барои пайдоиши гояи лоиха шароит фарохам меорад, инчунин дар накшагирии ибтидоИ мусоидат мекунад;
- дар мархилаи татбики лоиха кумак мерасонад, оид ба масъалахои инфиродИ маслихат медихад, амалхои байни гуруххои хурди алохида ва иштирокчиёни лоихаро хамоханг месозад;
- дар мархилаи нихоИ натичахои корро ба сифати коршиноси мустакил (функсияи назорат ва баходихИ) чамъбаст менамояд.
Талаботи татбики технология:
- мавчудияти масъала/вазифае, ки аз чихати тахкикот ахамиятнок, истилохоти эчодИ, дониши хамгиро талаб мекунад, чустучуи тадкикотИ барои халли он;
- ахамияти амалИ, назариявИ, маърифатии натичахои интизоршаванда.
Методи тщлили у;олащои мушаххас - тахлили холатхои вокеии мушкилие, ки дар сохаи дахлдори фаъолияти касбИ ба вучуд омадаанд ва чустучуи вариантхои бехтарини халли он мебошад.
Тахлили холатхои мушаххас(кейс-стади) усули муассири фаъолгардонии фаъолияти таълимИ ва маърифатии хонандагон мебошад. Усули кейс бештар дар таълими фанхои иктисод ва тичорат дар хорича истифода мешавад.
Парвандаи тавсифи вазъияти вокеИ ё "лахзаи вокеият", "акси вокеият" мебошад.
Якчанд намуди холатхо вучуд доранд:
- вазъияти мушкилот ин тавсифи вазъияти вокеии мушкилот аст. Максади шунавандагон: ёфтани рох халли вазъият ё ба хулосае омадан, ки ин имконнопазир аст;
- арзёбии вазъият холатеро тавсиф мекунад, ки рохи баромадан аз он аллакай пайдо шудааст. Максади шунавандагон: тахлили танкидии карорхои кабулшуда, додани хулосаи асоснок дар бораи полати пешниходшуда ва халли он;
- вазъият - намоиши авзоеро ифода мекунад ва сабабхои пайдоиши онро шарх медихад, тартиби халли онро тавсиф мекунад. Максади шунавандагон бахо додан аст. Дар умум вазъият ва хдлли онро тахлил намуда, саволхо пехшниход мекунад ва розй буданро баён мекунад;
- холати пешгирикунанда татбики карорхои каблан кабулшударо тавсиф мекунад, ки вобаста ба он вазъият хусусияти омузишй дорад, барои мавзуи муайян хамчун мисол хизмат мекунад. Максади шунавандагон: тахлили ин холатхо, роххои халли пайдошуда бо истифода аз донишхои назариявии гирифташуда.
Дар аввал усули кейс ба методи анъанавии лексия мухолиф буд ва пеш аз хама бо мухокимаи ошкоро алокаманд буд. Дар усули кейс тахмин карда мешавад, ки муаллим ба мухокимаи масъалаи дар парванда овардашуда рохбарй мекунад ва худи холатхоро метавон дар шаклхои гуногун: чопй, видеой, мултимедиявй ба хонандагон пешкаш кард. Аз ин ру, ин методро хам дар дарсхои амалй, лабораторй ва лексияхо истифода бурдан мумкин аст [1, с.85].
Бозщоинщшофаринй ва тщоратй - таклидкунии накш аз чониби хонандагон ба фаъолияти вокеии касбй бо ичрои вазифахои мутахассисон дар чойхои гуногун. Бозии накш усули хеле муассир барои халли масъалахои ташкилй, идоракунй ва иктисодй мебошад.
Бозии тичоратй шакли аз нав эчод кардани мавзуъ ва мазмуни ичтимоии фаъолияти касбии ояндаи мутахассис, моделсозии чунин низомхои муносибатхоест, ки ба ин фаъолият умуман хосанд. Бозии тичоратй бо ёрии воситахои рамзй (забон, нутк, графика, чадвалхо, хуччатхо) мухити касбиро наздик ва тачдид мекунад, ки аз руи хусусиятхои асосии худ ба вокей монанд аст. Бо таклид кардани вазъияти вокей, хонандагон метавонанд роххои алтернативии халли мушкилотро тахия кунанд. Хатохоро дар идоракунй, фаъолияти сохибкорй мушохида кунанд.
Хдмин тарик, самаранокии раванди истифодаи чанбахои асосии фаъолияти касбию педагогии муаллими технология (таълими мехнат) дар низоми таълими технологии хонандагон аз сатхи омодагии мураккаби равониву омузишй, махсус ва усулии он вобаста аст, ки ба ташаккули сифатхои касбии шахсияти омузгор нигаронида шудааст. Истифодаи усулхои муосири омузиш ба хонандагон имкон медихад, ки мустакилона фикр карда, дар раванди маърифат чалб шаванд. Усулхои мухобиравй таваччух ва шавки хонандагонро нисбат ба дарс фаъол мегардонад, ки ин гарави баланд бардоштани самаранокии раванди омузиш аз фанни технология (таълими мехнат) мебошад.
ПАЙНАВИШТ:
1. Азизов, А.А. Модель формирования профессиональной компетентности будущего учителя изобразительного искусства, черчения, технологии / А.А. Азизов, Ш.Ю. Азизов // Наука в современном мире: Материалы XXXI Международной научно-практической конференции. Сборник научных трудов, Таганрог, 30-31 января 2018 года / Научный редактор Г.И. Рогалева. - Таганрог: Перо, 2018. - С. 27-32.
2. Азизов, Ш.Ю. Тахлили ичтимоию таърихии тачрибаи хоричй оид ба таълими фанни технология / Ш. Ю. Азизов // Паёми Донишгохи миллии Точикистон. - 2021. - № 5. - С. 242249.
3. Азизов, Ш.Ю. Трудолюбие и творческий подход учащихся к жизни и труду / Ш.Ю.Азизов, Ш.Х.Бобоева // Ученые записки Худжандского государственного университета им. академика Б. Гафурова. Серия гуманитарно-общественных наук. - 2021. - № 4(69). - С. 129137.
4. Белолюбцева, Г.В. Проектная технология и роль учителя в ней / Г. В. Белолюбцева // Технологии образования. - 2020. - № 1(7). - С. 172-175.
5. Горохова, Ю.В. Изменение роли учителя в современной школе / Ю.В. Горохова// Молодой ученый. - 2016. - №14. - С. 528-530.
6. Загвязинский, В.И. Педагогическое творчество учителя/В.И. Загвязинский. - М.: Педагогика, 1987. - 160 с.
7. Кузьмина, Н.В. Педагогическое мастерство учителя как фактор развития способностей учащихся / Н. В. Кузьмина // Советская педагогика. - 1984. - № 1. - С. 20-26.
8. Махмудов, И.М. Накши воситахои техникии таълим ва технологияи иттилоотй дар раванди тахсилоти ибтидой / И.М. Махмудов // Вестник Бохтарского государственного университета
имени Носира Хусрава. Серия гуманитарных и экономических наук. - 2019. - № 1-3(65). - С. 125-130.
9. Митина, Л.М. Психология труда и профессионального развития учителя / Л.М. Митина. -М.: Академия, 2004. - 56 с.
10.Рахимов, С. Формирование готовности будущего учителя технологии к обучению учащихся народным ремеслам и декоративно прикладному творчеству (на примере вузов Республики Таджикистан): / С.Рахимов / автореф. дис. канд. пед. наук: 13.00.01- Худжанд: Типография ТГПУ им. С.Айни, 2010, - 24 с.
11.Роль учителя в развитии творческих способностей на уроках технологии / В. Д. Медовник // Актуальные научные вопросы и современные образовательные технологии : сборник научных трудов по материалам Международной научно-практической конференции 28 июня 2013 г.: в 7 частях, Тамбов, 28 июня 2013 года. - Тамбов: ООО "Консалтинговая компания Юком", 2013. - С. 111-112.
12.Строкин, Е.А. Роль инноваций современного образования в процессе формирования педагогического мастерства будущего учителя технологии / Е.А. Строкин // Научный поиск. - 2012. - № 4.1. - С. 65-66.
REFERENCES:
1. Azizov A.A., Azizov Sh.Yu., A model for the formation of professional competence of a future teacher of fine arts, drawing, technology // Science in the modern world: Proceedings of the XXXI International Scientific and Practical Conference. Collection of scientific papers, Taganrog, January 30-31, 2018 / Scientific editor G.I. Rogalev. - Taganrog: Pero Publishing House, 2018. - P. 27-32.
2. Azizov Sh.Yu. Socio-historical analysis of the foreign experience of technological education/Sh.Yu. Azizov//Communication of the National University of Tajikistan. - 2021. - No. 5. - S. 242-249.
3. Azizov Sh.Yu. Diligence and creative approach of students to life and work / Sh.Yu. Azizov, Sh.Kh. Boboeva//Uchenye zapiski Khujand State University. Academician B. Gafurov. Series of humanities and social sciences. - 2021. - No. 4 (69). - P. 129-137.
4. Belolyubtseva G.V. Project technology and the role of the teacher in it / G. V. Belolyubtseva // Tekhnologii obrazovaniya. - 2020. - No. 1(7). - P. 172-175.
5. Gorohova Yu.V. Changing the role of the teacher in modern school // Young scientist. - 2016. - No. 14. - S. 528-530.
6. Zagvyazinsky V.I. Pedagogical creativity of the teacher. / IN AND. Zagvyazinsky [Text]. - M.: Pedagogy, 1987. - 160 p.
7. Kuzmina N.V. Pedagogical skill of the teacher as a factor in the development of students' abilities / N.V. Kuzmina // Sov. pedagogy. - 1984. - No. 1. - C. 20-26.
8. Makhmudov, I. M. Naqshi vositakhoi tekhnikii ta'lim va tekhnologii ittilooti dar ravandi takhsiloti ibtidoi / I. M. Makhmudov // Bulletin of the Bokhtar State University named after Nosir Khusrav. Humanities and Economics Series. - 2019. - No. 1-3(65). - P. 125-130.
9. Mitina L.M. Psychology of work and professional development of the teacher / L.M. Mitin [Text]. -M.: Academy, 2004. - 56 p.
10. Rakhimov S. Formation of the readiness of the future technology teacher to teach students folk crafts and arts and crafts (on the example of universities of the Republic of Tajikistan) [Text]: / S. Rakhimov / author's abstract. dis. cand. ped. Sciences: 13.00.01- Khujand: Printing house of TSPU named after. S. Aini, 2010, - 24 p.
11. The role of the teacher in the development of creative abilities in technology lessons / V.D. Medovnik // Topical scientific issues and modern educational technologies: a collection of scientific papers based on the materials of the International Scientific and Practical Conference June 28, 2013: in 7 parts, Tambov, 28 June 2013. - Tambov: Ucom Consulting Company LLC, 2013. - P. 111-112.
12. Strokin E.A. The role of innovations in modern education in the process of formation of pedagogical skills of the future teacher of technology / E. A. Strokin // Scientific search. - 2012. -No. 4.1. - P. 65-66.
